Sa Dagway sa Diyos o sa Mananap?

ANG unang tawo, si Adan, gitawag nga “anak sa Diyos.” (Lucas 3:38) Walay hayop ang nakabaton niana nga pagkatawag. Bisan pa niana, ang Bibliya nagpakita nga ang mga tawo adunay daghang butang nga gikausahan uban sa mga hayop. Pananglitan, ang mga tawo ug mga hayop maoy mga kalag. Sa dihang gibuhat sa Diyos si Adan, “ang tawo nahimong usa ka buhing kalag,” nag-ingon ang Genesis 2:7. Ang 1 Corinto 15:45 miuyon: “Ang unang tawo nga si Adan nahimong buhing kalag.” Ang mga tawo maoy mga kalag, busa ang kalag dili maoy usa ka morag anino nga mabuhi gihapon inigkamatay sa lawas.

Mahitungod sa mga hayop, ang Genesis 1:24 nag-ingon: “Pasagding magpatungha ang yuta ug buhing mga kalag sumala sa ilang mga matang, mga kahayopan ug nagalihok nga mga hayop ug ihalas nga mga mananap sa yuta sumala sa ilang matang.” Busa samtang gituboy ang mga tawo pinaagi sa pagbutyag nga kita gilalang sa dagway sa Diyos, ang Bibliya usab nagpahinumdom kanato sa atong ubos nga kahimtang ingong yutan-ong mga kalag, uban sa mga hayop. Bisan pa, adunay lain pang butang nga gikausahan sa tawo ug sa mananap.

Ang Bibliya nagbatbat: “Adunay usa ka dulnganan labot sa mga anak sa mga tawo ug usa ka dulnganan labot sa mga mananap, ug sila adunay samang dulnganan. Ingon nga mamatay ang usa, mao nga mamatay usab ang usa . . . Ang tawo dili labaw sa mga mananap . . . Ang tanan mangadto sa usa ka dapit. Silang tanan gikan sa abog, ug silang tanan mobalik sa abog.” Oo, diha sa kamatayon ang tawo ug mga hayop managsama usab. Ang duha mobalik “ngadto sa yuta,” “sa abog,” nga maoy ilang gigikanan.​—Ecclesiastes 3:19, 20; Genesis 3:19.

Apan nganong ang mga tawo maguol man kaayo sa kamatayon? Nganong kita mangandoy man nga mabuhi sa walay kataposan? Ug nganong kinahanglang kita adunay katuyoan sa kinabuhi? Sa pagkamatuod, kita lahi gayod gikan sa mga hayop!

Kon Unsang mga Bahin nga Kita Lahi sa mga Hayop

Malipay ka bang magkinabuhi nga walay katuyoan gawas sa pagkaon, pagkatulog, ug pagsanay? Kana nga hunahuna mangil-ad bisan sa masibotong mga ebolusyonista. “Ang modernong tawo, kining nadan-agang maduhaduhaon ug dili motuog Diyos,” misulat ang ebolusyonistang si T. Dobzhansky, “dili makapugong sa tago sa pagkahibulong mahitungod sa karaang mga pangutana: Ang ako bang kinabuhi adunay kahulogan ug katuyoan gawas sa pagtipig sa akong kaugalingon nga buhi ug sa pagpadayon sa talikala sa pagkinabuhi? Ang uniberso ba nga akong gipuy-an adunay kahulogan?”

Sa pagkamatuod, ang paglimod nga adunay Maglalalang dili makapahunong sa tawo sa pagpangitag kahulogan sa kinabuhi. Nagkutlo sa magsusulat sa kasaysayan nga si Arnold Toynbee, si Richard Leakey nagsulat: “Kining espirituwal nga gasa sa [tawo] nagpaagom kaniya sa tibuok-kinabuhi nga pakigbisog sa pagpahiangay sa iyang kaugalingon uban sa uniberso nga diha niana siya natawo.”

Bisan pa niana, ang pangunang mga pangutana mahitungod sa tawhanong kinaiyahan, sa atong mga gigikanan, ug sa atong espirituwalidad nagpabilin. Dayag nga adunay usa ka dakong kal-ang tali sa tawo ug mga hayop. Unsa ba ka dako kanang kal-anga?

Usa ba ka Dako Kaayong Kal-ang nga Dili Masumpayan?

Usa ka problema nga hinungdanon sa teoriya sa ebolusyon mao ang halapad nga kal-ang nga nagbulag sa mga tawo gikan sa mga hayop. Sa pagkamatuod, unsa ba ka halapad kini? Tagda ang pipila ka butang nga gisulti mismo sa mga ebolusyonista mahitungod niini.

Ang usa ka prominenteng tigpaluyo sa teoriya sa ebolusyon sa ika-19ng siglo, si Thomas H. Huxley, nagsulat: “Wala nay molabaw pa ka kombinsido kay kanako sa pagkalapad sa kal-ang tali sa . . . tawo ug sa mga mananap . . . , kay siya lamang ang nakabaton sa katingalahang gasa sa pagsulti nga masabtan ug makataronganon [ug] . . . nangibabaw niana samag anaa sa taluktok sa bukid, sa hataas kaayong posisyon gikan sa iyang ubos nga kaubanang mga mananap.”

Ang ebolusyonistang si Michael C. Corballis nag-ingon nga “adunay dayag kaayong kal-ang tali sa mga tawo ug ubang mga primate . . . ‘Ang atong utok maoy tulo ka pilong mas dako kay sa atong madahom alang sa usa ka primate nga sama sa atong pagkagama.’” Ug ang espesyalista sa sistema sa nerbiyos nga si Richard M. Restak nagbatbat: “Ang utok [sa tawo] mao lamang ang organo sa nailhang uniberso nga naninguha sa pagsabot sa kaugalingon niini.”

Si Leakey midawat: “Ang pagkamay-panimuot nakapalibog sa mga siyentipiko, nga gituohan sa uban nga dili masulbad. Ang sentido sa pagkahibalo sa kaugalingon nga mabati sa matag usa kanato hilabihan kaayo ka hayag nga madan-agan niini ang tanang butang nga atong hunahunaon ug buhaton.” Siya usab nag-ingon: “Ang pinulongan tinuod gayod nga nakamugna ug kal-ang tali sa Homo sapiens [mga tawo] ug sa nahibilin sa natural nga kalibotan.”

Naghisgot ug laing katingad-anan sa tawhanong hunahuna, si Peter Russell nagsulat: “Ang panumdoman sa walay duhaduha mao ang usa sa labing hinungdanon sa tawhanong mga katakos. Kon wala kana walay pagkakat-on . . . , walay paglihok sa salabotan, walay kaugmaran sa pinulongan, ni bisan unsang mga hiyas . . . nga kasagarang nalangkit sa pagkahimong tawo.”

Dugang pa, walay hayop ang nagapakigbahin sa pagsimba. Busa, si Edward O. Wilson nag-ingon: “Ang daang kahilig diha sa relihiyosong pagtuo mao ang labing komplikado ug gamhanang puwersa sa tawhanong hunahuna ug sa pagkatinuod dili gayod mawagtang nga bahin sa tawhanong kinaiyahan.”

“Ang tawhanong batasan naghatag ug kalibog sa daghang ubang mga misteryo sa teoriya ni Darwin,” miadmitir ang ebolusyonistang si Robert Wright. “Unsa may katuyoan sa pagpakatawa ug pagkatawa? Nganong ang mga tawong nag-ungaw sa kamatayon manugon man? . . . Unsa man gayoy katuyoan sa kasubo? . . . Karon nga namatay na ang tawo, sa unsang paagi ang pagbangotan makatabang sa pagpatunhay sa tawhanong pamilya?”

Ang ebolusyonistang si Elaine Morgan miadmitir: “Upat sa labing talagsaong mga misteryo mahitungod sa mga tawo mao: (1) nganong naglakaw man sila sa duha ka tiil? (2) nganong nawad-an man sila sa ilang mga balhibo? (3) nganong nakaugmad man sila ug dagkong mga utok? (4) nganong nakakat-on man sila sa pagsulti?”

Sa unsang paagi gitubag kining mga pangutanaha sa mga ebolusyonista? Si Morgan nagbatbat: “Ang kasagarang mga tubag niining mga pangutanaha mao: (1) ‘Wala pa kami mahibalo’; (2) ‘Wala pa kami mahibalo’; (3) ‘Wala pa kami mahibalo’, ug (4) ‘Wala pa kami mahibalo.’”

Dili Malig-ong Teoriya

Ang magsusulat sa librong The Lopsided Ape nag-ingon nga ang iyang tuyo mao ang “paghatag ug hanap nga larawan sa anam-anam nga pag-ugmad sa tawo gikan sa ubos nga kahimtang ngadto sa taas nga kahimtang sa pagdagan sa panahon. Daghan sa mga paghinapos pulos panaghap, nga gibase lamang sa pipila ka daang mga ngipon, mga bukog, ug mga bato.” Sa pagkamatuod, bisan ang kaugalingong orihinal nga teoriya ni Darwin wala dawata sa daghan. Nag-ingon si Richard Leakey: “Ang bersiyon ni Darwin sa paagi sa atong anam-anam nga pag-ugmad gikan sa ubos nga kahimtang ngadto sa taas nga kahimtang nangibabaw sa siyensiya sa antropolohiya hangtod sa pipila ka tuig nga milabay, ug kini diay sayop.”

Daghang ebolusyonista, sumala pa kang Elaine Morgan, “nawad-ag pagsalig sa mga tubag nga ilang gituohan nga ilang nahibaloan katloan ka tuig kanhi.” Busa, dili ikahibulong nga ang pipila sa mga teoriya nga gituohan sa mga ebolusyonista nahugno.

Makaluluoyng mga Resulta

Nakaplagan sa ubang mga pagtuon nga ang gidaghanon sa mga baye nga habalan sa laki nga hayop nalangkit sa diperensiya sa gidak-on sa lawas tali sa sekso. Gikan niini, ang uban naghinapos nga ang seksuwal nga batasan sa tawo angay nga managsama sa mga unggoy, sanglit ang laking mga unggoy, sama sa ilang tawhanong mga katugbang, mas dako lamag diyutay kay sa mga baye. Mao nga ang uban nangatarongan nga sama sa mga unggoy, ang mga tawo angay tugotan sa pagbaton ug sobra sa usa ka kaparis sa sekso. Ug, sa pagkatinuod, gihimo kini sa daghang tawo.

Apan mopatim-aw nga ang moobra ug maayo diha sa mga unggoy kasagarang napamatud-ang kadaot alang sa mga tawo. Ang mga kamatuoran nagpakita nga ang pagkadaghag seksuwal nga kaparis maoy usa ka dalan ngadto sa kaguol nga nagasabwag ug bungkag nga mga panimalay, mga aborsiyon, sakit, mental ug emosyonal nga mapait nga kasinatian, pangabugho, kapintasan sa pamilya, ug abandonadong kabataan nga magdako nga dili-makapaangay, nga sa ngadtongadto ipadayon nila ang makadaot nga siklo. Kon ang tawo sama ug kinaiyahan sa hayop, nganong may kasakit man?

Ang ebolusyonaryong kaisipan naghatag usab ug pagduhaduha sa pagkabalaan sa tawhanong kinabuhi. Unsa may basehanan sa pagtuo nga balaan ang tawhanong kinabuhi kon kita moingon nga walay Diyos ug lantawon lamang ang atong kaugalingon nga hataas nga mga hayop? Ang ato ba kahang kinaadman? Kon mao, nan ang pangutana nga gipatugbaw diha sa librong The Human Difference tukma gayod kaayo: “Makataronganon bang trataron ang mga tawo nga mas bililhon kay sa mga iro ug mga iring tungod lamang kay kita ang nasuwertehan [sa ebolusyon]?”

Samtang mikaylap ang bag-ong bersiyon sa ebolusyonaryong kaisipan, kini “dili-kalikayang makaapektar gayod sa moral nga panghunahuna,” nag-ingon ang librong The Moral Animal. Apan mabangis nga moralidad ang pagpangatarongan nga kita naugmad pinaagi sa “natural selection,” diin pinaagi niini nga proseso, ingon sa pagkasulti ni H. G. Wells niini, “pildihon sa malig-on ug maabtik ang mahuyang ug masinaligon.”

Labawng hinungdanon, daghang teoriya sa mga ebolusyonista nga nagkankan sa moralidad sa pagdagan sa katuigan nangatumpag una pa sa sunod nga pagsulbong sa mga tighunahuna. Apan ang trahedya mao nga ang kadaot nga gipahinabo sa maong mga teoriya nagpabilin.

Simbahon ba ang Kalalangan o ang Maglalalang?

Ang ebolusyon magpatan-aw sa mga mata sa usa sa ubos diha sa kalalangan alang sa mga tubag, dili sa itaas ngadto sa Maglalalang. Ang Bibliya, sa laing bahin, nagpatan-aw sa atong mga mata sa itaas ngadto sa matuod nga Diyos alang sa atong moral nga mga prinsipyo ug sa atong katuyoan sa kinabuhi. Gibatbat usab niini kon nganong kinahanglang makigbisog kita sa paglikay sa pagbuhat ug daotan ug kon nganong ang mga tawo lamang ang matugaw kaayo sa kamatayon. Dugang pa, ang kahubitan niini kon nganong kita kiling sa pagbuhat ug daotan tinuod diha sa tawhanong hunahuna ug kasingkasing. Among gidapit kamo sa pagtagad nianang makatagbawng pagbatbat.

[Hulagway sa panid 7]

Unsa ba ka halapad ang kal-ang tali sa tawo ug mananap?