Nganong Natukod ang Usa ka Internasyonal nga Korte sa Uropa?
SINULAT SA KORESPONSAL SA PAGMATA! SA NETHERLANDS
SA DIHANG ang tag-iya sa usa ka talyer sa amihanang bahin sa Netherlands wala hatagig permiso nga mamaligyag likidong gas, nga nagpasabot usab nga wala siya tugoting kombertihon ang mga makina sa kotse aron makagamit ug likidong gas, gibugno niya ang dugay legal nga pakigbugno sa lainlaing mga korte aron mapapas ang gipahamtang-sa-estadong restriksiyon. Kasamtangan, siya nabangkrap.
Kay mibati nga gihikawan siyag hustisya sa mga korte sa Netherlands, miapelar siya ngadto sa Uropanhong Korte sa Tawhanong mga Katungod sa Strasbourg. Niadtong 1985 midesisyon ang Uropanhong Korte pabor niya. Giisip sa tag-iyag talyer ang desisyon sa korte ingong dako kaayong moral nga kadaogan tungod kay, sumala sa pagpahayag sa maong tawo, ‘kadto nagpamatuod nga husto siya sukad sa sinugdan.’
Siya usa sa daghang lungsoranon sa Uropanhong kanasoran nga sa miaging mga dekada nagdala sa ilang mga apelasyon ngadto sa Uropanhong Korte sa Tawhanong mga Katungod. Kining korteha bukas aron mohusay dili lamang sa mga reklamo sa mga indibiduwal sulod sa Uropa kondili sa mga reklamo usab sa mga nasod batok sa ubang mga nasod sa dihang giisip nga wala tahora ang pangunang tawhanong mga katungod. Ang pagdaghan sa mga asunto atubangan sa internasyonal nga mga korte nagpabanaag sa pangandoy sa hustisya sa mga lungsoranon ug sa pipila ka gobyerno.
Ang Uropanhong Korte sa Tawhanong mga Katungod
Sa 1950 ang ubay-ubayng nasod sa Uropa, nga nagkahiusa sa Konseho sa Uropa ug nagtigom sa Roma, mihukom nga magpormag usa ka tratado diin makagarantiya sila sa tinong mga katungod ug mga kagawasan sa ilang mga lungsoranon ug sa mga langyaw nga nagpuyo ubos sa ilang hudisyal nga awtoridad. Sa ulahi ang ubang mga katungod gidugang, samtang sa samang panahon ang mas daghang nasod sa Uropa mianib sa Uropanhong Tratado nga may katuyoan nga mabatonan ang panalipod sa tawhanong mga katungod ug sa pangunang mga kagawasan. Ang pipila sa maong mga katungod maoy langkit sa pagpanalipod sa kinabuhi ug pagsanta sa pagpaantos, ug ang uban may kalabotan sa pamilyahanong kinabuhi ingon man sa kagawasan sa relihiyon, pagpahayag, opinyon, ug pagtigom ug pagpakig-uban. Ang mga biktima sa mga kalapasan sa maong tawhanong mga katungod makapasakag sumbong batok sa nasod ngadto sa sekretaryo-heneral sa Konseho sa Uropa.
Sukad sa pagsugod sa korte, gipasaka na ang kapig 20,000 ka reklamo. Unsaon pagtino sa korte kon haing mga kasoha ang pagahusayon? Una, himoon ang paningkamot sa pag-uliay. Kon kana mapakyas ug ang reklamo giilang angay, kini dad-on atubangan sa Uropanhong Korte sa Tawhanong mga Katungod sa Strasbourg. Mga 5 porsiento lamang sa mga reklamo ang makaabot gayod sa korte. Hangtod sa kataposan sa 1995, ang korte nakapakanaog ug 554 ka desisyon. Bisan pag ang desisyon sa korte sa kaso sa usa ka reklamo sa usa ka indibiduwal mag-obligar sa nasod nga natungdan, ang kahimtang diin ang usa ka reklamo gipasaka sa usa ka nasod o mga nasod dili yanong butang. Sa maong hitabo, kalagmitan nga ang nasod nga gipakanaogan sa hukom mopalabi sa dalang mapuslanon sa politikanhong paagi inay pagtuman sa mga gibaod sa tratado. Samtang ang Internasyonal nga Korte sa Hustisya sa The Hague maghusay lamang sa mga panagbangi tali sa mga nasod, ang Uropanhong Korte magpahayag ug mga hukom usab sa mga kaso sa mga kabingkilan tali sa mga lungsoranon ug sa mga nasod.
Mga Kadaogan Dapig sa Kagawasan sa Pagsimba sa Uropa
Sa 1993 ang Uropanhong Korte sa Tawhanong mga Katungod mihimog duha ka hinungdanong mga desisyon dapig sa kagawasan sa pagsimba. Ang unang kaso naglangkit sa usa ka molupyo sa Gresya, si Minos Kokkinakis. Ingong usa sa mga Saksi ni Jehova, siya gidakop kapig 60 ka beses sukad 1938, gipugos sa pag-atubang ug 18 ka beses sa Gregong mga korte, ug nakagugol sa kapig unom ka tuig sa bilanggoan.
Sa Mayo 25, 1993, ang Uropanhong Korte mihukom nga ang Gregong gobyerno nakalapas sa relihiyosong kagawasan sa niadto 84-anyos nga si Minos Kokkinakis ug gigantihan siyag mga danyos sa kantidad nga $14,400. Ang korte nagsalikway sa argumento sa Gregong gobyerno nga si Kokkinakis ug ang mga Saksi ni Jehova sa katibuk-an migamit ug mga taktika sa pamugos sa dihang maghisgot sa ilang relihiyon sa uban.—Alang sa dugang nga impormasyon, tan-awa Ang Bantayanang Torre sa Septiyembre 1, 1993, mga panid 27-31.
Sa ikaduhang kaso, ang Uropanhong Korte mihukom dapig kang Ingrid Hoffmann sa Austria. Tungod kay siya nahimong usa sa mga Saksi ni Jehova human sa iyang pagkaminyo, siya gihikawan sa pagkamag-aatiman sa iyang duha ka anak, human sa iyang diborsiyo. Ang ubos nga mga korte sa sinugdan naghatag kaniya sa pagkamag-aatiman, apan ang Korte Suprema naghatag niana ngadto sa iyang Katolikong kanhi-bana. Ang korte nagbase sa maong aksiyon sa usa ka Austrianhong balaod nga nag-ingong ang mga bata kinahanglang matutoon sa Katolikong relihiyon kon ang mga ginikanan maoy Katoliko panahon sa ilang pagkaminyo gawas kon ang duha magkauyon nga usbon ang ilang relihiyon. Ang iyang kanhi-bana nagpatuo nga karon nga siya nahimong usa sa mga Saksi ni Jehova, siya dili makamatuto sa mga bata sa normal, maayong paagi. Niadtong Hunyo 23, 1993, ang Uropanhong Korte mihukom nga ang Austria nagmapihigon batok kang Gng. Hoffmann tungod sa iyang relihiyon ug naglapas sa iyang katungod sa pagmatuto sa iyang pamilya. Gigantihan siyag mga danyos.—Alang sa dugang nga impormasyon, tan-awa ang Pagmata! sa Oktubre 8, 1993, panid 15.
Kining mga desisyona nag-apektar sa tanang tawo nga nahigugma sa kagawasan sa relihiyon ug pagpahayag. Ang pag-apelar ngadto sa internasyonal nga mga korte makatabang sa pagpanalipod sa pangunang mga katungod sa mga lungsoranon. Maayo usab nga ilhon ang mga limitasyon sa hudisyal nga mga ahensiya. Bisan pag katuyoan nila ang pagbuhat ug maayo, sila dili makagarantiyag malungtarong pakigdait ug bug-os nga pagtahod sa tawhanong mga katungod.