Pagpaniid sa Kalibotan
Kompaniya sa Tren Napugos sa Pagsibog
Sa dihang ang usa ka dakong kompaniya sa tren sa Brazil nagpasiugda ug usa ka bag-ong programa sa pagbansay sa mga tigbantay niini sa paggamit ug armas de puwego, duha sa mga trabahador niini nag-atubang ug suliran sa konsensiya. Ingong mga Saksi ni Jehova nga nagakinabuhi sumala sa sugo sa Bibliya nga ‘dili na mokat-on sa pagpakiggubat,’ gibati gayod nila nga sayop kon sila magpabansay sa paggamit ug makamatay nga mga hinagiban. (Isaias 2:4) Dihadiha gipalagpot sila tungod sa ilang “pagkamasinupakon” sa paghimo sa maong baroganan. Ang kompaniya sa tren midumili pa gani sa ilang hangyo nga magpabilin sa ilang kanhing mga posisyon ug dili na lang dawaton ang programa sa pagbansay ug ang pagtaas sa katungdanan nga duyog niana. Apan, ang Batakang Balaod sa Brazil nag-ingon: “Ang kagawasan sa konsensiya ug pagsimba dili mahimong lapason, kay ang libreng pagtuman sa relihiyon gigarantiya, sa dagway sa balaod.” Gihukmang sad-an sa Rehiyonal nga Korte sa Pamuo ang kompaniya sa tren sa pagpalagpot sa mga lalaki nga walay “legal nga hinungdan” ug gipugos ang kompaniya nga bayran sila sa danyos.
Sakit nga Chagas ug ang Negosyo sa Dugo
Ang sakit nga Chagas, nga gipahinabo sa usa ka parasito ug mosangpot ngadto sa sakit sa kasingkasing tapos sa pagkadili-aktibo niini sulod sa katuigan, sa pagkakaron mitakboy sa mga 18 ka milyong taga-Latin Amerika. Kini sagad nga mapasa pinaagi sa pag-abuno sa dugo nga wala masusi pag-ayo. Ang Bolivian Times di pa dugay misaysay: “Usa sa mga katarongan kon nganong ang dugo lagmit wala masusi sa tanang kaso maoy tungod sa pagnegosyo niini nga nahitabo sa tibuok kalibotan. Ang pagsusi ug pag-analisar sa dugo alang sa bisan unsang sakit nagpamenos sa ganansiya nga makuha.” Niadtong Disyembre 24, 1993, ang El Diario sa La Paz nag-ingon: “Singkuwenta porsiento sa mga pag-abuno sa dugo nga gihimo sa nasod natakboyan sa mosunod nga mga sakit: Chagas, malaria, hepatitis, sipilis, ug AIDS, nagpasidaan ang Red Cross sa Bolivia.”
Mga Kapeligrohan sa Bata
Di pa dugay, miuswag pag-ayo ang gidaghanon sa mga bata sa Hapon sa pangedarong 6-11 ka bulan nga nakatulon ug mga hilo, mitaho ang Health and Welfare Ministry. Halos katunga sa tanang makahilong mga substansiya nga nalamoy sa mga bata niadtong 1992 nag-apil sa mga sigarilyo. Ang pipila nakainom ug sinagol sa mga upos nga sigarilyo ug abo, nga nahibilin diha sa mga lata sa ilimnon o sa mga taltaganan nga adunay likido. Lakip sa uban pang peligrosong mga substansiya nga nalamoy sa mga bata mao ang, sumala sa kasubsob niini, mga tambal, mga dulaan, mga kuwartang plata, mga pagkaon, ug mga kosmetiko. Daghang kaso ang miresulta sa grabeng sakit. Ang Ministry nagpasidaan nga ang katingalahang dakong porsiento niining maong mga aksidente nahitabo tali sa mga alas 5:00 s.h. ug alas 9:00 s.g. sa dihang mas daghang membro sa pamilya ang anaa sa balay ug makabantay unta sa mga bata.
Lantugi Bahin sa Bawtismo
Ang Colorado Springs, T.B.A., nga nahimong usa sa pangunang mga sentro sa ebanghelismo sa Kakristiyanohan, di pa dugay nalangkit sa lantugi bahin sa mga paagi sa pagkombertir sa mga bata. Sumala sa The Denver Post, ang Cornerstone Baptist Church naggamit sa panon sa 16 ka bus sa pagsiksik sa dapit nga nangita ug mga bata. Sanglit gisaaran ug kendi, soda, ug perya naghinamhinam ang mga bata nga mosakay sa mga bus. Daghang ginikanan mitugot sa ilang mga anak nga moadto sa karnabal apan wala mahimuot nga natingala sa dihang ang mga bata mipauli nga nag-asoy nga sila gibawtismohan. Kasagaran kining maong “mga ebanghelista” magpapirma una sa mga ginikanan ug porma sa pagtugot sa dili pa bawtismohan ang mga bata, apan matag karon ug unya ang maong polisa wala sunda. Sumala sa Post, ang ministro sa iglesya namulong bahin sa porma sa pagtugot: “Kana naglangan kanamo.”
Hinobrang Kamahiligon sa Saker
Sobra na ang gipakitang kamahiligon sa pipila ka magdadayeg sa saker sa Inglaterra: Sila mihangyo nga sa ilang pagkamatay, ang ilang abo ikatag sa natad dulaanan sa ilang paboritong tem. Usa ka popular nga tem nakadawat ug ingon ka daghan sa 25 sa maong mga hangyo matag tuig. Ang maong batasan nahimong kaylap kaayo nga ang English Football Association kinahanglang magpagula ug pasidaan ngadto sa mga klab sa saker kon unsaon pagkatag ang maong naabo nga patayng lawas. Sumala sa The Medical Post, ang ilang tambag naglakip sa mosunod: “Dili na kinahanglang ikatag ang tanang abo. Mahimong magkatag ka lang ug diyutay. Ang dakong pundok makapatay sa sagbot. . . . Silhiga ang abo aron makatag pag-ayo.”
Nagakaylap ang Taoismo
“Ang kinadak-ang selebrasyon sa kasaysayan.” Mao kanay pagbatbat sa magasing China Today sa Septiyembre 1993 nga selebrasyon sa Luotion Grand Prayer Ceremony, usa ka Taoistang relihiyosong tulomanon. Ang seremonyas gihimo sa White Cloud Temple sa Beijing, ug ang mga sumasalmot naggikan sa Taoistang mga templo sa Australia, Canada, Hong Kong, Taiwan, ug sa Tinipong Bansa. “Ang pangunang tumong” sa seremonyas, sumala sa magasin, “mao ang paghangyo sa langit nga kini maghatag ug kalipay sa tanang tawo sa tibuok kalibotan.” Nagtukod ug onse ka altar, nagyamyam ug mga kasulatan, ug nagdeboto sa ginatos ka diyos—lakip ang “manluluwas” nga diyos nga gituohang magluwas sa mga tawo gikan sa pagkaalaot sa ilang kinabuhi. Giingnan sa usa ka abad sa templo sa Hong Kong ang nagtigom nga ang Taoismo dili kalibotanon ug sa ingon walay labot sa politika. Ang tsirman sa Taoistang templo sa Taiwan namulong sa mga reporter nga ang Taoismo nagpasiugda sa patriotismo ug pag-igsoonay.
Bili sa Pagsanta sa Katalagman
Pilay magasto sa pagsanta sa peligrosong kausaban sa klima sa yuta nga gikahadlokan sa mga siyentipiko? Si Klaus-Peter Möller, lider sa Eduard Pestel Institute for System Research sa Hannover, Alemanya, nagbanabana nga mahimo kini ginamit ang bag-ong teknolohiya. Sumala sa Alemang mantalaan nga Süddeutsche Zeitung, ang plano ni Möller magkinahanglan ug 75-porsientong pagkunhod sa paggamit sa mga fossil nga sugnod sama sa karbon, aseite, ug gas, nga magapuli niini sa kapiliang mga sugnod nga dili mobuga ug carbon dioxide. Pila ang gasto? Sumala sa mga banabana ni Möller, ang tanan mobili ug $22.5 trilyon, o mga $4,000 alang sa matag lalaki, babaye, ug bata nga buhi karon. Sumala sa panghinapos sa mantalaan, ang trabaho “magkinahanglan sa tanang katawhan sa pagpalampos sa hilabihan ka dakong buluhaton.”
Kinsay Unang Nakakita Kaniya?
Si Papa Juan Paulo II di pa dugay namulong sa pagpaluyo sa usa ka tradisyon nga naghunahuna nga “human sa pagkabanhaw, si Jesus unang nagpakita sa Madonna kay sa uban, una kini ipahibalo sa manulonda ngadto sa kababayen-an” mipahayag ang Corriere della Sera. Kining maong panglantaw, nga wala gayod paluyohi sa mga Ebanghelyo, nakapalibog kaayo sa pipila. Nagkomento bahin sa mga hunahuna sa papa ug sa papel ni Maria sa Katolikong tradisyon, ang Italyanong Katolikong manunulat nga si Sergio Quinzio nag-ingon nga “ang popular nga debosyon” kang Maria kanunayng nagpakiling sa pagtultol sa mga Katoliko “saylo pa gani sa kon unsay gipasa sa Balaang Kasulatan kanato.” Kining kinabag-ohang “absolutong pahayag,” siya midugang, “naghubad sa mga teksto saylo sa kon unsay gisulti niini.”
“Pagyupyop ug Baki” Mipuli sa “Pagtila ug Baki”
Sumala sa taho, dugay nang nahibaloan sa pipila nga naggamit ug mga narkotiko nga ang pipila ka baki magpagula sa ilang panit ug usa ka hallucinogenic nga kemikal nga gitawag ug bufotenine. Apan, ang kemikal makahilo usab—makahilo kaayo nga usahay kana makapatay sa mga iro nga manakop ug mokaon sa mga baki. Busa, mitaho ang The Wall Street Journal, ang pila ka tiggamit ug droga nahadlok sa “pagtila ug baki” ug midangop hinuon sa “payupyop ug baki.” Ilang paugahon ang lala nga duga sa baki ug yupyupon kini, nga nangatarongan nga wagtangon sa kainit ang mga hilo niini. Bisan pa niana, ang pag-abuso sa baki karon gidili na. Ang bufotenine anaa sa listahan sa peligroso ug gidiling mga droga sa Tinipong Bansa. Labing menos usa ka tigbaligya ang gidakop. Ang iyang mga baki giimbargo, mitaho ang Journal.
Kanser Nagausbaw Taliwala sa Pranses nga Kababayen-an
Sa Pransiya mas daghang babaye ang nagatabako kay kaniadto. Taliwala sa batan-ong mga tigtabako, mas daghan pa ang mga babaye kay sa mga lalaki, ug ang gidaghanon sa mga babaye nga kusog motabako (kapin sa 20 ka sigarilyo matag adlaw) mikapin sa doble pa sukad niadtong 1977. Dili ikatingala, ang gidaghanon sa mga babaye nga nakanser gumikan sa pagtabako misugod na usab karon sa pag-usbaw. Ang mantalaan sa Paris nga Le Figaro mitaho nga adunay 20,000 ka bag-ong kaso sa kanser sa baga sa Pransiya matag tuig, ug kapin sa 800,000 sa tibuok yuta. Ang nangamatay gumikan sa bronchial nga kanser sa mga babaye katulo pil-a sa Tinipong Bansa ug Canada ug kapin sa doble sa Britanya, Hapon, ug Sweden. Sa usa ka bag-ong miting sa Paris bahin sa mga kanser sa respiratoryo, ang mga doktor nagpasiugda nga hangtod karon “ang labing epektibong pangontra sa mga kanser gumikan sa pagtabako mao ang paghunong sa pagtabako.”
Nagakaluya ang Iglesya sa Netherlands
Kon magpadayon ang presenteng gidaghanon, tulo sa upat ka bahin sa mga Olandes dili na mahisakop sa bisan unsang iglesya pagkatuig 2020, sumala sa Staatscourant, ang opisyal nga mantalaan sa gobyernong Olandes. Ang usa ka bag-ong pagtuon nga nag-ulohang “Pagkadili-Relihiyoso sa Netherlands 1966-1991” nakadiskobre ug upat ka dagkong pundok taliwala sa mga molupyo nga Olandes: 28 porsiento ang wala mamatuto sa relihiyon; 33 porsiento ang gimatuto sa relihiyon apan dugay nang mibiya sa iglesya; 28 porsiento ang gimatuto sa relihiyon apan karon panagsa na lang mosimba o wala na gayod mosimba; ug 11 porsiento lamang ang kanunayng mosimba. Nagpahayag ang Staatscourant nga ang pagpalayo sa mga simbahan nahimong dayag kaayo taliwala sa mga Romano Katoliko ug nag-ingon: “Ang mga panglantaw sa mga Romano Katoliko daw kasukwahi nianang sa ilang espirituwal nga mga lider. Ang usa makahunahuna nga ang ilang awtoridad gisalikway sa mga membro sa iglesya.”