Usa ka Tugob, Magantihong Kinabuhi Diha sa Pag-alagad Kang Jehova

SUMALA SA GIASOY NI LEO KALLIO

Kadto maoy tuig 1914, ug ang usa ka matahom nga adlaw sa ting-init nagkatapos na diha sa among balangay sikbit sa Turku, usa ka siyudad sa Pinlandia. Sa kalit lang, ang kahilom gibuak sa balita bahin sa usa ka dakong gubat nga mibuto. Sa wala madugay ang kadalanan napuno niadtong namalandong sa kahulogan sa mga hitabo. Ang seryosong mga nawong sa mga hamtong nagpahunahuna kanamong kabataan kon unsay mahitabo. Ako nuybe anyos niadto, ug akong nahinumdoman nga ang malinawong dula sa kabataan nahimong mga dula sa gubat.

BISAN tuod ang Pinlandia wala moapil sa Gubat sa Kalibotan I (1914-18), ang nasod gidaot sa usa ka sibil nga gubat niadtong 1918. Ang mga paryente ug kanhing mga higala migamit ug mga armas batok sa usag usa tungod sa nagkabanging politikal nga mga panglantaw. Kaming pito ka membro sa pamilya nakasinati niining maong pagdumot. Ang akong amahan, kinsa prangka sa pagpahayag sa iyang mga hunahuna, gidakop ug gisilotan ug pito ka tuig sa bilanggoan. Sa ulahi siya naabsuwelto, apan niadtong tungora ang iyang panglawas nadaot.

Ang among pamilya nag-antos sa gutom ug sakit sulod niadtong makalilisang nga yugto. Tulo sa akong manghod nga mga babaye namatay. Ang magulang nga lalaki sa akong amahan, nga nagpuyo sa siyudad sa Tampere, nakabalita bahin sa among kalisod ug nagdapit sa akong amahan ug inahan ug kanamong duha ka nahibiling anak nga magpuyo uban kaniya.

Katuigan sa ulahi, samtang nagpuyo pa sa Tampere, nakahibalag akog matahom nga babayeng ginganlag Sylvi. Siya adunay kaagi nga sama sa akoa. Ang iyang amahan namatay sa sibil nga gubat, ug sa ulahi usa ka suod nga higala sa iyang pamilya, si Kaarlo (Kalle) Vesanto nga taga-lungsod sa Pori, nagkuha kaniya, sa iyang igsoong babaye, ug sa iyang inahan ngadto sa iyang balay. Mihimo siyag mga kahikayan nga ang inahan ni Sylvi makatrabaho ug nga ang batang mga babaye makatungha. Sa ulahi, si Sylvi mibalhin ngadto sa Tampere aron manarbaho, ug didto kami nagkita.

Usa ka Gabii nga Nagbag-o sa Akong Kinabuhi

Niadtong 1928, si Sylvi nahimong akong pangasaw-onon, ug usa ka adlaw mibiyahe kami paingon sa Pori aron sa pagduaw ni Kalle Vesanto ug sa iyang pamilya. Walay laing hitabo nga nakaapekto ug dako kaayo sa akong kinabuhi. Si Kalle kanhi usa ka henete ug tag-iya sa mga kabayong gamiton sa karera apan miundang nianang negosyoha. Siya ug ang iyang asawa nahimong masibotong mga magmamantala sa maayong balita sa Gingharian sa Diyos. Ang 1990 Yearbook of Jehovah’s Witnesses nagbatbat kon giunsa niya pagsuhol ug mga tawo aron mopintura sa mga pulong “Minilyong Buhi Karon Dili na Gayod Mamatay” diha sa gawas nga pader sa iyang dos-andanas nga balay. Ang teksto dako kaayo nga dali rang mabasa gikan sa tulin nga moaging mga tren.

Niadtong gabhiona si Kalle ug ako nag-estoryahay hangtod sa kaadlawon. “Ngano? Ngano? Ngano?” ako nangutana, ug si Kalle misaysay. Sa literal akong nakat-onan ang paninugdang mga kamatuoran sa Bibliya sa usa ka gabii. Gisulat nako ang mga kasulatan nga nagsaysay sa lainlaing mga pagtulon-an. Sa ulahi, sa dihang ako mipauli sa balay, mikuha akog notbok ug gisulat kadtong tanang kasulatan pulong por pulong. Tungod kay dili pa ako sinati sa Bibliya, gigamit ko kining notboka aron sa pagsangyaw ngadto niadtong anaa sa dapit sa konstruksiyon nga akong gitrabahoan. Sa dihang ako nagyagyag sa mga pagtulon-an sa bakak nga relihiyon, gisubli nako ang mga pulong ni Kalle: “Nalimbongan gayod kamo!”

Si Kalle mihatag nako ug adres sa usa ka gamayng balay sa Tampere diin mga 30 ka Estudyante sa Bibliya ang naghimo sa ilang mga tigom. Didto mopungko ako sa usa ka eskina nga duol sa pultahan tupad ni Brader Andersson, ang tag-iya sa gamayng balay. Ang akong pagtambong hinuon dili kanunay, apan ang pag-ampo nakatabang. Sa dihang nakabaton ug mga suliran sa trabahoan, kas-a ako miampo: “Diyos ko, palihog, kon tabangan ko nimo nga makabuntog niining maong mga suliran, mosaad ko nga motambong sa tanang tigom.” Apan ang kahimtang migrabe hinuon. Unya, akong naamgohan nga ako naghimo sa akong pag-alagad kang Jehova nga kondisyonal, busa giusab ko ang akong pag-ampo ngadto sa: “Bisan unsay mahitabo, mosaad ko nga motambong sa tanang tigom.” Niadto milurang ang akong mga kalisdanan, ug ako nahimong regular nga tigtambong sa tigom.​—1 Juan 5:14.

Among Ministeryo sa Sayong mga Katuigan

Niadtong 1929, si Sylvi ug ako naminyo, ug niadtong 1934 kaming duha nagpasimbolo sa among pahinungod kang Jehova pinaagi sa bawtismo sa tubig. Niadtong mga adlawa ang among ministeryo naglakip sa pagdala ug ponograpo ug mga plaka ngadto sa mga balay sa mga tawo ug paghangyo nga maluluton kon kami makapresentar ba ug usa ka libreng pakigpulong sa Bibliya. Ang mga tawo sagad mopadayon kanamo, ug tapos sila mamati sa narekord nga pakigpulong, makig-ambit sila sa panag-estoryahay ug modawat ug pipila sa among literatura.

Nga may pagtugot sa mga awtoridad, among patokaron kining samang mga pakigpulong sa Bibliya pinaagig mga amplipayr diha sa mga parke. Ug sa mga kasikbit sa siyudad among itaod ang trompa sa usa ka atop o sa ibabaw sa usa ka panghaw. Sa ubang mga panahon amo kining patokaron diha sa daplin sa lanaw diin daghang molupyo sa lungsod ang magtigom sa dagkong mga panon. Ipasakay lang namo ang mga amplipayr sa usa ka sakayan ug hinayhinayng mamaybay. Matag Dominggo mobiyahe kami pinaagig bus aron sa pagsangyaw sa mga banika, nga nasangkapan sa among bililhong mga amplipayr ug daghang literatura.

Usa ka Kausaban Nagsulay sa Among Pagtuo

Niadtong 1938, misulod ako sa bug-os panahong ministeryo ingong payunir, apan mipadayon usab ako sa pagtrabaho ingong mason. Sa misunod nga tingpamulak nakadawat akog imbitasyon gikan sa sanga sa Sosyedad nga mahimong nagapanawng ministro, nga karon gitawag nga magtatan-aw sa sirkito. Ang desisyon nga modawat dili sayon nga desisyon tungod kay ako nalingaw sa pagtrabaho uban sa among kongregasyon sa Tampere. Gawas pa, may kaugalingon kaming balay; may sayes-anyos kaming anak lalaki, si Arto, nga sa dili madugay mosugod na sa pagtungha; ug si Sylvi nalingaw sa iyang trabaho ingong tindera. Apan, tapos sa panagsabot, gidawat nako kining dugang nga pribilehiyo sa pag-alagad sa Gingharian.​—Mateo 6:33.

Unya laing malisod nga yugto ang nagsugod. Ang gubat mibuto sa Nobyembre 30, 1939, dihang ang kasundalohan sa Sobyet mimartsa ngadto sa Pinlandia. Ang gubat, nga gitawag Gubat sa Tingtugnaw, milungtad hangtod sa Marso 1940, sa dihang ang Pinlandia kinahanglang mouyon sa kasabotan sa kalinaw. Bisan gani ang kinaiyahan daw nakiggubat, kay kadto hangtod niadtong tungora maoy kinabugnawang tingtugnaw nga akong mahinumdoman. Mibisikleta ako gikan sa usa ka kongregasyon ngadto sa lain samtang ang termometro mitala ug kapin sa -30 grado Celsius!

Niadtong 1940 ang buluhaton sa mga Saksi ni Jehova gidili sa Pinlandia. Human niadto daghang batan-ong Saksi nga taga-Pinlandia ang gibilanggo ug gipugos nga magpabilin didto ubos sa mabangis nga mga kahimtang. Nga mapasalamaton, nakahimo ako sa pag-alagad sa mga kongregasyon sa tibuok yugto sa ikaduhang gubat sa kalibotan, gikan sa 1939 hangtod sa 1945. Kini sagad nagkinahanglan nga ako mahilayo kang Sylvi ug Arto sulod sa mga bulan sa usa ka panahon. Dugang pa, dihay kanunayng hulga nga dakpon tungod sa pag-apil sa di-legal nga buluhaton.

Kahibudnganan gayod tingali ako nga tan-awon, nga nagsakay sa bisikletang gikargahan ug maleta, bag sa literatura, ug usa ka ponograpo ug mga plaka. Usa ka katarongan nga nagdala ako ug mga plaka sa ponograpo mao ang pagpamatuod, en kaso nga dakpon, nga ako dili tigparasyut nga espiya alang sa mga Ruso. Masabtan ninyo, makapangatarongan ako nga kon ako tigparasyut pa, ang mga plaka mabu-ak unta panahon sa pag-ambak.

Bisan pa niana, kas-a samtang nagduaw sa usa ka silinganan nga gipasidan-an bahin sa usa ka espiya, nasaypan akong espiya sa usa ka pamilya sa mga Saksi. Mituktok ako sa ilang pultahan panahon sa usa ka mangiob nga gabii sa tingtugnaw, ug sila nahadlok kaayo nga mangabli. Busa gigugol nako ang gabii sa usa ka kamalig, nga gitabonan sa mga dagami aron mainitan. Sa misunod nga buntag nasulbad na ang sayop nga pag-ila, ug ipasiugda ko, nga sa tibuok yugto sa akong pagduaw, ang mga membro sa panimalay nagpakita ug sobra ka linaing pag-abiabi!

Panahon sa katuigan sa gubat, si Brader Johannes Koskinen ug ako lamang ang nag-alagad sa mga kongregasyon sa tungatunga ug amihanang Pinlandia. Ang matag usa kanamo may dagkong mga dapit nga atimanon, mga 600 kilometros ang gilay-on. Daghan kaayo kami ug duawong mga kongregasyon nga kami nakapabilin lamang sulod sa duha o tulo ka adlaw uban sa matag kongregasyon. Ang mga tren tagsa rang moabot nga untop sa panahon, ug ang mga bus diyutay ra ug puno kaayo nga kahibulongang nakaabot kami sa among mga destinasyon.

Nag-ungaw sa mga Kapeligrohan

Kas-a, sayo sa Gubat sa Tingtugnaw, ako miadto sa sangang buhatan sa Helsinki ug mikuha sa upat ka bug-at nga mga karton sa gidiling literatura aron dad-on nako sakay sa tren aron ihatod sa mga kongregasyon. Samtang didto sa estasyonan sa tren sa Riihimäki, usa ka alarma sa pangatake sa kahanginan ang gipatingog. Ang mga sundalo sa tren misul-ob sa ilang puting sapot alang sa tingtugnaw, ug ang mga pasahero giingnan nga mobiya dayon sa tren ug moadto sa hawan nga uma atbang sa estasyonan.

Gihangyo nako ang mga sundalo sa pagdala sa akong mga karton, nga nagsulti kanila bahin sa pagkahinungdanon niini. Matag usa nilang upat mialsa ug usa ka karton, ug kami midagan ug mga 200 metros latas sa natabonan sa niyebe nga uma. Mihapa kami, ug dihay tawo nga misinggit kanako: “Hoy, sibilyan, ayaw gayod paglihok bisag gamay! Kon ang mga tigbomba makakita ug bisan unsang lihok, bombahan nila kita.” Maukiton ako nga mihinayhinay ug hangad aron motan-aw sa langit, diin naihap nako ang 28 ka ayroplano!

Sa kalit lang mikurog ang yuta gumikan sa mibuto nga mga bomba. Bisan tuod ang estasyonan wala bombahi, ang tren nga among gisakyan naigo. Pagkangil-ad nga talan-awon ang naguba nga tren ug nabaliko nga mga riles! Sa misunod nga buntag nakahimo ako sa pagpadayon sa akong biyahe dala ang mga karton, ug ang mga sundalo mipadayon sa ilang biyahe sakay sa laing tren. Usa kanila nahimong Saksi human sa gubat, ug iya akong gisultihan nga ang mga sundalo nag-estoryahanay tapos niadto bahin sa katingad-ang sibilyan nga nagdala sa iyang mga karton.

Pila ka panahon sa ulahi si Brader Koskinen, nga nagbiyahe aron moalagad sa gamay nga kongregasyon sa Rovaniemi sa amihanang Pinlandia, gidakop sa wala pa makakanaog sa tren. Gipriso siya, diin siya gidagmalan. Sa dihang panahon na nako nga moalagad sa samang kongregasyon, mihimo akog mga kahikayan nga manaog sa tren sa gamayng estasyonan sa Koivu. Didto si Sister Helmi Pallari mihikay nga ako mopadayon sa panaw sakay sa usa ka karomata nga nagkarga ug gatas. Ang akong pagduaw sa Kongregasyon sa Rovaniemi malamposon. Hinunoa, sa pagbiya nakasinati akog mga suliran.

Sa among pagpaingon sa estasyonan sa tren, ang akong kauban ug ako nakatagbo ug duha ka sakop sa militar nga nagsusi sa mga papeles sa tanang lumalabay. “Ayawg tan-aw nila. Itutok ang imong mga mata sa unahan,” matud ko. Miagi kami sa tunga nila nga daw wala sila maglungtad. Dayon misugod sila sa paggukod kanamo. Sa kataposan, didto sa estasyonan sa tren, nakalikay ako kanila diha sa panon ug milukso sa nagdagan nga tren. Kanunay gayong kulbahinam ang nagapanawng buluhaton niadtong mga adlawa!

Kas-a gidakop ako ug gidala ngadto sa rehistrohanan sa pagsundalo. Ang tuyo mao ang pagpadala nako ngadto sa panggubatan. Apan ang telepono mikiring, ug gitubag sa opisyal sa armi nga mointerbiyo kanako. Nadungog nako ang tingog sa pikas linya nga misinggit: “Ngano bang nagsige ka man ug padala niining masakiton, walay-kapuslanang mga tawo? Ang mabuhat lang namo mao ang pagpapauli kanila. Nagkinahanglan kamig mga lalaki nga baskog alang sa buluhaton!” Sa mapasalamaton, nagdala ako ug medikal nga sertipiko nga naghisgot bahin sa suliran nako sa panglawas. Sa dihang gipresentar ko kini, gitugtan ako sa pagpauli ug busa mipadayon nga wala mabalda sa akong buluhaton taliwala sa mga kongregasyon!

Pagtabang sa Usa ka Husay

Ang kalisang sa gubat mipadayon, ug ang akong higala nga si Ahti Laeste gidakop. Ang iyang asawa mitelepono kanako. Sa dihang miadto ako sa ilang balay, nakita nako taliwala sa iyang mga papeles ang dokumento gikan sa lokal nga polisiya nga naghatag kang Ahti ug pagtugot nga mopresentar ug narekord nga mga pakigpulong diha sa publikong mga parke sa siyudad. Miabot kami sa korte dala ang dokumento. Tapos nila mabasa ang sumbong, gitunol nako ang dokumento ngadto kang Brader Laeste. Ang huwes nagsugo ug usa ka sundalo nga kuhaon ang ponograpo ug daghang narekord nga mga presentasyon sa Bibliya aron madunggan sa korte. Human mamati sa matag presentasyon, ang huwes miingon nga wala siyay nakita nga bisan unsang sayop bahin sa nahisgotan.

Unya si Ahti, iyang asawa, ug ako gipagula sa koridor aron maghulat sa desisyon sa korte. Didto kami nagtindog nga naghinamhinam. Sa kataposan nadungog namo ang tingog nga nag-ingon: “Ang sinumbong, palihog sulod sa sala sa korte.” Si Brader Laeste naabsuwelto! Ang among mga kasingkasing tinuod gayod nga napuno sa pagpasalamat kang Jehova samtang kami nagapadayon sa among buluhaton, si Brader ug Sister Laeste sa ilang buluhaton sa lokal nga kongregasyon, ug ako sa akong kalihokan sa nagapanawng buluhaton.

Ang Gubat Natapos​—Ang Among Pag-alagad Mipadayon

Ang pagdili sa among pagsangyawng buluhaton giwagtang sa dihang ang gubat natapos, ug ang mga igsoong lalaki gipagula sa bilanggoan. Sulod sa akong daghang tuig sa pag-alagad, nakadayeg kaayo ako sa papel nga gidula sa Kristohanong mga igsoong babaye diha sa buluhaton sa Gingharian ug sa pagpaluyo sa ilang mga bana. Ilabinang mapasalamaton ako sa mga pagsakripisyo ug pagpaluyo ni Sylvi. Ingong sangpotanan, nakahimo ako sa pagpadayon diha sa pagpanawng buluhaton sulod sa 33 ka tuig nga wala mabalda ug human niana sa pag-alagad ingong espesyal nga payunir.

Si Sylvi ug ako nagdasig kang Arto sa pagsugod pagpayunir sa dihang matapos sa pagtungha, sa pagkat-on ug Ingles, ug sa pagtambong sa Watchtower Bible School of Gilead sa Tinipong Bansa. Siya migraduwar sa Gilead niadtong 1953. Human niana giminyoan niya si Eeva, ug sila magkauban nga nakaambit sa lainlaing dagway sa bug-os panahong pag-alagad, lakip sa sirkitong buluhaton, pag-alagad sa Bethel, ug pag-espesyal payunir. Niadtong 1988 mibalhin sila sa Tampere, ang among gipuy-ang siyudad, aron motabang sa pag-atiman kang Sylvi ug kanako samtang sila padayong nag-alagad ingong mga espesyal payunir.

Si Sylvi ug ako nakapahimulos sa usa ka tugob ug gipanalanginang kinabuhi uban sa daghang handumanan nga makadasig kanamo, bisan tuod nga kami karon nagakaluya. Labing magantihon ang paghunahuna sa pag-uswag nga among nakita. Sa dihang misugod ako pagduaw sa mga kongregasyon niadtong 1939, diha lamang ing 865 ka magmamantala sa Pinlandia, apan karon aduna nay kapin sa 18,000!

Wala nako maamgohi sa pagsugod nako sa bug-os panahong ministeryo niadtong 1938 nga 55 ka tuig sa ulahi makapahimulos gihapon ako sa pagpakig-ambit niana. Bisan tuod nagkatigulang na, kami nagapadayon diha sa gahom ni Jehova, nga nagalantaw sa unahan sa gisaad kanato nga ganti. Kami nagsalig sa mga pulong sa salmista: “Si Jehova maayo man; ang iyang mahigugmaong kalulot nagapadayon sa walay kataposan, ug ang iyang pagkamatinumanon ngadto sa tanang kaliwatan.”​—Salmo 100:5.

[Hulagway sa panid 21]

Si Leo ug Sylvi Kallio nagpasimbolo sa ilang pahinungod kang Jehova niadtong 1934

[Hulagway sa panid 23]

Usa ka bag-ong hulagway ni Leo ug Sylvi samtang sila nagapadulong na sa 60 ka tuig nga dedikadong pag-alagad