Dalaga ug Malipayon Ingong Payunir
Sumala sa giasoy ni Margaret Stephenson
MOMBASA, Sidlakang Aprika, 1958. Naglagiting ang tropikanhong kainit, nga mitabon sa tanang butang sa masulaw nga alisngaw. Mihagong ang mga langaw nga makapalagot alirong kanako. Sa silong sa atop nga lata sa payag sa adwana sa pantalan, ang temperatura duolag 40 degrees Celsius (104° F.). Samtang ako nagpaabot nga mapailobon, ang singot nanubod sa akong mga aping. Ang kabasaon nagbitay ibabaw kanamo samag habol nga alisngaw, ug ang hangin—nga umog ug hagkot—halos espeso nga dili na mahanggab. Ang tibuok Kenya ingon ba niini?
Misugod ako sa pagkahibulong kon kaha kadto maayong dapit alang sa usa ka dalaga. Nakakita akog mga hulagway sa haluag kaayong mga bakilid nga puno sa ayamong kahayopan, lunhawng kalasangan, bisan sa kabukirang ang tumoy may niyebe, apan dinhi . . . “Oy, unsa bay akong nahimo?” nangutana ako sa kaugalingon. “Unsa bay akong gisudlan?”
Kadto bug-os nga lahi kaayo sa Ottawa, Canada, diin ako nagpuyo. Ang biyahe sa dagat gidangtag lima ka semana. Napulo ka libong milya aron makaabot dinhi! May motagbo kaha kanako? Ako wala masayod kon may mga Saksi ni Jehova sa Mombasa, busa inyong mahanduraw ang akong katingala ug kahupayan sa pagkakitag usa ka grupo sa mapahiyomong mga nawong. Kadto makalipay kaayo! Ug pagkamainitong pag-abiabi!
Ang unang tigom niadtong gabhiona mismo dakog nahimo sa paghupay sa akong mga kahadlok bahin sa maong nasod nga bag-o kaayo ug katingad-anan kanako. Duha ra ka pamilya—dako ang ilang pagpabili ug kadasig sa pagkadungog sa mga kasinatian ug nga may kauban. Dako kaayo ang buluhatong pagabuhaton dinhi, ako naghunahuna. Unsaon nako pagbiya niining pila ka maisogong katawhan sa pagbuhat niini sa ilang kaugalingon? Kadtong unang gabii nakatabang ug dako kanako sa paghukom sa pagpabilin ug pagtabang samtang ako makaarang.
Pagtubag sa Panawag
“Umari kamo sa Macedonia!” mao ang pagdapit nga gihatag sa mamumulong halos 18 ka bulan nga miagi sa 1957 nga asembliya sa mga Saksi ni Jehova sa Seattle, Washington, U.S.A. Kaming tanan gihangyo sa paghunahunang maugdang kon ang among personal nga kahimtang makatugot ba nga kami motubag sa panawag alang sa dugang mga mamumuo sa uma, sa pagtabang ingong mga magwawali sa maayong balita sa Gingharian bisan sa langyawng kayutaan. Ako naghunahuna sa akong kaugalingon: ‘May butang bang tinuod nagapugong kanako? May katarongan ba nga ako dili makatanyag sa akong kaugalingon? Ako dalaga nga walay buhionon. Ako sa kanunay usa ka tawong buot mobuhat sa mga butang uban ang tibuok kasingkasing, ug ania ang laktud nga hangyo ni Jehova nga angay kong tubagon.’ Nga dinalidali, akong gisulat ang tanang lugar nga ginganlan sa mamumulong ingong modernong “mga Macedonia,” ingong handumanan sa dapit nga may dakong panginahanglan nga ngadto niana gidapit si apostol Pablo sa balaang espiritu sa unang siglo.—Buhat 16:9, 10.
Tingali mahibulong ka kon unsay nakapaisog sa usa ka gamayong babaye nga kapin sa 50 ka tuig sa edad ug magkinaugalingon sa usa ka layong bahin sa yuta. Adbentura? Dili, dili gayod; ako tinong dili sa tipong adbenturoso. Tingali kadto ang impluwensiya sa tigulang babaye nga si Igsoong Bartlett, kinsa mapailobon kaayo ug mahigugmaong nagtudlo kanako sa kamatuoran hangtod sa akong bawtismo sa 1954. Siya kanunayng nagdasig sa bug-os-panahong pag-alagad, nga nagpasiugda sa mga kalipay ug mga panalangin niana. Apan kana nagkahulogan sa dagko kaayong kausaban alang kanako! Ang akong amahan nagpakita na sa halalom nga pagtahod sa Bibliya ug sa Bantayanang Torre, apan wala pa siya makadangat sa punto sa pagbarog nga tin-aw sa mga kamatuoran sa Bibliya. Ako, usab, nagpanuko sa makadiyut. Sulod sa duha ka tuig ug tunga si Igsoong Bartlett misulay sa pagdasig kanako sa pag-apil sa balay-balayng pagsangyaw. Nakasabot ako nganong kinahanglanon ang maong buluhaton, apan ako nahadlok. Sa kataposan, tapos sa pagtuon sa upat ka dagkong basahong tun-anan ug samtang ako naghatag pag huyang nga mga pasangil, siya miagda kanako sa pagtanyag sa magasin sa dalan. “Kon may nahibilin ka pang garbo,” matud niya, “kana ang maghanaw niana.” Pagkakahibulongan ang pagtagana ni Jehova kanatong tanan sa gahom nga atong gikinahanglan sa pagtuman sa iyang kabubut-on!—Filipos 4:13.
Samtang ako molingi karon, ako mapasalamaton kaayong ang buluhatong payunir ug ang mga balos niana gibutang sa kanunay sa akong atubangan ingong tumong. Kay nakatilaw ug nakasabot nga ang ministeryo tinuod nga makapatagbawng buluhaton, sa 1956 ako mihukom sa pagbuhat niana nga bug-os panahon ingong payunir. Sanglit ako moretiro na sa akong trabaho sa sunod tuig, ako mihukom: ‘Nganong dili kini buhaton karon, nga dihadiha dayon?’ Busa gihimo ko kana—ug nagustohan kana. “Angay ba akong moaplay sa misyonaryong tunghaan sa Gilead?” nangutana ako sa usa ka hamtong nga magtiayon. “Dili,” mao ang ilang tubag, “tigulang ka na kaayo!” “Buweno, angay bang moaplay ako sa trabaho sa hedkuwarter sa Sosyedad?” Sa makausa pa miabot ang tubag, “Tigulang ka na kaayo, Margaret!” ‘Buweno,’ ako naghunahuna, ‘Mag-alagad na lamang ako sa dapit diin dako ang panginahanglan.’ Sa maalamon sila mitambag kanako sa pagbalhin sulod sa Canada sa pagtan-aw una kon ako makapasibo ba ug makapahiuyon sa mga kausaban una mosulay sa laing nasod.
Tapos sa pagkadawat sa asaynment, ako namutos ug mipanaw sa 2,500 ka milya (4,000 km) gikan sa Vancouver tabok gayod sa Canada ngadto sa Ottawa. Didto akong nahibalag si Aubrey ug Eunice Clarke, nga bag-o pang naasayn gikan sa Tunghaang Gilead ug moadto sa Kenya. Sila positibo ug malulutong mitanyag sa pagsulat ug pagtagana sa tanang impormasyong ilang gihunahunang makatabang kanako. Tapos sa ubay-ubayng sulat nga punog praktikal nga tambag, pagdasig, mga sugyot, ug mga pasidaan, ug sa daghan pang ubang butang nga makatabang kanako sa paghukom kon kaha ako makahimo niana, ako milarga.
Ako nalisang ba? Oy, wala! . . . hangtod sa gutlong ako nakaabot sa Mombasa. Apan ang kainit nga gipakita sa lokal nga mga igsoon, ug ang paningkamot nga ilang gihimo sa pagpabati kanako nga giabiabi ug gikinahanglan, sa wala madugay nakatabang kanako sa pagkanapahimutang. Tapos sa duha lamang ka adlaw sa baybayon, ako mibiyahe paingon sa kaulohan, ang Nairobi, 300 ka milya (480 km) painteryor.
Usa ka Midakong Natad
Sa sinugdan, ang among pagsangyaw kasagarang dili pormal ug taliwala lamang sa mga Uropanhon, kay ang among buluhaton wala pa ilha sa legal sa Kenya. Ilalom sa maong mga kahimtang, dako kaayo ang hagit. Daghan kaayong katawhan ang kinahanglang maabot sa maayong balita ug diyutay rang tawo ang mohimo niana! Bisan pa niana, ang usa ka patukoranan gipahimutang na alang sa mas dakong kauswagan. Pagkamalipayon kadtong adlawa sa 1962 sa gitugot ang bug-os nga pag-ila ug pagdawat ingong usa ka asosasyon sa Bibliya! Tungod niadtong bag-ong kagawasan, kami nakabalay-balay ug nakasangyaw ngadto sa lokal nga Aprikanong katawhan.
Busa misugod kami, nga nasangkapan sa dakong kahinam ug sa may pagkalimitado, sinag-ulo nga mga Swahiling sermon. Ang reaksiyon nakapalipay gayod kanamo. Nasugdan ang daghang bag-ong pagtuon sa Bibliya, ug ang katawhan nahimuot kaayong makakat-on! Apan ang mga kahimtang lahi kaayo sa akong naandan, ug ako mahinumdom nga naghunahuna, ‘Oh, gikinahanglan gayod sa katawhan ang mohatag-kinabuhing mensahe sa kamatuoran!’
Ang pagkamaabiabihon sa katawhan ilabina maoy dalayegong hiyas. Kon pila ka tasang tsa ang among nainom dili ko na mahinumdoman. Ug matag karon ug unya taliwala nianang tanan mahaling ang diyutayng interes, ug ang pagpabili nga gipakita sa mga bag-ohan alang sa kamatuoran nakadasig ug dako kanamong tanan sa pagpabilin sa among buluhaton.
Mamingawon?
Ako mamingawon ba tungod kay dalaga nga halayo kaayo sa balay? Dili gayod. Dihay daghan kaayong higala ug daghang buluhaton! Maghiusa kami sa pagbuhat sa mga buluhaton, magduaway sa usag usa, ug kanunayng puliki. May kahigayonan sa pagminyo sa akong kinabuhi, apan wala lang gayod ako makatagad niana. Hinunoa, ako nakagamit sa ekstrang kagawasan ug pagkawalay-sabid nga ginahatag sa pagkadalaga aron magmapuliki sa ministeryo, ug kana nakahatag kanakog dakong kalipay. Tinuod, kon mohimog mga pagduaw pag-usab sa interesadong mga pamilya, ako naghunahuna, ‘Aw, sa akong pagtuo ang bana dunay kapuslanan usab!’ Sanglit ang pila ka pamilya malulutong mag-apil kanako sa mga butang ilang buhaton, ako talagsa rang mag-inusara. Dinhi sa Kenya ako dunay espirituwal nga pamilya nga nalangkoban sa 15 ka lainlaing tawo nga nakapribilehiyo ako sa pagtabang hangtod sa dedikasyon ug bawtismo. Bisan karon, samtang molantaw ako sa kongregasyon, akong makita nga usa sa maong mga tawo ug ang lima niya ka anak nagamantala usab sa maayong balita. Tino, kini mohimo sa tanang sakripisyo ug paningkamot nga mapuslanon. Kining mga bag-ohan, duyog sa akong minahal nga espirituwal nga igsoong mga lalaki ug babaye, nagpatugob kaayo sa akong kinabuhi nga sa kanunay adunay butang buhaton ug walay dakong panahon aron magmamingawon.
Buluhaton Gidili! Magpabilin kun Mobiya?
Pagkamakapakurat! Samag kalit nga liti, usa ka buntag kami nahigmata ngadto sa bug-os nga pagdili sa among buluhaton. Walay pagsangyaw, walay dagkong panagkatigom, ang mga misyonaryo sa dili madugay ipalagpot, ug ang mga basahon gidili. Ang umaabot mipatim-aw nga lubog. Unsay akong buhaton? Ako nakigkita sa usa ka igsoong lalaki sa sangang-buhatan sa Watch Tower Society. Siya mismo namutos na aron mobiya. “Angay bang ako mobiya o mopabilin?” ako nangutana. Siya mitubag: “Kon makahimo ka, labi pang maayong magpabilin ka. Tingali makatabang ka pa.” ‘Aw,’ ako naghunahuna, ‘Ako mianhi sa pag-alagad sa katawhan ug pagsangyaw sa maayong balita kutob sa akong maarangan, ug alang kanako kini posible pa.’ Busa ako nagpabilin. Apan dako gayong kapildihan ang akong gibati samtang ako mibabay ngadto sa mga misyonaryo sa tugpahanan! Wala na ang daghan kaayong buotang higala ug kauban, ug ang tanan nagdungan! Gimingaw kaayo ako kanila niadto ug bisan karon.
Iniglingi ko sa nangagi, mapasalamaton kaayo ako nga nanguna ako sa pagpakighigala ug pag-ugmad sa mga relasyon uban sa mga igsoon ug sa daghan pang nahibilin! Kon wala ko pa himoa kini, ako bug-os untang nag-inusara. Nga nagkahiusa, among gisagubang ang bagyo. Ug dako gayod ang among kalipay ug kahupayan sa dihang, pila ra ka bulan sa ulahi, nahusay ang kahimtang, gikanselar ang pagdili, ug giila na usab sa legal ang among buluhaton!
Nga inanay, miabot ang dugang tabang. Dako gayong pagdasig ang gihatag nianang tanan kanamo ug sa buluhaton! Pagkamakalipay ang pagtan-aw nga miuswag ang buluhaton! Sa akong unang pag-abot sa Kenya, may mga 30 lamang ka igsoon ug interesado nga naningkamot sa pagdala sa kahayag sa kamatuoran ngadto sa katawhan. Karon kami may mga 3,000 ka magmamantala sa Gingharian ug kapin sa 4,000 ka pagtuon sa Bibliya sa nasod. Ako sa nangagi makaila sa tanan sa panahon sa among gagmayng asembliya. Apan karong mga adlawa inigtan-aw ko sa dagko, maanindot, ug punong mga grandstand, kana imposible na. Ako mahinumdom, usab, sa unang gamayng sangang buhatan. Karon, inay sa gamay duhag-lawak nga opisina, kami may matahom bag-ong sangang buhatan ug mga gamit sa imprentahan.
Ang Makapalig-ong Gahom ni Jehova Kanunay Dayag
Dili pa dugay ang akong mga mata misugod sa pagsamok kanako, nga nagkinahanglag gastosong mga operasyon. Kadto makapalisod unta sa akong nagkadiyutayng salapi. Dinhi na usab, kinahanglang mohukom ako kon kaha mobalik sa Canada o mosulay sa pagpabilin sa akong payunir nga asaynment. Gihimo ko ang maong suliran nga ulohan sa pag-ampo. Busa imong mahanduraw ang akong kalipay sa nadunggan ko ang balita nga ang Canadianong gobyerno bag-o pang nag-usab sa mga balaod nga magtugot nga ang mga pensiyon ihatag sa mga lungsoranon bisag wala sila magpuyo sa Canada. Si Jehova mihatag kanako sa lutsanan, ug ako nalipay, kay ako nang gihimo ang Kenya nga akong pinuy-anan ug buot gayod nakong magpabilin.
Latas sa katuigan milalom ang akong relasyon uban kang Jehova. Ingong dalaga diha sa usa ka Aprikanhong nasod, akong nakita nga siya usa ka Tigpanalipod. Siya nagalig-on kanato, usab, kay sa edad 77 ako nagapayunir gihapon ug nagbuhat na niana karon sulod sa miaging 27 ka tuig. Nakatuon usab ako sa pagsunod kon unsay matarong kon motungha ang mga suliran. Sa kadugayan, ang kahimtang kanunay mausab; kana dili magpabiling sama sa walay kataposan. Ug unya pagkamalipayon nimo nga ikaw nagpabiling matinumanon! Alang kanako, aw, samtang ako makaarang, ako nagalaom nga magpadayon sa pag-alagad kang Jehova ingong malipayong payunir.
“Malipayon siya nga ang Diyos ni Jacob mao ang iyang panabang,
Kansang paglaom anaa kang Jehova nga iyang Diyos,
Ang Magbubuhat sa langit ug sa yuta,
Sa dagat, ug sa tanan nga anaa kanila,
Siya nga nagabantay sa kamatuoran sa panahong walay katinoan.”
[Hulagway sa panid 25]
‘Ang reaksiyon ngadto sa among Swahili nga mga sermon nakapalipay kanamo’