Ang Kakristiyanohan ug ang Pagnegosyog Ulipon

SA IKA-19NG siglo, ang Katoliko ug Protestanteng mga misyonaryo nahiusa sa ilang pagsupak sa pagnegosyog ulipon. Ugaling, dili kana ang kanunay nilang baroganan. Sa miaging mga kasiglohan, sila nag-uyon ug nag-apil diha sa pagnegosyog ulipon bisan pa sa makalilisang pag-antos nga gipatungha niini.

Ang mga misyonaryo nagsugod pagpangabot sa sidlakang kabaybayonan maingon usab sa kabaybayonan sa kasadpan sa Aprika sa dihang ang ruta sa patigayon libot sa Cape of Good Hope nadiskobrehan niadtong ika-15ng siglo. Ugaling pagkatapos sa tulo ka mga siglo, ang misyonaryong buluhaton diha sa Aprika hapit nang matapos. May diyutay nga nakomberter nga mga Aprikanhon. Usa ka katarongan niining kapakyasana mao ang pagkalangkit sa Kakristiyanohan sa pagnegosyog ulipon. Si C. P.  Groves nagsaysay diha sa The Planting of Christianity in Africa:

“Ang aktibong pangagpas sa pagnegosyog-ulipon nag-uban sa Kristiyanong misyon ug wala hunahunaa nga sayop. Sa pagkatinuod, ang misyon mismo nagpanag-iya ug mga ulipon nga iyang kaugalingon; usa ka Heswitang monasteryo sa Loanda gihatagan ug 12,000. Sa dihang ang pagnegosyog-ulipon naugmad tali sa Angola ug Brazil, ang obispo sa Loanda, ibabaw sa gamag-bato nga lingkoranan duol sa pantalan, mihatag sa iyang episkopal nga panalangin sa molargahay nga mga karga, nagsaad kanila ug umaabot nga kalipay sa dihang ang maunosong mga pagsulay sa kinabuhi matapos.”

Ang mga misyonaryong Heswita wala “mobatok sa pag-ulipon sa Negro,” pamatuod ni C. R. Boxer ingon sa makutlo diha sa librong Africa From Early Times to 1800. Sa Luanda, sa dili pa mosaka ang mga ulipon sa mga barko padulong sa mga kolonya sa Espanyol ug Portuges, dugang ni Boxer, “sila dad-on sa duol nga simbahan . . . ug didto bawtismohan sa pari sa parokya sa mga hinugpong sa gatosan matag higayon.” Unya, pagkatapos wisikan sa “balaang tubig,” ang mga ulipon giingnan: “Tan-awa kamong mga tawo mga anak na sa Diyos; kamo moadto sa yuta sa mga Espanyol diin makakat-on kamo sa mga butang sa Pagtuo. Ayaw na paghunahuna mahitungod sa inyong gigikanan . . . Lakaw uban sa maayong kabubut-on.”

Siyempre pa, ang mga misyonaryo sa Kakristiyanohan wala mag-inusara sa pag-uyon sa pagnegosyog ulipon. “Hangtod sa kataposang katunga sa ikanapulog-walong siglo,” saysay ni Geoffrey Moorhouse diha sa iyang librong The Missionaries, “kini maoy tinamdan sa kadaghanang mga tawo.” Si Moorhouse nagpunting sa pananglitan sa ika-18ng siglong misyonaryo sa Protestante, si Thomas Thompson, nga nagsulat ug usa ka pulyeto nga nag-ulohang The African Trade for Negro Slaves Shown to Be Consistent With the Principles of Humanity and With the Laws of Revealed Religion.

Bisan pa, pinaagi sa iyang pag-apil-apil ang Kakristiyanohan nakig-ambit sa responsabilidad alang sa teribleng pag-antos nga gipahamtang sa minilyong Aprikanhong mga ulipon. “Walay labot sa mga ulipon nga namatay sa wala pa sila molawig gikan sa Aprika,” pahayag sa The Encyclopædia Britannica, “12 1/2% ang namatay sa panahon sa ilang pag-agi sa West Indies; sa Jamaica 4 1/2% ang namatay samtang didto sa mga pantalan o sa dili pa sila mahalin ug dugang pang un-tersiya sa sinugdanang gidaghanon ang mamatay sa ‘pagtratar nga ipahamtang kanila pag-abot aron himoon silang nagakaangayng mga ulipon.’”

Sa dili madugay si Jehova nga Diyos maningil sa Kakristiyanohan ug ubang mga matang sa bakak nga relihiyon tungod sa tanang teribleng mga buhat sa pagkasad-an sa dugo nga ilang gikonsentir ug ngani gibendisyonan.​—Pinadayag 18:8, 24.

[Diagram on page 8]

(Alang sa aktuwal nga pagkahan-ay, tan-awa ang publikasyon.)

Dibuho sa paagi nga ang mga ulipon gidasok sa sakayan sa ulipon

[Credit Line]

Schomburg Center for Research in Black Culture / The New York Public Library / Astor, Lenox and Tilden Foundation