Unsa ang Sulbad?

“ADUNAY nagdakong pagtuo nga ang kahimsog sa panglawas sa tawo, ug tingali bisan ang atong pagpabiling buhi ingong usa ka espesye, nagadepende sa atong katakos sa pagmatikod sa nanunghang mga sakit. . . . Hain na kaha kita karon kon ang HIV mahimong usa ka kagaw nga dala sa hangin? Ug unsay atong garantiya nga ang usa ka kaamgid nga impeksiyon dili mokaylap sa umaabot?” nag-ingon si D. A. Henderson​—nga nanguna sa pagwagtang sa buti​—ngadto sa usa ka pundok sa mga siyentipiko sa Geneva, Switzerland, sa 1993.

Sa unsang paagi mamatikdan ang pagtungha sa mga sakit? Ang unang sistema sa pasidaan alang sa mga epidemiya sa tropikal nga sakit mao ang tibuok-kalibotang kapunongan sa 35 ka laboratoryo nga nagareport sa World Health Organization (WHO). Bisan pa, ang usa ka surbi niining mga laboratoryoha nagpakita nga dili moabot ug katunga niini may gamit sa pag-ilag Japanese encephalitis, hantaviruses, ug Rift Valley fever​—tanan mga sakit nga makamatay. Singkuwentay-sayis porsiento lamang ang makaila ug yellow fever, virus nga dala sa lamok nga mopahinabog pagsuka, pagkadaot sa atay, ug pagdugo sulod sa lawas. Sa 1992 labing menos 28 ka tawo ang namatay sa Kenya tungod sa yellow fever sa wala pa madiskobrehi sa doktor ang hinungdan. Sa unom ka bulan sila nagtuo nga nakig-away sila sa malarya.

Laing kahuyangan sa mga programa sa pagpaniid mao nga sila dili makaila sa pagtungha sa hinayng molihok nga mga sakit nga dala sa virus. Ang HIV, pananglitan, makatago sa sulod sa tawo, makapatakod sa uban, ug unya motungha kini ingong AIDS hangtod molabay ang napulo ka tuig. Ang presenteng pagkaylap sa AIDS halos dungang mitungha diha sa tulo ka kontinente ug kalit nga miatake sa 20 ka nagkalainlaing mga nasod. Matin-aw, walay sayo nga pasidaan alang niana!

Bisan pa sa mga problema, daghang siyentipiko nagtan-aw gihapon sa umaabot nga may pagsalig, malaomong naghisgot bahin sa dagkong mga diskoberiya ug mga kauswagan nga seguradong moabot sa mga tuig sa unahan. Ang International Herald Tribune nagtaho: “Ang labing maayong paglaom alang sa tinuod nga mga kauswagan, nag-ingon ang daghang siyentipiko, mao ang biyoteknolohiya, ang pagmaneobra sa napanunod nga materyal sa buhing mga selula. Ang mga siyentipiko sa mga kompaniya sa biotech naglaom nga makahimog mga selula nga mogamag mga substansiya nga mopatayg-kagaw, sa ato pa, usa ka bag-ong kaliwatan sa mga antibiyotiko nga gimaneobra ang mga gene.”

Apan, adunay dili maayong bahin kini. Gipaposible sa enhinyeriya sa genetiko ang pagsal-ot ug mga gene diha sa usa ka dili-makadaot nga virus aron mahatod sa virus ang gene diha sa mga tawo. Kini nga teknolohiya magamit sa mapuslanong paagi, tingali magpaposible gayod sa paggama sa gitawag nga mga antibiyotiko nga gimaneobra ang mga gene. Apan kini nga teknolohiya mahimong magamit usab sa daotang mga katuyoan.

Pananglitan, tingali ang mga gene gikan sa Ebola mahimong masal-ot nga aksidente o tinuyo diha sa usa ka virus, sama sa trangkaso o tipdas. Dayon kanang makamatayng virus mahimong mokaylap pinaagi sa pag-ubo o paghatsing. Si Dr. Karl Johnson, nga nakagugol ug tibuok-kinabuhi nga pagpanukiduki sa mga virus sama sa Machupo ug Ebola, miingon nga moabot ra ang panahon nga may “tawong buangbuang nga adunay pipila ka libong dolyar nga kasangkapan ug nakatuon ug biolohiya sa kolehiyo makagamag mga virus nga maghimo sa Ebola nga virus nga dili makadaot kon itandi.” Ang ubang mga biyologo nabalaka usab sa iyang gikabalak-an.

Ang Sulbad

Ang pagsulbad sa mga problema sa mga sakit nga mananakod dili lamang ang paghimog bag-ong mga tambal. Kini nalambigit sa pagsulbad sa nalangkit sa sakit nga mga problema sa kakabos, gubat, mga kagiw, pag-abuso sa mga droga, paghuot sa mga siyudad, dili-himsog nga mga paagi sa pagkinabuhi, polusyon, ug pagkadaot sa kalikopan. Magmatinud-anon sa imong kaugalingon. Nagtuo ka ba nga masulbad sa mga tawo kining malisod nga mga problema?

Ang Pulong sa Diyos nagpasidaan: “Ayaw pag-ibutang ang inyong pagsalig sa mga tawong harianon, ni sa anak sa tawong yutan-on, nga kaniya walay kaluwasan.” Nan, kang kinsa kita mosalig? Ang kasulatan nagpadayon: “Malipayon ang tawo nga anaa kaniya ang Diyos ni Jacob alang sa iyang panabang, kansang paglaom anaa kang Jehova nga iyang Diyos, ang Magbubuhat sa langit ug yuta.” Si Jehova lamang, ang Maglalalang sa katawhan, ang makasulbad sa mga suliran nga ginaatubang sa katawhan.​—Salmo 146:3-6.

Ang dinasig nga Pulong ni Jehova, ang Bibliya, sa pagrekord sa dagkong tagna ni Jesus bahin sa “ilhanan . . . sa katiklopan sa sistema sa mga butang,” nagtagna sa medikal nga mga kagul-anan nga naagoman sa atong kaliwatan. Si Jesus miingon: ‘Aduna unyay . . . mga kamatay sa nagkalainlaing dapit.’​—Mateo 24:3-8; Lucas 21:10, 11.

Apan, ang Bibliya nagtudlo usab sa umaabot nga panahon sa yuta ilalom sa pagmando sa Gingharian sa Diyos sa dihang “walay molupyo ang moingon: ‘Ako masakiton.’” (Isaias 33:24; Mateo 6:9, 10) Kadtong mosalig kang Jehova adunay malig-ong katarongan sa pagtuo nga ang masinugtanong katawhan sa dili madugay makadawat ug permanenteng kagawasan dili lamang gikan sa makamatayng mga sakit nga naghampak sa katawhan kondili usab sa mga problema nga nakaamot sa sakit. Gipabilhan sa matuod nga mga Kristohanon ang mga paningkamot sa medikal nga komunidad sa malisod nga pagpakig-away batok sa makamatayng mga mikrobyo. Bisan pa, sila nahibalo nga ang dumalayong sulbad sa sakit ug kamatayon nagadepende sa Diyos, ang usa “kinsa nagaayo sa tanan nimong mga balatian.”​—Salmo 103:1-3; Pinadayag 21:1-5; 22:1, 2.

[Hulagway sa panid 10]

Ang Bibliya nagsaad ug usa ka panahon diin wala na unyay moingon, “Ako may sakit”