Pagkat-on sa Kahanas sa Pagkamataktikanhon
NAMATIKDAN ni Peggy nga ang iyang anak nga lalaki maisogong nakigsulti sa iyang manghod nga lalaki. “Sa imong hunahuna, mao ba kanay labing maayong paagi sa pagpakigsulti sa imong igsoon?” siya nangutana. “Tan-awa, puwerte niyang sukoa!” Nganong ingon man niadto ang gisulti ni Peggy? Kay naningkamot siya pagtudlo sa iyang anak nga lalaki sa kahanas sa pagkamataktikanhon ug sa pagkonsiderar sa pagbati sa uban.
Gidasig ni apostol Pablo ang iyang batan-ong kauban nga si Timoteo nga “magmalumo [o “magmataktikanhon”] sa tanan.” Sa pagbuhat niana, si Timoteo dili makapasakit sa pagbati sa uban. (2 Timoteo 2:24) Unsa ba ang pagkamataktikanhon? Sa unsang paagi mouswag ka niining bahina? Ug sa unsang paagi imong matabangan ang uban sa pag-ugmad sa maong kahanas?
Unsa ba ang Pagkamataktikanhon?
Sumala sa usa ka diksiyonaryo kini nagkahulogan sa “katakos sa pag-ila sa pagkatandogon sa usa ka kahimtang ug sa pagbuhat o pagsulti sa labing maluloton o angay nga paagi.” Ang usa ka mataktikanhong tawo makamatikod sa pagbati sa uban ug makasabot kon sa unsang paagi ang iyang mga pulong ug mga lihok makaapektar kanila. Apan ang pagbuhat niini dili lamang pagpakitag kahanas; naglakip kini sa tim-os nga tinguha nga dili makapasakit sa uban.
Atong makita ang pananglitan sa usa ka tawong di-mataktikanhon diha sa asoy sa Bibliya bahin sa sulugoon ni Eliseo nga si Gehazi. Ang usa ka babayeng Sunaminhon kansang anak nga lalaki mao pay pagkamatay diha sa iyang mga bukton miadto kang Eliseo, nga nangitag kahupayan. Sa dihang siya gipangomosta, ang babaye mitubag: “Maayo man.” Apan sa iyang pagduol sa manalagna, “si Gehazi miduol aron itulod siya.” Sa laing bahin, si Eliseo miingon: “Pasagdi lang siya, kay ang iyang kalag mapait sa sulod niya.”—2 Hari 4:17-20, 25-27.
Nganong si Gehazi milihok nga sobra ka madalidalion ug di-mataktikanhon? Tinuod nga ang babaye wala mopadayag sa iyang gibati sa dihang gipangutana. Apan, kadaghanang tawo dili mobutyag sa ilang gibati ngadto ni bisan kinsa na lang. Bisan pa niana, ang gibati sa babaye sa walay duhaduha nadayag sa usa ka paagi. Naila kadto ni Eliseo, apan si Gehazi wala makaila, o gibalewala lamang niya kadto. Giilustrar gayod niini ang kasagarang hinungdan sa di-mataktikanhong tinamdan. Kon ang usa ka tawo sobrang mabalaka sa kahinungdanon sa iyang trabaho, dali ra siyang mapakyas sa pag-ila o pagtagad sa mga panginahanglan sa mga tawong iyang pakiglabotan. Sama gayod siya sa usa ka sanglitanang drayber sa bus nga mabalak-on ra kaayo nga makaabot sa iyang destinasyon sa hustong oras mao nga wala na niya parahi ang mga pasahero.
Aron malikayan nga di-magmataktikanhon sama kang Gehazi, maningkamot gayod kita nga magmaluloton sa mga tawo, kay wala kitay kalibotan sa ilang tinuod nga gibati. Magmaigmat gayod kita sa mga ilhanan nga magbutyag sa gibati sa usa ka tawo ug mosanong uban ang malulotong pulong o buhat. Unsaon man nimo pagpalambo ang imong mga kahanas niining bahina?
Pagsabot sa Gibati sa Uban
Si Jesus maoy talagsaon sa pagmatikod sa gibati sa uban ug sa pagsabot kon unsaon pagtratar kanila nga maluloton sa labing maayong paagi. Usa ka higayon niana nakigpangaon siya sa balay ni Simon, nga usa ka Pariseo, sa dihang usa ka babaye nga “nailhan sa siyudad ingong makasasala” miduol kaniya. Sama sa babayeng Sunaminhon, walay gisulti ang babaye, apan daghag mamatikdan sa iyang panglihok. “Siya nagdalag usa ka sudlanang alabastro sa pinahumotan nga lana, ug, nga nagpahimutang sa luyo diha sa tiilan [ni Jesus], siya mihilak ug gisugdan paghumod ang iyang mga tiil sa iyang mga luha ug iyang gipahiran kini pinaagi sa buhok sa iyang ulo. Gawas pa, mabinationg gihalokan niya ang iyang mga tiil ug gihaplasan kini sa pinahumotan nga lana.” Naila ni Jesus kon unsay gipasabot niadtong tanan. Ug bisan tuod si Simon walay gisulti, nasabtan ni Jesus nga si Simon may gisulti sa iyang kaugalingon: “Kining tawhana, kon usa siya ka manalagna, mahibalo kon kinsa ug unsang matanga sa babaye kini nga nagahikap kaniya, nga siya usa ka makasasala.”—Lucas 7:37-39.
Imo bang mahanduraw ang kadaot nga nahitabo kon gituklod pa ni Jesus ang babaye, o kaha iyang giingnan si Simon: “Kaignorante god nimo! Wa ka ba makakita nga siya mahinulsolon?” Hinunoa, mataktikanhong gipresentar ni Jesus kang Simon ang ilustrasyon bahin sa usa ka lalaki nga nagpasaylo sa usa ka tawo nga may dakong utang ug sa laing tawo nga mas gamay ug utang. “Kinsa kanila ang labaw nga mahigugma kaniya?” si Jesus nangutana. Busa, inay ipakitang iyang gisaway si Simon, gidayeg siya ni Jesus tungod sa iyang hustong tubag. Dayon maluloton niyang gitabangan si Simon nga makaila sa daghang ilhanan sa tinuod nga gibati sa babaye ug sa iyang gipakitang mga lihok sa paghinulsol. Miliso si Jesus sa babaye ug malulotong gipaila kaniya nga siya nakasabot sa gibati sa babaye. Iyang giingnan ang babaye nga ang iyang mga sala gipasaylo na ug human niana miingon: “Ang imong pagtuo nagluwas kanimo; lakaw nga malinawon.” Ang maong mataktikanhong mga pulong nakapalig-on gayod sa tinguha sa babaye sa pagbuhat ug maayo! (Lucas 7:40-50) Milampos si Jesus sa pagkamataktikanhon kay iyang giobserbahan ang gibati sa mga tawo ug misanong nga mabination.
Sama nga gitabangan ni Jesus si Simon, kita usab makakat-on ug makatabang sa uban nga masabtan ang pagbati nga ipadayag diha sa linihokan. Ang eksperyensiyadong mga ministro usahay makatudlo niining maong kahanas sa mga bag-ohan diha sa Kristohanong ministeryo. Human sila moduaw sa ilang pagpaambit sa maayong balita, ilang maanalisar ang mga ilhanan nga nagpaila sa gibati sa mga tawong ilang gikahibalag. Ang maong tawo ba maulawon, maduhaduhaon, gisamokan, o puliki? Unsa kaha ang labing malulotong paagi sa pagtabang kaniya? Ang mga ansiyano makaabag usab sa mga igsoon nga nakapasilo sa uban tungod sa pagkadi-mataktikanhon. Tabangi ang matag usa nga makasabot sa gibati sa uban. Mibati ba siya nga nainsulto, wala panumbalinga, o nasaypan pagsabot? Sa unsang paagi ang kalulot makapahayahay kaniya?
Kinahanglang tabangan sa mga ginikanan ang ilang mga anak sa pag-ugmad sa pagkamabination, kay kini ang magpalihok kanila nga magmataktikanhon. Ang anak nga lalaki ni Peggy, nga gihisgotan sa sinugdan, nakamatikod sa nanglipaghong nga nawong, nagmugtok nga panagway, ug usab mga luha sa iyang manghod nga lalaki, ug iyang nasabot ang kasakit nga naagoman sa iyang igsoon. Sama sa gilaoman sa iyang inahan, siya nagbasol ug mihukom nga magbag-o. Ang duha ka anak nga lalaki ni Peggy nakapahimulos sa pagpadapat sa maong mga katakos nga ilang nakat-onan sa bata pa sila ug katuigan sa ulahi sila nahimong mabungahong mga tighimog-tinun-an ug mga magbalantay sa Kristohanong kongregasyon.
Ipakita nga Ikaw Nakasabot
Ang pagkamataktikanhon hinungdanon ilabina kon ikaw may reklamo batok sa lain. Mahimong dali ka kaayong makatandog sa iyang garbo. Busa unaha gayod ang paghatag ug espesipikong komendasyon. Inay sawayon siya, sentroha pagsulbad ang problema. Isaysay kon sa unsang paagi ang iyang lihok nakaapektar kanimo ug kon unsa gayod ang buot nimong makita nga iyang bag-ohon. Dayon magmaandam sa pagpaminaw. Basin nasaypan lang usab nimo siya sa pagsabot.
Gusto sa mga tawo nga mobating ikaw nakasabot sa ilang panghunahuna bisan kon ikaw dili mouyon kanila. Si Jesus misulting mataktikanhon, nga nagpakitang iyang nasabtan ang gikabalak-an ni Marta. Siya miingon: “Marta, Marta, ikaw nabalaka ug napuliki bahin sa daghang butang.” (Lucas 10:41) Sa samang paagi, inigsulti sa usa ka tawo bahin sa iyang problema, inay mohatag dayon ug kasulbaran sa dili pa makapaminaw niana, ang mataktikanhong paagi sa pagpakita nga imong nasabtan kana mao ang pagsulti sa problema o reklamo diha sa imong kaugalingong mga pulong. Mao kini ang usa ka malulotong paagi sa pagpakita nga ikaw nakasabot.
Ilha Kon Unsay Dili Angay Isulti
Sa dihang buot ni Rayna Ester nga hangyoon ang iyang bana nga pukgoon ang laraw ni Haman sa paglaglag sa mga Hudiyo, siya mataktikanhong nagpahigayon sa mga kahimtang aron ang iyang bana maanaa sa malipayong tinamdan. Dayon iyang gibutyag kadtong seryosong butang. May matun-an usab kita sa dihang atong matikdan kon unsay wala niya isulti. Sa kamataktikanhon wala niya hisgoti nga ang iyang bana may tulubagon usab niadtong daotang plano.—Ester 5:1-8; 7:1, 2; 8:5.
Sa samang paagi, sa dihang moduaw sa usa ka di-magtutuong bana sa usa ka sister, inay basahan dayon siya sa Bibliya, nganong dili sugdan pinaagig mataktikanhong pagpakisusi bahin sa iyang mga interes? Kon may usa ka estranghero nga motambong sa Kingdom Hall nga kaswal ug panapot o usa ka igsoon nga motambong nga dugay nang wala igkita, abiabiha siyag maayo inay komentohan ang iyang panapot o pagkawala. Ug kon imong mamatikdan nga ang usa ka bag-ong interesado adunay sayop nga panglantaw, mas maayong dili una siya tul-iron dihadiha. (Juan 16:12) Ang pagkamataktikanhon naglakip sa pagkamaluloton pinaagi sa pag-ila kon unsay dili angayng isulti.
Sinultihan nga Makaayo
Ang pagkat-on sa kahanas sa mataktikanhong sinultihan makatabang kanimo nga matagamtam ang malipayong relasyon sa uban, bisan kon ang usa ka tawo wala makasabot sa imong mga motibo ug nasuko ug napungot pag-ayo kanimo. Pananglitan, sa dihang ang mga lalaki sa Efraim “mainitong nangitag away” kang Gideon, ang iyang mataktikanhong tubag naglakip sa usa ka tin-aw nga pagsaysay bahin sa tinuod nga nahitabo ug ang matinud-anong pagtulotimbang sa nahimo sa mga lalaki sa Efraim. Mataktikanhon kadto kay iyang giila kon nganong sila nasuko, ug ang iyang pagkamakasaranganon nakapuypoy sa ilang buot.—Maghuhukom 8:1-3; Proverbio 16:24.
Paningkamoti kanunay nga tagdon ang mahimong epekto sa imong mga pulong diha sa ubang mga tawo. Ang pagpaningkamot nga magmataktikanhon makatabang aron imong matagamtam ang kalipay nga gihubit diha sa Proverbio 15:23: “Ang usa ka tawo may kalipay diha sa tubag sa iyang baba, ug ang usa ka pulong sa hustong panahon Oh pagkamaayo!”
[Hulagway sa panid 31]
Ang eksperyensiyadong Kristohanon nga mga ministro makatudlo sa mga bag-ohan nga magmataktikanhon
[Hulagway sa panid 31]
Matudloan sa mga ginikanan ang ilang mga anak nga magmabination sa uban