Si Adan ug si Eva—Tumotumo kun Tinuod?

“DILI ba dakong pagsupak sa Bibliya ang pag-ingong si Adan ug si Eva naggikan sa dominyo sa kamananapan?” Kining pangutanaha, nga gipatungha sa Romano Katolikong mantalaang La Croix, nagsuma sa sulirang giatubang sa daghang Kristohanon. Sila nahibulong kon unsay bili sa Kristiyanidad kon pagaduhaduhaan ang paglalang.

Aron labi pang hisabtan ang mga sulirang nalangkit, kinahanglang atong susihon kon unsay ginaingon sa Bibliya mahitungod sa ulohan sa sala ug kamatayon. Una sa tanan, kinahanglang mobalik kita sa talaan kon unsay nahitabo sa tanaman sa Eden.

Sala ug ang Lukat

Ang Genesis kapitulo 2 nagasugid nga gihatag sa Diyos sa unang tawo ang usa ka sugo. Siya dili angay mokaon gikan sa usa ka kahoy nga gitawag “ang kahoy sa kahibalo sa maayo ug daotan.” (Genesis 2:17) Sumala sa gisaysay sa The Jerusalem Bible diha sa usa ka potnot, sa gilapas niya ang sugo sa Diyos, gipangako sa tawo ang katungod nga dili iya, “ang gahom sa paghukom sa iyang kaugalingon kon unsay maayo ug kon unsay daotan ug paglihok sumala niana, usa ka pag-angkon sa kompletong moral nga independensiya nga pinaagi niana ang tawo wala moila sa iyang kahimtang sa pagkalinalang.”

Sa pagsupak sa sugo sa Diyos, si Adan nakasala ug nagpasulod sa pagkadili-hingpit nganha sa tawhanong banay, nga misangpot sa kamatayon sumala sa gitagna sa Diyos. Kay nawad-an sa ilang kahingpitan, ang unang tawhanong magtiayon nakapasa lamang sa pagkadili-hingpit ngadto sa ilang mga anak. Ang tanang umaabot nga kaliwat ni Adan ug Eva—sa laing mga pulong, ang tibuok tawhanong banay—nahukman sa kamatayon.—Genesis 3:6; Salmo 51:5; Roma 5:14, 18, 19.

Sa unsang paagi makaangkon pag-usab ang katawhan sa paglaom sa kinabuhing walay kataposang nga giwala ni Adan? Ang prinsipyong “kinabuhi ilis sa kinabuhi” nga gipahayag sa Kasugoan sa Diyos nga gihatag kang Moises nagtin-aw kon unsay gikinahanglan: ang usa ka hingpit nga kinabuhi kinahanglang ihalad ilis sa hingpit nga kinabuhi nga giwala ni Adan. (Deuteronomio 19:21, The New English Bible) Si Jesus, ang patukoranang bato sa Kristiyanidad, bug-os may katakos alang niini. Siya, nga nahigawas sa sala ug pagkadili-hingpit, mao lamang ang nakahalad ug hingpit tawhanong kinabuhi ingong “katumbas nga lukat alang sa tanan.” (1 Timoteo 2:5, 6) Gipakita ni Kristo nga kadto usa sa pangunang mga katuyoan sa iyang pag-anhi sa yuta, sa mipahayag siya: “Ang Anak sa tawo mianhi, dili aron pagaalagaron, kondili sa pag-alagad ug paghatag sa iyang kalag nga usa ka lukat ilis sa daghan.”—Mateo 20:28.

Kining mao mismong kinahanglanon—nga mao, nga ang lukat igahalad sa usa nga labaw sa dili-hingpit nga tawo—gitin-aw usab sa Salmo 49:7, diin atong mabasa ang bahin sa kahimtang sa tawo: “Walay mausa kanila ang makalukat sa iyang igsoon, ni makahatag ngadto sa Diyos sa usa ka lukat alang kaniya.” (King James Version) Nganong walay mausa ang “makalukat sa iyang igsoon”? Sa yano tungod kay ang dili-hingpit nga kinabuhi dili makabayad sa hingpit nga kinabuhi nga giwala ni Adan.

Duha ka Bug-at nga Ebidensiya

Pinaagi sa pagsusi kon unsay giingon ni apostol Pablo ug ni Kristo mismo mahitungod sa ulohan, kita makahukom sa atong kaugalingon kon kaha ang asoy ni Adan ug Eva maoy simboliko ug kon kaha sila tinuod nga nabuhi kun wala ba.

Gihimo ni apostol Pablo ang pagtumbas sa papel ni Adan ug ang iya ni Jesus, nga misaysay: “Pinaagi sa usa ka tawo [si Adan] ang sala misulod sa kalibotan, ug pinaagi sa sala ang kamatayon . . . Kay kon pinaagi sa pagbuhat sa daotan nianang usa ka tawo naghari ang kamatayon, pinaagi sa usa ka makasasala, kadtong magadawat nga labaw pa sa kaluoy sa Diyos, ug sa iyang gasa sa pagkamatarong, labi pang mabuhi ug magahari pinaagi sa usa ka tawo, si Jesu-Kristo.” (Roma 5:12, 17, NE) Gipahayag niya ang samang punto diha sa lain sa iyang mga sulat, diin iyang gitawag si Jesus “ang kataposang Adan,” sa ingon gipakita nga si Jesus lamang ang makalukat kon unsay giwala ni Adan. Unya, tapos sa iyang pagkabanhaw ngadto sa espirituhanong kinabuhi sa mga langit, si Jesus mahimong “usa ka nagahatag-kinabuhi nga espiritu” alang sa tanan nga ginaluwas. (1 Corinto 15:45) Karon, kon si Adan simbolo lamang sa katawhan, o usa ka “kolektibong tawo,” sumala sa pagpahayag niana sa usa ka potnot diha sa Pranses nga Traduction Ecuménique de la Bible (Ekumenikal nga Hubad sa Bibliya), unsa ang pasukaranan sa argumento ni apostol Pablo?

Bisan pa niana, ang labing dakong pamatuod bahin sa pagkatinuod sa asoy sa Genesis kang Adan ug Eva gihatag ni Kristo mismo, kinsa mipunting niana sa gisukna sa relihiyosong mga pangulo sa iyang adlaw. Siya mipahayag: “‘Wala ba ninyo hibasahi [sa Genesis] nga sa sinugdan ang Maglalalang nagbuhat kanila nga lalaki ug babaye?’; ug siya midugang, ‘Tungod niini pagabiyaan sa usa ka lalaki ang iyang amahan ug inahan ug moipon sa iyang asawa; ug ang duha mahimong usa ka unod. . . . Ang gihiusa sa Diyos, dili pag-ipabulag sa tawo.’” (Mateo 19:4-6, NE) Makahanduraw ba kita nga ipasukad ni Jesus ang iyang pagtulon-an sa pagkabalaan sa kaminyoon sa butang hinanduraw o tumotumo?

Kaalam sa Kalibotan kun Kaalam sa Diyos?

Ang Pranses nga paring Heswita si Teilhard de Chardin mipahinabo sa usa sa kinadagko ang mga kausaban sa Katolikong pagtuo. Iyang giisip ang ebolusyon ingong inanay nga pagpadulong sa espirituhanong pagkinabuhi. Sumala sa iyang teoriya, ang mga matang sa kinabuhi nagausab-usab, nga moagi sa mga ang-ang sa pagkahayop ug pagkatawo, nga sa kataposan mahiusa sa usa ka sentrong kataposang punto—si Kristo. Bisan pag sa sinugdan gisaway sa iglesya, ang teoriya giuyonan sa daghang Katolikong klerigo. Bisan pa niana, kadto tin-awng supak sa Kasulatanhong ebidensiya ug nagpakaulaw sa Diyos mismo, nga wala magdawat sa panginahanglan sa lukat alang sa mga tawo aron mabatonan pag-usab ang hingpit tawhanong kinabuhi.

Ang ingong bakak siyentipikanhong teoriya may daotan gayong sangpotanan alang sa iglesya. Sumala sa gipatin-aw sa librong L’épopée des adamites (The Epic of the Adamites) ni Jean Rondot: “Ang tanang maalsahon o rebolusyonaryong mga kiling diha sa Iglesya, taliwala sa klero ug sa ginsakpan, literal nga mibul-og ngadto sa giwang nga gibuksan ni Teilhard. Karon nga gitugot na ang tinong kagawasan sa paghubad sa Kasulatan (bisan pag nagpasabot kadto sa pag-usab sa diwa sa teksto), nganong dili kana pahimuslan ug tukoron ang usa ka bag-ong relihiyon sumala sa gusto sa matag usa?”

Ang mga bunga niining kilinga dayag ilabina karong adlawa. Sa 1980 ang usa ka surbing giorganisar sa usa ka dakong Pranses nga institusyon nagpadayag nga 40 porsiento lamang sa Pranses nga mga Katoliko ang nagtuo kang Adan ug kang Eva ug sa unang sala. Ang pagduhaduha mitakod usab sa ubang sama ka hinungdanong natad, sanglit 59 porsiento lamang sa mga Katoliko sa Pransiya karon nagtuo sa pundamental nga Kristohanong doktrina sa pagkabanhaw ni Jesu-Kristo.

Halayo sa pagsunod sa Kasulatanhong pagtulon-an, ang nagkalainlaing iglesya nga nagtuo sa teoriya sa ebolusyon nagpadayag nga sila nagatinguha labaw sa tanan sa pagdawat sa popular, maurogong mga pilosopiya. Si Pablo mipasidaan sa unang mga Kristohanon batok sa maong panghunahuna. Iyang gipahinumdoman ang mga taga-Corinto nga ang Kristiyanidad wala gayod mahiuyon sa mga ideya o mga pilosopiya nga maoy uso sa iyang adlaw. Siya misulat: “Hain na ang tawong maalamon? Hain ang eskriba? Hain ang maglalantugi niining sistema sa mga butang? Wala ba himoa sa Diyos ang kaalam sa kalibotan nga kabuangan? . . . Kay ang mga Hudiyo nangayog mga ilhanan ug ang mga Grego nangita sa kaalam; apan kami nagawali kang Kristo nga gilansang, . . . alang sa kanasoran kabuangan.”—1 Corinto 1:20-23.

Susama karong adlawa, ang pag-agpas sa maong “kaalam sa kalibotan” dili makaagak sa tawo ngadto sa kahibalo sa Diyos ni sa pagbaton sa Iyang pag-uyon. (Itandi ang Juan 17:3.) Ang kaluwasan nga motultol sa kinabuhing walay kataposan mabatonan sa tanang bug-os motuo sa halad ni Kristo, ang lukat nga iyang gibayad sa pagpalit balik sa hingpit nga kinabuhi nga giwala ni Adan. Pinasukad lamang sa maong halad nga ang mga tawo makaduol sa Diyos ug mapasaylo sa ilang mga sala. Si apostol Pedro bug-os nakombinsir niini sa mipahayag siya atubangan sa relihiyosong mga pangulo nga nagkatigom sa Jerusalem: “Walay kaluwasan ni bisan kinsang lain [gawas kang Jesus], kay walay laing ngalan sa silong sa langit ang gikahatag na taliwala sa mga tawo nga pinaagi niana kita mamaluwas.”—Buhat 4:12.

Ginatos ka libong katawhan ang nagbutang na sa ilang pagsalig sa maong “nagahatag-kinabuhi” nga espiritu. Sila maikagong nagapaabot sa panahong haduol na kaayo sa unahan sa dihang igapasig-uli ang Paraiso sa yuta ug ila nang mabatonan ang paglaom nga giwala ni Adan, ang pagkinabuhi sa walay kataposan sa yuta. Kon wala ka pa makahimo niana, mabatonan nimo kining hinungdanong kahibalo sa Bibliya pinaagi sa pagtuon uban sa mga Saksi ni Jehova, nga walay bayad, ug pinaagi sa pagtambong sa ilang Kristohanong mga tigom. Sa ingon imong mahibaloan kon unsay gikinahanglan aron mahimong usa sa mga tinun-an ni Jesus. Pinaagi kaniya, “ang kataposang Adan,” makapanunod ka sa kahibulongang mga panalangin gikan sa Diyos.—1 Corinto 15:45; Pinadayag 21:3, 4.

[Hulagway sa panid 6]

Si Jesus mao ang katumbas sa hingpit nga tawong si Adan