Mga Batan-on Nangutana . . .

Nganong Masakiton Kaayo Ako?

SA DIHANG si Jason nag-edad ug 13 anyos, determinado siya nga sa umaabot siya mag-alagad ingong bug-os-panahong ministro sa Bethel, ang tibuok-kalibotang hedkuwarter sa mga Saksi ni Jehova sa Brooklyn, New York. Naghimo siya ug usa ka kahon nga tabla alang sa iyang kaugalingon ug nagtawag niana nga iyang Bethel nga kahon. Nagsugod siya sa pagtigom ug mga butang diha niana nga iyang gihunahuna nga magamit sa dihang magsugod siya sa iyang trabaho sa Bethel.

Apan, tulo lamang ka bulan human sa iyang ika-18ng adlawng-natawhan, si Jason gidayagnos nga may sakit nga Crohn​—usa ka walay-paglunga, masakit nga sakit sa tinai. “Nakapahugno kadto kanako,” siya nahinumdom. “Ang nahimo lamang nako mao ang pagtawag kang Papa sa iyang trabahoan ug mihilak. Ako nasayod nga, labing menos, kana nagkahulogan nga ang akong damgo nga moadto sa Bethel nababagan.”

Ang balatian maoy pasikaranang katarongan kon nganong “ang tanang kalalangan padayong nagaagulo nga tingob ug tingob nga anaa sa kasakit hangtod karon.” (Roma 8:22) Milyonmilyong batan-on ang nalakip sa mga masakiton. Ngadtongadto daghang batan-on ang miarang-arang. Apan ang uban kinahanglang mag-antos sa mga sakit nga laygay o, sa pipila ka kahimtang, naghulga sa kinabuhi. Lakip sa daghang sakit nga kasagarang giantos sa mga batan-on mao ang hubak, diabetes, sakit nga sickle-cell, mananakod nga mga balatian, patol, sakit sa utok, ug kanser. Ang pipila ka batan-on nagkinabuhi uban ang daghang balatian.

‘Nganong Nahitabo Kini Kanako?’

Ang mga balatian kasagarang magpatungha ug kapit-os sa hunahuna ug emosyon, dugang pa sa pisikal nga kahasol. Pananglitan, kon ang sakit makapugong kanimo sa pagtungha sulod sa mga bulan, dili ka lang maulahi sa imong eskedyul sa buluhaton sa tunghaan kondili mobati kang nag-inusara. Sa dihang ang 12-anyos nga si Sunny kinahanglang mopalta sa klase tungod sa iyang popanahong pagpaospital, siya nabalaka, ‘Unsay ginabuhat sa akong mga klasmet? Unsay wala nako madawat karong adlawa?’

Sa susama, ang espirituwal nga pagtubo daw maapektohan sa dihang ikaw masakiton kaayo nga dili na makatambong sa Kristohanong mga tigom o dili ka na gani makabasa sa Bibliya. Niining maong mga kahimtang nagkinahanglan ka ug dugang emosyonal ug espirituwal nga pagpaluyo. Sa sinugdan, dili ka tingali motuo sa dayagnosis. Sa ulahi, maglagot ka pag-ayo, tingali sa imong kaugalingon, nga naghunahuna nga sa usa ka paagi nalikayan mo unta ang balatian. Tingali gusto nimong mopatugbaw, ‘Nganong gitugotan kini sa Diyos nga mahitabo kanako?’ (Itandi ang Mateo 27:46.) Sa pagkatinuod, normal ang pagsinati sa labing menos diyutang kaguol.

Dugang pa, ang usa ka batan-on maghunahuna pa gani nga kon siya mohimog espesyal nga paningkamot, sama sa pagbinuotan pag-ayo, kuhaon sa Diyos ang iyang balatian. Apan, ang maong panghunahuna mahimong motultol sa kahiubos, sanglit ang Diyos wala magsaad ug milagrosong pagpang-ayo niining panahona.​—1 Corinto 12:30; 13:8, 13.

Tingali naghunahuna ka nga dili ka na gayod mamatay​—nga ikaw mabuhi pa sa dihang ipadangat sa Diyos “ang dakong kasakitan.” (Pinadayag 7:14, 15; Juan 11:26) Kon mao, makapakurat pag-ayo ang pagkahibalo nga ikaw adunay balatian nga naghulga sa kinabuhi. Tingali maghunahuna ka kon nakahimo ka ba ug butang nga nakapasuko kang Jehova, o mahimong maghunahuna ka nga ang Diyos nagpili kanimo alang sa usa ka linaing pagsulay sa integridad. Apan, dili kini husto nga mga konklusyon. “Ang Diyos dili masulayan ug daotang mga butang ni siya mismo nagasulay kang bisan kinsa,” nagaingon ang Pulong sa Diyos, ang Bibliya. (Santiago 1:13) Ang sakit ug kamatayon maoy makapasubong mga bahin sa presenteng kahimtang sa tawo, ug kitang tanan nailalom sa “panahon ug wala damhang panghitabo.”​—Ecclesiastes 9:11.

Pagsagubang sa Kahadlok

Ang pagkabaton ug grabeng sakit makapabati usab kanimo ug hilabihang kahadlok sa unang higayon. Ang librong How It Feels to Fight for Your Life nagrekord sa mga obserbasyon sa 14 ka batan-on nga may grabeng mga balatian. Pananglitan, si Anton, diyes anyos, nahadlok nga siya mamatay panahon sa usa ka grabeng atake sa hubak. Ug si Elizabeth, 16 anyos, nga nakigbisog sa kanser sa bukog, nahadlok nga matulog ug dili na makamata.

Hinunoa, ang pipila ka batan-on adunay ubang matang sa kahadlok​—kahadlok nga wala gayoy makigminyo kanila o kahadlok nga dili sila makabaton ug himsog nga mga anak kon sila mohamtong na. Ang ubang mga batan-on nahadlok nga mapasa nila ang ilang balatian sa mga membro sa pamilya, walay sapayan kon ang ilang balatian mananakod o dili.

Bisan pag ang sakit wala mograbe o miarang-arang na, ang bisan unsang pagsugmat, makapabalik sa kahadlok. Kon gibati nimo ang maong mga kahadlok, ikaw nasayod nga tinuod gayod kana. Ikalipay, ang pagtungha sa negatibong mga emosyon sa sinugdanan may tendensiyang mohunong sa paglabay sa panahon. Unya makasugod ka sa pagtimbangtimbang sa imong mga sirkumstansiya sa mas makataronganong paagi.

Ang Kalisod sa Pagsagubang sa Pagkamasakiton

“Sa dihang ikaw batan-on, mobati kang ikaw lig-on ug makahimog bisan unsa,” matod ni Jason, nga gihisgotan sa sinugdan. “Unya, kalit lang, ang grabeng pagkasakit makapaamgo kanimo. Mobati ka nga natigulang ka dayon, sanglit kinahanglang menosan na nimo ang imong kalihokan.” Oo, ang pag-atubang sa bag-ong mga limitasyon maoy malisod.

Nakaplagan ni Jason nga ang laing dakong kalisod modangat sa dihang mapakyas ang uban sa pagsabot sa imong kahimtang. Si Jason nakabaton sa mahimong tawgon nga “dili makitang balatian.” Ang iyang panggawas nga panagway kasukwahi sa mga balatian sa kahiladman. “Ang akong lawas dili makahilis sa pagkaon ingon sa angayng buhaton niini,” misaysay si Jason, “busa kinahanglang ako mokaon kanunay ug mokaon ako ug daghan kay sa ginabuhat sa uban. Bisan pa niana, ako niwang gihapon. Dugang pa, usahay kapoyon ko pag-ayo nga magduka ko sa udto. Apan ang mga tawo mokomento nga nagpakitang sila naghunahuna nga ako mapatuyangon o tapolan. Mosulti sila sa mga butang sama sa: ‘Nasayod kang makabuhat ka ug labaw pa. Wala ka gani maningkamot!’”

Si Jason adunay mga manghod nga lalaki ug babaye nga dili kanunayng makasabot kon nganong dili niya mabuhat ang mga butang nga iyang gibuhat kaniadto, sama sa pagdala kanila sa gawas aron magdula sa bola. “Apan ako nasayod nga kon ako masamad,” si Jason nag-ingon, “dangtan pag semana una kana maayo. May kiling silang itandi ang kasakit nga akong gibati sa ilaha ug moingon, ‘Miagulo lamang siya aron tagdon.’ Ang ilang kinagrabehang sakit lagmit sama lamang sa nalisa nga tiil, busa dili gayod nila mahanduraw kon sama sa unsa ang kasakit nga akong gibati.”

Kon ang imong balatian daw nagpabug-at sa imong pamilya, tingali nakigbisog ka sa pagbating sad-an. Ang imong mga ginikanan mahimong mobati usab nga sad-an. “Ang akong mga ginikanan nagtuo nga sila maoy nagpasa kanako sa sakit,” matod ni Jason. “Ang mga bata kasagarang makapasibo sa usa ka balatian human nila madawat ang kamatuoran bahin sa sakit. Apan ang mga ginikanan mas malisdan. Sila balikbalik nga nangayog pasaylo kanako. Kinahanglang buhaton ko kanunay ang akong maarangan aron sulayan paghupay ang ilang pagbating sad-an.”

Mga Pagduaw sa Doktor​—Dili Makapahimuot

Ang padayong pagduaw sa doktor mahimong tinubdan sa kabalaka. Makapabati kana kanimo nga dili-hinungdanon ug walay mahimo. Ang paglingkod lamang sa usa ka lawak-susihanan sa ospital nga maghulat sa imong turno mahimong makapalisang. “Mobati kang . . . nag-inusara gayod ug mas maayong duna kay kauban,” matod ni Joseph, 14 anyos, usa ka pasyente nga may sakit sa kasingkasing. Ikasubo, ang pipila ka batan-on wala makabaton sa maong matang sa pagpaluyo, bisan gikan sa ilang mga ginikanan.

Ang medikal nga mga pagsusi sa susama makatukbil sa kabalaka. Sa pagkatinuod, ang pipila ka pagsusi dili gayod makapahimuot. Unya, human niana, antoson mo pa tingali ang makapabalakang mga adlaw o mga semana samtang nagpaabot ka sa mga resulta. Apan hinumdomi: Ang pagpailalom sa medikal nga pagsusi dili sama sa pagkuhag pasulit sa tunghaan; ang pagkabaton ug medikal nga suliran wala magkahulogan nga ikaw napakyas.

Sa pagkatinuod, ang usa ka pagsusi makatagana ug makatabang kaayong impormasyon. Mahimong ipadayag niana nga ikaw adunay medikal nga suliran nga dali rang matambalan. O, kon dili, ang usa ka pagsusi makatabang sa pagpadayag kon unsay imong mahimo aron masagubang ang maong sakit. Mahimong ipakita gani niana nga wala ka diay sakit. Busa sulayi nga dili mohimog hinanaling mga konklusyon bahin sa imong kahimtang.

Ang sobrang pagkabalaka makapahago lamang kanimo. Ang Bibliya nag-ingon: “Ang kabalaka diha sa kasingkasing sa usa ka tawo maoy makapatikuko kaniya.” (Proverbio 12:25) Hinunoa, ang Diyos nagdapit kanato nga suginlan siya sa atong mga suliran. Kinahanglang mosalig kita nga siya may kahangawa kanato ug nga siya maghatag kanato sa iyang giya ug kaalam sa pagsagubang sa suliran sa labing maayo nga maarangan.​—Salmo 41:3; Proverbio 3:5, 6; Filipos 4:6, 7; Santiago 1:5.

Magmalipayon kita nga ang atong Maglalalang, si Jehova nga Diyos, naghimog tagana nga ipahinabo ang usa ka bag-ong kalibotan sa pagkamatarong. Banhawon gani niya kadtong nangamatay, nga magtagana kanila ug kahigayonan nga matagamtam kanang bag-ong kalibotan. Ang Bibliya nagpasalig kanato nga nianang panahona “walay molupyo nga moingong: ‘Ako masakiton.’”​—Isaias 33:24.

Hangtod nianang panahona, tingali kinahanglang sagubangon nimo ang grabeng balatian. Apan, adunay daghang praktikal nga mga butang nga imong mahimo aron masagubang nga malamposon ang imong kahimtang. Among hisgotan kini sa umaabot nga artikulo.

[Hulagway sa panid 18]

Mangutana ka tingali, ‘Nganong gitugotan kini sa Diyos nga mahitabo kanako?’