Ang Mananayawng mga Yawa sa Yare

KAUDTOHON pa lamang kadto, apan init na kaayo. Samtang nagtan-aw kami sa pundok sa mga lalaki nga nagsul-ob ug bug-os nga tradisyonal nga sapot, kami nahibulong kon nganong sila nakaagwanta uroy sa naglagiting nga kainit! Kami nagduaw sa gamayng agrikultural nga lungsod sa San Francisco de Yare, Venezuela. Ang mga lalaki nga nagsul-ob ug tradisyonal nga sapot mao ang iladong Diablos Danzantes de Yare, ang Mananayawng mga Yawa sa Yare.

Ang kadaghanang tawo sa Venezuela maoy mga Katoliko ug nag-angkong nagtuo sa Bibliya. Apan, sa daghang kaliwatan ang rituwal nga mga sayaw nga gihatagag dakong pasiugda ang paglarawan sa mga demonyo nagdula ug dakong bahin sa lokal nga kultura. Ang Iglesya Katolika nagkonsentir dili lamang sa mga sayaw kondili aktuwal nga nagpasiugda niini. Ingon niini ang kaso sa Mananayawng mga Yawa sa Yare.

Sa dihang nakaabot sa Yare, kami nakurat sa pagkakita nga ang lokal nga hedkuwarter sa Praternidad sa Santisimo Sakramento, usa ka organisasyong Katoliko, mao usab ang hedkuwarter sa mananayawng mga yawa. Ang tinukod nailhan nga mao ang Casa de Los Diablos (Sak-anan sa mga Yawa). Adlawng Miyerkoles kadto, ang bisperas sa Katolikong pistang Korpus Kristi, ug dihay ubay-ubayng propesyonal nga mga letratista nga nagpahimutang sa gawas sa tinukod. Sa kalit, dihay kusog kaayong paglanog sa tambol, ug daghang lalaki nga nagsininag samag mga demonyo nagsugod sa pagsayaw.

Ang mga Sapot sa mga Mananayawng Yawa

Ang matag mananayaw nagsul-ob ug pulang kamisen, pulang karsones, pulang medyas, ug mga sandalyas. Ang matag usa nagsul-ob ug rosaryohan, krus, ug Katolikong medalyon sa iyang liog. Laing krus ang gipatapot sa iyang sapot sa sayaw. Diha sa usa ka kamot ang matag usa nagdalag demonyong-tan-awon nga marakas ug sa laing kamot, usa ka mubong latigo. Apan ang labing talagsaon mao ang dako, makahadlok-tan-awong daghag-kolor nga mga maskara, nga may mga sungay, dagkong mga mata ug, sagad, dayag nga ngipon. Ang matag maskara gipatapot diha sa taas, pula, panaptong tabon sa ulo.

Among nahibaloan nga adunay lainlaing matang sa mga mananayaw. Ang pangunang capataz, o magdudumala, nailhan usab nga mao ang diablo mayor, o hepe sa mga yawa. Ang iyang maskara adunay upat ka sungay. Siya ang pilion sa kadaghanan tungod sa iyang pagkaedaran. Ang luyoluyong magdudumala, o segundo capataz, adunay tulo ka sungay, ug ang ordinaryong mga mananayaw nga walay ranggo duha lamang. Ang ubang mga mananayaw maoy mga promeseros, mga tawo nga nanaad nga mosayaw kas-a sa usa ka tuig sulod sa pipila ka tuig, o tingali sa tibuok nga kinabuhi. Kining saara, o panaad, sagad himoon sa mga indibiduwal kinsa nagtuo nga gihatagan sila sa Diyos ug espesyal nga hangyo.

Paingon sa Simbahan

Sa pagkaudto, ang mga mananayaw mobiya sa ilang hedkuwarter ug mopaingon sa lokal nga simbahan aron madawat ang pagtugot sa pari sa nahibilin sa ilang prosesyon. Tagboon sa mananayawng mga yawa ang pari sa gawas sa simbahan. Didto sila moluhod sa pagdawat sa iyang bendisyon. Dayon sila mosayaw sa mga karsada sa lungsod, usahay gikan sa pultahan-ug-pultahan. Kasagaran tagboon sa mga tagbalay ang mananayawng mga yawa ug mga karmelitos, mga ilimnon, ug ubang mga pagkaon. Kining maong prosesyon padayon nga walay-hunong sa tibuok hapon.

Sa pagkabuntag samtang nagsugod ang Misa sa simbahan, ang mga mananayaw magtagbo pag-usab sa Casa de Los Diablos. Magdungan nga mag-uyog sa ilang mga marakas, gikan didto magsayaw sila paingon sa sementeryo, duyog sa ritmo sa mga tambol. Usa ka altar ang gitukod diha sa sementeryo, ug atubangan niana ilang pasidunggan ang nangamatayng mga higala. Sa panahon niini nga seremonya ang ritmo sa tambol hinay. Dayon, tungod sa matuotuohong kahadlok, sila mogawas sa sementeryo pinaagi sa paglakaw nga paatras, seguradohon gayod nga dili nila talikdan ang altar. Gikan didto sila mopadayon ngadto sa simbahan ug maghulat nga matapos ang Misa.

Bendisyon sa Pari

Inigkahuman sa Misa, ang pari mogawas ug bendisyonan ang mga mananayaw, nga nagluhod nga nagduko ang mga ulo, ang ilang mga maskara nagbitay gikan sa mga tabon sa ulo, nga nagsimbolo sa kadaogan sa maayo batok sa daotan. Ang pari molingkod tapad sa hepe sa mga yawa. Silang duha mamati sa mga panaad sa bag-ong mga promeseros, nga nagsaysay kon nganong nanaad sila sa pagsayaw ug kon pila ka tuig.

Ang mga magtatambol nagsugod sa kusog nga paghapak sa ilang mga tambol, ug ang mananayawng mga yawa mosunod pinaagi sa pag-uyog-uyog sa ilang mga lawas ug sa ilang mga marakas nga kusog kaayo duyog sa nagkalanog nga tempo. Ang mga babaye mosayaw usab apan dili magsul-ob ug mga sapot sa yawa. Sila nagsul-ob ug pulang mga sayal, puting mga blusa, ug puti o pulang panyo sa ilang mga ulo. Sa usa ka bahin sa prosesyon, ang uban sa mananayawng mga yawa nagpas-an ug usa ka imahen sa ilang santong magbalantay diha sa ilang mga abaga. Taposon sa mga mananayaw ang ilang prosesyon pinaagi sa pagparada atubangan sa simbahan, human sa pagsimba sa usa ka dakong krus diha sa lungsod.

Dili Alang sa mga Saksi ni Jehova

Makaiikag kaayo kini nga kasinatian alang kanamo ingong mga turista. Sa panahon sa among pagbisita sa gamayng lungsod sa Yare, dili kami makalikay sa pagkakita sa publikong okasyon nga nahitabo uban sa mananayawng mga yawa. Apan, ingong mga Kristohanon kami, sama sa kapin sa 70,000 pa ka mga Saksi ni Jehova sa Venezuela, dili mag-apil-apil sa pista sa Mananayawng mga Yawa sa Yare o sa susamang mga prosesyon.

Nganong dili? Tungod kay among gisunod ang mga pulong ni apostol Pablo: “Dili ko buot nga kamo mahimong mga mag-aambit sa mga demonyo. Dili kamo mahimong moinom sa kopa sa Ginoo ug sa kopa sa mga demonyo. Dili kamo mahimong moambit sa lamesa sa Ginoo ug sa lamesa sa mga demonyo.” (1 Corinto 10:​20, 21, New American Bible)​—Tinampo.