“Legal nga mga Isyu sa Medisina Bahin sa Abuno sa Dugo”
ANG labing bag-o, ug may kalagmitan labing peligroso, nga sakit sa ika-bayenteng siglo, ang AIDS.” Busa si Dr. L. A. Laskey (Senior nga Siyentisa, Genentech Corp.) mibatbat sa suliran nga maoy miagak sa komperensiya sa Septiyembre 19-20, 1985, sa Washington, D.C.,
U.S.A.
Tingali nasayod ka nga ang AIDS (Acquired Immune Deficiency Syndrome) nalangkit sa mga produkto sa dugo ug sa mga abuno sa dugo. Gipahayag niining paagiha ang giprinta nga programa:
“Walay laing kabalaka sa panglawas sa among hunahuna ang nakamugnag hilabihang panaghisgot ug kalisang taliwala sa publiko. Ang mga sakit sa AIDS hayan modoble pa sa sunod nga tuig, ug ingon ka daghana sa usa ka milyong mga Amerikano [ug dili-maisip pang kanasoran] hayan maapektohan. Busa, ang kalagmitang legal nga tulobagon gumikan sa AIDS, dako.”
Duolan sa 200 ka doktor, mga abogado ug mga empliyado sa bangko sa dugo nagtigom alang sa komperensiya bahin sa “Legal nga mga Isyu sa Medisina sa Abuno sa Dugo.” Ang mga trabaho o mga karera sa kadaghanan kanila nalangkit sa mga abuno sa dugo. Apan, dihay pipila usab sa mga Saksi ni Jehova nga mitambong. Among ipakig-ambit uban kaninyo ang mga kinutlo nga gipadayag sa mga mamumulong.
Ang labing gikabalak-an mao ang kapeligrohan sa pagkaylap sa AIDS pinaagi sa dugo ug ang legal nga tulobagon niadtong kinsa diha sa ilang negosyo maoy tigtigom, tigproseso, ug tigbaligyag dugo. Kining naulahi nga kabalaka gipadayag sa unang pakigpulong, bahin sa ‘organisasyon, ekonomiko, ug regulasyon sa sistema sa pagpundo sa dugo.’ Kining regulasyona, miingon si Dr. P. J. Schmidt, nagsugod niadtong katuigang 1600. Ang Pranses nga doktor nga si Denis nalangkit sa “unang kaso sa sayop nga pagtambal sa abuno sa dugo” sa kasaysayan, tungod sa paghatag ug “dugo sa karnero diha sa usa ka batan-ong lalaki, nga namatay.” Gikinahanglan pa ba gihapon ang regulasyon? Si Scmhidt miadmiter: “Sa hunahuna ko aduna pay daghang butang nga wala mahibaloi. Sa gihapon, ang pag-abuno sa dugo maoy usa ka dakong hagit sa adlaw-adlaw. Sa usa ka milyon ka beses sa usa ka bulan niining nasora kini maoy eksperimento sa immunology, sa epidemiology, nga walay legal nga sumbanan.”
Sa ulahi, si Dr. Paul Ness (The Johns Hopkins Hospital) naghisgot bahin sa “Unsay Makadaot nga Epekto sa Abuno sa Dugo.” Iyang gibatbat nga “malisod kaayong hisgotan ang tanang butang sulod lamang sa tunga sa oras kon unsay daotang epekto sa abuno sa dugo.” Sa pagkamatuod, nagplano siya sa pagpasundayag ug slide nga nagpahayag, “Pasidaan,” ingong usa ka marka, “ang mosunod mao ang daotang epekto sa abuno sa dugo,” nga naglistag “mga 50 ka nagkalainlaing mga butang . . . [Apan] nasayod ako nga dili makompleto ang listahan sa bisan unsang paagi.”
Si Dr. Johanna Pindyck (Greater New York Blood Program) miingon nga ang ‘non-A non-B hepatitis mao ang labing dakong problema nga sakit nga napasa tungod sa abuno sa dugo nga atong ginaatubang sa natad sa abuno sa dugo.’ Kining pormaha sa hepatitis “gituohan nga gipatungha sa labing menos duha ka ahente nga kagaw, apan ang ilang eksaktong kinaiyahan wala pa gayod mahibaloi. Nagpadayon sa daghang katuigan ang pagtuon niini—mga 10 ngadto sa 15 ka tuig—apan wala pa gayod namo madiskobrehi ang hinungdan.” Mahitungod sa labing maayong paagi sa pagsala sa dugo sa ingon niini nga hepatitis, siya mikomento: “Ikaingon ko, nga tingali 10 porsiento sa suplay sa dugo ang ginasusi karon, o tingali ubos lang ug diyutay niana.”
Sa naghisgot sa AIDS, si Dr. Pindyck ug ang uban mipahayag ug malaomong hunahuna nga ang pagtuki nga gihimo karon nakahimo sa mga bangko sa pagwala sa “pag-abuno sa produkto sa dugo ingong tuboran sa pagkatakod sa AIDS.” Makaarang kaha sila? Si Dr. Laskey sa ulahi miingon nga ang gihimong pagtuki karon ‘hilabihan ka gastoso, peligrosong gamaon, ug dili gayod tukma.’ Apan komusta ang bag-ong nadiskobrehang paagi nga iyang gibati nga mas maayo? Naghisgot siya bahin sa iyang mga eksperimento uban sa mga pasyenteng dunay AIDS o may AIDS Related Complex. Sa kadaghanan kanila, ang pagtuki napakyas sa pagdiskobre nga nalangkit ang AIDS. ‘Walay usa [nga mao, wala bisan sa mga pagtuki] ang nakadiskobre [nakatiktik]’ sa AIDS, siya miingon.
Busa, imong masabtan kon nganong daghan ang nagplano sa pagpundo sa ilang kaugalingong dugo o sa pagdawat ug dugo nga gikan lamang sa higala o paryente. Apan si Dr. Joseph Bove (Yale-New Haven Hospital) misupak niini, miingon nga mahal kini kaayo ug moresultag kakulangan. Siya midugang: “Ang usa sa dakong hinungdan sa nalangkit sa pag-abuno sa dugo nga mga kamatayon mao ang sayop nga paghatag—paghatag ug sayo nga dugo gikan sa sayop nga tawo. Ako naulaw sa . . . pag-ingon nga sa 1985, uban sa tanang teknolohiya nga atong nabatonan, pinaagi sa mga kompiyoter ug uban pa, dili gayod nato makuha ang hustong yunit sa dugo ngadto sa hustong pasyente. Apan ang kamatuoran niini mao, panagsa ra kana namong himoon ug mao kanay paagi nga among ginapatay ang mga tawo.”
Ingong resulta, daghag ikasulti ang mga tumatambong sa komperensiya bahin sa legal nga mga isyu. Sa unsang paagi ang bangko sa dugo makapanalipod sa kaugalingon batok sa mga sumbong sa sayop nga panambal? Karon nga mabatonan na ang mga pagtuki, kon makita sa pagsusi sa dugo nga ang taghatag sa dugo dunay AIDS nga antibodies, pahibaloon ba sa bangko sa dugo kadtong nakadawat sa iyang dugo sa mosunod pila ka tuig? Si Dr. Schmidt (direktor sa bangko sa dugo) miingon: “Supak ako sa pagpahibalo karon. Ginahimo lang namo ang among angayng buhaton, ug wala nay lain.” Kinahanglan bang mangayog mando sa korte aron ipugos ang dugo niadtong nagadumili niana, sama sa mga Saksi ni Jehova nga nagadumili tungod sa relihiyosong mga katarongan?
Sa pagkatinuod, ang mga Saksi ni Jehova gitagad sa pakigpulong ni Dr. William Dornette, “Pagpasagad ug Tulobagon nga mga Isyu.” Iyang gipatin-aw ang mga katarongan sa pagdumili sa mga Saksi sa dugo “mao kining kapitulo nga gikan sa Genesis [9:3, 4]. Ug kini espisipikong nag-ingon nga ‘Ihatag ko kaninyo ang tanan. Apan ang unod uban ang kalag niini—nga mao ang dugo—dili ninyo pagkan-on.’” Unsa ka makataronganon kanang baroganana, ug unsay legal nga katungod ang mabatonan sa mga Saksi sa pagdumili sa dugo?
Si Dornette, nga usa ka doktor sa medisina ug sa balaod, mitambag: “Sa daghan, daghang katuigan ang mga membro sa relihiyong mga Saksi ni Jehova giisip nga grupo sa mga katingalahan nga wala mahibalo sa ilang ginabuhat, tungod kay ‘ako ang anaa sa propesyong mediko—ang doktor—nahibalo sa tanan.’ Angay natong masayran nga, una sa tanan, relihiyoso kaayo sila. Ikaduha, sila maoy mga lungsoranon sa Amerika . . . Ikatulo, sila may katungod sa pagbaton ug relihiyon ug interesado sila nga mamaayo . . . Nagtuo sila sa medikal nga pag-atiman. Ug sa hunahuna ko nga kinahanglang tahuron nato ang ilang mga katungod ingong indibiduwal sa libreng pagbaton ug relihiyon.” Siya midugang: “Ang kapakyasan sa pagbaton ug panugot maoy usa ka pag-atake. Ang kapakyasan sa pagbaton ug panugot sa abuno sa dugo maoy pag-atake. . . . Kon imong nabatonan ang kasaligan gipahibalong pagdumili sa pasyente, imong gipablibre ang imong kaugalingon nga manubag sa hukmanan.”
Laing mamumulong, ang abogadang si Susan Lentz, mipasiugda niini nga nagaingon: “Importanteng sabton nga ang panugot sa pagkatinuod may kahulogan lamang kon imong ilhon nga nagalakip kini dili lamang sa katungod sa paghatag panugot kondili sa katungod sa dili pagsugot.” Siya midugang nga “karong tuiga dunay tulo o upat ka desisyon sa [korte] nga naghatag katungod sa mga pasyenteng mga Saksi ni Jehova sa pagdumili sa mga abuno sa dugo.” Siya mitapos: “Ug sumala sa inyong nadunggan sa miaging usa ka adlaw ug tunga bahin sa AIDS ug sa nalangkit nga mga problema nahimong dako hinoong problema, labing menos diha sa hunahuna sa katilingban, ang mga problema may labot sa pagdumili hayan modaghan usab.”
(Dugang mapuslanong impormasyon bahin sa AIDS mogula diha sa Awake! sa Abril 22, 1986.)
[Kahon sa panid 26]
Makasalig ba ang mga pasyente nga mahibaloan sa bangko sa dugo ang dugong may AIDS? Si Dr. Myron Essex, tsirman sa departamento sa biolohiya sa kanser sa Harvard School of Public Health, karong bag-o miingon: “Walay kalagmitan nga makadiskobre ang pagtuki ug kapin sa 90 posiento, ug sa akong panaghap kini maoy 75 ngadto sa 80 porsiento. Makurat gayod ako kon aduna pay molabaw niana.”—The New York Times, Oktubre 4, 1985.
[Kahon sa panid 27]
“Ang bag-ong pagtuki sa dugo, nga giaprobahan sa miaging Abril ug gigamit sa tanang mga bangko sa dugo, nakamatikod lamang ug antibody nga kagaw sa AIDS, nga HTLV-III. Sa pagkaalaut, ang dili madiskobrehan niini mao ang mga tawo nga adunay mananakod nga kagaw sa AIDS ug wala pay antibody alang sa kagaw sa AIDS . . . Busa, ang gamay apan tagsaong numero gibanabana nga usa ka milyon ka tawo ang may kagawng AIDS dili mopakitag antibodies sa kagaw sa naandang paagi sa pagtuki diha sa mga bangko sa dugo.”—Sanford P. Kuvin, M.D., Jerusalem, Nobyembre 17, 1985.