Naapektohan sa Pagkahugno sa Ekonomiya
“KINAGRABEHANG krisis sa ekonomiya sa atong panahon.” Mao kanay paghubit sa Encyclopædia Britannica Online bahin sa pagkahugno sa ekonomiya sa kalibotan nga nahitabo di pa dugay. Ang maong pag-us-os sa ekonomiya nga nagsugod sa United States niadtong 2007 grabe kaayo ug nakaapektar sa daghan kaayong nasod, nga tungod niana kini gitawag ug Great Recession.
Unsay hinungdan niini? Ang magasing Newsweek nagtubag: “Ang paturagas nga pagpangutang.” Apan nganong ang mga tawo magpaturagas sa pagpangutang ug sa pagpamalit ug mga butang nga dili nila maarangan sa pagbayad?
Lagmit mouyon ka nga ang sistema sa ekonomiya sa kalibotan, nga nagpasiugda sa kadalo, maoy hinungdan niana. Sa diwa, ang mga tawo giawhag: “Patuyang sa pagpamalit!” makaarang ka man sa pagbayad niana o dili. “Ang mga tawo karon nakasinati sa dili-maayong epekto sa sobrang pagpangutang,” nag-ingon ang ekonomista nga si Chris Farrell sa iyang librong The New Frugality.
Daghang nasod ang naapektohan sa pagkahugno sa ekonomiya. Sa miaging tuig, ang ulohang balita sa mantalaan sa South Africa nga Sunday Times nag-ingon: “Bisag inanay nang naulian [ang ekonomiya], ang mga tawo . . . halos wala gihapoy ikapalit ug pagkaon.” Ang maong mantalaan nagtaho nga “mga 3 000 000 ka tawo [sa South Africa] ang wala makadata sa ilang utang sulod sa kapig tulo ka bulan; ug mga 250 000 nga mga arangan ang nawad-ag trabaho sa miaging duha ka tuig.”
Ang mga nawad-ag trabaho miabot ug milyon-milyon sa di pa dugayng katuigan. Kon bahin sa mga balita nga dunay mga timailhan nga naulian na ang ekonomiya sa United States, ang Financial Times nag-ingon: “Ang kahimtang sukad niadtong Hunyo 2009 mahimong tawgon nga ‘Dakong Kahigawad.’” Ang mantalaan midugang: “Daghang ekonomista nagtuo nga modagan pag pila pa ka tuig ayha molambo ang ekonomiya kay ang mga tawo magpugong sa pagpamalit sanglit may mga utang sila nga kinahanglang bayran.”
Kon naapektohan ka sa pagkahugno sa ekonomiya, sa walay duhaduha mouyon ka sa gisulat sa awtor nga si David Beart: “Morag daghan kaayo ang panaghisgot bahin sa pinansiyal nga mga problema sa kalibotan, apan wala kaayoy gisugyot nga mga solusyon.”
Ang mosunod nga mga artikulo makatabang sa mga tawong nagbaguod sa utang. Tubagon niini kining mga pangutanaha: Unsay kaayohan sa pagdaginot ug sa pagtigom? Unsay imong mahimo kon duna kay utang? Sa unsang paagi nimo makat-onan ang hustong paggamit sa kuwarta?