Kanunayng Gitutok ang mga Mata ug Kasingkasing sa Ganti
SUMALA SA GIASOY NI EDITH MICHAEL
Sa sayong bahin sa katuigang 1930, nagpuyo kami haduol sa St. Louis, Missouri, T.B.A., sa dihang usa sa mga Saksi ni Jehova miduaw. Niadtong tungora nabugto ang hayhayan, sa ingon nahulog ang magilakong puti nga mga sinina ni Mama ngadto sa lapok. Gidawat niya ang mga librong gitanyag, aron lamang molakaw na ang babaye, ug gibutang kana sa estante, nga gikalimtan kana.
KADTO maoy katuigan nga nahugno ang ekonomiya, ug si Papa gipapha sa trabaho. Usa ka adlaw nangutana siya kon may mabasa ba diha sa balay. Gisuginlan siya ni Mama bahin sa mga libro. Misugod siya sa pagbasa niana, ug pagkataudtaod siya mipatugbaw: “Mama, mao kini ang kamatuoran!”
“Oh, usa lamang kana ka relihiyon nga buot manapi sama sa ubang mga relihiyon,” siya mitubag. Bisan pa niana, giawhag siya ni Papa sa paglingkod ug pagsusi sa mga kasulatan uban kaniya. Sa dihang gihimo niya kadto, siya usab nakombenser. Human niadto sila misugod pagpangita sa mga Saksi ug nakadiskobre nga sila nagtigom sa usa ka inabangang hawanan haduol sa sentro sa St. Louis, usa ka hawanan nga gigamit usab sa mga sayaw ug ubang sosyal nga mga panagtigom.
Gidala ako ni Papa ug Mama—ako mga tres anyos—ug nakaplagan ang hawanan, apan dihay sayaw nga gihimo. Nahibaloan ni Papa kon kanus-a ginahimo ang mga tigom, ug kami mibalik. Misugod usab kami sa pagtambong sa senemanang pagtuon sa Bibliya duol sa among gipuy-an. Gihimo kadto sa balay sa babaye nga unang miduaw kanamo. “Nganong dili usab ninyo dad-on ang inyong mga anak nga lalaki?” siya nangutana. Si Mama naulaw sa pagsulti nga wala silay sapatos. Sa dihang sa kataposan mipatin-aw siya, gitagana ang mga sapatos, ug ang akong mga igsoong lalaki misugod pagtambong sa mga tigom uban kanamo.
Si Mama gihatagan ug teritoryo nga sangyawan duol sa among balay, ug siya misugod sa balay-sa-balay nga ministeryo. Ako mikuyog, nga nagtago sa iyang likod. Sa wala pa siya makatuon sa pagdrayb, molakaw kami ug kapin sa kilometro aron mosakay ug bus nga magdala kanamo ngadto sa mga tigom sa St. Louis. Bisan pag may yelo ug niyebe, wala gayod kami mopalta sa mga tigom.
Sa 1934, si Mama ug Papa nabawtismohan. Buot usab akong magpabawtismo, ug padayon akong miinsistir hangtod nga gihangyo ni Mama ang usa ka gulanggulang nga Saksi nga makigsulti kanako bahin niana. Misukna siyag daghang pangutana sa paagi nga masabtan nako. Unya gisultihan niya ang akong mga ginikanan nga dili ako pugngan sa pagpabawtismo; basin makadaot kadto sa akong espirituwal nga pag-uswag. Busa nabawtismohan ako sa misunod nga ting-init, sa dihang ako sayes anyos pa.
Nagustoan nako ang pulyetong Home and Happiness, nga akong gihuptan kanunay sa tanang panahon, nga gisuksok pa gani kana ilalom sa akong unlan inigkatulog. Sublisubli, akong gihangyo si Mama sa pagbasa niana kanako, hangtod nga namemorya nako kana. Ang likod niini adunay letrato sa usa ka batang babaye sa Paraiso uban sa usa ka leyon. Ako miingon nga ako mao ang batang babaye. Ang maong letrato nakatabang kanako nga itutok ang akong mga mata sa ganti nga kinabuhi sa bag-ong kalibotan sa Diyos.
Ako maulawon kaayo, apan bisan tuod ako nagkurog, kanunay akong motubag sa mga pangutana sa Pagtuon sa Bantayanang Torre sa kongregasyon.
Ikasubo, nahadlok si Papa nga mawad-an sa iyang trabaho, busa mihunong siya sa pagpakig-uban sa mga Saksi. Mao usab kana ang gibuhat sa akong mga igsoong lalaki.
Bug-os-Panahong Pag-alagad
Gipaparada ni Mama sa mga payunir, o bug-os-panahong mga ministro, ang ilang treyler sa likod sa among balay, ug tapos sa klase moduyog ako kanila diha sa ministeryo. Sa wala madugay buot kong magpayunir, apan supak si Papa niini, nga nagtuo nga kinahanglang makabaton ako ug dugang sekular nga edukasyon. Sa kataposan nakombenser siya ni Mama nga tugotan ako sa pagpayunir. Busa sa Hunyo 1943, sa dihang ako 14 anyos, misugod ako sa bug-os-panahong ministeryo. Aron makaamot sa mga galastohan sa panimalay, nagtrabaho ako ug inoras nga sekular nga trabaho, ug usahay magtrabaho ako ug bug-os-panahon. Bisan pa niana nakab-ot nako ang tumong nga 150 ka oras diha sa buluhatong pagsangyaw.
Ngadtongadto nakakaplag ako ug kauban nga payunir, si Dorothy Craden, kinsa misugod pagpayunir sa Enero 1943, sa dihang siya 17 anyos. Siya usa ka debotadang Katoliko, apan human sa unom ka bulan nga pagtuon sa Bibliya, siya nabawtismohan. Sulod sa daghang katuigan siya maoy akong tuboran sa pagdasig ug kalig-on, ug mao usab ako alang kaniya. Nahimo kaming suod pa kay sa mga managsoong babaye sa unod.
Sugod sa 1945, duyog kaming nagpayunir sa gagmayng mga lungsod sa Missouri diin walay mga kongregasyon. Sa Bowling Green gihinloan namo ang usa ka tigomanan; si Mama miabot ug mitabang kanamo. Unya mamalaybalay kami sa tanang balay sa lungsod matag semana ug magdapit sa katawhan sa usa ka pakigpulong publiko nga among gihikay nga ipakigpulong sa mga igsoong lalaki gikan sa St. Louis. Kami may senemanang tumatambong nga tali sa 40 ug 50. Sa ulahi gibuhat namo ang susama sa Louisiana, diin nag-abang kami ug usa ka templo sa Mason. Aron sa pagkobre sa galastohan sa abang sa mga tigomanan, nagbutang kami ug mga kahon sa kontribusyon, ug matag semana ang tanang galastohan mabayran.
Sunod miadto kami sa Mexico, Missouri, diin nag-abang kami ug lawak luyo sa usa ka tindahan. Amo kadtong giayom-ayom aron magamit sa gamay nga kongregasyon didto. Ang tinukod may kasikbit nga mga lawak nga among gipuy-an. Mitabang usab kami sa paghikay ug mga pakigpulong publiko sa Mexico. Unya miadto kami sa kaulohan sa estado, sa Jefferson City, diin matag buntag sa ordinaryong adlaw sa semana among duawon ang publikong mga opisyal diha sa ilang mga opisina. Nagpuyo kami sa usa ka lawak ibabaw sa Kingdom Hall kauban ni Stella Willie, kinsa samag among inahan.
Gikan didto kaming tulo miadto sa mga lungsod sa Festus ug Crystal City, nga magkasikbit. Nagpuyo kami sa usa ka manokan nga gihimong puy-anan luyo sa balay sa usa ka interesadong pamilya. Sanglit walay bawtismadong mga lalaki, kami ang nagdumala sa tanang tigom. Alang sa inoras nga trabaho, namaligya kamig mga kosmetiko. Diyutay lang kamig nabatonan sa materyal nga paagi. Sa pagkatinuod, dili kami makaarang sa pagpatapak sa mga buslot sa lapalapa sa among sapatos, busa kada buntag magbutang kami ug bag-ong karton niana, ug kada gabii ang matag usa kanamo maglaba sa among bugtong sinina.
Sayo sa 1948, sa dihang ako 19 anyos, si Dorothy ug ako nakadawat ug mga imbitasyon sa ika-12ng klase sa Watchtower Bible School of Gilead alang sa mga misyonaryo. Human sa lima-ka-bulan nga kurso, ang usa ka gatos nga estudyante migraduwar sa Pebrero 6, 1949. Kadto maoy usa ka malipayon kaayong panahon. Ang akong mga ginikanan nakabalhin sa California, ug si Mama mibiyahe gikan didto aron motambong.
Padulong sa Among Asaynment
Bayente-otso ka graduwado ang giasayn sa Italya—unom, lakip kang Dorothy ug ako, ngadto sa siyudad sa Milan. Sa Marso 4, 1949, mibiya kami sa New York sakay sa Italyanhong barko nga Vulcania. Ang biyahe gidangtag 11 ka adlaw, ug gidagat ang kadaghanan kanamo gumikan sa baloron nga kadagatan. Si Brader Benanti miadto sa pantalan sa Genoa aron sa pagtagbo kanamo ug gidala kami balik sa Milan sakay sa tren.
Sa dihang miabot kami sa puy-anan sa misyonaryo sa Milan, kami nakakaplag ug mga bulak nga gibutang sa usa ka Italyanang dalagita sa kada lawak namo. Katuigan sa ulahi kining maong dalagita, si Maria Merafina, mitungha sa Gilead, mibalik sa Italya, ug siya ug ako nag-alagad nga magkauban sa usa ka puy-anan sa misyonaryo!
Sa buntag sa among pag-abot sa Milan, milantaw kami sa bintana sa kaligoanan. Sa karsada sa likod mao ang usa ka dako gibombahang apartment. Usa ka Amerikanhong bombardero sa wala tuyoa naghulog ug usa ka bomba nga mipatay sa tanang 80 ka pamilya nga nagpuyo didto. Sa laing higayon, usa ka pabrika nga gitumong sa bomba wala maigo ug ang mga bomba miigo sa tunghaan ug mipatay sa 500 ka bata. Busa ang mga tawo wala makaangay sa mga Amerikano.
Ang mga tawo gipul-an na sa gubat. Daghan ang nag-ingon nga kon magsugod ang laing gubat, dili na sila moadto sa mga salipdanan sa pagbomba kondili magpabilin sa balay ug magpakamatay didto pinaagi sa gas. Amo silang gipasaligan nga kami atua didto sa paghawas, dili sa Tinipong Bansa o sa bisan unsang hinimog-tawo nga gobyerno, kondili sa Gingharian sa Diyos, nga magtapos sa tanang gubat ug pag-antos nga gipahinabo nila.
Sa dakong siyudad sa Milan, ang bugtong kongregasyon nga may membro nga mga 20 o ingon-ingon niana nagtigom sa puy-anan sa misyonaryo. Wala pay gihikay nga mga teritoryong sangyawan, busa misugod kami sa pagsangyaw sa usa ka dakong apartment. Sa unang pultahan, among nahimamat si G. Giandinotti, kinsa buot nga mobiya ang iyang asawa sa iglesya, busa siya midawat sa usa sa among mga publikasyon. Si Gng. Giandinotti maoy usa ka sinserong babaye, daghag pangutana. “Malipay ako kon makakat-on kamo ug Italyano,” siya miingon, “aron matudloan ninyo ako sa Bibliya.”
Ang mga kisame sa ilang apartment maoy habog ug ang suga dulom, busa iyang ipatong ang iyang lingkoranan sa lamesa sa gabii sa pagpaduol sa suga aron makabasa sa Bibliya. “Kon ako magtuon sa Bibliya uban kaninyo,” siya nangutana, “mahimo pa ba akong mosimba?” Amo siyang giingnan nga naa ra kana kaniya. Mosimba siya sa Dominggo sa buntag ug motambong sa among mga tigom sa hapon. Unya usa ka adlaw siya miingon, “Dili na ko mosimba.”
“Ngano?” kami nangutana.
“Tungod kay wala sila magtudlo sa Bibliya, ug akong nakaplagan ang kamatuoran pinaagi sa pagtuon sa Bibliya uban kaninyo.” Siya nabawtismohan ug nagtuon uban sa daghang babaye nga nagsimbahan kada adlaw. Sa ulahi iya kaming giingnan nga kon amo pa siyang giingnan nga dili na mosimba, mohunong unta siya sa pagtuon ug lagmit dili gayod makakat-on sa kamatuoran.
Bag-ong mga Asaynment
Ngadtongadto si Dorothy ug ako, duyog sa upat ka laing mga misyonaryo, giasayn sa Italyanhong siyudad sa Trieste, nga giokupar niadto sa Britaniko ug Amerikanong kasundalohan. Diha lamay mga napulo ka Saksi, apan miuswag ang maong gidaghanon. Nagsangyaw kami sa Trieste sulod sa tulo ka tuig, ug pagbiya namo, dihay 40 ka magmamantala sa Gingharian, 10 kanila maoy mga payunir.
Ang among sunod nga asaynment mao ang siyudad sa Verona, diin walay kongregasyon. Apan sa dihang ang iglesya nagpit-os sa sekular nga mga awtoridad, napugos kami sa pagbiya. Si Dorothy ug ako giasayn sa Roma. Didto nag-abang kami ug usa ka lawak nga kompleto sa kasangkapan, ug among gisangyawan ang teritoryo nga duol sa Batikano. Maoy samtang didto kami nga si Dorothy miadto sa Lebanon aron maminyo kang John Chimiklis. Nagkauban kami sulod sa 12 ka tuig, ug gimingaw gayod ako kaniya.
Sa 1955 usa ka bag-ong puy-anan sa misyonaryo sa laing bahin sa Roma gibuksan diha sa karsada nga ginganlag Bag-ong Appian nga Dalan. Usa sa upat diha sa puy-anan mao si Maria Merafina, ang dalagita nga nagbutang ug mga bulak sa among mga lawak sa gabii nga miabot kami sa Milan. Usa ka bag-ong kongregasyon ang natukod niadtong dapita sa siyudad. Human sa internasyonal nga kombensiyon sa Roma niadtong maong ting-init, nakapribilehiyo ako sa pagtambong sa kombensiyon sa Nuremberg, Alemanya. Pagkakulbahinam nga mahimamat kadtong nag-antos pag-ayo ilalom sa pagmando ni Hitler!
Balik sa Tinipong Bansa
Sa 1956, tungod sa mga suliran sa panglawas, mibalik ako sa Tinipong Bansa aron mopahulay. Apan wala nako ibulag ang akong mga mata sa ganti sa pag-alagad kang Jehova karon ug sa walay kataposan sa iyang bag-ong kalibotan. Nagplano akong mobalik sa Italya. Ugaling, nahimamat nako si Orville Michael, kinsa nag-alagad sa tibuok-kalibotang hedkuwarter sa mga Saksi ni Jehova sa Brooklyn, New York. Naminyo kami human sa 1958 nga internasyonal nga kombensiyon sa Siyudad sa New York.
Wala madugay human niadto mibalhin kami sa Front Royal, Virginia, diin nalipay kami sa pag-alagad sa usa ka gamay nga kongregasyon. Nagpuyo kami sa usa ka gamay nga apartment luyo sa Kingdom Hall. Sa kataposan, sa Marso 1960 kinahanglang mobalik kami sa Brooklyn sa pagpangitag sekular nga trabaho aron makabayad sa among mga balayranan. Nagtrabaho kami sa magabii nga manglimpiyo sa lainlaing mga bangko aron makapabilin kami sa bug-os-panahong pag-alagad.
Samtang didto kami sa Brooklyn, namatay ang akong papa, ug ang inahan sa akong bana nakaagom ug dili grabeng estrok. Busa mihukom kami nga mobalhin sa Oregon aron mahiduol sa among mga inahan. Pareho kaming nakakaplag ug inoras nga trabaho ug nagpadayon sa payunir nga pag-alagad didto. Sa tinghunlak sa 1964, kami ug ang among mga inahan mibiyahe aron sa pagtambong sa tinuig nga tigom sa Watch Tower Bible and Tract Society sa Pittsburgh, Pennsylvania.
Panahon sa among pagduaw sa Isla sa Rhode, gidasig kami sa usa ka magtatan-aw sa sirkito, si Arlen Meier, ug sa iyang asawa nga mobalhin sa kaulohan sa estado, sa Providence, diin mas dako ang panginahanglan sa mga magmamantala sa Gingharian. Ang among mga inahan nagdasig kanamo sa pagdawat niining bag-ong asaynment, busa pagbalik sa Oregon, gibaligya namo ang kadaghanan sa among kagamitan sa balay ug mibalhin.
Sa Tunghaang Gilead na Usab
Panahon sa ting-init sa 1965, mitambong kami ug usa ka kombensiyon sa Yankee Stadium. Didto miaplay kami alang sa Tunghaang Gilead ingong magtiayon. Mga usa ka bulan sa ulahi, natingala kami nga nakadawat ug mga aplikasyon, nga kinahanglang ibalik sulod sa 30 ka adlaw. Nabalaka ako mahitungod sa pag-adto sa halayong nasod sanglit si Mama masakiton. Apan iya akong gidasig: “Sulati kanang maong mga aplikasyon. Nasayod man kamo nga kinahanglang dawaton ninyo kanunay ang bisan unsang pribilehiyo sa pag-alagad nga itanyag ni Jehova!”
Mao kanay nagsulbad niana. Among gikompleto ang mga aplikasyon ug gipadala kana. Pagkadakong katingala ang pagkadawat ug mga imbitasyon alang sa ika-42 nga klase, nga nagsugod sa Abril 25, 1966! Ang Tunghaang Gilead niadtong panahona nahimutang sa Brooklyn, New York. Duolan sa lima ka bulan sa ulahi, 106 kanamo migraduwar sa Septiyembre 11, 1966.
Giasayn sa Argentina
Duha ka adlaw human sa graduwasyon, nagpaingon na kami sa Argentina sakay sa Peruvian Airlines. Pag-abot namo sa Buenos Aires, ang magtatan-aw sa sangang buhatan, si Charles Eisenhower, mitagbo kanamo sa tugpahanan. Gitabangan niya kami nga makalusot sa aduwana ug unya gidala kami ngadto sa sangang buhatan. Gihatagan kamig usa ka adlaw sa pagpahimutang sa gamit; unya nagsugod ang among klase sa Espanyol. Nagtuon kamig Espanyol 11 ka oras sa usa ka adlaw sulod sa unang bulan. Sa ikaduhang bulan, nagtuon kami sa pinulongan upat ka oras sa usa ka adlaw ug misugod sa pagpakig-ambit sa pagsangyaw sa kanataran.
Didto kami sa Buenos Aires sulod sa lima ka bulan ug unya giasayn kami sa Rosario, usa ka dakong siyudad nga mga upat ka oras sa amihanan sakay sa tren. Human mag-alagad didto sulod sa 15 ka bulan, gipadala kami ug mas layo pa sa amihanan ngadto sa Santiago del Estero, usa ka siyudad sa mainit nga desyertong probinsiya. Samtang didto kami, sa Enero 1973, namatay ang akong inahan. Wala nako siya makita sulod sa upat ka tuig. Ang nakatabang kanako nga makaagwanta sa akong kaguol mao ang seguradong paglaom sa pagkabanhaw maingon man ang kahibalo nga ako nag-alagad diin buot ni Mama nga atua ako.—Juan 5:28, 29; Buhat 24:15.
Ang mga tawo sa Santiago del Estero mahigalaon, ug ang mga panagtuon sa Bibliya sayon rang sugdan. Pag-abot namo sa 1968, dihay mga 20 o 30 nga nagtambongan sa mga tigom, apan walo ka tuig sa ulahi dihay kapin sa usa ka gatos sa among kongregasyon. Dugang pa, dihay duha ka bag-ong kongregasyon sa sikbit nga mga lungsod nga tali sa 25 ug 50 ang magmamantala.
Pagbalik Pag-usab sa Tinipong Bansa
Tungod sa mga suliran sa panglawas, sa 1976 giasayn kami pagbalik sa Tinipong Bansa ingong mga espesyal payunir—sa Fayetteville, Amihanang Carolina. Didtoy daghang nagsultig-Espanyol nga mga tawo gikan sa Sentral Amerika ug Amerika del Sur, sa Republika sa Dominica, Puerto Rico, ug bisan sa Espanya. Daghan kamig mga panagtuon sa Bibliya, ug ngadtongadto usa ka Espanyol nga kongregasyon ang nasugdan. Migugol kami ug duolan sa walo ka tuig sa maong asaynment.
Hinunoa, kinahanglang magpaduol kami sa akong ugangang babaye, kinsa tigulang na kaayo ug baldado. Nagpuyo siya sa Portland, Oregon, busa nakadawat kamig bag-ong asaynment sa Espanyol nga kongregasyon sa Vancouver, Washington, nga dili halayo sa Portland. Ang kongregasyon gamay ra pag-abot namo sa Disyembre 1983, apan nakita namo ang daghang bag-ohan nga nanambong.
Sa Hunyo 1996, nakompleto nako ang 53 ka tuig sa bug-os-panahong pag-alagad, ug ang akong bana nakakompleto sa 55 ka tuig niadtong Enero 1, 1996. Sulod niining daghang katuigan, nakapribilehiyo ako sa pagtabang sa gatosan nga makadangat sa kahibalo sa kamatuoran sa Pulong sa Diyos ug magpahinungod sa ilang mga kinabuhi kang Jehova. Daghan niini karon nag-alagad ingong mga ansiyano ug bug-os-panahong mga ministro.
Usahay pangutan-on ako kon may nakulang ba kanako tungod kay wala makabaton ug mga anak. Ang kamatuoran mao, si Jehova nagpanalangin kanako ug daghang espirituwal nga mga anak ug mga apo. Oo, ang akong kinabuhi maoy makahuloganon ug magantihon diha sa pag-alagad kang Jehova. Maisip ko nga ako sama sa anak babaye ni Jepte, kinsa migugol sa iyang kinabuhi sa pag-alagad sa templo ug wala gayod manganak tungod sa iyang dakong pribilehiyo sa pag-alagad.—Maghuhukom 11:38-40.
Nahinumdoman pa nako nga nagpahinungod ako kang Jehova sa bata pa kaayo ako. Ang hulagway sa Paraiso sama ka tin-aw sa akong hunahuna karon ug kaniadto. Ang akong mga mata ug kasingkasing gitutok gihapon sa ganti nga walay-kataposang kinabuhi sa bag-ong kalibotan sa Diyos. Oo, ang akong tinguha mao ang pag-alagad kang Jehova, dili lamang sulod sa mga 50 ka tuig, kondili sa walay kataposan—ilalom sa pagmando sa iyang Gingharian.
[Hulagway sa panid 23]
Si Dorothy Craden, nga ang mga kamot naa sa akong abaga, ug kaubang mga payunir sa 1943
[Hulagway sa panid 23]
Sa Roma, Italya, uban sa kaubang mga misyonaryo sa 1953
[Hulagway sa panid 25]
Uban sa akong bana