Ang Ika-20ng-Siglo nga Paglimod sa Diyos

“Ang mga tawo nagnunot sa ideya nga walay Diyos ug nagkinaugalingong nagahikay sa ilang mga kinabuhi, bisan pa kon unsay sangpotanan, ug walay pagtagad sa Diyos.” ​—One Hundred Years of Debate Over God​—The Sources of Modern Atheism.

BISAN tuod makapahibulong kini sa sinugdan, ang habog nga kahoy sa kadugayan pagaisipon nang ordinaryo. Ang presensiya niini sinati na; ang gihabogon niini dili na makapahingangha.

Susama kini sa ateyismo. Bisan pag kini nakapukaw ug daghang lantugi panahon sa ika-19ng siglo, ang paglimod sa paglungtad sa Diyos dili na makapakurat ni makahasol karon. Ang panahon sa kamatugoton mitugot sa ateyismo sa pagpabilin sa malinawong paglungtad uban sa pagtuo sa Diyos.

Wala kini magpasabot nga kadaghanan sa tawo dihadiha molimod sa Diyos; sa kasukwahi, ang mga resulta sa surbi sa 11 ka nasod sa tibuok kayutaan sa Amerika, Uropa, ug Asia nagpadayag nga, sa aberids, labaw lag diyutay sa 2 porsiento ang nangangkong mga ateyista. Bisan pa niana, nangibabaw ang ateyistikong tinamdan​—bisan gani taliwala niadtong daghan nga nagtuo nga naglungtad ang Diyos. Sa unsang paagi matuod kini?

Paglimod sa Awtoridad sa Diyos

“Usahay ang ateyismo yanong nagtumong sa praktikal nga pagsalikway o dili pagtagad sa Diyos,” pahayag sa The Encyclopedia Americana. Tungod niining katarongana, ang The New Shorter Oxford English Dictionary mihatag sa mosunod ikaduhang paghubit sa “ateyista”: “Usa ka tawo nga maglimod sa Diyos sa moral nga paagi; usa ka walay-diyos nga tawo.”​—Italiko amoa.

Oo, ang ateyismo mahimong maglakip sa paglimod sa paglungtad sa Diyos o sa iyang awtoridad o paglimod nianang duha. Ang Bibliya nagpasabot niining ateyistikong espiritu sa Tito 1:16: “Sila nangangkon nga nakaila sa Diyos, apan naglimod kaniya pinaagi sa ilang mga lihok.”​—The New English Bible; itandi ang Salmo 14:1.

Ang maong pagsalikway sa awtoridad sa Diyos masubayg balik ngadto sa unang tawhanong paris. Giila ni Eva ang paglungtad sa Diyos; apan, buot niyang mahimong “samag Diyos, nga mahibalo kon unsay maayo ug daotan.” Ang buot ipasabot mao nga mahimo siyang ‘iyang kaugalingong amo’ ug magmugnag iyang kaugalingong moral nga kodigo. Sa ulahi si Adan mikuyog kang Eva niining paglimod sa awtoridad sa Diyos.​—Genesis 3:5, 6.

Kini bang tinamdana kaylap karon? Oo. Ang dili-mamatikdang ateyismo napadayag diha sa pangagpas alang sa kaugalingnan. “Ang mga tawo karon dili na gustong magkinabuhi ubos sa pagbantay sa Diyos,” pahayag sa librong One Hundred Years of Debate Over God​—The Sources of Modern Atheism. “Sila . . . mas mopalabing magkinabuhi nga may kagawasan.” Ang moral nga kodigo sa Bibliya gisalikway ingong dili praktikal, dili reyalistiko. Ang panghunahuna sa kadaghanan susama gayod niadtong sa Ehiptohanong Paraon kinsa maisogong nagpahayag: “Kinsa si Jehova, aron magapatalinghog ako sa iyang tingog . . . ? Ako wala makaila kang Jehova.” Iyang gisalikway ang awtoridad ni Jehova.​—Exodo 5:2.

Kakristiyanohan Naglimod sa Diyos

Ang labing makapakugang nga paglimod sa awtoridad sa Diyos nagagikan sa klero sa Kakristiyanohan, nga gipulihan ang putling mga kamatuoran sa Bibliya sa hinimog-tawo nga mga tradisyon. (Itandi ang Mateo 15:9.) Dugang pa, ilang gipaluyohan ang labing madugoong mga gubat sa ika-20ng siglo, mao nga nagsalikway sa Biblikanhong mando sa pagpasundayag ug tinuod nga gugma.​—Juan 13:35.

Ang klero milimod usab sa Diyos pinaagi sa pagtalikod sa iyang moral nga mga sukdanan​—ingon sa gipamatud-an, pananglitan, sa walay bugto nga mga kiha batok sa pedophile nga mga pari. Ang kahimtang sa Kakristiyanohan susama niadtong sa karaang Israel ug Juda. “Ang yuta napuno sa giula nga dugo ug ang siyudad napuno sa pagbalit-ad sa panghukom,” ang propetang si Ezekiel giingnan, “kay sila nanag-ingon man, ‘Gibiyaan ni Jehova ang yuta, ug si Jehova dili makakita.’” (Ezekiel 9:9; itandi ang Isaias 29:15.) Dili ikatingala nga daghan ang mibiya sa bug-os sa mga simbahan sa Kakristiyanohan! Apan kinahanglan ba nilang biyaan ang pagtuo sa Diyos?

Balidong mga Katarongan sa Ateyismo?

Nakamatikod man sila o wala sa pagkasalingkapaw sa relihiyon, daghang ateyista ang yanong dili makapahaom sa pagtuo sa Diyos uban sa pag-antos diha sa kalibotan. Si Simone de Beauvoir kas-a miingon: “Nakita nakong mas katuohan nga maghunahuna sa usa ka kalibotan nga walay maglalalang kay sa adunay usa ka maglalalang nga kargado sa tanang panagsumpaki sa kalibotan.”

Ang mga inhustisya sa kalibotan​—lakip niadtong gipasiugda sa salingkapaw nga mga relihiyonista—​nagpamatuod ba nga walay Diyos? Tagda ang mosunod: Kon ang usa ka kutsilyo gigamit sa paghulga, pagsamad, o gani pagbuno sa usa ka inosenteng tawo, kini ba nagpamatuod nga ang kutsilyo walay tigdesinyo? Dili ba kana nagpakita hinuon nga ang butang gigamit nga dili husto? Sa susama, kadaghanan sa tawhanong kaguol naghatag ug ebidensiya nga ang mga tawo nagagamit nga dili husto sa ilang hinatag-sa-Diyos nga mga katakos ingon man sa yuta mismo.

Hinuon, ang pipila mibati nga dili makataronganon ang pagtuo sa Diyos, sanglit dili nato siya makita. Apan komosta naman ang hangin, ang balodbalod sa tingog, ug mga baho? Dili nato makita ang bisan hain niining mga butanga, apan nasayod kita nga kini sila naglungtad. Ang atong mga baga, mga dalunggan, ug mga ilong nagpahibalo kanato niini. Sa walay duhaduha, gituohan nato ang dili makita kon duna kitay ebidensiya.

Human pamalandonga ang pisikal nga ebidensiya​—lakip ang mga elektron, proton, atomo, amino acid, ug ang makuting utok—​ang siyentipiko sa kinaiyanhong mga butang nga si Irving William Knobloch natukmod sa pag-ingon: “Nagtuo ako sa Diyos tungod kay alang kanako ang Iyang Balaang paglungtad mao lamang ang lohikal nga katin-awan alang sa mga butang sumala sa paglungtad niini.” (Itandi ang Salmo 104:24.) Sa susama, ang pisiologo nga si Marlin Books Kreider nagpahayag: “Ingong ordinaryong tawo, ug usab ingong usa ka tawo nga migugol sa iyang kinabuhi alang sa siyentipikanhong pagtuon ug panukiduki, wala gayod ako magduda bahin sa paglungtad sa Diyos.”

Kining mga lalakiha wala mag-inusara. Sumala sa propesor sa pisika nga si Henry Margenau, “kon imong tagdon ang hawod nga mga siyentipiko, diyutay ra ang imong makaplagang ateyista taliwala kanila.” Dili ang pag-uswag sa siyensiya ni ang kapakyasan sa relihiyon ang makapugos kanato sa pagsalikway sa pagtuo sa usa ka Maglalalang. Atong susihon kon ngano.

Ang Kalainan sa Tinuod nga Relihiyon

Niadtong 1803, ang presidente sa Tinipong Bansa nga si Thomas Jefferson misulat: “Sa mga kadunotan sa Kristiyanidad, ako, sa pagkatinuod, supak; apan dili sa tinuod nga mga prinsipyo ni Jesus mismo.” Oo, dunay kalainan tali sa Kakristiyanohan ug Kristiyanidad. Daghan sa pagtulon-an sa Kakristiyanohan maoy gipasikad sa mga tradisyon sa mga tawo. Sa kasukwahi, ang tinuod nga Kristiyanidad nagpasikad sa mga pagtulon-an niini sa Bibliya lamang. Mao nga, si Pablo misulat sa unang-siglo nga mga taga-Colosas nga kinahanglang makabaton sila ug “tukmang kahibalo,” “kaalam,” ug “espirituwal nga pagsabot.”​—Colosas 1:9, 10.

Mao kini ang angay natong damhon sa tinuod nga mga Kristohanon, kay si Jesus nagsugo sa iyang mga sumusunod: “Paghimog mga tinun-an sa katawhan sa tanang kanasoran, nga magabawtismo kanila . . . , nga magatudlo kanila sa pagsunod sa tanang butang nga akong gisugo kaninyo.”​—Mateo 28:19, 20.

Karong adlawa, ang mga Saksi ni Jehova nagatuman niining maong sugo diha sa 231 ka kayutaan sa tibuok kalibotan. Sila nakahubad sa Bibliya ngadto sa 12 ka pinulongan ug nakapatik ug kapin sa 74,000,000 ka kopya. Dugang pa, pinaagi sa programa sa pagtuon ug Bibliya sa balay, sila karon nagatabang sa kapin sa 4,500,000 ka tawo sa ‘pagsunod sa tanang butang nga gisugo ni Jesus.’

Kining edukasyonal nga programa dunay halayog-abot nga mga resulta. Kini nagdala ug tinuod nga kalamdagan, tungod kay kini pinasikad, dili sa tawhanong panghunahuna, kondili sa kaalam sa Diyos. (Proverbio 4:18) Dugang pa, kini nagatabang sa katawhan gikan sa tanang kanasoran ug mga rasa sa paghimog usa ka butang nga dili gayod malampos sa “Kalamdagan” sa tawo​—ang pagsul-ob ug usa ka “bag-ong personalidad” nga makapaarang kanila sa pag-ugmad sa tinuod nga gugma alang sa usag usa.​—Colosas 3:9, 10.

Ang tinuod nga relihiyon nagmadaogon niining atong ika-20ng siglo. Wala kini maglimod sa Diyos​—sa iyang paglungtad o sa iyang awtoridad. Gidapit namo kamo nga susihon kini sa inyong kaugalingon pinaagi sa pagpakigkita sa mga Saksi ni Jehova diha sa usa sa ilang mga Kingdom Hall.

[Kahon sa panid 6]

PAGPALIG-ON SA MGA GAMOT SA ATEYISMO

Sa tungatunga sa ika-18ng siglo, ang pilosopong si Denis Diderot gitahasan sa paghubad sa usa-ka-​tomo nga ensiklopedya gikan sa Ingles ngadto sa Pranses. Hinunoa, labaw pa ang iyang nahimo kay sa gidahom sa iyang amo. Si Diderot migugol ug mga tulo ka dekada sa paghipos sa iyang Encyclopédie, usa ka 28-tomo nga sinulat nga nakadani sa espiritu sa iyang kapanahonan.

Bisan tuod ang Encyclopédie naundan ug daghang mapuslanong impormasyon, kini nagpasiugda sa tawhanong kaalam. Sumala sa usa ka koleksiyon sa basahon nga nag-ulohang Great Ages of Man, kini “nangahas sa pagwali sa naghingaping kredo [sa mga pilosopo] nga ang tawo makapauswag sa iyang kahimtang kon iyang ilisan ang pagtuo ug pangatarongan ingong iyang nagagiyang prinsipyo.” Dayag nga walay paghisgot sa Diyos. “Pinaagi sa ilang pagpili ug mga ulohan,” matud sa librong The Modern Heritage, “ang mga editor nagpatin-aw nga ang relihiyon maoy usa sa mga butang nga dili kinahanglan mahibaloan sa tawo.” Dili ikatingala, ang simbahan misulay sa pagsanta sa Encyclopédie. Ang abogado sa nasod nagsaway niini ingong subersibo sa politika, maayong pamatasan, ug relihiyon.

Bisan pa sa mga kaaway niini, ang Encyclopédie ni Diderot gipidido sa mga 4,000 ka tawo​—usa ka katingad-ang gidaghanon, kon tagdon ang mahal niini nga prisyo. Diyutay lamang nga panahon ang gihulat aron kining nagapahipi ateyistikong panghunahuna mobuswak ngadto sa bug-os nga paglimod sa Diyos.