Sugilanon sa Kinabuhi

Mga Kalipayng Dili Hitupngan!

SUMALA SA GIASOY NI REGINALD WALLWORK

“Walay butang niining kalibotana ang ikatandi sa mga kalipay nga among natagamtam diha sa bug-os-panahon nga misyonaryong pag-alagad kang Jehova!” Akong nakita kini nga nota diha sa mga sinulat sa akong asawa human siya mamatay niadtong Mayo 1994.

SA AKONG pagpamalandong sa mga pulong ni Irene, akong mahinumdoman ang 37 ka malipayon, makapatagbawng mga tuig nga among gigugol ingong mga misyonaryo sa Peru. Among naeksperyensiyahan ang usa ka bililhon nga Kristohanong panag-ubanay sukad sa among kasal niadtong Disyembre 1942—ug haom nga sugdan ko dinhi ang akong sugilanon.

Si Irene nagdako nga usa sa mga Saksi ni Jehova sa Liverpool, Inglaterra. Siya maoy usa sa tulo ka anak nga babaye ug ang ilang amahan namatay panahon sa Gubat sa Kalibotan I. Human niadto ang iyang inahan naminyo kang Winton Fraser, ug sila dunay anak nga lalaki, si Sidney. Sa hapit nang magsugod ang Gubat sa Kalibotan II, ang pamilya mibalhin sa Bangor, Amihanang Wales, diin gibawtismohan si Irene sa 1939. Gibawtismohan si Sidney sa tuig una pa niana, busa siya ug si Irene magkaubang nagpayunir—bug-os-panahong mga ebanghelisador—duol sa amihanang baybayon sa Wales, gikan sa Bangor hangtod sa Caernarvon, lakip na sa isla sa Anglesey.

Nianang panahona, ako sakop sa Kongregasyon sa Runcorn, mga 20 kilometros habagatan-sidlakan sa Liverpool, nga nag-alagad ingong nagadumalang magtatan-aw, nga maoy among pagtawag niini karon. Giduol ako ni Irene panahon sa usa ka sirkitong asembliya aron mangayog teritoryo nga iyang kasangyawan, tungod kay mokuyog siya kang Vera, ang iyang minyong igsoon nga nagpuyo sa Runcorn. Nagkasuod kami ni Irene sa duha ka semana nga siya among nakauban, ug human niadto daghang higayon nga gibisitahan nako siya sa Bangor. Pagkadako sa akong kalipay sa dihang usa niana ka hinapos sa semana, gidawat ni Irene ang akong tanyag nga makigminyo kaniya!

Pagpauli sa balay sa Dominggo, ako mihimo dayon ug mga plano alang sa among kasal, apan pagka-Martes dihay miabot nga telegrama. “Gikasubo ko nga masakitan ka niining telegramaha,” kini nag-ingon. “Dili na ako modayon sa pagpakasal. Duna koy ipaapas nga sulat.” Nakurat ako. Unsa kahay problema?

Ang sulat ni Irene miabot pagkasunod adlaw. Iya kong gisultihan nga moadto siya sa Horsforth sa Yorkshire aron magpayunir uban kang Hilda Padgett.a Siya miingon nga 12 ka bulan kanhi misugot siya sa pag-alagad diin mas dako ang panginahanglan kon siya hangyoon. Siya misulat: “Alang kanako kini samag usa ka panaad kang Jehova, ug akong gibati nga tungod kay misaad ako kaniya sa wala ko pa ikaw makaila, kini kinahanglang akong tumanon.” Bisag naguol ako, nakadayeg gayod ako sa iyang integridad ug siya akong gitelegramahan: “Lakaw. Maghulat ko nimo.”

Samtang tua didto sa Yorkshire, si Irene gisentensiyahan ug tulo ka bulan nga pagkabilanggo tungod sa pagdumili sa pagsuportar sa mga kalihokan sa gubat sumala sa diktar sa iyang tanlag. Apan 18 ka bulan sa ulahi, sa Disyembre 1942, kami nagminyo.

Sa Bata pa Ako

Sa 1919 ang akong inahan nakapalit ug koleksiyon sa mga librong Studies in the Scriptures.b Bisan tuod siya wala gayod sukad makabasa ug libro, nga maoy komento sa akong amahan, si Mama determinado sa pagtuon pag-ayo niining maong mga libro uban sa iyang Bibliya. Iya kining nahimo ug nabawtismohan sa 1920.

Ang akong amahan dili estrikto ug wala magpugong sa akong inahan sa paghimo sa buot niyang buhaton, ug lakip niana ang pagmatuto sa upat nila ka anak—ang akong duha ka igsoong babaye, si Gwen ug Ivy; akong igsoong lalaki, si Alec; ug ako—diha sa dalan sa kamatuoran. Si Stanley Rogers ug ang ubang matinumanong mga Saksi sa Liverpool mohatag ug mga pakigpulong sa Bibliya didto sa Runcorn, diin sa wala madugay naporma ang usa ka kongregasyon. Ang among pamilya miuswag sa espirituwal duyog sa kongregasyon.

Si Gwen estudyante sa Church of England nga mga klase may kalabotan sa kompirmasyon, apan mihunong siya sa dihang nagsugod siya sa pagtuon sa Bibliya uban kang Mama. Sa dihang giduaw kami sa pastor aron hibaloon kon nganong dili na tigtambongan si Gwen sa iyang klase, nasugamak niya ang nagpusotpusot nga mga pangutanang dili siya andam sa pagtubag. Nangutana si Gwen bahin sa kahulogan sa Amahan Namo nga pag-ampo nga miresulta hinuon nga siya na ang nagpatin-aw niini ngadto sa pastor! Iya kining gitapos pinaagi sa pagkutlo sa 1 Corinto 10:21 aron iklaro nga dili na siya makapadayon sa ‘pagkaon diha sa duha ka lamesa.’ Sa pagbiya niya sa among balay, ang pastor miingon nga iyang iampo si Gwen ug mobalik ra aron tubagon ang iyang mga pangutana, apan wala na gayod siya mobalik. Human sa iyang bawtismo, si Gwen wala madugay nahimong bug-os-panahong ebanghelisador.

Dalayegon ang pagtagad nga gipakita alang sa mga batan-on diha sa among kongregasyon. Mahinumdom ako nga naminaw sa pakigpulong sa miduaw nga ansiyano sa siyete anyos pa ako. Pagkahuman, miduol siya aron makig-estorya nako. Gisultihan nako siya nga ako nagbasa bahin kang Abraham ug kon sa unsang paagi siya misulay sa paghalad sa iyang anak, si Isaac. “Barog didto daplin sa plataporma ug suginli ko bahin niini,” siya miingon. Nalipay kaayo ko nga nagbarog didto ug naghatag sa akong unang “pakigpulong publiko”!

Gibawtismohan ako sa edad nga 15 niadtong 1931, sa tuig nga namatay ang akong inahan, ug miundang ko sa pagtungha aron mahimong aprentis nga elektrisyan. Sa 1936 gipatokar diha sa publiko ang mga plaka sa mga pakigpulong sa Bibliya, ug ako ug ang akong igsoong lalaki gidasig sa usa ka edarang igsoong babaye sa pagpakigbahin niining natara sa kalihokan. Busa nangadto kami ni Alec sa Liverpool sa pagpalit ug bisikleta ug gipataoran kinig sidecar aron kargahan sa among ponograpo. Ang trompa nga anaa sa tumoy sa duha-ka-metro nga tubo gitaod diha sa likod sa sidecar. Ang mekaniko miingon kanamo nga sukad masukad wala pa siya makagama ug bisan unsang sama niana, apan misaler gayod kini! Madasigon kaayo namong gikobrehan ang among teritoryo, nga mapasalamaton sa pagdasig nga gihatag sa maong igsoong babaye ug sa mga pribilehiyo nga gisalig kanamo.

Gubat sa Kalibotan II—Usa ka Yugto sa Pagsulay

Samtang nagkadako ang kapeligrohan nga magsugod ang gubat, puliki kami ni Stanley Rogers sa pag-anunsiyo sa pakigpulong publiko nga “Atubanga ang mga Kamatuoran,” nga ipakigpulong sa Royal Albert Hall sa London sa Septiyembre 11, 1938. Sa ulahi nakigbahin ako sa pagpanagtag sa pulyeto nga naundan niini nga pakigpulong, lakip na sa Fascism or Freedom, nga gipatik pagkasunod tuig. Kining duha ka pulyeto tin-awng nagyagyag sa diktatoryal nga ambisyon ni Hitler sa Alemanya. Niining higayona, nailado na ako sa Runcorn tungod sa akong ministeryo sa publiko ug gitahod tungod niini. Sa pagkatinuod, ang akong kanunayng pagpanguna sa teokratikanhong kalihokan nakatabang kanako sa ulahi.

Ang kompaniya nga akong gitrabahoan nakigkontrata sa pagtaod ug koryente sa usa ka bag-ong pabrika diha sa sikbit nga bahin sa lungsod. Sa pagkasayod nga kadto diay maoy usa ka pabrika sa mga hinagiban sa gubat, akong giklaro kanila nga dili ako makatrabaho didto. Bisan tuod wala malipay ang akong mga amo, gidepensahan ako sa akong kapatas, ug gihatagan ako ug laing trabaho. Akong nasayran sa ulahi nga Saksi ni Jehova sab diay ang usa sa iyang mga iyaan.

Ang akong kauban sa trabaho nakadasig kaayo kanako sa dihang siya miingon: “Wala na kami mahibulong, Reg, nga mao kanay imong baroganan, tungod kay ikaw nakigbahin na sa maong buluhaton sa Bibliya sa taas na kaayong panahon.” Bisan pa niana, ako nagbantay gayod tungod kay daghan sa akong mga kauban sa trabaho ang nangita lang ug samok.

Ang akong pagparehistro nga dili magsundalo tungod sa relihiyosong mga prinsipyo gidawat sa korte sa Liverpool sa Hunyo 1940 sa kondisyon nga ako magpabilin sa akong presenteng trabaho. Siyempre, tungod niini ako nakapadayon sa akong Kristohanon nga ministeryo.

Misulod sa Bug-os-Panahong Pag-alagad

Sa hapit nang matapos ang gubat, nakadesisyon ako sa paghawa sa akong trabaho ug sa pagduyog kang Irene diha sa bug-os-panahong ministeryo. Sa 1946, naggama ako ug singko-metros nga treyler nga nahimong among pinuy-anan, ug pagkasunod tuig, gipabalhin kami ngadto sa Alveston, usa ka baryo sa Gloucestershire. Dayon, nagpayunir kami sa karaang lungsod sa Cirencester ug sa siyudad sa Bath. Sa 1951, gidapit ako sa pagduaw sa mga kongregasyon sa habagatang Wales ingong nagapanawng magtatan-aw, apan wala pay duha ka tuig sa ulahi, kami mipadulong sa Watchtower Bible School of Gilead alang sa pagbansay sa misyonaryong buluhaton.

Ang ika-21ng klase sa maong tunghaan gihimo didto sa South Lansing, amihanang New York, ug kami migraduwar sa 1953 sa New World Society nga Asembliya sa New York City. Nahibaloan namo ni Irene kon asa ang among asaynment sa adlaw na sa among graduwasyon. Pagkadako sa among kalipay sa nasayran namo nga sa Peru ang among destinasyon. Ngano? Tungod kay si Sidney Fraser, ang igsoon ni Irene sa inahan, ug ang iyang asawa, si Margaret, nag-alagad sa sangang buhatan sa Lima kapin na sa usa ka tuig human mograduwar sa ika-19ng klase sa Gilead!

Samtang naghulat sa among bisa, migugol kamig mubong panahon sa pagtrabaho sa Brooklyn Bethel, apan wala madugay kami mipadulong na sa Lima. Ang una sa among napulo ka misyonaryong asaynment mao ang Callao, ang pangunang pantalan sa Peru, kasadpan lang sa Lima. Bisan tuod nakakat-on kami ug simpleng Kinatsila, nianang tungora walay usa namo ni Irene ang larinong makig-estorya sa maong pinulongan. Sa unsang paagi namo himoon ang among buluhaton?

Mga Problema ug mga Kaayohan sa Pagsangyaw

Sa Gilead gisultihan kami nga ang usa ka inahan dili motudlo sa iyang masuso ug usa ka pinulongan. Hinunoa, ang masuso makakat-on samtang ang iyang inahan makigsulti kaniya. Busa ang gitambag kanamo mao: “Pagsangyaw dayon, ug tun-i ang pinulongan gikan sa mga tawo. Sila maoy motabang kaninyo.” Samtang naningkamot ako nga makasabot ug masagubang ang suliran bahin niining bag-ong pinulongan, handurawa ang akong gibati sa dihang duha pa lang ka semana sukad sa among pag-abot, gitudlo ako ingong nagadumalang magtatan-aw sa Kongregasyon sa Callao! Nakigkita ko kang Sidney Fraser, apan ang iyang tambag parehas ra sa tambag didto sa Gilead—magpakig-uban sa kongregasyon ug sa mga tawo diha sa imong teritoryo. Nakahukom ako sa pagpadapat sa maong tambag.

Usa ka buntag niana sa Sabado, nakahimamat ako ug karpintero diha sa iyang pandayan. “Kinahanglan kong magpadayon sa pagtrabaho,” matod niya, “apan palihog lingkod ug pakig-estorya nako.” Gisultihan nako siya nga mosugot ko apan sa usa ka kondisyon: “Kon masayop ko, palihog koreksyoni ko. Dili ko malain.” Mikatawa siya ug misugot sa akong hangyo. Giduaw nako siya kaduha sa usa ka semana ug akong nadiskobrehan nga kini maoy maayong paagi aron malarino sa akong bag-ong pinulongan, sama sa gisulti na kanako.

Naatol nga sa among ikaduhang misyonaryong asaynment sa Ica, nakahimamat ko ug laing karpintero ug akong gisulti kaniya ang kahikayan nga akong gihimo didto sa Callao. Misugot siya nga tabangan ako sa samang paagi, busa nagpadayon pag-uswag ang akong Kinatsila, bisan pag gidangtan ug tulo ka tuig una pa ako nalarino. Kining tawhana kanunay rang puliki, apan ako nakadumala ug pagtuon sa Bibliya pinaagi sa pagbasa sa Kasulatan ug dayon sa pagpatin-aw sa kahulogan niini kaniya. Usa ka semana niana sa dihang giduaw nako siya, gisultihan ako sa iyang amo nga mibalhin siya sa iyang bag-ong trabaho didto sa Lima. Pipila ka panahon sa ulahi sa dihang miadto kami ni Irene sa Lima alang sa usa ka kombensiyon, akong nahimamat pag-usab kining tawhana. Pagkadako sa akong kalipay sa pagkahibalo nga nangita siyag mga Saksi sa maong lugar aron ikapadayon ang iyang pagtuon ug nga silang tanan sa iyang pamilya nahimong dedikadong mga alagad ni Jehova!

Diha sa usa ka kongregasyon, among nasayran nga may usa ka parisan nga wala makasal, apan sila bawtismado. Samtang among gihisgotan kanila ang Kasulatanhong mga prinsipyo nga nalangkit, sila mihukom sa pagpalegal sa ilang panag-ipon, nga maghimo kanilang kuwalipikado ingong bawtismadong mga Saksi. Busa gikuyogan nako sila sa munisipyo aron iparehistro ang ilang kaminyoon. Ugaling lang may problemang mitungha tungod kay sila dunay upat ka anak nga wala usab marehistro, ug kini maoy usa ka legal nga kinahanglanon. Siyempre naghunahuna kami kon unsay himoon sa mayor. “Tungod kay kining buotang mga tawo, kining inyong mga higala nga mga Saksi ni Jehova, naningkamot nga malegal ang inyong kaminyoon,” ang mayor nag-ingon, “dili na lang ko magpadala ug mga mando sa korte nga kinahanglan untang ipadala para sa matag bata ug iparehistro na lang sila nga walay bayad.” Pagkadako sa among pasalamat, tungod kay kabos kining pamilyaha ug mabug-atan gayod sila sa bisan unsang multa nga ipahamtang kanila!

Si Albert D. Schroeder gikan sa hedkuwarter sa mga Saksi ni Jehova sa Brooklyn sa ulahi miduaw kanamo ug misugyot nga magtukod ug bag-ong puy-anan sa misyonaryo sa laing bahin sa Lima. Busa kami ni Irene lakip sa duha ka igsoong babaye, si Frances ug Elizabeth Good nga taga-Tinipong Bansa, ug usa ka magtiayong taga-Canada mibalhin sa distrito sa San Borja. Sulod sa duha o tulo ka tuig, kami gipanalanginan ug laing mauswagong kongregasyon.

Kami nag-alagad sa Huancayo, kapin sa 3,000 metros ang gihabogon didto sa sentral nga kabukiran, ug nakig-uban sa kongregasyon niini nga may 80 ka Saksi. Didto, nalangkit ako sa pagtukod sa ikaduhang Kingdom Hall nga gitukod diha sa maong nasod. Gitudlo ako ingong legal nga hawas sa mga Saksi ni Jehova, tungod kay kami kinahanglang moatubang sa korte sa tulo ka higayon aron ipamatuod ang among legal nga mga katungod sa yuta nga among gipalit. Tungod sa maong mga aksiyon, lakip na sa malukpanong paghimo ug mga tinun-an sa daghang matinumanong mga misyonaryo niadtong unang mga tuig, natukod ang lig-ong pundasyon alang sa kusog nga pag-uswag nga atong makita karon sa Peru—gikan sa 283 ka Saksi sa 1953 ngadto sa kapin sa 83,000 karon.

Makapasubo nga Pagbiya

Kami nakaeksperyensiya ug makapalipayng pagpakig-uban sa mga isigkamisyonaryo diha sa tanan namong misyonaryong mga puy-anan, diin kasagaran nakapribilehiyo ako sa pag-alagad ingong magtatan-aw sa maong mga puy-anan. Matag Lunes sa buntag, magtapok kami aron sa paghisgot sa among kalihokan sa maong semana ug sa pag-asayn sa mga buluhaton sa pag-atiman sa among puy-anan. Kaming tanan nakaamgo nga ang pangunang butang mao ang pagsangyaw, ug alang niana kaming tanan nagtambayayongay nga may panaghiusa. Ako malipayong maghunahuna nga kami wala gayod makasinatig grabeng panaglalis bisan diin diha sa maong mga puy-anan.

Ang among kataposang asaynment mao ang Breña, laing sikbit nga lugar sa Lima. Ang mahigugmaong kongregasyon niini nga may 70 ka Saksi kusog nga mitubo sa kapin sa 100, busa laing kongregasyon ang natukod sa Palominia. Nianang tungora nagsakit si Irene. Akong namatikdan sa sinugdan nga may mga higayong dili siya makahinumdom sa iyang nasulti, ug usahay malisdan siya sa paghinumdom kon unsaon pagpauli. Bisan pag siya gitambalan ug maayo, ang iyang kahimtang inanayng migrabe.

Ikasubo nga sa 1990, kinahanglang mopauli kami sa Inglaterra diin maluloton kaming gidawat sa akong igsoong si Ivy diha sa iyang balay. Upat ka tuig sa ulahi, sa dihang siya 81 anyos, si Irene namatay. Nagpadayon ako sa bug-os-panahong ministeryo, nga nag-alagad ingong ansiyano sa usa sa tulo ka kongregasyon diha sa akong lungsod nga natawhan. Matag karon ug unya, moadto usab ako sa Manchester aron sa pagdasig sa Espanyol nga grupo didto.

Dili pa dugay ako dunay makapalipay nga eksperyensiya nga nagsugod daghang tuig na kanhi sa dihang ako magpatokar diha sa akong ponograpo ug lima-ka-minutong mga sermon ngadto sa mga tagbalay. Klaro pa nakong mahinumdoman ang usa ka batang babaye nga nagtindog luyo sa iyang inahan diha sa pultahan, nga naminaw sa mensahe.

Kining bataa sa ngadtongadto milalin sa Canada, ug ang iyang higala nga nagpuyo gihapon sa Runcorn ug karon usa na ka Saksi padayong nakigsulatay kaniya. Di pa dugay siya misulat nga may duha ka Saksi nga miduaw kaniya ug naggamit ug mga ekspresyon nga wala damhang nakapahinumdom kaniya sa iyang nadungog kanhi sa lima-ka-minutong mga rekording. Kay nakaamgo nga kini ang kamatuoran, siya karon usa na ka dedikadong alagad ni Jehova ug mihangyo nga ipaabot ang iyang pasalamat niadtong batan-ong lalaki nga miduaw sa balay sa iyang inahan kapin na sa 60 ka tuig ang milabay! Sa pagkatinuod, wala gayod kita masayod kon sa unsang paagi ang mga binhi sa kamatuoran manggamot ug motubo.—Ecclesiastes 11:6.

Oo, ako mapasalamaton kaayo sa paghinumdom nga ang akong kinabuhi gigugol sa bililhong pag-alagad kang Jehova. Sukad sa akong pagpahinungod sa 1931, wala gayod ako makapalta sa pagtambong ug asembliya sa katawhan ni Jehova. Bisan tuod kami ni Irene walay mga anak, malipayon ako sa pagbaton ug kapin sa 150 ka anak nga mga lalaki ug babaye sa espirituwal nga diwa, ang tanan nag-alagad sa atong langitnong Amahan, si Jehova. Sama sa gipahayag sa akong minahal nga asawa, ang among mga pribilehiyo sa pagkatinuod nakahatag ug kalipay nga dili hitupngan.

[Mga footnote]

[Hulagway sa panid 24]

Si Mama, sa sayong bahin sa katuigang 1900

[Hulagway sa panid 24, 25]

Wala: Hilda Padgett, ako, Irene, ug Joyce Rowley sa Leeds, Inglaterra, 1940

[Hulagway sa panid 25]

Ibabaw: Si Irene ug ako atubangan sa among treyler nga puy-anan

[Hulagway sa panid 27]

Nag-anunsiyo sa pakigpulong publiko sa Cardiff, Wales, 1952