Mga Batan-on Nangutana . . .

Mga Uso—Angay ba Akong Mosunod Niini?

‘NINDOTA ana da!’ ‘Makaiibog man na!’ Daghang komplimento ang imong madunggan sa dihang makit-an sa imong mga katalirongan nga nagasunod ka sa kinaulahiang uso. Oo, ang mga uso dunay paagi aron makuha ang pagtagad ug pukawon ang kusganong mga reaksiyon.

Hinunoa, ang mga uso dali rang mausab, ug ilado nga kini dili magdugay. Sumala sa usa ka surbi sa pamaligya, ang usa ka uso manukad una taliwala sa gagmayng mga grupo sa arisgado, makibag-o nga mga batan-on. Samtang nagakaylap kini, iduso kini sa mga tiggama ug mga tig-anunsiyo pinaagi sa magasin, TV, ug mga anunsiyo sa radyo. Ang mga musikero ug iladong mga tawo gibayran aron nga pinaagi sa ilang pagduso mahimo kining halangdon ug dungganon. Hayan ang mga batan-on mismo magduso niini uban sa dakong kasibot. Sa dihang mosikat na kini, mahimo na kining kabuangan taliwala “sa kinabag-an sa mga tin-edyer.”

Hinunoa, ngadtongadto ang uso malaos ug mawala. (American Demographics) Apan samtang ang usa ka bag-ong estayl, sayaw, o kasangkapan gikabuangan pa, hayan bation kag hilabihang kapit-os aron mosunod. Daghan ang mibati sama sa gibati sa 15-anyos nga si Kim: “Bation nimo nga sama ka sa sinalikway sa dihang ikaw nalahi.”

Ang pagsunod sa uso usa ka dakog gastong proyekto. Tagda, pananglitan, ang pinausong pin nga mibutho taliwala sa mga batan-ong Pranses pipila ka tuig sa miagi. Sumala sa usa ka artikulo niadtong 1991 sa The New York Times, “kinahanglan nga ang imong besbol cap o kuwelyo sa jacket puno sa buloknong enamel tack pins nga daw sama sa mga tulbok sa domino kagamaya.” Daw dili man sad makadaot ang maong uso​—apan kinahanglang makaarang ka sa pagpalit ug designer pin sa talagsaong prisyo nga $12 ang matag usa.

Hayan makaplagan usab sa usa ka batan-on nga ang pagsunod sa uso labaw pa sa paggugol ug daghang salapi. Taliwala sa pipila ka grupo nga estayl ang magkalo ug gura sa besbol, kinahanglang pilion nimo ang tukmang kolor sa gura, nga naghawas sa haom nga tem, ug bahin usab sa uso ang imong estayl sa pagkalo niini.

Kini maoy usa ka butang nga giisip nga seryoso sa daghang batan-on. Ilang giisip nga ang pagsunod sa uso maoy yawi aron pasidunggan ug dawaton. Bisan pa, makita nato nga dili kanunay maalamon nga butang nga mosunod sa uso.

Pagbantay sa Imong mga Lakang

Ang Bibliya wala magsaway sa mga uso sa ilang kaugalingon. Hayan haom ang pipila ka iladong mga kalihokan bisan pa kon kini nauso. Pananglitan, ang pag-jogging giisip nga nauso sa pipila sa dihang nahimo kining popular pipila ka tuig sa miagi. Apan kinsay molimod sa benepisyo nga dala sa usa ka maayo, kasarangang ehersisyo?​—Itandi ang 1 Timoteo 4:8.

Bisan pa, ang pipila ka uso nagkadaiya gikan sa binuang ngadto sa dayag nga peligroso. Mao nga haom ang pasidaan sa usa ka karaang panultihon: “Bisan kinsang walay kasinatian magatuo sa matag pulong, apan ang mabinantayon nga tawo magatan-aw pag-ayo sa iyang mga lakang.” (Proverbio 14:15) Ang mabinantayong tawo maoy maalamon, mailahon. Dili siya magbinutag sunod sa pipila ka bag-ong uso tungod lamang kay kini popular. Sa maalamon, iyang timbangtimbangon ang mga sangpotanan sa iyang mga lihok.

Ang usa ka butang nga angay tagdon mao ang bili. Usa ka Canadianhong magasin nagtaho bahin sa usa ka dalagita nga nagtrabaho sa usa ka fast-food nga restawran. Labaw sa katunga sa iyang gihagoang kita gigasto sa pagpalit sa kinaulahiang uso sa sinina. “Ang salapi usa ka panalipod,” matud sa Bibliya, sa ato pa, usa kini ka kinahanglanon, mapuslanong galamiton. (Ecclesiastes 7:12) Makaako ka ba sa paghurot niana sa mga butang nga, sumala sa usa ka magsusulat, “gidesinyo aron malaos sulod sa usa o duha ka yugto”?

Ang pisikal nga kapeligrohan usa usab ka butang nga pagahunahunaon. Ang break dancing niining bag-o pa nahimong popular. Apan kini maoy hinungdan sa daghang kadaot sa bukobuko. Komosta na man karong adlawa? Usa ka artikulo sa Rolling Stone nga magasin naghisgot bahin sa hinobrang pagpasikat sa mga nightclub ug sa mga konsiyerto sa rock, sama sa “stage-diving” (paglukso gikan sa entablado ngadto sa mga bukton sa nag-abibang mga dumadayeg), “slamming,” ug “moshing”​—mga karansa sa “sayaw” nga sa pagkamatuod maoy kapintasan nga dinuyogan sa tugtog sa musika. “Kining butanga dili na gayod makontrolar. Buot nakong ipasabot, tinuod gayod,” reklamo sa usa ka batan-on. Iyang gihubit kon unsa ka buang ang “mga mosher” nga “moilog sa sayawanan ug magpatakag karansa, nga mosayaw nga maglibotlibot sa tibuok lawak, nga sa kawalay-pagtagad banggaan si bisan kinsa nga naatlang nagatindog didto.” Hayan mobilib ang pipila nimo ka katalirongan sa maong panggawi. Apan ang pag-adto sa maong mga dapit o paghimo sa maong mga butang uyonan ba sa Diyos, nga nagsugo sa mga Kristohanon sa “pagsalikway sa pagkadili-diyosnon ug sa kalibotanong mga tinguha ug sa pagkinabuhi uban ang pagkamabuot sa hunahuna”?​—Tito 2:12.

Unsa na man ang mga kapeligrohan sa panglawas sa pagpatusok sa lawas ug pagpapatik​—nga nauso usab taliwala sa mga batan-on? Sumala sa mga doktor ang pagpapatik mahimong modala ug medikal nga kapeligrohan, sama sa hepatitis ug malagmit AIDS, kon walay maayong sanitasyon. Dunay purohan usab nga mahimong permanente ang patik bisan pag nalaos na ang uso. Tinuod, ang pipila ka patik matangtang pinaagi sa laser. Apan ang pagpatangtang pinaagig laser naglangkit sa daghang masakit nga mga sesyon, nga mokostar ug gatosan ka dolyar sa matag sesyon.

Ang labing makamatay sa tanan mao ang espirituwal nga kadaot nga mahimong moresulta gumikan sa pagsunod sa usa ka uso. Daghan niini nasentro sa mga sikat​—mga aktor, mga atleta, mga musikero, ug uban pa. Mahimong usa ka “uso” ang pagbiste ug paglihok sama kang bisan kinsang maoy sentro sa publikong pagtagad karon. Apan unsay panglantaw ni Jehova nga Diyos sa maong pagsimba sa bayani? Usa ka matang sa idolatriya. Busa ang Bibliya nagpasidaan: “Kalagiw gikan sa idolatriya.” (1 Corinto 10:14) Daghang sikat nga mga tawo ang wala gayoy pagtagad sa moral nga mga sukdanan sa Bibliya. (1 Corinto 6:9-11) Kon ingon niana, ang Diyos ba mahimuot kon ikaw molihok o mamiste sa mga paagi nga, sa tinuoray, nagpasidungog sa maong mga tawo?

Ang Impresyon nga Imong Gihatag Ngadto sa Uban

Ang Bibliya nagsugo usab sa mga batan-on sa pagtahod sa ilang mga ginikanan. (Efeso 6:2) Dili ba kaha kawalay-pagtahod kanila kon ikaw mopauli nga nadayandayanan ug mga alahas sa lawas o naputos sa mga patik? Ug komosta na man ang uban, sama sa imong mga kaeskuyla? Kon ikaw usa ka Kristohanon, makatuo kaha sila nimo sa ulahi kon sulayan nimog paambit kanila ang imong pagtuo?​—Itandi ang 2 Corinto 6:3.

Hayan mao gihapon ang ikasulti labot sa pagsul-ob ug pipila ka estayl nga nahimong popular tungod sa mga musikerong rap. Atong tugotan, sa daghang dapit ang gura sa besbol usa lamang ka tabon sa ulo. Apan sa pipila ka dakbayan, “dakong papel ang gidula karon sa politika sa pagkapopular sa usa ka kalo.” (Entertainment Weekly) Ang pagsul-ob ba ug linaing mga gura, mga jacket, mga gomang sapatos, o ubang hip-hop nga mga adorno naghatag ug impresyon nga kamo nagasunod sa rap nga estayl sa pagkinabuhi? Hinumdomi, ang Kristohanong gugma “dili magagawing binastos” o sa makapakurat nga paagi.​—1 Corinto 13:5.

Tagda kon unsay nahitabo sa usa ka grupo sa mga dalagita sa usa ka konserbatibong lungsod kinsa, sumala sa magasing People, wala magtagad sa lokal nga mga pagbati pinaagi sa pagtungha sa eskuylahan nga nagsapot ug “hip-hop nga estayl sa mga biste.” Saysay sa usa ka babaye: “Nakita namo kining mga sininaa sa estasyong MTV [usa ka estasyon sa cable TV nga nagapasundayag ug gi-videotape nga mga awit]. Nagtuo ko nga maayo kining tan-awon.” Hinunoa, ang maurogong biste nahimong hinungdan sa away​—ug rasanhong kapintasan.

Busa ingong mga Kristohanon gusto natong ‘dayandayanan ang atong kaugalingon uban ang kaligdong ug pagkamabuot sa hunahuna.’ (1 Timoteo 2:9) Kini naglakip sa paghatag ug konsiderasyon sa mga pagbati ug mga tinamdan sa uban ug dili ipugos ang personal nga gusto sa usa. Nagkahulogan usab kini sa paglikay sa mga estayl sa biste ug panggawi nga mahimong lantawon sa uban nga naghingapin.

Ang Panginahanglan sa Pagbantay

Siyempre, ang matag uso kinahanglang hunahunaon sa kaugalingon niining merito. Apan, timan-i nga si Satanas nga Yawa mao ang magmamando niining kalibotana ug ang iyang tumong mao ang ‘pagpangitag tukbonon.’ (1 Pedro 5:8; Juan 12:31; 1 Juan 5:19) Walay duhaduha ang pipila ka popular nga mga uso gigamit ni Satanas sa paglinga ug pagpahilayo sa mga batan-on gikan sa Diyos. Busa haom nga magmabinantayon.

Kasagaran dili maalamon nga mahimong usa niadtong mga unang mosunod sa bisan unsang bag-ong estayl o uso; mas luwas nga makiling sa pagkahimong konserbatibo. Sa laing bahin, ang Bibliya nagpasidaan usab nga dili “maghinobrag pagpakamatarong.” (Ecclesiastes 7:16) Sa walay duhaduha dili kinahanglang dili ka mosunod sa bag-ong mga estayl ngadto sa punto nga mahimo kang sobra ka kinaraan, katingad-an, o lainon.

Sa dihang ang uso tin-aw nga nagalapas sa mga prinsipyo sa Bibliya o maayong salabotan, nan ang maalamong butang nga himoon mao ang paglikay niana. Tinuod, dili sayon ang mahimong lahi gikan sa imong mga katalirongan. Apan sa iyang librong How to Say No and Keep Your Friends, ang magsusulat nga si Sharon Scott nangutana: “Duna ka bay mga higala nga utokan kaayo ug nakaila kanimo pag-ayo nga sila ang angayng modesisyon alang kanimo? Tingali wala!” Dili ba mas maayo nga magiyahan sa mga sukdanan sa imong mga ginikanan ug sa imong nabansay-sa-Bibliya nga tanlag? Hayan ang paghimo niana dili magkahulogan nga uyonan ka sa tanan nimong kaedad, apan kini magdala sa pag-uyon ni Jehova, nga, dili sama sa pipila ka lumalabay nga uso, mahimong walay kataposan!​—Salmo 41:12; Proverbio 12:2.

[Hulagway sa panid 16]

Unsa kahay reaksiyon sa imong mga ginikanan kong mosunod ka sa usa ka matang sa uso?