Nganong May Kahadlok Bahin sa Apokalipsis?

“SULOD sa mga dekada, ang Kristohanong mga pundamentalista nanagpanagna nga ang [pipila ka] matang sa tibuok-katilingbang pagkabungkag mahitabo sa di-madugay,” matod ni Damian Thompson, usa ka relihiyosong magsusulat, sa magasing Time. “Karon, sa ilang katingala, dili lamang nga kining mga hitaboa seryosong gitagad, kondili kini ginapakaylap sa mismong mga tawo kinsa nagtamay kanila kanhi: mga tigprograma sa kompiyuter, mga lider sa negosyo ug mga politiko.” Siya miingon nga ang kahadlok sa tibuok-kalibotang pagkadaot sa kompiyuter sa tuig 2000 “nagpaliso sa bug-os sekular nga mga indibiduwal ngadto sa pagkahimong di-katuohang mga milenarian” kinsa nahadlok sa pag-abot sa mga katalagman sama sa “pagkalisang sa daghang tawo, pagkaparalisar sa kagamhanan, mga lamoklamok tungod sa pagkakulang sa pagkaon, mga ayroplanong mahagsa ngadto sa tag-as nga mga tinukod.”

Dugang pa sa katibuk-ang kabalaka mao ang makapatugaw nga mga kalihokan sa nagkalainlaing gagmayng relihiyosong mga grupo, nga kasagarang gitawag ug “apokaliptiko.” Sa Enero 1999, sa artikulo nga nag-ulohang “Jerusalem ug ang mga Pasidaan Bahin sa Apokalipsis,” ang Pranses nga mantalaang Le Figaro nag-ingon: “Ang mga serbisyo sa seguridad [sa Israel] nagbanabana nga kapin sa usa ka gatos ka ‘mga milenarian’ nga anaa o duol sa Bukid sa mga Olibo nagpaabot sa parousia o sa apokalipsis.”

Ang 1998 Britannica Book of the Year naundan sa linaing taho bahin sa “Mga Kulto sa Adlaw sa Panudya.” Kini naghisgot, lakip sa uban pa, sa naghikog nga mga kulto, sama sa Heaven’s Gate, People’s Temple, ug Order of the Solar Temple, ug sa Aum Shinrikyo (Supremong Kamatuoran), nga maoy nag-organisar sa pag-atake ginamit ang makahilong gas sa subwey sa Tokyo sa 1995, nga nakapatayg 12 ka tawo ug nakaangol sa libolibo. Nagsuma niining tahoa, si Martin E. Marty, propesor sa relihiyon sa University of Chicago, nagsulat: “Makapadasig ang pagpakli sa panid sa kalendaryo ngadto sa 2000​—ug halos tinong magdasig kini sa tanang matang sa mga tagna ug mga kalihokan. Ang uban tingali mahimong peligroso. Panahon unya kana nga dili angayng atubangon nga walay pagkahadlok.”

Kasaysayan sa Kahadlok Bahin sa Apokalipsis

Ang Apokalipsis, o Pinadayag, maoy ngalan sa kataposang basahon sa Bibliya, nga gisulat sa naghinapos ang unang siglo K.P. Tungod sa matagnaong kinaiyahan ug simbolikanhon kaayong pinulongan niining basahona, ang adhetibong “apokaliptiko” gipadapat ngadto sa usa ka matang sa literatura nga nagsugod dugay na una pa gisulat ang basahon sa Bibliya nga Pinadayag. Ang mitolohikanhong mga simbolismo niini nga literatura mobalik pa sa karaang Persia ug lapas pa nianang panahona. Busa, ang The Jewish Encyclopedia naghisgot bahin sa “Babilonyanhon gayod nga kinaiyahan sa kadaghanang mitolohikanhong mga elemento nga gisagol niining [Hudiyohanong apokaliptiko nga] literatura.”

Ang Hudiyohanong apokaliptiko nga literatura milambo gikan sa pagsugod sa ikaduhang siglo W.K.P. ngadto sa kataposan sa ikaduhang siglo K.P. Nagsaysay bahin sa rason niining mga sinulat, usa ka eskolar sa Bibliya misulat: “Ang mga Hudiyo nagbahin sa tanang panahon ngadto sa duha ka yugto. Anaa kining presenteng panahon, nga bug-os daotan . . . Busa, ang mga Hudiyo nagpaabot sa kataposan sa mga butang sumala niana. Anaa ang panahon nga umaabot nga mahimong bug-os maayo, ang bulawanong panahon sa Diyos nga diha niana adunay pakigdait, kauswagan ug pagkamatarong . . . Sa unsang paagi kining presenteng panahon mahimong ang panahon nga umaabot? Ang mga Hudiyo nagtuo nga ang kausaban dili gayod ikapatungha sa tawhanong ahensiya ug, busa, naglaom sa direktang pagsalga sa Diyos. . . . Ang adlaw sa pag-abot sa Diyos gitawag ug Ang Adlaw sa Ginoo ug mahimong makalilisang nga panahon sa kakuyaw ug kalaglagan ug paghukom nga mao unyay mga kasakitan sa bag-ong panahon. Ang tanang apokaliptiko nga literatura naghisgot niining mga hitaboa.”

Makataronganon ba ang Kahadlok Bahin sa Apokalipsis?

Ang basahon sa Bibliya nga Pinadayag naghisgot bahin sa “gubat sa dakong adlaw sa Diyos nga Labing-Gamhanan,” o Armagedon, diin ang mga daotan pagalaglagon, nga sundan sa usa ka libo ka tuig nga yugto (usahay gitawag ug Milenyo) nga sa maong panahon si Satanas itambog sa kahiladman ug si Kristo maghukom sa katawhan. (Pinadayag 16:14, 16; 20:1-4) Sa Edad Medya, kining mga tagnaa nasaypan pagsabot sa pipila kay ang Katolikong si “San” Agustin (354-430 K.P.) nag-ingon nga ang Milenyo nagsugod sa pagkatawo ni Kristo ug pagasundan sa Kataposang Paghukom. Dayag nga wala kaayo maghunahuna si Agustin sa hugna sa panahon, apan samtang nagsingabot ang tuig 1000, ang kahadlok nagdako. Ang mga historyano wala magkauyon sa gidugayon niining edad-medyang kahadlok bahin sa apokalipsis. Bisan unsa pa ka kaylap kadto, kadto napamatud-ang di-makataronganon.

Susama karon, adunay relihiyoso ug sekular nga mga kahadlok nga ang tuig 2000 o 2001 mopatunghag usa ka makalilisang nga apokalipsis. Apan makataronganon ba kining maong mga kahadlok? Ug ang mensahe nga anaa sa basahon sa Bibliya nga Pinadayag, o Apokalipsis, angay bang pagakahadlokan o, sa kasukwahi, angay natong pagalaoman? Palihog padayona ang pagbasa.

[Hulagway sa panid 4]

Ang edad-medyang mga kahadlok bahin sa Apokalipsis napamatud-ang di-makataronganon

[Credit Line]

© Cliché Bibliothèque Nationale de France, Paris

[Picture Credit Line sa panid 3]

Maya/​Sipa Press