Pagpaniid sa Kalibotan
Dugang Pang mga Bulan sa Saturno Nadiskobrehan
Ang mga hulagway nga gikuha sa Hubble Space Telescope nagpakita ug labing menos duha ka wala mahibaloi kaniadtong mga bulan nga naglibot sa Saturno. Ang mga hulagway gikuha panahon sa usa ka “Earth-ring crossing,” usa ka talagsaong okasyon sa dihang mas maklaro sa Yuta ang mga likos sa Saturno. Ubos niining mga kahimtanga mangiob ang mga likos sa Saturno ug ang mga bulan dali rang makita. Ang mga astronomo nagbanabana nga ang mga bulan maoy tali sa 10 kilometros ug 60 kilometros ang diyametro. Ang bag-ong nadiskobrehang mga bulan naglibot sa Saturno sa gilay-ong 140,000 kilometros ngadto sa 150,000 kilometros gikan sa sentro sa planeta. Kini maoy mas duol kay sa 400,000 kilometros tali sa Yuta ug sa bulan niini. Ang Saturno maoy duolan sa uno punto singko bilyong kilometros gikan sa Yuta.
Pagpangayog Pasaylo—Human sa 50 ka Tuig
“Among gisugid, labaw sa tanan sa atubangan sa Diyos, ang sala sa Meiji Gakuin [Unibersidad] sa pagkahimong bahin sa miaging gubat ug sa samang panahon mangayog pasaylo sa mga tawo sa langyawng mga nasod, ilabina sa Korea ug Tsina,” matod sa superintendente sa unibersidad, nga si Hiromasa Nakayama, sa iyang pakigpulong sa kapilya sa unibersidad sa Tokyo sa miaging Hunyo. Ang Meiji Gakuin University maoy usa ka “Kristohanong” misyon nga tunghaan. Sumala sa mantalaang Asahi Shimbun, mao kadto ang unang higayon nga ang hawas sa tunghaan dayag nga miangkon nga ang tunghaan nakig-ambit sa paningkamot sa gubat. Panahon sa gubat ang tsirman sa hunta direktiba sa tunghaan nag-organisar sa United Church of Christ sa Hapon sa paghiusa sa mga iglesya alang sa paningkamot sa gubat. Ang United Church nagpatungha ug salapi sa paggamag mga aroyplano nga iggugubat ug nagdasig sa mga Kristohanon sa pagpasakop nga walay ukon-ukon sa ilang nasod, matod ni Nakayama.
Ang Mormon nga Iglesya Wala Makigbisog sa mga Nazi
Bisan nag-atubang sa mga taho sa kapintasan nga gipahamtang sa mga Hudiyo sa Nazing Alemanya, “ang Mormon nga Iglesya halos walay gihimo,” matod sa The Salt Lake Tribune. Ang pila ka Mormon, duyog sa mga membro sa ubang mga iglesya, “nadani ni Hitler ug sa iyang mensahe sa usa lang ka rasa, ug may naghunahuna nga sila nagtuman sa pagtulon-an sa ilang iglesya sa pagpasidungog sa mga lider sa estado.” Panahon sa Holocaust ang Alemang sektor sa mga Mormon “mihimo sa gibuhat sa kadaghanang iglesya; ang mga lider wala mosupak,” matod ni Propesor Franklin Littell sa Temple University, sa Philadelphia. Si Douglas Tobler, propesor sa kasaysayan sa Brigham Young University, buot nga mosusi “sa kapakyasan sa iglesya sa pagbarog ingong usa ka institusyon batok sa Nazismo,” ang mantalaan miingon. Makaiikag, ang Tribune nag-ingon nga ang historyanong si John S. Conway, sa University of British Columbia, sa Canada, nag-ingon nga ang bugtong relihiyosong organisasyon nga bug-os nga midumili sa pagsunod sa mga Nazi mao ang mga Saksi ni Jehova. Siya midugang nga tungod niining maong baroganan kapin sa katunga ang gibalhog sa mga kampo konsentrasyon.
Walay-Nagbantay nga Kabataan
Usa ka nasodnong surbi sa Australia nagpadayag nga ang kabataan nga ingon ka bata sa unom ka tuig ang edad gibiyaan sa balay nga nag-inusara samtang ang mga ginikanan parehong nagtrabaho o tua sa parti, nagtaho ang The Canberra Times. Sumala kang Wendy Reid, tigpamaba sa Boys Town National Community Projects, “kapin sa katunga sa kabataan nag-ingon nga sila nagmamingawon ug gihidlaw sa pakig-uban sa ilang mga ginikanan, samtang ang dakong porsintahe niadtong ubos sa 12 anyos nangahadlok—sa kangitngit, sa mga bagyo, sa mga tawong mopugos pagsulod, o sa pangidnap.” Dugang pa, si Reid nag-ingon nga “71 porsiento sa kabataan walay pamaagi nga sundon kon motungha ang problema ug katunga sa kabataan ubos sa 12 dili gani makahibalong mokontak sa ilang mga ginikanan,” mitaho ang Times.
“Pagtagpilaw Aron Maulian sa Kusog”
“Ang pagtagpilaw makapaarang-arang sa buot, kaabtik ug pagtrabaho,” nagtaho ang The Wall Street Journal. Ang makapalagsik nga epekto sa usa ka maayong pagtagpilaw nagtukmod sa pila ka industriya sa pagpangitag mga paagi sa pag-apil sa mga pagtagpilaw diha sa regular nga adlaw sa trabaho. Kini ilabinang matuod diin ang kahilwas nagdepende sa kaabtik sa mga empleyado—sama sa mga drayber ug trak, mga piloto sa ayroplano, ug mga operetor sa planta sa nukleyar nga enerhiya. “Among nakaplagan nga dako kaayo ang imong mabatonang kapasig-ulian sa kaabtik—sama ka bililhon sa daghang oras—gikan sa 15-minutos nga pagtagpilaw,” matod sa tigdukiduki sa pagkatulog nga si Claudio Stampi. Hinunoa, ang pagtagpilaw diha sa trabahoan dugay pa kaayong dawaton sa kadaghanang mga amo. Ang Journal nag-ingon nga aron “himoon ang pagkatulog diha sa trabahoan nga mas dalawaton, ang mga tigsugyot karon naghisgot niana ingong ‘pagtagpilaw aron maulian sa kusog.’”
Mga Kemikal Alang sa Tanaman—Usa ka Hulga?
Ang mga kemikal sa kasagbotan ug sa tanaman lagmit magpameligro sa panglawas sa inyong mga anak, nagtaho ang Pranses nga magasin sa kinaiyahan nga Terre Sauvage. Kini nagpasidaan nga “ang kabataan ubos sa katorse anyos ang edad nga nagpuyo sa usa ka balay diin ang tanaman gibombahan ug mga igpapatay sa dangan o igpapatay sa peste adunay upat ka pilo nga labawng riyesgo nga mataptan ug sarcoma, usa ka matang sa kanser,” kay sa mga bata nga wala maladlad sa maong mga kemikal. Ang taho midugang nga ang paggamit ug mga igpapatay ug insekto diha sa kalikopan sa bata magpauswag sa riyesgo sa pagkasakit ug leukemia gikan sa usa ug tunga ngadto sa tulo ka pilo. Sanglit kapin sa katunga sa tanang Pranses nga mga panimalay naggamit ug mga kemikal sa tanaman, daghan ang wala-tuyoang naghimo ug usa ka kalikopan alang sa ilang mga anak nga mas makahilo pa kay nianang sa usa ka dako, hugawng siyudad.
Init nga mga Olmigas
Duha ka tigdukiduki sa Switzerland nakadiskobre kon nganong ang pila ka olmigas sa Desyertong Sahara makaagwanta sa makapagbang kainit nga 60 grado Sentigrado. Si Rüdiger Wehner sa Zoological Institute of the University of Zurich ug genetikong si Walter Gehring sa University of Basel nakakaplag nga ang mga olmigas magpatungha ug “mga substansiya nga nailhang heat shock proteins (HSPs), nga motabang sa pagpanalipod sa mga protina sa lawas gikan sa kadaot sa kainit,” nagtaho ang magasing Science. Sa dihang ipaagom sa hilabihang kainiton, “ang tanang mananap mohimog HSPs human ang kadaot [gikan sa heat shock] magsugod,” matod sa magasin, apan “ang mga olmigas mohimo na daan.” Sa unsang paagi? Ang tigdukiduki nakakaplag nga ang mga olmigas mosundog sa heat shock ug magpatungha ug HSPs bisan sa dili pa sila mobiya sa ilang balay. Midugang si Gehring: “Dili kita ingon ka utokan nga makahunahuna niini, apan ang mga olmigas utokan.” O dili ba ang ilang Maglalalang?
Hunonga ang Kasaba
“Palihog Hunonga ang Kasaba,” nangamuyo ang usa ka ulohang balita sa mantalaang The Toronto Star. Ang walay-hunong nga kasaba sa siyudad gikan sa de-gas nga mga iggagalab sa sagbot, mga igpapadpad sa dahon, mga barina, mga busina sa sakyanan ug mga alarma, dagkong madaladalang mga radyo, nanagpaghot nga mga iro, nanaghilak nga mga bata, ug mga salusalo sa lawom nga kagabhion nagpahinabo sa mga tigkampanya kontra sa kasaba nga mangampanya alang sa kalinaw ug kahilom. Ang dugayng pagkaladlad sa maong kasaba “makapasamot sa kakapoy ug kabalaka,” matod sa Star. Kini midugang: “Ang medikal nga panukiduki nagpakita nga ang presyon sa dugo mahimong motaas, ang pinitik sa kasingkasing mahimong mausab ug ang lawas mopatunghag adrenaline ug ubang mga hormone nga nag-apektar sa kaugatan.” Sumala sa mga awtoridad sa panglawas, ang pagkaladlad sa bisan unsang tingog nga kapin sa 85 decibel, sama sa saba nga iggagalab sa sagbot o sa usa ka motorsiklo, sulod sa kapin sa walo ka oras maoy peligroso sa inyong pandungog.
Pagpakigbugno sa Pagkagabok sa Bukog
Ang pisikal nga kalihokan makatabang sa pagpasig-uli sa gibug-aton sa bukog nga nawala sa osteoporosis o pagkagabok sa bukog, matod sa mantalaang Jornal do Brasil. Ang mga espesyalista sa Cotrauma Clinic sa Rio de Janeiro nagtanyag dili lamang sa ehersisyo nga mga pagtambal kondili nagtudlo usab sa mga pasyente kon unsaon “paglakaw sa tukmang paagi ug pagbaton sa hustong pamarog.” Human sa duha ka tuig nga pagdumala sa grupo sa kababayen-an gikan sa 45 ngadto sa 77 anyos ang edad, 80 porsiento sa grupo nakasinatig igoigong pag-uswag sa gibug-aton sa bukog. Nianang panahona, ang kababayen-an menos ug sakit sa likod gumikan sa rayuma, ug walay nabalian ug bukog. Si Dr. Theo Cohen, direktor sa klinika, nagsugyot usab ug pagkaon nga abunda sa kalsiyum ug menos sa tambok. Dugang pa, gidasig niya ang pagkaplag ug katuyoan sa kinabuhi. “Dili namo buot nga makakita ug mga tigulang nga nanglingkod ug naggansilyo,” matod ni Dr. Cohen. “Ang paglakawlakaw maoy sama ka hinungdanon sa pagtubag sa mga crossword puzzle aron sa pag-ehersisyo sa mga selula sa utok.”
Kabalaka Tungod sa Mapasa-sa-Dugo nga mga Sakit
Ang mas maayong mga estratehiya sa kahilwas gikinahanglan sa pagpanalipod sa suplay sa dugo, sumala sa usa ka taho sa Institute of Medicine of the U.S. National Academy of Sciences. Ingon nga ebidensiya, ang taho nagtumong sa pagkaylap sa Human Immunodeficiency Virus (HIV) pinaagi sa mga pag-abuno sa dugo sa sayong katuigan sa epidemya sa AIDS. Sa pagrepaso sa taho, ang The New York Times nag-ingon: “Kapin sa katunga sa 16,000 ka hemophiliac sa Tinipong Bansa ug kapin sa 12,000 ka pasyente kinsa giabunohan ug dugo ug mga produkto sa dugo nataptan ug H.I.V.” Ang taho sa instituto nagpahayag ug kabalaka nga dili na usab makabantay ang nasodnong sistema sa panglawas sa wala-hiilhi, peligrosong mananakod nga mga kagaw sama sa HIV. Kini nagsugyot nga tukoron ang usa ka sistema sa “pagtiktik, pagbantay, ug pagpasidaan sa grabeng mga epekto sa mga tigpaabuno ug dugo ug mga produkto sa dugo.”