Dalan ni Jehova ang Labing Maayong Dalan sa Pagkinabuhi
SUMALA SA GIASOY NI ERKKI KANKAANPÄÄ
SUKAD sa akong pagkabata, ang akong tumong maoy pag-alagad sa Finland nga sanga sa mga Saksi ni Jehova, o gitawag nga Bethel. Busa sa dihang ang nagapanaw nga magtantan-aw misukna kanako sa ting-init sa 1941, “Unsa ang imong mga plano alang sa ugma-damlag?” ako mitubag: “Gusto gayod nako nga moadto sa Bethel.”
“Maayo pang imong kalimtan kanang mga pangandoya; dili ka gayod maimbitahan,” matud niya. Sa sinugdan ako nahiubos pag-ayo, apan pagkatapos ako nakahukom sa pagsalig sa mga kamot ni Jehova sa mga butang. Pila lang ka bulan sa ulahi, ako nakadawat ug imbitasyon sa pag-alagad sa Bethel.
Ako maulawon, 17-anyos nga taga-baryong ulitawohay sa dihang ako mitimbre sa doorbell sa sangang buhatan sa Helsinki sa tugnaw kaayo, walay gabon nga adlaw sa Nobyembre niadtong 1941. Wala madugay ako giabiabi ni Kaarlo Harteva, ang magtatan-aw sa sanga. Niadtong panahona ang sanga nagtan-aw sa 1,135 nga mga Saksi sa Finland.
Kristohanong Panulondon
Niadtong 1914 ang akong amahan nakabaton ug kopya sa publikasyon sa Watch Tower ang The Divine Plan of the Ages. Ugaling, ang unang gubat sa kalibotan mibuto wala madugay human niadto, ug wala siya makalugar sa pagbasa niadto.
Ang pakigbisog sa Finland alang sa nasodnong kagawasan nakapatungha ug mga suliran. Duha ka kusganong mga pundok—ang mga Putian ug ang mga Pulahan—naporma. Ang mga Putian naghawas sa mga kapitalista ug sa tunga-tungang hut-ong, samtang ang mga Pulahan naghawas sa mga mamumuo. Ang akong amahan naningkamot nga mahimong neyutral, sa bug-os nagpalayo gikan sa duha ka pundok. Apan, silang duha naglista kaniya nga katahapan.
Ingong sangpotanan, si Tatay makaduha hukmi sa kamatayon, una sa mga Putian ug unya sa mga Pulahan. Kas-a sa dihang usa ka tawo gipatay ug ang mamumuno dili madakpan, napulo ka batan-ong mga lalaki, lakip ang akong amahan, gisentensiyahan ug kamatayon. Usa sa mga magtutudlo sa akong amahan, nga sakop sa hurado, nagrekomendar sa pagpahigawas kaniya, ug kadto gitugotan. Ang laing siyam ka mga batan-on gipamatay.
Sa laing higayon si Tatay usab gipahigawas gikan sa sentensiya sa kamatayon. Pagkahuman niadto siya nakahukom sa pag-underground, sa literal! Siya ug iyang igsoong lalaki nagkalot ug katagoan, diin sila nagkinabuhi hangtod matapos ang gubat. Aron sila mabuhi, ang ilang manghod nga lalaki nag-abiyo kanila ug pagkaon ug mainom.
Pagkatapos sa gubat niadtong 1918, si Tatay nagminyo ug nagtukod ug balay duol sa maong tagoanan. Ako sa ulahi nasinati pag-ayo niadto, sanglit kadto nagsilbi nga dulaanan alang kanako. Si tatay nagtug-an kanako nga siya nakaampo ug makadaghan samtang nagtago didto sa ilalom sa yuta. Siya nagsaad sa Diyos nga kon iya lang mahibaloan sa unsang paagi moalagad Kaniya, iya kanang buhaton.
Wala madugay human maminyo, si Tatay nakahukom sa pagdalag bisan unsa nga mabasa sa iyang panaw-negosyo. Sa kisame, iyang nakaplagan ang The Divine Plan of the Ages nga iyang napalit mga tuig kanhi. Iyang gibuklad kana sa kapitulo “Ang Adlaw ni Jehova” ug gibasa. Balikbalik siyang misulti sa iyang kaugalingon: ‘Kini ang kamatuoran, kini ang kamatuoran.’ Sa pagkanaog gikan sa kisame, iyang gitug-anan ang akong inahan: “Akong nakaplagan ang tinuod nga relihiyon.”
Halos dihadiha si Tatay nagsugod sa pagwali sa uban mahitungod sa mga butang iyang natun-an, una nakigsulti sa iyang mga paryente ug mga silingan. Unya siya misugod paghatag ug mga pakigpulong sa publiko. Wala madugay ang uban diha sa dapit mikuyog kaniya. Pagkatapos makahimamat sa mga Estudyante sa Bibliya, ingong tawag sa mga Saksi ni Jehova kaniadto, si Tatay gibawtismohan niadtong 1923. Sa dihang kami nangatawo—ngadtongadto upat kami—si Tatay wala magpabaya sa pagtudlo kanamo. Sa pagkatinuod, pagkatapos maporma ang kongregasyon, kami gidahom sa pagtambong matag tigom.
Sayong mga Handumanan
Ang akong una nga handumanan mao ang asembliya nga gihikay sa amo mismong kongregasyon niadtong 1929, sa dihang ako lima ka tuig ang pangedaron. Daghang katawhan nagtapok gikan sa dug-ol nga mga kongregasyon, ug usa ka hawas gikan sa sangang buhatan ang diha usab. Niadtong mga adlawa maoy kustomre, labing menos sa Finland, sa pagpanalangin sa kabataan sa mga asembliya. Busa ang brader gikan sa Bethel nagpanalangin sa kabataan, sama gayod sa gihimo ni Jesus sa panahon sa iyang ministeryo. Wala gayod nako kana makalimti.—Marcos 10:16.
Laing sayo nga handumanan mao ang pagsagop sa ngalang mga Saksi ni Jehova niadtong 1931. Ang akong amahan, kay nasayod sa kahinungdanon sa okasyon, ugdang nga mibasa sa kongregasyon sa pahayag mahitungod sa among bag-ong ngalan.
Sukad kutob sa akong mahinumdoman, ako mokuyog sa akong amahan sa buluhatong pagsangyaw. Sa pagsugod, ako maminaw ra kaniya, apan ngadtongadto ako naghimo sa buluhaton nga nag-inusara. Niadtong 1935, sa dihang ang nagapanaw nga magtatan-aw nagbisita kanamo, ako miadto sa tanan namong silingan ug nag-imbita kanila sa pagtambong sa tigom. Ako usab nagtanyag kanila ug mga pulyeto, ug pila ka mga tawo nagdawat niini.
Pag-eskuyla ugang Importanteng Desisyon
Kaming upat ka mga bata mao lamay nag-eskuyla nga may mga Saksing ginikanan, ug subsob kami sungogon tungod sa dili pagsundog sa ubang mga batan-on sa di-kristohanong mga panggawi. Bisan tuod ang mga ka-eskuyla nagsulay sa pagdani kanako sa pagpanabako, wala gayod ako mosunod. Kami usab sa tiawtiaw gitawag ug mga Rusellitas (si Russell ang unang presidente sa Watch Tower Society) o Hartevalitas (niadto si Harteva ang magtatan-aw sa sanga sa Finland). Ako malipayong makasulti nga ang pila ka batan-on nga nagsungog kanamo sa kadugayan nahimong mga Saksi.
Ang akong magtutudlo nagdasig kanako sa pagpadayon sa akong edukasyon, ug sa usa ka higayon akong giisip nga mahimong enhinyero. Apan niadto may kombensiyon sa mga Saksi ni Jehova sa Pori sa tingpamulak sa 1939, nga namatud-ang lisoanang punto sa akong kinabuhi. Ang akong manghod nga lalaki, si Tuomo, ug ako nagpahinungod sa among kaugalingon kang Jehova ug gisimbolohan kini pinaagi sa bawtismo sa tubig sa maong kombensiyon, niadtong Mayo 28, 1939. Unya, sayo sa Septiyembre, ang Gubat sa Kalibotan II misilaob.
Ang mga kahimtang sa Uropa nausab ug dako. Ang kahimtang tali sa Finland ug sa Unyon Sobyet nameligro. Ang akong amahan nagpasiugda nga ang Armageddon nagkaduol ug nagdasig kanamo sa pagpayunir. Mao nga, niadtong Disyembre 1940, ang akong igsoong lalaki ug ako nagsugod pagpayunir sa amihanang Finland.
Pagpayunir ug Pag-alagad sa Bethel
Samtang nagpayunir, halos sa tanang panahon kami nagpuyo kauban ni Yrjö Kallio. Siya usa ka brader kinsa, mga 30 ka tuig sa miagi, nahimong Estudyante sa Bibliya sa Pennsylvania sa Tinipong Bansa. Si Yrjö labihan ka mainitog-kasingkasing, ug iyang gihimo kutob sa iyang maarangan sa pagtagana ug makapahimuot nga palibot alang kanamo. Ang iyang unodnong igsoong lalaki, si Kyösti Kallio, nag-alagad ingong presidente sa Finland gikan 1937 hangtod 1940. Si Yrjö nagtug-an namo nga iyang nasangyawan ug maayo ang iyang igsoon, nagsaysay kaniya nga ang Gingharian sa Diyos lamang ang paglaom alang sa maayong kagamhanan ug alang sa dumalayong, tibuok-kalibotan nga kalinaw.
Samtang naglakaw ang panahon, ang akong panganti nga mahimong sakop sa pamilyang Bethel nagtubo. Makalilipay, bisan pa sa pasidaan sa nagapanaw nga magtatan-aw batok sa pagdahom ug dako, ang akong aplikasyon sa pag-alagad sa Bethel gidawat. Ang akong unang buluhaton didto maoy sulogoon. Wala madugay, hinoon, ako nakapribilehiyo sa pagtrabaho sa paktorya. Didto ako nakatrabaho sa daghang departamento, lakip sa among diyutay nga printahanan ug Departamento sa Shipping.
Paghupot sa Neyutralidad
Sa pagka 1942, sa pangedaron nga 18, ako gitawag alang sa pagserbisyo militar. Sanglit ako midumili nga manumpa, ako gipailalom sa dugay nga mga sesyon sa pagsukitsukit, sa duha ka mga higayon may pusil nga gition kanako. Sa laing mga higayon pisikal nga kapintasan ang gipadapat. Usab, sa panahon sa pagsukitsukit, ako gibalhog sa dulot-bukog katugnaw nga selda nga wala painiti.
Sa kataposan, sa Enero 1943, ang panahon ming-abot nga ako ug ubang mga Saksi sentensiyahan. Ang opisyal sa sundalo nga nagsukitsukit kanamo nagpugos nga ang among pagkabilanggo dili moubos sa napulo ka tuig. Ang kapelyan sa sundalo buot ngani ug mas grabeng sentensiya, naghangyo diha sa usa ka sulat ‘ang sentensiya sa kamatayon o pagpadala niining mga traidor sa Rusya ingong tigparakyut nga mga maniniid [hapit tinong kamatayon], nga angay lang kanila.’
Usa ka tiawtiaw nga pagbista ang gihikay. Ako gitawag sa atubangan sa korte ug gipakanaogan ug silot sa kamatayon. Hinoon, kini migawas nga laing singkamot sa panghulga, sanglit ulahi nianang adlawa ako gitawag usab sa atubangan sa korte ug gisentensiyahan ug tulo ug tunga ka tuig sa bilanggoan. Ako miapelar sa sentensiya, ug kini gihimong duha ka tuig.
Sulod sa bilanggoan, ang pagkaon nihit, ug may daotang mga hulga gikan sa laing mga bilanggo. Makaduha ako atakeha sa mga homoseksuwal, apan bulahan nga ako nakalingkawas. Usa kanila naghulga sa pagpatay kanako kon dili ako mouyon sa iyang mga hangyo. Apan sama sa akong gihimo sa tanan nakong mga pagsulay, ako mitawag kang Jehova, ug siya nagtabang kanako. Sa pagkatinuod, ang hulga sa bilanggo dili pakamenoson, tungod kay nakapatay na siya kaniadto. Human siya buhii, ang lalaki nakasala na pod sa laing pagpatay ug gibalik sa bilanggoan.
Sa walay duhaduha tungod kay ang mga Saksi ni Jehova nailhan nga kasaligan nga sa wala madugay ako gihimong sinaligan. Ang akong trabaho mao ang pag-isyu ug mga rasyon sa pagkaon ngadto sa laing mga bilanggo, ug ako gitugotan sa paglakaw nga libre sa mga dapit sa bilanggoan. Mao nga, dili lamang ako ang may igong pagkaon alang sa akong kaugalingon kondili ako usab nakaarang sa pagseguro nga ang akong Kristohanong mga igsoon natagan-an ug maayo. Usa ka brader ngani nanambok samtang didto sa bilanggoan, usa ka tagsaon nga butang kon hunahunaon ang kakulang sa pagkaon!
Ako gibuhian gikan sa bilanggoan niadtong Septiyembre 1944, samang adlaw nga si Brader Harteva gibuhian. Ang akong pagkagawas nagkahulogan sa pagbalik sa Bethel nga pag-alagad. Ako naghunahuna, ‘Ang mokamas ug trabaho sulod sa 16 ka oras matag adlaw sa Bethel labawng palabihon kaysa kinabuhi sulod sa bilanggoan.’ Wala gayod ako modumili ug trabaho sukad!
Nagkalainlaing mga Pribiliheyo sa Pag-alagad
Sa ulahi niadtong 1944, akong nahimamat si Margit, usa ka maanyag batan-ong payunir, kinsa misanong sa akong interes kaniya, ug kami gikasal sa Pebrero 9, 1946. Sulod sa among unang tuig sa kaminyoon, ako nag-alagad sa Bethel samtang si Margit nagtrabaho sa Helsinki ingong usa ka payunir. Unya sa Enero 1947 kami giasayn sa sirkitong buluhaton.
Sa nagapanawng buluhaton, kami subsob mopuyo sa mga pamilya ug moluon sa usa ka lawak uban kanila. Kami nasayod nga sila nagtagana kanamo sa kinamaayohan nga ilang maarangan, ug kami wala gayod magreklamo. Ang mga sirkito gagmay niadtong mga adlawa, ug ang pila ka mga kongregasyon walay bawtismadong Saksi!
Sa 1948 kami giimbitahan sa pag-alagad balik sa Bethel. Duha ka tuig sa ulahi si Wallace Endres miadto sa Finland gikan sa Tinipong Bansa, ug wala madugay human niadto siya natudlo nga magtatan-aw sa sanga. Mainiton niya kaming gidasig sa pagpadayon sa pagtuon ug Ingles, nga among gihimo. Mao nga, kami naimbitahan sa pagtambong sa ika-19ng klase sa misyonaryo sa Watchtower Bible School of Gilead, nga nagsugod sa South Lansing, New York, niadtong Pebrero 1952.
Pagkatapos sa graduwasyon kami gi-asayn ug balik sa Finland. Ugaling, una kami mobiya sa Tinipong Bansa, ako gibansay sa pagtrabaho sa mga printahanan sa internasyonal nga hedkwarter sa mga Saksi ni Jehova sa Brooklyn, New York.
Sa pagbalik sa Finland, kami giasayn sa nagapanawng buluhaton, apan unya sa 1955 kami giimbitahag balik sa sangang buhatan sa Finland. Nianang tuiga ako nahimong magtatan-aw sa paktorya, ug duha ka tuig sa ulahi, sa 1957, ako gitudlo nga magtatan-aw sa sanga. Sukad niadtong 1976, ako nakaalagad ingong koordinator sa Sangang Komiteba sa Finland.
Makalilipay, ang akong amahan ug inahan nagpabiling matinumanon kang Jehova hangtod sa ilang kamatayon. Sa lakaw sa panahon, kapin sa usa ka gatos sa mga paryente ni Tatay nahimong mga Saksi. Ug hangtod karong adlawa, ang akong igsoong lalaki ug mga babaye ug ilang mga pamilya tanan nagaalagad kang Jehova, nga usa sa akong mga igsoong babaye payunir.
Usa ka Dagaya, Magantihong Kinabuhi
Ang katuigan nalangkoban ug buluhaton ug dugang buluhaton, apan ang buluhaton, tungod kay buluhaton sa Diyos, dagaya ug sa pagkamatuod magantihon. (1 Corinto 3:6-9) Ang akong kinabuhi dili sa tanang higayon maayo ug kahimut-anan. May mga suliran ug kalisdanan usab. Sayo kaayo sa kinabuhi, ako nakaamgo nga kinahanglan mokat-on sa pagpanton sa imong kaugalingon. Dili ka kanunay makahimo sa tukma sa imong gusto. Subsob ako gitul-id, ug inanay ako nakakat-on sa hustong paagi sa pagkinabuhi.
Pananglitan, ang mga pagsulay ug mga kanihit nga giantos sa panahon sa gubat nagtudlo kanako sa pagkinabuhi nga walay luho. Ako nakakat-on sa pag-ila kon kaha ang usa ka butang tinuod nga kinahanglanon o dili. Sa gihapon ako may batasan sa pagsukna sa akong kaugalingon kon kaha kinahanglanon nako kini o kana. Ug unya kon akong masabot nga kana dili gyud importante, dili nako kana paliton.
Ang pagtultol nga ginahatag ni Jehova pinaagi sa iyang organisasyon nahimong dayag. Ako may kangaya sa pagkakita sa gidaghanon sa mga Saksi ni Jehova nga miuswag sulod sa akong katuigan sa sangang buhatan sa Finland gikan sa 1,135 ngadto sa 18,000! Tinuod, akong makita nga ang akong buluhaton napanalanginan, apan ako nahibalo nga kana napanalanginan tungod kay ang buluhaton kang Jehova, dili atoa. (1 Corinto 3:6,7) Sayo sa kinabuhi ako nagpili sa dalan ni Jehova, ug kana napamatud-ang labing maayong dalan sa pagkinabuhi.
[Hulagway sa panid 23]
Si Erkki Kankaanpää karong adlawa, uban sa iyang asawang si Margit