Ang Imong Kinabuhi ba Gimbut-an sa Kapalaran?

“ALA NÒ DON.” Sa pinulongang Bambara sa Mali, sa Kasadpang Aprika, kining mga pulonga nagkahulogan, “Pagbuot kini sa Diyos.” Ang mga panultihong sama niini kasagaran kaayo nianang bahina sa kalibotan. Sa pinulongang Wolof, ang panultihon nag-ingon, “Yallah mo ko def” (Diyos ang nagbuot niini). Ug sa usa ka diyalekto sa banika sa Dogon, sila moingon, “Ama biray” (Diyos ang nagpahinabo niini).

Kining mga pulonga dunay ilang mga katumbas sa ubang kayutaan. Ang mga panultihong sama sa, “Miabot na ang iyang oras” ug, “Kabubut-on kadto sa Diyos” subsob mabatian inighampak sa kamatayon o trahedya. Sa Kasadpang Aprika, ang mga panultihon sama sa “Tawoy naglaraw, Diyos ang magpaigo” kasagarang gipintal sa publikong mga sakyanan ug gitaod ingong mga karatula diha sa mga tindahan. Alang sa daghan kana mao lamay mga pasumbingay. Hinunoa, kasagaran kana nagpabanaag sa dulot nga pagtuo sa suwerte o kapalaran.

Apan unsa may fatalism o doktrina sa suwerte? Ang The World Book Encyclopedia nagbatbat nga kini maoy “pagtuo nga ang mga panghitabo gitino sa mga puwersa nga dili magamhan sa mga tawo.” Unsa ba ang maong “mga puwersa”? Kaliboan ka tuig kanhi, ang mga Babilonyanhon nagtuo nga ang kapalaran sa usa ka tawo kusganong naimpluwensiyahan sa porma sa mga bituon panahon sa iyang pagkatawo. (Itandi ang Isaias 47:13.) Ang mga Grego nagtuo nga ang kapalaran gigamhan sa tulo ka gamhanang diyosa nga nagbilik, nagsukod, ug nagputol sa lanot sa kinabuhi. Bisan pa niana, ang mga teologo sa Kakristiyanohan maoy nagmugna sa ideya nga ang Diyos mismo maoy nagtino sa kapalaran sa usa ka tawo!

Pananglitan, si “San” Augustine nagsalikway sa “bakak ug mangil-ad nga mga opinyon” sa mga astrologo. Sa laing bahin, miergo siya nga “ang pagtuo nga ang Diyos naglungtad, ug sa samang panahon pagsalikway nga Siya adunay abanteng kahibalo sa umaabot nga mga butang, mao ang labing dayag nga kabuangan.” Nangangkon siya nga aron ang Diyos mahimong tinuod nga labing gamhanan, kinahanglang siya “mahibalo sa tanang butang sa dili pa kini matuman” nga motugot sa “tanang butang nga natino nang daan.” Bisan pa niana, si Augustine mainitong miergo nga bisan pag nasayod daan ang Diyos sa tanan nga mahitabo, ang mga tawo nakabaton gihapon ug kagawasan sa pagpili.​—The City of God, Basahon V, mga Kapitulo 7-9.

Kasiglohan sa ulahi, ang Protestanteng teologo nga si John Calvin dugang miugmad sa ideya, nga miergo nga bisan pag ang pipila “gitino daan [sa Diyos] nga mahimong mga anak ug mga manununod sa langitnong gingharian,” ang uban gitino daan nga mahimong “mga dumadawat sa iyang kapungot”!

Karong adlawa, ang pagtuo sa kapalaran gituohan sa daghang bahin sa kalibotan. Tagda ang kasinatian ni Ousmane, usa ka batan-ong lalaki sa Kasadpang Aprika. Siya maoy usa sa kinamaayohang mga estudyante sa iyang tunghaan, apan sa diha nga mikuha siya sa iyang kataposang mga pasulit, siya nahagbong! Nagpasabot kadto dili lamang sa pagsubli sa usa ka tuig sa pagtungha kondili sa pagkaagom usab ug kaulawan atubangan sa iyang pamilya ug mga higala. Usa ka higala misulay paghupay kaniya sa pag-ingon nga kadto kabubut-on sa Diyos. Ang inahan ni Ousmane susamang mibasol sa kapalaran alang sa iyang pagkahagbong.

Sa sinugdan si Ousmane nalipay sa pagdawat sa ilang mga tinguha nga magmabination. Kon buot sabton, kong ang pagkahagbong niya mao gayod ang kabubut-on sa Diyos, wala siyay mahimo sa pagpugong niana. Apan lahi ug pagsabot ang iyang amahan sa kahimtang. Giingnan niya si Ousmane nga ang pagkahagbong sa mga pasulit maoy iyang sayop mismo​—dili sa Diyos. Si Ousmane nahagbong tungod lamang kay napasagdan niya ang iyang mga pagtuon.

Kay natarog ang iyang pagtuo sa kapalaran, mihukom si Ousmane nga susihon ang mga butang sa iyang kaugalingon. Gidapit ka namo karon sa paghimo sa sama pinaagi sa pagbasa sa sunod nga artikulo.