Mga Batan-on Nangutana

Kang Kinsa Ako Makigsuod?

“Ako 21 anyos. Wala kaayo koy kaparehas ug edad sa among lugar, busa ang akong ikauban pirme, kon dili mas bata nako, mga minyo. Ang mga mas bata nako magsigeg hisgot bahin sa ilang eksamin, samtang ang mga minyo magsigeg kabalaka sa ilang mga bayranan sa balay. Wala ra ko matugaw sa ilang mga problema. Apan, nindot unta kaayo kon duna koy masuod nga parehas nakog edad!”—Carmen.a

HALOS tanan, bisag unsay edad, gustong dawaton sa uban. Segurado nga mao sab kanay gusto nimo. Mao nay hinungdan nga sakit kaayo kon dili ka tagdon sa uban, nga samag walay nakamatikod nimo—nga “daw dili ka importante,” sumala sa paghubit sa 15-anyos nga si Michaela sa iyang kaugalingon.

Siyempre, kon ikaw usa ka Kristohanon, adunay “tibuok kapunongan sa mga igsoon” nga mahimo nimong masuod. (1 Pedro 2:17) Bisan pa niana, dunay mga higayon nga mobati kang lahi kanila. “Inigpauli namo gikan sa Kristohanong mga tigom, molingkod ko sa likod sa awto ug mohilak,” nahinumdom ang 20-anyos nga si Helena. “Sa sige nakog paningkamot nga masuod nila, mas nahigawad ako.”

Unsay imong mahimo kon mobati kang dili-dinawat sa uban? Sa pagtubag sa maong pangutana, ato unang hisgotan (1) ang grupo sa mga tawo diin nalisdan ka sa pagpakigsuod ug (2) kon unsay imong sagad nga reaksiyon sa dihang kauban nimo sila.

Butangig ✔ ang grupo nga daw nalisdan ka sa pagpakigsuod.

1. Edad

□ parehas ug edad □ mas magulang □ hamtong

2. Abilidad

Mga tawo nga

□ atletiko □ abilidaran □ utokan

3. Kinaiya

Mga tawo nga

□ may kompiyansa sa kaugalingon □ popular □ sakop sa social group

Karon butangig ✔ ang imong sagad nga reaksiyon sa dihang kauban nimo ang mga tawo nga imong gipili.

□ Magpakaaron-ingnon nga sama mig gusto o abilidad.

□ Dili magtagad kon unsay ilang gusto ug maghisgot lang bahin sa kaugalingon.

□ Maghilom ug mangitag higayon nga makabiya.

Karon nga napili na nimo ang grupo diin nalisdan ka sa pagpakigsuod ug ang imong sagad nga reaksiyon sa dihang kauban nimo sila, atong hisgotan kon sa unsang paagi nimo kana mabuntog. Apan, una sa tanan dunay pipila ka babag nga angay nimong mahibaloan ug likayan.

UNANG BABAG: Pagpalain

Ang problema. Kon kauban nimo ang mga tawo nga dili nimo parehas ug gusto o abilidad, hayan mobati kang ikaw ray nalahi—ilabina kon maulawon ka. “Dili ko ganahang mosugod ug estorya,” nag-ingon ang 18-anyos nga si Anita. “Nahadlok ko nga basig sayop ang akong masulti.”

Kon unsay giingon sa Bibliya. “Ang nagalain sa iyang kaugalingon mangita sa iyang hakog nga tinguha; siya mobatok sa tanang praktikal nga kaalam.” (Proverbio 18:1) Tin-aw nga ang pagpalain sa kaugalingon makapasamot lang sa problema. Gani, kon imong ipalain ang imong kaugalingon, magbalikbalik ang imong problema: Tungod sa imong pagkamagul-anon maghunahuna ka nga dili nimo masuod ang uban, nga maoy hinungdan nga magpalain ka, nga makapaguol kanimo, nga mopabati kanimo nga dili ka masuod kanila. Ug magpabilin ka sa maong kahimtang, nga dili gyod makalingkawas, gawas lang kon duna kay himoon sa pagbuntog niana!

“Ang mga tawo dili makabasag hunahuna. Kon dili ka mosulti kon unsay imong gusto, dili nimo kana makuha. Kon magpalain ka, wala kay higala. Kinahanglang duna pod kay himoon. Dili makataronganon ang paghunahuna nga ang uban ray dunay responsibilidad. Gikinahanglan ang pagtinabangay aron maugmad ang panaghigalaay.”—Melinda, 19 anyos.

IKADUHANG BABAG: Pagkadesperado

Ang problema. Tungod sa pagkadesperado nga dawaton sa uban, ang pipila nakahigala ug dili maayong mga higala—nga naghunahuna nga mas maayo na lang na kay sa walay higala. “Sa una maguol ko pag-ayo nga wala ko maapil sa popular nga grupo sa eskuylahan, maong maghunahuna ko nga mohimog dili maayo aron lang dawaton nila,” nag-ingon ang 15-anyos nga si René.

Kon unsay giingon sa Bibliya. “Siya nga may pakiglabot sa mga hungog mahisugamak sa kadaot”—o, sumala sa Contemporary English Version, “ikaw ray madaot kon makig-uban ka sa mga buangbuang.” (Proverbio 13:20) Ang mga “hungog” o “buangbuang” nga gihisgotan sa maong bersikulo tingali dili literal nga mga walay alamag. Basin gani nga mga hawod sila sa klase. Apan kon wala sila magsunod sa mga sukdanan sa Bibliya, nan sa mata sa Diyos sila mga buangbuang. Ug ikaw ray madaot kon imong suhiron ang ilang ginabuhat aron lang ka dawaton nila.—1 Corinto 15:33.

“Dili tanan maayong ikauban. Dili ka gustog mga higala nga mopabati nimong kinahanglan nimong usbon ang imong personalidad aron lang dawaton nila. Gusto kag mga higala nga tinuod nga nahigugma kanimo ug mounong kanimo.”—Paula, 21 anyos.

Himoa ang Unang Tikang

Ayaw paghulat nga ang uban maoy moduol ug makighigala nimo. “Dili kita kanunayng makadahom nga ang uban maoy mouna sa pagpakighigala kanato,” nag-ingon ang 21-anyos nga si Gene. “Kinahanglang kita maoy mouna sa pagpakighigala kanila.” Ang mosunod nga duha ka sugyot motabang kanimo sa pagbuhat niana:

Pakighigala niadtong dili nimo parehas ug edad. Lagmit, si Jonatan magulang ug 30 anyos kang David, apan sila nahimong “suod nga managhigala.”b (1 Samuel 18:1, CEV) Unsay atong makat-onan niini? Posible ang pagpakighigala sa mga hamtong! Hunahunaa kini, Nganong anha man lang ka mangitag higala sa parehas nimog edad ug unya moreklamo ka nga dili ka makakitag higala? Sama ra kanag namatay ka sa gutom diha sa usa ka isla nga daghan man untag isda sa imong palibot! Ang tinuod mao, adunay maayong mga tawo sa imong palibot nga mahimong mahigala nimo. Ug ang usa ka paagi nga makita sila mao ang pagpakigsuod sa dili nimo parehas ug edad.

“Si Mama nag-awhag nako sa pagpakigsulti sa mga gulanggulang na sa kongregasyon. Siya miingon nga ako unyang madiskobrehan nga duna diay mga butang diin kami magkasinabot. Husto siya, ug karon daghan na kog higala!”—Helena, 20 anyos.

Ugmara ang katakos sa pagpakigsulti. Ang pagpakigsulti dili sayon—ilabina kon maulawon ka. Apan mahimo nimo kana. Ang yawi mao ang (1) pagpaminaw, (2) pagpangutana, ug (3) pagpakitag tinuod nga interes.

“Maningkamot ko sa pagpaminaw imbes magpunayg sulti. Ug sa dihang mosulti ko, likayan nako ang paghisgot sa akong kaugalingon o pagsultig negatibong butang bahin sa uban.”—Serena, 18 anyos.

“Kon ang usa mosulti bahin sa usa ka butang nga dili nako sinati, ako siyang hangyoon sa pagpatin-aw niana, nga hayan mag-aghat kaniya sa pagsulti pag dugang.”—Jared, 21 anyos.

Tingali hilomon ka, ug wala may daotan niana. Dili kinahanglan nga mahimo kang estoryador! Apan kon gibati nimo nga nalisdan ka sa pagpakigsuod sa uban, sulayi ang mga sugyot niining artikuloha. Basin bation nimo ang sama sa gibati ni Leah. “Ako maulawon,” matod niya, “busa pugson nako ang akong kaugalingon sa pagpakig-estorya. Apan aron makabatog mga higala, kinahanglan nga mahigalaon sab ka. Busa makig-estorya na ko.”

Ang ubang mga artikulo gikan sa seryeng “Young People Ask” makita diha sa Web site nga www.watchtower.org/ype

[Mga footnote]

[Kahon/Mga hulagway sa panid 19]

KON UNSAY GISULTI SA UBANG BATAN-ON

“Maningkamot ko sa pagpakig-estorya bisan sa usa lang ka igsoon nga wala nako mahunahunai nga estoryahon panahon sa Kristohanong tigom. Akong nakaplagan nga ang panaghigalaay masugdan diay pinaagi sa yanong pagtimbaya!”

“Sayon alang nako nga wala ray himoon ug dayon moingon nga ang uban wala makaangay nako ug wala koy higayon nga makigsuod nila. Ang lisod mao ang paghimo sa unang tikang. Sa ulahi, nagbunga ra ang akong paghimo niana, ug nakatabang kana nga mouswag ang akong personalidad.”

“Misulay ko sa pagpakig-estorya sa mga hamtong. Nalisdan gyod ko sa sinugdan! Apan nakabenepisyo ra ko niini, kay bisag batan-on pa ko, nakakaplag kog tinuod nga mga higala nga andam mounong nako.”

[Mga hulagway]

Lauren

Reyon

Carissa

[Kahon sa panid 20]

NGANONG DILI NIMO PANGUTAN-ON ANG IMONG GINIKANAN?

Nalisdan ba sab mo sa pagpakigsuod sa uban sa dihang parehas pa mo nakog edad? Para ninyo, unsang grupoha sa mga tawo ang lisod kaayong suoron? Unsay inyong gibuhat aron mabuntog ang maong problema?

․․․․․

[Diagram sa panid 20]

(Alang sa aktuwal nga pagkahan-ay, tan-awa ang publikasyon)

ANG BALIKBALIK NGA PROBLEMA SA PAGKAMAGUL-ANON

Ako MAGUL-ANON, ug tungod niana, ako mobating . . .

. . . daw SINALIKWAY, ug tungod niana, ako . . .

. . . MAGPALAIN, ug tungod niana, ako mobating . . .