Nagngulob nga Leyon nga Nahimong Maaghop nga Karnero
SUMALA SA GIASOY NI ENRIQUE TORRES, JR.
GIPANGANAK ako sa 1941 sa Caribbeano nga isla sa Puerto Rico, diin ang naandang pinulongan mao ang Kinatsila. Ang akong kabos nga mga ginikanan maoy Romano Katoliko, apan wala gayod nila hatagi ang akong mga igsoong babaye ug igsoong lalaki (kinsa namatay sa bata pa siya) ni ako ug bisan unsang relihiyosong instruksiyon, ug talagsa ra kaming manimba.
Ang pamilya mibiya sa Puerto Rico paingon sa Tinipong Bansa sa 1949. Kami nagpuyo sa New York City sa Sidlakang Harlem, nga nailhan ingong El Barrio. Nagpuyo kami didto hangtod sa 1953. Nalisdan akong magpahiangay sa Iningles nga pinulongan. Kining maong babag nagpabati kanako nga walay hibangkaagan.
Daotang mga Impluwensiya
Unya ang among pamilya mibalhin sa Prospect Heights nga dapit sa Brooklyn. Mao kining panahona nga ako naimpluwensiyahan sa akong mga katalirongan sa pag-apil sa gang sa dalan. Sa ulahi ako ang gihimong lider niini. Human niana nahimo akong lider sa laing gang, nga nalangkit sa pagpangawat ug mga sakyanan. Ako nahimo usab nga magdadagan (maniningil sa mga utang sa ilegal nga sugal) alang sa mga ahente sa pusta sa kasilinganan. Gikan niana, ako miuswag ngadto sa pagpanglungkab ug makadaghang higayon nga gidakop sa wala pa ako mag-edad ug 15 anyos. Niadtong tungora mihunong na ako sa pag-eskuyla.
Sa dihang ako 16 anyos, gidestiyero ako sa mga awtoridad ngadto sa Puerto Rico sulod sa lima ka tuig isip bahin sa plea bargain. Gipadala ako ngadto sa akong apohang lalaki ug iyang pamilya. Siya ilado ug tinahod nga retiradong polis. Ugaling, usa ka tuig sa ulahi gipabalik ako sa akong apohang lalaki ngadto sa Brooklyn tungod sa akong mga pagpakigkarambola nga hubog, pagpakig-uban sa dili-maayong mga tawo, ug pagpangawat.
Papel ni Papa sa Akong Kinabuhi
Sa dihang mibalik ako sa New York City gikan sa Puerto Rico, akong nakaplagan nga ang akong amahan nagsugod sa pagtuon sa Bibliya uban sa mga Saksi ni Jehova. Apan, ang akong kinabuhi nagpadulong sa lahi nga direksiyon. Nagpadayon ako sa walay-diyos nga pagkinabuhi ug nalangkit sa pag-abuso sa droga ug alkoholikong ilimnon. Nahimo akong membro sa gang sa pagpangawat ug pagpanghold-ap, nga mitultol sa pagkadakop kanako sa 1960. Ako gihukmang sad-an ug gisentensiyahan ug tulo ka tuig sa prisohan.
Sa 1963, ako giparol. Apan wala madugay gidakop na usab ako tungod sa pagpangawat, ug nakagugol akog duha ka tuig sa prisohan sa Rikers Island, sa New York City. Ako gipagawas sa 1965. Bisan pa niana, nianang tuiga mismo, gidakop ako tungod sa pagbuno. Pagkabangis, samag-leyon nga taras ang akong naugmad!
Gisentensiyahan ako sa korte ug 20 ka tuig sa Dannemora, sa ilaya sa New York. Didto nalangkit ako sa mga grupogrupo diha sa prisohan.
Apan, sama sa gihisgotan ganiha, ang akong amahan nagtuon sa Kasulatan uban sa mga Saksi ni Jehova. Siya gibawtismohan sa ulahi ug nag-alagad isip ansiyano sa usa ka kongregasyon sa Harlem. Kanunay niya akong duawon panahon sa akong pagkapriso ug kanunay akong sultihan bahin sa Diyos, Iyang ngalan, ug Iyang katuyoan.
Ugaling, samtang gipriso sa Dannemora nahimo akong bahin sa usa ka grupo sa mga tigpautang, nga magpautang nga may dagko kaayong tubo. Niadtong panahona, sa 1971, dihay mibuto nga rayot sa laing prisohan sa Estado sa New York, sa Attica Correctional Facility. Kini nga rayot nahimong ulohang balita sa daghang mantalaan ug nakadawat ug tibuok-kalibotang pagkobre sa radyo ug telebisyon. Human niana nga rayot, aron malikayan ang samang panghitabo sa Dannemora, gibati sa guwardiya nga kinahanglan niyang pilion ang mga piniriso nga mahimong adunay daotang impluwensiya sa ubang mga piniriso. Kini iyang gilain sa linaing mga puy-anan.
Sa 2,200 ka piniriso, mga 200 kanamo ang gilain. Ang dugang nga pagsusi misangpot sa pagkapili sa pipila alang sa grabeng mga pagkulata. Dugang pa, isip bahin sa gitawag nga “pagtambal aron sa pag-usab sa panggawi,” gibutangan ug mga droga ang pagkaon.
Dili kadto ang unang higayon nga gibartolina ako tungod sa badlongong panggawi. Apan, mao kadto ang unang higayon nga nabiktima ako sa ingon niana nga kabangisan, ug kini nakaapektar ug dako kanako. Giposasan ako, gikadenahan ang akong mga tiil, ug ako gikulata pag-ayo sa makadaghang higayon sa mga guwardiya. Giagwanta ko usab ang way-puas nga rasanhong mga insulto tungod sa akong nasyonalidad. Tungod sa kaulawan ug mga kulata, nag-hunger strike ako ug diyutay sulod sa panahon nga gibartolina ako, nga miabot ug mga tulo ka bulan. Tungod niini nawad-an akog halos 50 libra.
Ang mga pagpakisayod sa akong amahan maylabot sa pag-anam kadaot sa akong panglawas wala panumbalinga sa mga opisyales sa prisohan. Kini nagpabati kanako nga walay paglaom, ug ako misulat sa mga politiko aron tabangan maylabot sa dili-makataronganong pagtratar.
Ang akong amahan nagbalikbalik ug dangop sa mga mantalaan bahin sa mga pagkulata, sa pagpakaulaw, ug sa pagbutang ug mga droga diha sa pagkaon sa mga piniriso nga anaa sa linaing puy-anan. Usa lamang ka mantalaan, ang Amsterdam News, ang misanong pinaagi sa artikulo bahin sa alaot nga mga kahimtang. Ang akong amahan miduol usab sa Commissioner of Corrections, sa Albany, New York, sa makadaghang higayon ug kanunayng gisultihan nga ako anaa sa naandang puy-anan. Ang akong report ngadto sa mga politiko bahin sa mga kahimtang sa prisohan wala tagda. Misamot ang akong kaguol, sanglit daw wala na akoy laing kadangpan alang sa tabang.
Niadtong tungora nga akong nahinumdoman ang pipila sa mga butang nga gisulti sa akong amahan kanako. Ako nakahukom sa pag-ampo ngadto sa Diyos alang sa tabang.
Pagdangop sa Diyos
Sa wala pa mag-ampo, ako nahinumdom sa makanunayong pagdasig sa akong amahan nga ako mag-ampo dili ngadto kang Jesus kondili sa amahan ni Jesus, kansang ngalan mao si Jehova. Mihapa ako sa salog sa selda ug gipahayag ang akong hilabihang pagbasol sa dalan sa kinabuhi nga akong gipili, nga misangpot sa akong paggugol ug kapin sa katunga sa akong kinabuhi diha sa prisohan. Kinasingkasing akong miampo kang Jehova sa pagtabang kanako nga makalingkawas sa maong kahimtang tungod kay ako nakaamgo na niadtong tungora nga siya lamang ang may gahom sa pagluwas kanako niini nga kalisdanan.
Wala ako masayod kon unsa ka dugay akong nag-ampo, apan akong gipalandong ang akong nangagi ug mahinulsolong nangayog pasaylo kang Jehova. Ako nanaad nga maningkamot sa pagkat-on ug dugang bahin kaniya. Wala madugay human niana, gipagawas ako gikan nianang bartolina nga samag anaa sa ilalom sa yuta ngadto sa katibuk-ang populasyon sa mga piniriso. Didto natapos ang akong pag-hunger strike.
Sa pagtuman sa akong panaad nga mokat-on ug dugang bahin kang Jehova, nagsugod ako sa pagbasa sa New World Translation of the Holy Scriptures. Usa sa mga butang nga nakapaikag kanako bahin niining hubad sa Bibliya mao ang berdeg-kolor nga hapin niini. Ako kining nagustohan tungod kay ang mga uniporme, selda, bungbong, ug mga koridor sa prisohan maoy abohon ug kolor tanan, makapaguol nga abohong kolor. Sa ulahi, sa akong katingala, ang kolor niining tanang butang giilisan sa samag-lasang nga pagkaberde. Kining kolora gigamit sa Department of Corrections human sa pag-alsa didto sa prisohan sa Attica.
Nagsugod usab ako sa pagbasa sa mga artikulo sa Bantayanang Torre ug Pagmata! nga mga magasin, nga gihikay sa akong amahan nga mahatod kanako. Ang pagbasa sa mga kasinatian sa daghan kaayong Saksi ni Jehova nga napriso tungod sa pagpabiling malig-on sa ilang pagtuo ug nakaagom ug mas grabe pa sa akong naagoman may dakong epekto kanako. Aniay mga tawo nga wala makahimog krimen apan dili-makataronganong nag-antos tungod sa pagkamatinumanon sa Diyos. Ako, sa laing bahin, nag-antos sa kon unsay takos kanako. Sa pagkabasa niining maong mga kasinatian, natandog ang akong kasingkasing, ug nadasig ako sa pagkat-on ug dugang bahin kang Jehova ug sa iyang katawhan.
Sa kataposan, usa ka tuig sa ulahi, miatubang ako sa opisyales sa parol. Girepaso ang akong kaso, lakip ang akong mapait nga naagoman sa linaing puy-anan. Nalipay ako sa pagkahibalo nga ako iparol sa 1972.
Duha ka semana human ako mapagawas, ako mitambong sa lokal nga Kingdom Hall sa mga Saksi ni Jehova, sa Katsila nga Harlem. Apan gibati ko gihapon nga dili-takos nga makig-uban sa katawhan ni Jehova. Ug daghan pa akong angayng makat-onan bahin kang Jehova, iyang organisasyon, ug iyang katawhan. Nagkinahanglan usab akog panahon nga magpahiangay pag-usab ngadto sa katilingban human sa paggugol ug daghan kaayong panahon sa prisohan.
Ikasubo, wala nako mawagtang ang akong karaang mga panggawi. Mibalik na usab ako sa droga, krimen, ug dili-diyosnong paagi sa kinabuhi. Sa ngadtongadto misangpot kini sa akong pagdawat ug dugang sentensiya nga 15 ka tuig sa pagkapriso. Bisan pa niana, akong gibati nga may nakita gayod si Jehova nga diyutayng kaayohan dinhi sa akong kasingkasing, tungod kay wala siya mawad-ig paglaom kanako. Ang ikasulti ko lang kanimo mao nga napriso ka man o wala, dili gayod talikdan o mawad-ag paglaom si Jehova niadtong may kiling sa pagkat-on bahin kaniya.
Pagtuon sa Bibliya Diha sa Bilanggoan
Niadtong higayona, balik sa prisohan sa Dannemora, akong gipahimuslan ang higayon nga makabaton ug senemanang pagtuon sa Bibliya uban sa usa ka ministro sa mga Saksi ni Jehova. Sa ulahi, gibalhin ako sa Mid-Orange Correctional Facility, usa ka medium security nga prisohan sa ilaya sa New York. Usa kini ka kausaban gikan sa maximum security nga prisohan sa Dannemora.
Human sa duha ka tuig sa Mid-Orange Correctional Facility, nagsugod ako sa aktibong pagpakigbahin sa pagtuon sa Bibliya nga gihimo diha sa isigkapiniriso, nga inuyonan sa mga awtoridad sa prisohan. Gihikay sa iyang inahan, nga usa sa mga Saksi ni Jehova, aron siya matun-an. Sa kataposan, pinaagi sa padayong pagkuha ug kahibalo, ako misugod sa pagpadapat sa mga prinsipyo sa Bibliya, nga sa ngadtongadto mitultol sa espirituwal nga pag-uswag.
Human nga wala hatagig parol sa pito ka higayon, ako giparol sa ikawalong higayon nga may pagpanuko. Ang rason nga gihatag kon nganong wala ako maparol sa miagi mao ang akong “pagkahilig sa kriminalidad.” Gipagawas ako human makasilbi ug 8 ka tuig sa 15-ka-tuig nga sentensiya.
Pangataposang Paggawas Gikan sa Kangitngit
Sa akong paggawas, nalinga na usab ako, ug nahaylo ako makadiyot sa paggamit ug droga. Ako may gipuyopuyo usab nga babaye. Nagsugod kini sa 1972. Apan, sa 1983, akong gipadayon ang akong pagtuon sa Bibliya uban sa mga Saksi ni Jehova. Niining higayona, ako nagsugod sa pagtambong nga regular sa Kristohanong mga tigom. Apan, sa wala pa magtuon ug magtambong sa mga tigom, miundang na ako sa paggamit ug droga ug mihunong sa pagpanigarilyo.
Bisan pa niana, supak sa mga kasugoan sa Diyos bahin sa kaminyoon, may puyopuyo gihapon ako. Nakatugaw kini sa akong tanlag, busa gisulayan ko siya pagkombinsir sa pagdawat sa pagtuon sa Bibliya ug pagpalegal sa among relasyon pinaagi sa pagpakasal. Apan miingon siya nga ang Bibliya maoy basahon sa tawo nga gidisenyo sa mga tawo aron sa pagdominar sa mga babaye ug nga ang kaminyoon wala kinahanglana.
Akong naamgohan nga dili ako makapadayon sa pagkinabuhi sa imoral nga relasyon uban sa usa ka babayeng wala magtahod sa mga kasugoan sa Diyos sa kaminyoon. Busa, akong gitapos ang among relasyon ug mibalhin sa Brooklyn. Ako nasayod nga dili ako makahisgot ngadto sa uban maylabot sa Diyos ug sa iyang katuyoan kon ang akong kaugalingong mga kalihokan dili uyon sa iyang mga kasugoan.
Sanglit nahigawas na sa tanang di-kasulatanhong mga kalangkitan ug nakatuon na sa Bibliya sulod sa tulo ka tuig, uban ang hinlo nga tanlag akong gipahinungod ang akong kinabuhi sa paghimo sa kabubut-on sa Diyos ug gisimbolohan kini pinaagi sa pagpabawtismo diha sa usa ka kombensiyon sa mga Saksi ni Jehova. Ang akong panaad nga masinati ang Diyos kansang ngalan kanunayng hisgotan sa akong amahan maoy usa ka butang nga wala gayod nako basoli. Ug ang akong saad kang Jehova didto sa prisohan ilawom sa yuta sa Dannemora maoy usa nga akong panlimbasogan nga tumanon hangtod iyang ipahinabo ang daghang panalangin nga iyang gisaad diha sa iyang Pulong.
Nagpaabot sa Paraiso
Ako mahinamon kaayong nagpaabot sa panahon sa dihang si Jehova maghimo niining tibuok yuta nga usa ka matahom nga paraiso. (Salmo 37:11, 29; Lucas 23:43) Ug nagpaabot usab ako sa laing saad sa Diyos—ang pagkabanhaw sa mga patay aron may kahigayonan nga mabuhi sa walay kataposan sa yuta. (Juan 5:28, 29; Buhat 24:15) Pagkanindot nga panahon kana sa dihang akong maabiabi gikan sa lubnganan ang akong mga hinigugmang nangamatay, lakip sa akong amahan, akong manghod nga lalaki, ug uban nga akong nailhang nangamatay nga wala sa panahon! Ako kanunayng namalandong niining maong paglaom, ug kini nagpuno kanako sa kalipay. Ang laing kalipay nga akong nabatonan karon mao nga ang akong duha ka igsoong babaye ug pipila sa ilang mga anak ang nagpahinungod sa ilang kinabuhi kang Jehova ug nabawtismohan.
Karon, samtang ako magpahayag sa akong pagtuo ngadto sa uban ug magpaambit sa akong kasinatian sa kinabuhi, mobati gayod akog katagbawan sa pagpahibalo kanila sa makapahupayng mga pulong sa salmista, nga gitala sa Salmo 72:12-14: “Iyang pagaluwason ang kabos nga nagapangayo ug tabang, ang sinakit usab ug si bisan kinsa nga walay magtatabang. Siya maluoy sa timawa ug sa kabos, ug ang mga kalag sa mga kabos iyang pagaluwason. Gikan sa pagpanglupig ug sa kapintasan iyang tubson ang ilang kalag, ug ang ilang dugo mahimong bililhon sa iyang mga mata.”
Ang pailob ni Jehova kanako nakapalipay sa akong kasingkasing ug nakapaarang kanako sa pagkat-on ug pagpadapat sa mga kinaiya nga gusto niyang mabatonan sa iyang katawhan—dili mabangis nga samag-leyon nga mga kinaiya, kondili makigdaiton, maluloton, ug malumog-buot nga mga hiyas nga gibatonan sa usa ka karnero. Hinungdanon kini, tungod kay sama sa ginaingon sa Pulong sa Diyos, “sa mga maaghop siya magapakitag pabor.”—Proverbio 3:34.
[Blurb sa panid 12]
“Gidakop na usab ako tungod sa pagpangawat, ug nakagugol akog duha ka tuig sa prisohan sa Rikers Island, sa New York City. Ako gipagawas sa 1965. Bisan pa niana, nianang tuiga mismo, gidakop ako tungod sa pagbuno. Pagkabangis, samag-leyon nga taras ang akong naugmad!”
[Hulagway sa panid 13]
Ang adlaw nga ako gibawtismohan