Pagpaniid sa Kalibotan

Ang Balaang Kasulatan Diha sa 2,123 ka Pinulongan

Si Hannah Kickel-Andrae, sekretaryo sa prensa sa German Bible Society, di pa dugayng nagpahibalo nga ang Balaang Kasulatan mahimong basahon diha sa kapin sa 2,100 ka pinulongan, sumala sa Wetterauer Zeitung. Gibanabana nga ang katawhan nagsulti ug 6,000 ka pinulongan ug mga diyalekto. Kana nagkahulogan nga labing menos ang mga bahin sa Pulong sa Diyos mabatonan sa kapin sa ikatulong bahin sa tanang ginasulti nga mga pinulongan. Sumala sa magasing Bibelreport, ang bug-os nga Bibliya gipatik na karon sa 349 ka pinulongan. Ang “Bag-ong Tugon” mabatonan sa dugang 841 ka pinulongan, ug ang ubang mga bahin sa Bibliya sa 933, sa total nga 2,123 ka pinulongan. Ang kadaghanang tem sa mga maghuhubad nagkinahanglan ug mga upat ka tuig sa paghubad sa “Bag-ong Tugon” ug mga walo ka tuig sa “Daang Tugon.” Ang buluhaton nagapadayon sa 600 ka ubang mga proyekto sa paghubad.

Makahilong Balyena

Ang mantalaang International Herald Tribune nag-asoy nga ang usa ka balyena nga sperm nga nakaplagang patay diha sa puliking mga agianan sa barko sa amihanang baybayon sa Denmark may daghan kaayong “asuge ug cadmium nga ang mga tinai niini kinahanglang ilubong sa usa ka linaing luna alang sa peligrosong mga biya.” Ang tinubdan niining makahilong mga metal wala pa mahibaloi karon. Ang magasing Time, sa paghisgot sa samang hitabo, midugang nga bisan tuod ang uban nagsabot niini ingong tin-awng timailhan sa seryosong paghugaw sa kadagatan, ang mga zoologo misugyot ug kinaiyanhong mga hinungdan. Ang cetologist nga si Carl Kinze, sa Copenhagen Zoological Museum, nag-ingon nga ang mga balyenang sperm mokaon ilabina ug mga kugita, nga ang pipila kanila sa kinaiyanhon adunay taas nga mga lebel sa cadmium.

Ang Dakong Bayad sa Pagsugal

Sa Australianhong estado sa New South Wales, usa ka gipaluyohan-sa-gobyerno nga surbi nagpadayag ug pipila ka makapakurat nga mga estadistika mahitungod sa mga epekto sa pagsugal. Sumala sa The Sunday Telegraph, duolan sa 40 porsiyento niadtong gisurbi nag-ingon nga sila nagasugal kada semana. Nianang mga tawhana, kapin sa 2 sa 10 ang miangkon nga migastog kapin sa $100 kada semana sa maong bisyo. “Ang mga batan-ong lalaki nga mipili sa mga gaming machine o sa karera” mao ang grupo nga kalagmitan kaayong makaugmad ug mga suliran sa pagsugal. Ang ubang nameligro pag-ayong mga grupo naglakip sa “katawhan nga mikitag menos sa $20,000 kada tuig ug ang mga retirado o walay trabaho.” Dugang pa, ang surbi nagpadayag nga “duolan sa 15 porsiyento sa mga pamilya sa NSW [New South Wales] nakasinatig kalisdanan gumikan sa sobrang pagsugal.” Lain pa, gibanabana nga “ang mga nagiyan sa pagsugal mokostar sa NSW ug $50 milyon kada tuig gumikan sa nawalang pagkamabungahon, pagkabangkarota ug mga balayranan sa diborsiyo.”

Sinalikway-sa-Katilingban nga mga Katoliko?

Latas sa kasiglohan sa India, daghan niadtong natawo sa kasta o hut-ong sa katilingban nga gitawag ug mga sinalikway-sa-katilingban nakombertir sa Katoliko sa paglaom nga mahigawas sa Hindu nga sistema sa kasta. “Apan wala kana magkahulogan nga sila mahigawas na sa ilang kasta,” matod sa mantalaan sa Paris nga Le Monde. Ang taas-nga-kasta nga mga Katolikong Indian nagpadayon sa pagtratar sa ubos-ug-kasta nga mga Katoliko samag mga sinalikway-sa-katilingban. “Ingong sangpotanan,” matod sa Le Monde, “sa dihang ang ubos- ug taas-ug-kasta nga mga Katoliko moadto sa simbahan aron moampo, molingkod sila sa separadong mga lingkoranan.”

Tinumotumo nga mga Titulo

Sa Tinipong Bansa, ang mga titulong “nutrisyonista,” “doktor,” ug “batid sa pangdiyeta” subsob nga gigamit sa nag-angkon lamang, dili-kuwalipikadong mga tawo. Sumala sa Tufts University Diet & Nutrition Letter, sa daghang estado “si bisan kinsa, bisan unsay edukasyon, makaangkon nga usa ka nutrisyonista nga dili mahadlok sa silot sa balaod.” Di pa dugay, ang mga tigdukiduki nagsusi sa mga direktoryo sa telepono sa 32 ka estado ug nakadiskobre nga “menos sa katunga sa gitawag nga mga propesyonal nga nalista ubos sa ulohang ‘nutritionists’ ug ‘physicians’ ang kasaligang tuboran sa maayo, binase-sa-siyensiya nga impormasyon bahin sa nutrisyon.” Sa yellow pages (ang komersiyal nga mga listahan sa telepono), mga 70 porsiyento sa mga nutrisyonistang “Ph.D.” nga nalista nakaplagang naghupot ug dili-tinuod nga mga silid o nagtagana ug malimbongong impormasyon.

Gahom sa Bata

“Ang Brazilianong mga bata maoy nagmando sa panimalay, nag-impluwensiya sa mga desisyon sa ilang mga ginikanan, ug mogasto ug duolan sa $50 ka bilyon (T.B.) kada tuig,” nagtaho ang magasing Veja. “Ang kabataan mopili mismo sa mga programa sa TV tungod kay ang mga hamtong puliki sa ubang mga butang. Sila moadto sa mga kamping sa mga estudyante nga walay pagdumala sa amahan o inahan. . . . Sila pasagdan diha sa mga salosalo ug matulog diha sa mga balay sa mga higala.” Karong adlawa, daghang ginikanan ang “mopili sa masaligon ug independenteng kabataan, bisan pag dili kaayo sila masinugtanon kon itandi sa kabataan sa miaging mga kaliwatan.” Apan sumala sa propesyonal sa mental nga kahimsog nga si Alberto Pereira Lima Filho, “sa pagbiya sa ilang papel ingong mga edukador, [ang mga ginikanan] dili makatagana ug tatawng mga restriksiyon alang sa ilang mga anak.” Dili ikatingala nga ang usa ka pagtuon nagpakita nga “40 porsiyento sa kabataan labi pang nagdayeg sa mga magdudula ug saker kay sa ilang mga ginikanan.”

Ang Voodoo Nakadawat sa Pag-uyon sa Gobyerno

Ang nasod sa Kasadpang Aprika nga Benin naghatag ug “opisyal nga pag-ila” sa “tulumanon sa voodoo,” nagtaho ang The Guardian sa Nigeria. Sumala sa mantalaan, kini maoy “unang higayon nga ang usa ka gobyerno” naghatag ug opisyal nga pag-ila sa usa ka “tradisyonal nga relihiyon sa Aprika.” Ang maong pag-ila nagkahulogan nga ang mga sumusunod sa voodoo adunay legal nga katungod sa pagtukod ug mga templo diin ang mga halad himoon aron sa pagsimba ug pagpahimuot sa dili-makitang mga espiritu. Gibanabana nga 70 porsiyento sa mga tawo sa Benin ang nagtuman sa voodoo.

Mahal nga Dis-armamento

“Tali sa 1985 ug 1994, ang gasto sa militar mius-os sa tibuok kalibotan ug mga 30 porsiyento, ngadto sa 800 ka bilyong T.B. dolyares ‘lamang,’” sumala sa Alemang mga tigdukiduki. Ang Bonn International Center for Conversion (BICC) nagpatik niining mga kamatuorana sa ilang unang tinuig nga basahon, nga nag-ulohang Conversion Survey 1996. Sa 151 ka nasod, 82 ang nagpamenos sa ilang gahin sa militar, samtang 60 ang nagpauswag niana. Sumala sa Alemang magasin nga Focus, ang “paglaom alang sa ‘mga dibidendo sa kalinaw,’ buot ipasabot, ang pag-apod-apod pag-usab sa binilyong dolyar alang sa pag-ugmad sa mga programang hinabang ug sosyal, wala pa matuman.” Ang mga eksperto sa BICC nag-ingon: “Ang pagpamenos sa kasangkapan sa militar nagpatunghag mga galastohan nga nagwagtang sa salapi nga nadaginot diha sa sektor sa mga armamento.”

Ang mga Trapo Makapasakit Kanimo

Ang mga siyentipiko nakakaplag ug daghang makadaot nga bakterya diha sa ginamit nga mga trapo ug mga espongha nga gigamit diha sa kosina. Sumala sa UC Berkeley Wellness Letter, usa ka bag-ong pagtuon nagpadayag nga sa 500 ka basang trapo ug mga espongha nga gieksamin, “dos-tersiya ang adunay bakterya nga makapasakit sa mga tawo.” Mga un-kuwarto ang “adunay salmonella o staphylococcus, duha ka pangunang hinungdan sa sakit nga dala sa pagkaon” sa Tinipong Bansa. Ang mga eksperto nagsugyot nga ang mga espongha ilisan nga regular ug ang mga trapo labhan kanunay. “Mahimo nimong ibutang ang hugaw nga mga trapo ug mga espongha diha sa makina nga hugasan ug plato uban sa imong mga hugaw nga plato, o sa makina sa panglaba,” matod sa Wellness Letter. Human modapat niini ang hilaw nga karne, ang lamesa mahimong limpiyohan ginamit ang mga paper towel inay sa magamit-pag-usab nga mga trapo o mga espongha.

Open-Heart Video nga Pagdisdis

Usa ka ospital sa Paris di pa dugayng nag-una sa tibuok kalibotan sa paghimog open-heart video nga pagdisdis diha sa usa ka 30-anyos nga babaye, nagtaho ang mantalaan sa Paris nga Le Monde. Ang naandang open-heart nga pagdisdis nagkinahanglag duolan sa siyam-ka-pulgadang pagdisdis sa thoracic cage ubay sa sternum. Apan, kining bag-ong paagi nagkinahanglan lamang ug duha-ka-pulgadang pagdisdis, samtang ang laing gamayng lungag magtugot sa usa ka fiber-optic nga kamera sa paggiya sa siruhano. Niining kasoha ang pagdugo, tapos-operasyon nga shock, ug ang risgo sa impeksiyon namenosan pag-ayo. Ang pasyente nakagawas sa ospital 12 ka adlaw lamang human sa operasyon. Matag tuig, mga usa ka milyong tawo ang mahiagom sa naandang open-heart nga pagdisdis sa tibuok kalibotan.

Hampak sa Tesis

“Un-tersiya sa populasyon sa kalibotan ang nataptan ug TB [tesis],” ug ang sakit gidahom nga mopatayg 30 ka milyong tawo niining maong dekada, nagtaho ang The Times sa London. Ang World Health Organization nagpasiugda nga ang bag-ong hampak, ingon sa pagtawag nila niini, mahimong mas kaylap ug malaglagon kay sa AIDS, nga lagmit motakboy sa 300 ka milyong tawo sa mosunod nga napulo ka tuig. Ang kamatuoran nga ang bacilli o kagaw mapasa pinaagi sa hangin nagkahulogan nga ang TB sa ingon mananakod kaayo. Ang TB maoy epidemya na sa mga bahin sa Rusya. Ang dili-maminaw-sa-tambal nga mga matang sa kagaw mitungha tungod kay daghang pasyenteng may TB wala makakompleto sa ilang unom-ka-bulang pag-inom sa mga antibiotiko, nagtaho ang usa ka Britanikong ahensiya sa medikal nga hinabang. Ingong resulta, ang kagaw nakaugmad ug imyunidad ug nabuhi.