Makapili Ka sa Imong Kaugmaon
BISAG ang pagpanagna giisip nga “usa ka dakong kahimoang intelektuwal sa tibuok karaang kalibotan,” kadto maoy “usa ka arte nga gitamay sa Hebreohanong mga propeta,” matod sa arkeologong si Joan Oates. Ngano?
Bisan pag gilibotan sa mga nasod nga may sumala-sa-kapalarang hunahuna bahin sa kinabuhi, ang karaang mga Israelinhon nagsalikway sa ideya nga may usa ka buta nga puwersang nag-umol sa ilang mga kinabuhi. Sa mga instruksiyon nga gihatag ngadto sa nasod, ang Diyos miingon kanila: “Walay hikaplagan diha kanimo . . . nga bisan kinsa nga nagapanag-an, usa ka salamangkero o bisan kinsa nga nagapangitag mga tilimad-on o usa ka barangan, o . . . tigpanag-an sa mga hitabo.”—Deuteronomio 18:10, 11.
Bisag wala ing ideya sa kapalaran o mokonsultag mga manghihimalad, ang mga Israelinhon nagmasaligon bahin sa kaugmaon. Sa pagpatin-aw sa hinungdan niini, ang Pranses nga Katolikong ensiklopedia nga Théo nag-ingong ang nasod nagtuo nga “ang tawo ug ang kalibotan dili biktima sa usa ka buta nga puwersa. Ang Diyos may katuyoan alang sa tawo.” Unsa ba ang maong katuyoan?
Natinong Dulnganan ug Kagawasan sa Pagpili
Ang Diyos nagsaad sa mga Israelinhon sa kalinaw ug kauswagan kon sila magmasinugtanon sa iyang mga balaod. (Levitico 26:3-6) Dugang pa, sila nagpaabot sa usa ka Mesiyas nga maoy magpahimutang sa matarong nga mga kahimtang sa yuta. (Isaias, kapitulo 11) Ugaling, ang kamatuorang gisaad sa Diyos kining mga butanga wala magpasabot nga ang mga tawo walay buhaton ug maghulat na lamang kon unsay mahitabo. Sa kasukwahi, sila giingnan: “Ang tanan nga makaplagan sa imong kamot nga buhaton, buhata uban sa imong kusog mismo.”—Ecclesiastes 9:10.
Lintunganay niini mao ang ideya sa kagawasan sa pagpili. Ang mga Israelinhon may kagawasan sa pag-alagad sa Diyos ug pagtino sa ilang kaugmaon. Gisaaran sila sa Diyos: “Mahitabo nga kon kamo sa walay pakyas motuman sa akong mga kasugoan nga akong gisugo kaninyo niining adlawa sa paghigugma kang Jehova nga inyong Diyos ug sa pag-alagad kaniya sa bug-os ninyong kasingkasing ug sa bug-os ninyong kalag, ako usab magahatag ug ulan alang sa inyong yuta sa tinudlong panahon niini, ulan sa tingdagdag ug ulan sa tingpamulak, ug ikaw magatigom sa imong mga lugas ug sa imong tam-is nga bino ug sa imong lana.” (Deuteronomio 11:13, 14) Ang mga panalangin sa Diyos nabatonan sa Israel sa dihang sila nagmasinugtanon.
Sa dayon na nilang sulod sa yuta nga iyang gisaad kanila, gipapili sa Diyos ang nasod sa Israel: “Tan-awa, gibutang ko sa imong atubangan niining adlawa ang kinabuhi ug ang kaayohan, ug ang kamatayon ug ang kadaotan.” (Deuteronomio 30:15) Ang kaugmaon sa matag tawo nag-agad sa iyang kaugalingong mga kalihokan ug mga desisyon. Ang pag-alagad sa Diyos nagkahulogan sa kinabuhi ug mga panalangin, samtang ang pagdumili sa pag-alagad nagkahulogan sa kalisdanan. Apan komosta man karong adlawa?
Hinungdan ug Epekto
Kita gipig-otan sa daghang balaod sa kinaiyahan nga gipahimutang alang sa atong kaayohan. Usa niini mao ang balaod sa hinungdan ug epekto, o, sumala sa pagpahayag niini sa Bibliya, “Bisan unsay ginapugas sa usa ka tawo, kini usab iyang anihon.” (Galacia 6:7) Sa dihang ilhon nato ang maong prinsipyo, posible ang pagpalandong sa posibilidad sa pipila ka panghitabo sa umaabot.
Kon magpaturagas kita sa pagmaneho, lagmit kaayo nga kita maaksidente kay sa kon mag-amping kita sa pagmaneho. Kon manigarilyo kita, lagmit kaayo nga makanser kita kay sa kon dili kita manigarilyo. Tinuod, ang mga panghitabo nga sama sa mga pag-atake sa mga terorista nga gihisgotan sa unang artikulo niining maong serye daw lagmit nga dili mahitabo kanato, ug ang pagkalkulo sa posibilidad niana maoy walay hinungdan. Bisan pa niana, ang pagtuo sa kapalaran dili mapuslanon. Dili kana maghatag kanatog kalamdagan sa panahon karon o sa kaugmaon. Ang pagtuo sa kabakakan dili mohatag ug tinuod nga pasalig alang sa kaugmaon. Mao usab ang pagtuo nga ginatino sa Diyos ang sangpotan sa matag panghitabo.
Unsa ba ang Imong Kaugmaon?
Ang atong kaugmaon wala isulat daan apan gitino sa presenteng kalihokan. Bisan pag ang kinabuhi maoy usa ka gasa gikan sa Diyos, ang Bibliya tin-awng nagpaila nga kita adunay hinungdanong papel nga pagadulaon sa pagdesidir sa atong presenteng kahimtang ug sa atong kaugmaon. Ang kamatuorang kita makapili sa paglipay kaha sa Diyos o, sa kasukwahi, pagpasubo kaniya nagpakitang ang Diyos naghatag kanatog usa ka sukod sa pagbulot-an sa atong mga kinabuhi.—Genesis 6:6; Salmo 78:40; Proverbio 27:11.
Dugang pa, ang Balaang Kasulatan balikbalik nga nagpasiugda nga ang atong kaugmaon nalangkit sa atong pag-agwanta ug sa atong paagi sa pagkinabuhi, nga mawalay kahulogan kon gitino nang daan ang mga butang. (Mateo 24:13; Lucas 10:25-28) Nan, kon mopili kita nga magmasinugtanon ug magmatinumanon sa Diyos, unsang kaugmaon ang atong madahom?
Ang Bibliya nagpadayag nga ang katawhan adunay masanagon kaayong kaugmaon. Ang yuta himoong usa ka paraiso diin ang kalinaw ug kasegurohan maoy maghari. (Salmo 37:9-11; 46:8, 9) Segurado ang maong kaugmaon tungod kay tumanon sa labing gamhanang Maglalalang ang iyang mga saad. (Isaias 55:11) Apan ang atong pagkagipanalanginan sa kinabuhi sa Paraiso wala mag-agad sa kapalaran; kini tagamtamon ingong resulta sa atong pagkamasinugtanon sa pagbuhat sa kabubut-on sa Diyos sa pagkakaron. (2 Tesalonica 1:6-8; Pinadayag 7:14, 15) Ang Diyos naghatag kanato sa kagawasan sa pagpili ug nagadasig kanato: “Pilion mo ang kinabuhi aron ikaw magpadayon nga buhi.” (Deuteronomio 30:19) Unsay imong pilion? Inay gitugyan lamang sa kapalaran, ang imong kaugmaon anaa sa imong mga kamot.
[Mga hulagway sa panid 10]
Gituyo sa Diyos ang kahibulongang kaugmaon alang sa masinugtanong katawhan