Mapuslan ug Malipayon Bisan pa sa Akong Pagkabuta
Sumala sa giasoy ni Polytimi Venetsianos
Nagdula ako uban sa tulo ka igsoon ug ig-agaw sa dihang usa ka gamayng butang milupad sa bentana. Granada kadto, ug sa dihang kini mibuto ang tanan nakong tulo ka igsoon namatay ug ako bug-os nga nabuta.
ANG petsa niadto maoy Hulyo 16, 1942, sa dihang bata pa ako nga singko anyos lamang. Daghang adlaw nga ako na-coma. Sa naulian ako sa akong panimuot, gipangita ko ang akong mga igsoong lalaki ug mga babaye. Sa nakahibalo nga sila nangamatay, nangandoy ako nga maayo pang namatay usab ako.
Sa dihang natawo ako, ang akong pamilya nagpuyo sa isla sa Salamis sa Gresya, duol sa Piraiévs, ang dunggoanan sa Atenas. Bisan pa sa among kakabos, among gitagamtam ang malinawong kinabuhi. Kanang tanan napusgay sa pagsugod sa Gubat sa Kalibotan II, sa 1939. Ang akong amahan marinero sa Mediteranyo. Iyang gilihaylihayan ang mga submarino, mga boki-digira, mga bomba sa submarino, ug mga bomba sa Axis ug Alyadong mga gahom. Ang Gresya nabuhi ilalom sa gahom sa Pasismo ug Nazismo.
Gitudloan sa Pagdumot sa Diyos
Tungod sa malisod kaayong kahimtang panahon sa gubat, nawad-an si Mama sa ikaupat nga anak diha sa kamatayon. Nag-antos siya sa grabeng depresyon, gitakboyan ug tesis ug, human nanganak sa iyang ikaunom nga anak, sa kataposan namatay sa Agosto 1945. Ang relihiyosong mga silingan nag-ingon nga kami gisilotan sa Diyos. Naningkamot nga makapadasig, apan nagpasamot lamang sa mga kahimtang, ang pipila ka pari nga iya sa Gregong Ortodokso miingon nga gikuha sa Diyos ang akong mga igsoong lalaki ug mga babaye ngadto sa langit aron mahimong gagmayng mga anghel.
Si Papa nasuko pag-ayo. Nganong gikuha man sa Diyos ang upat ka gagmayng bata gikan sa usa ka kabos nga pamilya nga siya aduna may milyonmilyong mga anghel uban kaniya? Kining mga pagtulon-an sa Ortodoksong Iglesya nakapukaw ug malig-ong supak-sa-Diyos ug supak-sa-relihiyosong mga pagbati diha kaniya. Human niadto, siya dili na buot mangilabot pa sa relihiyon. Iya akong gitudloan sa pagdumot ug pagyubit sa Diyos, nga miingon nga ang Diyos mao ang hinungdan sa among kasakit ug kagul-anan.
Samag Mananap Diha sa Hawla
Wala magdugay human namatay ang akong inahan sa 1945, si Papa usab gitakboyan sa tesis ug gipasulod sa sanitaryom. Ang akong manghod nga babaye gidala ngadto sa publikong alimahanag-masuso. Sa ulahi, sa dihang nakagawas si Papa sa sanitaryom ug miadto sa alimahanag-masuso sa pagkuha kaniya, siya gisultihan nga ang bata namatay na. Ako gibutang sa eskuylahan sa buta, diin gigugol ko ang sunod nga walo ka tuig sa akong kinabuhi. Sa sinugdan naguol ako kaayo. Makawalag paglaom ang mga panahon sa pagduaw. Ang kadaghanan sa akong buta nga mga kauban sa eskuylahan adunay usa nga mobisita kanila, apan ako wala.
Milihok ako samag mananap diha sa hawla. Gitawag akong sipat sa eskuylahan. Tungod niini, nabunalan ako ug napalingkod sa silotanang lingkoranan sa badlongon. Kanunay akong nagpalandong sa paghikog. Apan, sa ngadtongadto, mitin-aw kanako nga kinahanglang magtuon ako nga magkinaugalingon. Nakakita akog kalipay sa pagtabang sa buta nga mga kauban sa eskuylahan, tabangan sila kanunay sa pag-ilis ug sinina o sa paghapnig sa ilang higdaanan.
Giingnan kami sa mga pari nga gipabutaan kami sa Diyos tungod sa mga sala sa among mga ginikanan. Kini nakapukaw lamang hinuon ug dugang pagdumot sa Diyos, nga morag mapintas ug madumtanon. Usa ka relihiyosong ideya nga naghimo kanakong mahadlokon ug masuk-anon mao nga ang mga espiritu sa patay naglibotlibot nga manghasi sa mga buhi. Busa, bisan pa sa akong gugma sa akong namatayng mga igsoon ug inahan, nahadlok ako sa ilang “mga espiritu.”
Gitabangan sa Akong Amahan
Sa kataposan, nahimamat ni Papa ang mga Saksi ni Jehova. Siya nakurat sa pagkahibalo gikan sa Bibliya nga si Satanas, ug dili si Jehova, ang tuboran sa kasakit ug kamatayon. (Salmo 100:3; Santiago 1:13, 17; Pinadayag 12:9, 12) Wala magdugay ang akong nalamdagang amahan misugod sa pagtambong sa mga tigom sa mga Saksi ni Jehova, miuswag sa espirituwal, ug gibawtismohan sa 1947. Pipila ka bulan una pa niana, siya naminyo pag-usab ug karon adunay anak nga lalaki. Sa kataposan, ang iyang bag-ong asawa miduyog kaniya sa pagsimba kang Jehova.
Sa 16 anyos ang panuigon, mibiya ako sa eskuylahan alang sa buta. Pagkamakapalipay ang pagpauli ngadto sa usa ka mahigugmaong Kristohanong pamilya! Sila aduna nianang ilang gitawag nga pagtuon sa Bibliya sa pamilya, nga niini ako gidapit sa pagtambong. Mitambong ako agig pagtahod ug pagpakitag maayong pamatasan, apan wala gayod ako mamati. Ang akong kusganong pagbati batok sa Diyos ug sa relihiyon grabe pa kaayo.
Ang pamilya nagtuon sa pulyetong God’s Way Is Love. Sa sinugdan, wala akoy interes, apan dayon nadungog ko si Papa nga nagpatin-aw sa kahimtang sa mga patay. Nakadani kini sa akong pagtagad. Ang Ecclesiastes 9:5, 10 gibasa gikan sa Bibliya: “Mahitungod sa mga patay, sila dili mahibalo sa bisan unsa . . . Walay buluhaton ni lalang ni kahibalo ni kaalam didto sa Sheol, diin ikaw moadto.”
Nakaamgo ako nga ang akong kahadlok walay-basehanan. Ang akong patayng inahan, mga igsoong lalaki, ug mga igsoong babaye dili makahatag kanakog kadaot. Dayon ang panaghisgot nagpadayon bahin sa pagkabanhaw. Misugod ako sa pagpamati pag-ayo. Misuyla ang kalipay sa akong kasingkasing sa nadungog ko ang saad sa Bibliya nga ilalom sa paghari ni Kristo ang mga patay mabuhi pag-usab! (Juan 5:28, 29; Pinadayag 20:12, 13) Karon ang pagtuon makaiikag na kaayo kanako. Maghinamhinam kaayo ako sa adlaw sa panagtuon niining maong pamilya, ug bisan pa sa akong pagkabuta, nangandam akog maayo.
Nakabaton ug Espirituwal nga Panan-aw
Sa miuswag ang akong kahibalo sa Kasulatan, ang sayop nga mga ideya bahin sa Diyos ug sa iyang mga pagpakiglabot nawala. Akong nakat-onan nga ako o ang bisan kinsa pang uban wala pabutai sa Diyos apan ang hinungdan sa tanang daotan mao ang iyang Kaaway, si Satanas nga Yawa. Nagbasol akog dako nga tungod sa akong tumang pagkawalay-alamag, gibasol ko ang Diyos! Uban sa dili-mapatagbawng kauhaw, miuswag ako sa tukmang kahibalo sa Bibliya. Ako mitambong ug nagkigbahin sa tanang Kristohanong mga tigom, bisag daghan kaayong kilometro ang among gipuy-an gikan sa Kingdom Hall. Ako aktibo usab nga nakigbahin sa buluhatong pagsangyaw, nga wala magpababag sa akong pagkadili-makakita.
Pagkadako sa akong kalipay sa dihang, sa Hulyo 27, 1958, nga kapin lamang ug diyutay sa 16 ka tuig human niadtong makasubong yugto nga nagpabuta kanako, ako gibawtismohan! Ako nakabaton ug bag-ong pagsugod ug natugob sa paglaom ug masanagong panglantaw. Karon ang akong kinabuhi adunay katuyoan—sa pag-alagad sa akong mahigugmaong langitnong Amahan. Ang pagkahibalo mahitungod kaniya nagpagawas kanako gikan sa bakak nga mga pagtulon-an ug nakahatag kanakog kaisog sa pag-atubang sa akong pagkabuta ug sa mga kalisod niini uban ang determinasyon ug paglaom. Ako regular nga migugol ug 75 o kapin pang mga oras sa usa ka bulan sa pagsangyaw sa mahimayaong maayong balita ngadto sa uban.
Pagkabungkag sa Kaminyoon
Sa 1966, naminyo ako sa usa ka lalaki nga sama nakog tumong sa kinabuhi. Morag matagamtam namong duha ang usa ka malipayong kaminyoon samtang nagkugi kami sa pagpauswag sa among kalihokan sa buluhatong pagsangyaw. May mga bulan nga nakagugol kami ug daghang oras nianang makaluwas-ug-kinabuhi nga buluhaton. Mibalhin kami sa usa ka hilit nga lugar duol sa Livadiá, sa sentro sa Gresya. Sa mga tuig nga didto kami, gikan sa 1970 ngadto sa 1972, bisan pa sa mabangis nga hunta militar nga maoy naggahom sa Gresya, nakatabang kami ug daghang tawo sa pagkakat-on sa kamatuoran sa Bibliya ug pagkahimong bawtismadong mga Kristohanon. Malipayon usab kami sa pagtabang sa gamayng kongregasyon sa mga Saksi ni Jehova niadtong lugara.
Apan, sa ulahi, ang akong bana nagsugod sa pagbiya sa pagtuon sa Bibliya ug pagtambong sa among Kristohanong mga tigom, ug iyang bug-os nga gitalikdan sa kataposan ang mga pagtulon-an sa Bibliya. Nakahatag kinig dakong kalisod sa among kaminyoon, nga natapos sa diborsiyo sa 1977. Nagun-ob gayod ako.
Usa ka Malipayon, Mabungahong Kinabuhi
Niining masulub-on kaayong yugto sa akong kinabuhi, si Jehova ug ang iyang organisasyon mitabang pag-usab. Usa ka mahigugmaong Kristohanong brader miingon nga kon akong tugotan ang kahimtang nga gipahinabo sa akong bana niadto nga magkuha sa akong kalipay, nan sa usa ka paagi ako mahimong ulipon niya. Siya ang maghawid sa yawi sa akong kalipay. Niining higayona, usa ka gulanggulang nga sakop sa Kristohanong kongregasyon nangayog tabang aron mapauswag ang iyang katakos sa pagsangyaw. Wala magdugay nalinga kaayo ako nianang nakahatag kanakog kinadak-ang kalipay—pagpakigbahin sa pag-alagad!
Dayon laing Kristohanon nagtanyag niining sugyota: “Makapadayon ka sa pagtabang diha sa mga dapit nga ikaw gikinahanglan pag-ayo. Ikaw mahimong usa ka parola nga gamiton ni Jehova nga Diyos.” Pagkamakapalipayng hunahunaon! Usa ka tawong buta nga “mahimong usa ka parola nga gamiton ni Jehova nga Diyos”! (Filipos 2:15) Dihadiha migikan ako sa Atenas ug miadto sa pagpuyo sa baryo sa Amárinthos, sa habagatang Évvoia, usa ka dapit nga diyutay ra kaayoy mga magtutudlo sa Bibliya. Uban sa tabang sa mga higala didto, nakapatukod ako ug balay ug bastanteng nakatagana sa akong mga panginahanglan.
Busa sa kapin sa 20 ka tuig na karon, ako nakagugol ug daghang bulan matag tuig diha sa usa ka matang sa napauswag nga buluhatong pagsangyaw. Pinaagi sa gahom ni Jehova, nakapakigbahin ako sa tanang matang sa pag-alagad, lakip sa pagduaw sa mga tawo diha sa ilang mga balay, pagdumalag mga pagtuon sa Bibliya uban sa mga interesado, ug sa pagpakigsulti sa mga tawo diha sa kadalanan. Sa pagkakaron, ako nakapribilehiyo sa pagdumalag upat ka pagtuon sa Bibliya uban sa mga tawo nga interesado sa atong Maglalalang. Malipayon kaayo ako sa pagkakita ug tulo ka kongregasyon nga natukod niining dapita nga gikan sa pipila lamang ka mga igsoon sa 20 ka tuig nga milabay!
Duha ka beses sa usa ka semana, mobiyahe ako ug kapin sa 30 kilometros idabuwelta aron sa pagtambong sa Kristohanong mga tigom, determinado sa dili pagpalta sa pagtambong bisan sa usa niini. Sa mga panahon—tungod kay dili makakita sa mamumulong—nga makamatikod ako nga naglaaglaag ang akong hunahuna panahon sa mga tigom, gamiton ko ang akong espesyal nga kuwaderno sa Braille aron sa paghimog mugbong mga nota. Niining paagiha gipugos nako ang akong mga dalunggan ug ang akong hunahuna sa pagpaminaw. Dugang pa, ako nakapribilehiyo nga ang usa sa mga tigom sa kongregasyon ginadumala diha sa akong balay. Ang mga tawo mangabot gikan sa kanait nga mga baryo sa pagtambong nianang gitawag nga Pagtuon sa Libro sa Kongregasyon. Imbes maghulat kanunay nga duawon ako sa uban diha sa akong balay, ako ang manguna sa pagduaw kanila, butang nga makapadasig sa usag usa.—Roma 1:12.
Sa nagpuyo ako sa akong amahan sa tin-edyer pa, wala gayod niya ako tagda nga samag usa ka batang buta. Uban sa pailob ug pagkamalahutayon, daghang panahon ang iyang gigugol sa pagtudlo kanako sa pagbuhatbuhat pinaagi sa akong mga kamot. Kining praktikal nga pagbansay nagpaarang kanako sa pag-atiman ug maayo sa akong tanaman ug sa akong gamayng mga binuhi. Nagtrabaho akog maayo sa balay, nga gipabiling mahinlo ang balay ug maghikay sa pagkaon. Akong nakat-onan nga kita makakaplag ug kangaya ug kalipay diha sa simpleng mga butang sa kinabuhi, nianang atong nabatonan. Nakahimo ako sa pagbuhat ug daghang butang pinaagi sa akong nahibiling upat ka igbalati—pandungog, pangbaho, pangtilaw, ug panghikap—ug kini naghatag kanako ug dili-masukod nga katagbawan. Kini nahimo usab nga dakong pamatuod ngadto sa mga tagagawas.
Gipalig-on sa Akong Diyos
Daghan ang nahibulong kon sa unsang paagi nakabaton ako ug masanagong panglantaw sa umaabot ug nakatagana sa kaugalingon bisan pa sa akong mga limitasyon. Labaw sa tanan, ang pasidungog kinahanglang ihatag ngadto kang Jehova, “ang Diyos sa tanang paghupay.” (2 Corinto 1:3) Human nga nawala nako ang akong panan-aw, ako nakahunahuna kanunay sa paghikog. Busa, wala ako magtuo nga mabuhi pa ako karon kon dili pa kang Jehova ug sa kamatuoran sa Bibliya. Nakaamgo ako nga ang atong Maglalalang nakahatag kanato ug daghang gasa—dili lamang panan-aw—ug nga kon kini atong gamiton, kita magmalipayon. Kas-a sa dihang nagsangyaw ang mga Saksi sa akong baryo, usa ka babaye miingon kanila mahitungod kanako: “Ang Diyos nga iyang gisimba ang nagtabang kaniya sa paghimo niining tanang butanga!”
Ang akong tanang pagsulay dugang nakapasuod kanako sa Diyos. Kini nagpalig-on kaayo sa pagtuo. Napahinumdoman ako nga si apostol Pablo usab nag-antos gikan nianang iyang gitawag nga “tunok sa unod,” lagmit sakit sa iyang mga mata. (2 Corinto 12:7; Galacia 4:13) Kini wala nakapugong kaniya aron mahimong ‘labihan kaokupado’ sa maayong balita. Sama kaniya, ako makaingon: “Busa, sa labihang kasaya, ako manghambog hinuon bahin sa akong mga kaluyahon . . . Kay sa dihang ako maluya, niana ako gamhanan.”—Buhat 18:5; 2 Corinto 12:9, 10.
Labaw sa tanan, ang akong pinasukad-sa-Bibliya nga paglaom nga sa pagkabanhaw makita nako sa akong kaugalingong mga mata ang akong minahal nga inahan, mga igsoong babaye, ug mga igsoong lalaki aduna gayoy positibo ug makaayong epekto kanako. Ang Bibliya nagsaad nga “ang mga mata sa mga buta mangabuka” ug nga “aduna unyay pagkabanhaw sa mga matarong ug sa mga dili-matarong.” (Isaias 35:5; Buhat 24:15) Ang maong mga palaaboton nagpatugob kanako ug masanagong panglantaw ug naghinamhinam nga naghulat sa mahimayaong umaabot ilalom sa Gingharian sa Diyos!
[Hulagway sa panid 15]
Akong amahan, nga nagtuon sa Bibliya uban nako
[Hulagway sa panid 15]
Sa akong kosina
[Hulagway sa panid 15]
Uban sa usa ka higala diha sa pag-alagad