Pagkuhag Tubig Gikan sa mga Panganod

SINULAT SA KORESPONSAL SA PAGMATA! SA AMERIKA DEL SUR

ANG mga tigdukiduki nga nagtuon sa Chile malamposong misagop sa karaang pamaagi sa Arabo sa pagkuhag tubig gikan sa gabon. “Ang mga kahoyng olibo sa mga desyerto sa Oman,” nagsaysay ang mantalaang Health InterAmerica, “gipatubigan sa daghang siglo sa tubig gikan sa gabon nga masawod diha sa mga dahon ug modagayday ngadto sa gagmayng mga tangke nga gipahiluna diha sa tiilan sa mga kahoy.” Inay mga kahoyng olibo, ang mga tigdukiduki nagpahimutang ug dagkong mga pukot diha sa bukirong mga dapit sa desyerto nga kanunayng matabonan ug gabon nga gipadpad gikan sa dagat. Ang mga pukot, nga samag dagkong mga pukot sa volleyball, mosawod sa gagmayng mga tinulong tubig gikan sa gabon. Kini modagayday ngadto sa usa ka sandayong nga moagos ngadto sa tubo, nga magdala sa tubig ngadto sa usa ka pondohanang tangke.

Ang Chungungo, usa ka gamayng balangay nga nahimutang sa amihanang desyertong baybayon sa Chile, nagpamatuod nga misaler ang sistema. Katorse ka tuig kanhi, nag-ingon ang IDRC Reports, usa ka magasin nga gipatik sa International Development Research Centre sa Canada, ang mga molupyo sa Chungungo walay lokal nga tinubdan sa preskong tubig. Ang mga trak naghatod ug 5,000 ka litro matag adlaw, ug kinahanglang paigoon sa matag pamilya ang 3 ngadto sa 14 ka litro matag adlaw. Karon, hinunoa, sa tabang sa 75 ka pukot nga nagsawod ug tubig gikan sa gabon nga gitukod diha sa kabukiran ibabaw sa balangay, ang katingalahang 11,000 ka litrong tubig ang nagaagay ngadto sa Chungungo, nga nagatagana sa matag molupyo sa balangay ug 30 ka litrong tubig matag adlaw. Ang tigdukiduki nga si Dr. Robert Schemenauer, usa ka pisiko sa panganod, nag-ingon nga ang sistema sa pagkuhag tubig gikan sa gabon nagpalambo sa kahimsog sa mga taga-balangay. “Ang matag usa nagakaon ug mga utanon ug mga prutas gikan sa ilang kaugalingong mga hardin ug mga prutasan.”

Ang tubig gikan sa gabon dili lamang maayo sa panglawas apan barato usab. Ang kasarangang tinukod, nag-ingon si Dr. Schemenauer, mokostar ug duolag $75,000 (T.B.) kon itandi sa minilyong dolyares nga gikinahanglan sa pagtukod ug usa ka dam. Ang mga tigdukiduki nag-ingon nga bisan tuod ang ubang umaw nga mga dapit libot sa kalibotan makabenepisyo gikan niining sistemaha, ang internasyonal nga mga ahensiya wala dayon moila niining alternatibong paagi sa pag-abiyo ug tubig.

[Mga hulagway sa panid 23]

Wala: Mga pukot sa tumoy sa bukid nga nagsawod ug gagmayng mga tinulong tubig gikan sa gabon

Ubos: Duol nga hulagway sa pukot

[Credit Line]

Mga letrato: IDRC