“Burnout”—Kinsay Nameligro ug Ngano?
HANDURAWA nga usa ka ka trabahante sa opisina nga adunay pamilya—o tingali anaa ka nianang kahimtanga. Ang trabaho nagtipun-og ibabaw sa imong talad. Ang telepono way-hunong ug kiring nga may mga panginahanglan sa mga parokyano nga halos imposibleng ikatagana. Ang imong superbisor wala mahimuot nga wala nimo mahimo ang bahin sa trabahong gidahom gikan kanimo. Ang imong anak lalaki nagpinilyo sa eskuylahan. Ang maestro gustong makigkita gilayon kanimo. Ang imong mga hangyo sa imong kapikas alang sa panabang wala panumbalinga. Sa dihang ang kahimtang daw dili na masagubang, ang kabug-at mahimong dakong kaguol, nga mosangpot sa burnout.
Ang burnout ba gipahinabo sa sobrang trabaho? Si Ann McGee-Cooper, usa ka tigdukiduki sa utok, miingon nga ang burnout mao “ang resulta sa pagkinabuhing dili timbang, nga sa kasagarang paagi paggugol ug nagkadaghang panahon sa trabaho ug nagkamenos nga panahon sa kalingawan.” Ugaling, ang sobrang trabaho dili mao ang bugtong hinungdan; ilalom sa samang kapit-osan ug mga kahimtang, ang pipila makaagom ug burnout samtang ang uban dili.
Lagmit nga mga Biktima sa “Burnout”
Maingon nga adunay mga tawo nga mas lagmit taptan sa usa ka sakit, adunay mga tipo sa mga tawo nga mas lagmit makaagom sa burnout. “Aron makasinati sa burnout,” matud ni Elliot Aronson, propesor sa sosyal sikolohiya sa Unibersidad sa California, “kinahanglan nga ikaw sa sinugdan mainiton kaayo.” Busa kadtong lagmit makaagom ug burnout mainiton kaayo sa tag-as nga mga tumong ug mga mithi. Giingon nga kadtong makaagom sa burnout kasagaran mao ang labing maayong mga trabahante sa usa ka kompaniya.
Sa pagsumada sa mga kinaiya sa personalidad sa lagmit nga mga biktima sa burnout, si Propesor Fumiaki Inaoka sa College of Nursing sa Hapones nga Krus nga Pula, misulat diha sa librong Moetsukishokogun (Burnout Syndrome): “Kadtong lagmit nga makaagom sa burnout adunay kusganong mga tendensiya nga magmabination, maluluy-on, tandogon, dedikado, ug mithianon. Sila dili hilig sa makina apan ‘hilig sa tawo,’ ingnon ta.”
Sa gihangyo nga ang usa ka pagsulay himoon aron pagsusi niadtong lagmit makaagom ug burnout, usa ka espesyalista miingon nga ang pagsulay angay gamiton hinuon nga usa ka sukdanan sa pagkuhag trabahante. “Ang kinahanglang buhaton sa mga kompaniya,” matud niya, “mao ang pagpangitag mga tawo nga matinagdanon nga igo mao nga makaagom ug burnout . . . ug unya kinahanglang sila mohimog mga programa aron pagpukgo sa burnout.”
Ilabinang daling madutlan mao ang mga nalambigit sa mga serbisyo nga naglangkit sa mga tawo, sama sa mga social worker, mga doktor, mga nars, ug mga magtutudlo. Sila maikagon kaayong motabang sa mga tawo, nga kinabubut-ong magdeboto sa ilang panahon, kusog ug kahinguhaan aron pagpauswag sa mga kinabuhi sa uban, ug tingali makaagom ug burnout sa dihang makaamgo sila nga wala nila makab-ot ang usahay dili-makab-ot nga mga tumong nga gibutang nila alang sa ilang kaugalingon. Ang mapinanggaong mga inahan mahimong makaagom usab ug burnout tungod sa samang hinungdan.
Kon Nganong ang mga Tawo Makaagom ug Burnout
Ang usa ka surbing gikuha taliwala sa mga nars nagpadayag ug tulo ka hinungdan nga mosangpot sa burnout. Ang unang hinungdan nga gimatikdan mao ang gidaghanon sa matag-adlawng mga pakigbisog nga magpahinabo ug pagbati sa kapakyasan. Pananglitan, ang kinabag-an sa mga nars kinahanglang magpas-an ug bug-at nga mga responsibilidad, magsulbad sa mga suliran may kalabotan sa mga pasyente, magpasibo sa bag-ong kasangkapan, moatubang ug nagkadakong galastohan, ug magsagubang sa dili-regular nga estilo-sa-kinabuhi. “Kining matag-adlawng mga pakigbisog mao ang kinadak-ang hinungdan padulong sa pagkaagom nila ug burnout,” matud sa librong Moetsukishokogun. Kon magpabiling dili masulbad ang mga problema, ang pagbati sa kapakyasan yanong matigom ug mosangpot sa burnout.
Ang ikaduhang hinungdan nga gimatikdan mao ang kawalay suportar, pagkawalay usa nga kasumbongan ug sekreto. Sa ingon, ang usa ka inahan nga nagpalain sa iyang kaugalingon gikan sa ubang mga inahan mas lagmit nga makaagom ug burnout. Ang gihisgotan-sa-ibabaw nga surbi nakakaplag nga ang dalagang mga nars mas lagmit nga makaagom ug burnout kay sa mga minyo. Bisan pa niana, ang pagkaminyo makapadaghan sa matag-adlawng mga pakigbisog kon walay prangkang komunikasyon tali sa bana ug asawa. Bisan pag ang tanan anaa sa balay, ang usa ka tawo tingali mag-inusara kay ang iyang pamilya nalingaw sa pagtan-awg telebisyon.
Ang ikatulong hinungdan mao ang mga pagbati sa kawalay-mahimo. Pananglitan, ang mga nars mas lagmit makasinatig mga pagbati sa kawalay-mahimo kay sa mga doktor kay ang mga nars hayan walay awtoridad sa pag-usab sa mga butang. Kadtong junior nga mga manedyer tingali makaagom ug burnout sa dihang ilang bation nga ang labing dako nilang mga paningkamot wala mosangpot sa pag-asenso. Ingon sa gisulti sa usa ka manedyer sa tawhanong mga kahinguhaan, ang burnout gipahinabo sa “pagkagibatig kapakyasan tungod sa pagsulay paghatag ug dakong tabang ug wala patalinghogi.”
Ang mga pagbati sa kawalay-mahimo diha sa mga tawo maugmad diha sa usa ka palibot sa mga tinamdang walay pagpabili ug magpahinabo sa burnout. Ang mga asawa makaagom ug burnout sa dihang ang ilang mga bana mapakyas sa pag-ila sa gidak-on sa trabaho nga nalangkit sa pag-atiman sa panimalay ug pag-atiman sa mga anak. Ang junior nga mga manedyer makaagom sa burnout sa dihang ang usa ka amo dili magpakabana sa usa ka trabahong maayong pagkabuhat ug mangasaba kanila tungod sa gagmayng mga sayop. “Ang lintunganay mao nga gikinahanglan natong tanan nga pabilhan ug ilhon ang atong mga paghago,” matud sa magasing Parents, “ug kon kita magtrabaho sa usa ka dapit nga dili moganti sa atong mga paghago—kon kaha diha sa atong balay o sa atong opisina—nan mas lagmit nga makaagom kitag burnout.”
Makaiikag, samtang ang taas nga porsiento sa mga nars makasinati ug burnout, diyutay kaayong mga doktor sa pagpanganak ang makaagom niana. Sa kasagaran, ang trabaho sa usa ka doktor sa pagpanganak naglangkit sa pagtabang sa pagpatunghag bag-ong mga kinabuhi sa kalibotan. Pasalamatan sila sa mga inahan ug mga amahan sa ilang trabaho. Sa dihang pabilhan, ang mga tawo mobati nga mapuslanon ug madasig sila.
Inigkahibalo sa usa kon kinsa ang lagmit makaagom ug burnout ug kon ngano, ang pagsagubang sa suliran maoy mas sayon. Ang mosunod nga artikulo makatabang sa mga biktima sa burnout sa pagbaton ug usa ka timbang nga paagi sa kinabuhi.
[Blurb sa panid 6]
Ang burnout maoy sangpotanan sa pulos-trabaho/-walay-kalingawan nga pagkinabuhi