Nganong Angay Modawat ug Bag-ong mga Ideya?

SA DIHANG anam-anam nga mitin-aw, nakita sa Amerikanong komodor nga si Matthew C. Perry ang Mount Fuji gikan sa iyang nag-unang bapor nga Susquehanna. Dugay na siyang nangandoy nga makakitag Japan ug sa kataposan nakaabot niini sa Hulyo 8, 1853, human sa kapin sa pito ka bulang pagnabigar. Gitun-an sa komodor ang tanang nabatonang taho bahin sa nasod. Ngano? Tungod kay gusto niyang buksan kining “nagpalain sa kaugalingon nga gingharian” ngadto sa kalibotan.

Tinuod gayod nga nagpalain sa kaugalingon! Kapin sa 200 ka tuig sa miagi, giputol sa Japan ang kalangkitan niini sa negosyo ug kultura sa tanang mga nasod gawas sa Tsina, Korea, ug Holland. Unya ang nasod nagpahilunang malipayon nga wala-tugawa. Niana nga kahimtang, kini kaamgid sa daghang mga indibiduwal kinsa dili-modawat ug bag-ong mga ideya ug nagdumili sa pagpamati sa mga opinyon nga lahi gikan sa ila. Sa pila ka paagi, kini makahupay, kay ang bag-ong mga ideya magubot, o kaha makalilisang. Apan maalamon ba kanang maong baroganan? Buweno, palandonga ang mga resulta sa polisa sa Japan bahin sa pagpalain.

Unsay Mitultol sa Pagpalain sa Japan?

Wala magpalain ang Japan nga walay katarongan. Sa 1549, miabot ang Heswitang misyonero nga si Francis Xavier sa Japan aron sa pagpakaylap sa iyang relihiyon. Sulod sa mubong yugto, ang Romano Katolikong pagtuo nahimong prominente nianang nasora. Ang mga magmamando niadtong panahona nakaeksperyensiyag relihiyosong rebelyon sa sektang Buddhista ug nakakita sa samang potensiyal diha sa mga Katoliko. Busa, gidili ang Katolisismo, apan wala kaayo istriktohi ang pagdili.

Nangangkon nga ang Japan maoy “balaang nasod,” ang mga magmamando walay intensiyon sa pagtugot sa “Kristohanon” nga relihiyon sa paghulga sa ilang sistema. Nan, nganong wala nila istriktohi ang pagdili sa Katolisismo? Tungod kay ang mga misyonerong Katoliko miabot diha sa mga bapor sa negosyo sa Portugal, ug ang kagamhanan nangandoy sa mga ganansiya niadtong maong sakyanan alang kanila. Bisan pa, nahadlok nga maimpluwensiyahan sa mga Katoliko ang mga Hapones anam-anam nga gilupig sa mga magmamando ang tinguha sa negosyo. Busa, sila mipagawas ug balaod nga naghatag restriksiyon sa langyawng negosyo, sa imigrasyon, ug sa “mga Kristohanon.”

Sa dihang mialsa ang gilutos ug naglisod nga “mga Kristohanon” batok sa lokal nga mga agalon, misugod niadto ang kagubot. Giisip ang pag-alsa ingong direktang resulta sa Katolikong propaganda, gipalagpot sa sentral nga kagamhanang Shogun ang mga Portuges ug nagdili sa mga Hapones sa pag-adto sa laing nasod. Uban sa paggula niining mando sa 1639, ang pagpalain sa Japan nahimong kamatuoran.

Ang mga taga Kasadpan nga gitugotan lamang sa pagpadayon sa pakignegosyo sa Japan mao ang Olandes, nga gipapunsisok diha sa Dejima, nga niadto maoy usa ka gamayng isla sa pantalan sa Nagasaki. Sulod sa 200 ka tuig, ang Kasadpang kultura nakalusot sa Japan pinaagi lamang nianang gibawi pag-usab nga Dejima. Kada tuig, ang direktor sa negosyo sa pulo mohatag ug “Olandes nga Report,” nga mopahibalo sa kagamhanan sa nagakahitabo sa gawas nga kalibotan. Apan gitino sa rehimeng Shogun nga walay makakita niining mga tahoa. Busa nagpalain ang mga Hapones hangtod nga nanuktok si Komodor Perry sa ilang pultahan sa 1853.

Ang Kataposan sa Pagpalain

Samtang ang dakong itom nga mga barko ni Perry minabigar sila ngadto sa Edo Bay, sila mipabugag itom nga aso, nga nakapakurat sa lokal nga mga mangingisda kinsa nagtuo nga kadto maoy nagalihok nga mga bolkan. Ang mga lungsoranon sa Edo (Tokyo na karon) natarantar, ug daghan ang mikalagiw sa siyudad dala ang ilang mga muwebles. Hilabihan ka daghan ang milalin nga tungod niana miisyu ang kagamhanan ug opisyal nga notisya sa pagpakalma sa mga tawo.

Dili lamang ang mga bapor nga gipadagan sa alisngaw nga gipangunahan ni Komodor Perry ang nakapakurat sa lokal nga mga tawo kondili sa mga gasa usab nga gidala. Sila nakurat sa usa ka demonstrasyon sa mga mensahe nga gitelegrama gikan sa usa ka tinukod ngadto sa lain. Ang Narrative of the Expedition of an American Squadron to the China Seas and Japan, nga gikompilar ilalom sa pagdumala ni Perry, naghinugilon bahin sa mga opisyal nga Hapones kinsa dili makapugong sa pagsakay diha sa usa ka gamayng lokomotora nga “halos dili makadaog ug batang sayis anyos.” Bisan ang “usa ka dungganong mandarin” miambak diha sa atop niini “diin ang iyang luag nga senina nagkayabkayab sa hangin.”

Ang pultahan sa Japan sa kataposan bug-os nga nabuksan sa ikaduhang pagduaw ni Perry sa pagkasunod tuig. Nadaog sa kalisod, gibuksan sa kagamhanan ang nasod. Ang lunod-patay nga mga tiglain nga gustong ipreserbar ang pagpalain sa Japan midangop sa terorismo, ug gipatay ang hepeng ministro sa kagamhanan, ug giatake ang mga langyaw. Gibombahan sa pila ka pangulo sa tiglain ang langyawng mga bapor. Apan, ang ilang pag-atake sa ulahi milurang, ug gikuha sa imperador ang kagamhanan gikan sa Tokugawa Shogunate.

Sa panahon nga gibuksan ni Perry ang pultahan sa Japan, ang mga nasod sa Kasadpan layo na kaayog abot sa Industriyal nga Rebolusyon. Tungod sa pagpalain sa Japan, naiwit siya. Gigamit sa mga industriyalisadong mga nasod ang gahom sa alisngaw. Sa katuigang 1830, ang mga makinang gipadagan sa alisngaw mao nay gigamit sa katibuk-an. Ang polisa sa Japan sa pagpalain nakahimo kaniya nga nangiwit sa industriyalisasyon. Gibati kini sa unang delegasyong Hapones diha sa Uropa. Diha sa usa ka eksibisyon nga gihimo sa London sa 1862, ang Hapones nga mga eksibit ginama gikan sa papel ug kahoy nga sama “nianang ginadispley diha sa usa ka tindahang namaligyag karaang mga butang,” sumala pa sa usa ka naulawng delegado.

Gibati sa mga delegadong Hapones sa Uropa ug sa Tinipong Bansa ang dakong panginahanglan sa pagpaindustriyalisar sa ilang nasod ug mahinamong gipailaila ang modernong mga imbensiyon ug mga ideya. Kan-uman ug upat ka tuig human sa pagduaw ni Perry, ang kataposang nabiling buhi sa membro sa iyang tripulante miduaw sa Japan ug miingon: “Ang kauswagan sa Japan sulod lamang sa kapin sa kan-uman ka tuig nakapakurat nako.”

Busa, ang polisa sa pagpalain sa Japan nakapakunhod ug dako sa iyang potensiyal sa pagtubo. Ang pagbukas sa iyang mga pultahan sa bag-ong mga ideya napamatud-ang mapuslanon sa nasod diha sa daghang paagi. Karong adlawa, hinunoa, ang pipila sa Japan mopunting ug usa ka “pagpalain diha sa hunahuna” tali sa mga indibiduwal ug ipresentar kini ingong suliran nga sulbaronon. Sa pagkatinuod, ang pagdaog sa tendensiya sa pagbatok sa bag-ong mga ideya maoy usa ka hagit dili lamang alang sa modernong mga Hapones kondili sa tanang katawhan. Ikaw komosta ug ang butang bahin sa “pagpalain diha sa hunahuna”? Makabaton ka bag kaayohan gikan sa pagbukas sa imong hunahuna sa bag-ong mga ideya, sama sa gihimo sa Japan balik sa katuigang 1850?