JEZEBEL

[gikan sa Fenicianhon, lagmit nga nagkahulogang “Hain ang Usa nga Halangdon [nga mao, ang prinsipe]?”].

1. Asawa ni Ahab nga hari sa Israel sa ulahing katunga nga bahin sa ikanapulong siglo W.K.P. Siya usa ka dominanteng rayna nga lig-ong nagpaluyo sa Baalismo aron daoton ang pagsimba kang Jehova. Sa ingon, siya sama sa iyang amahan nga si Etbaal, ang hari sa Sidon, nga dayag nga mao ang gipaila sa karaang historyador nga si Menander (sumala sa Against Apion ni Josephus, I, 116, 123 [18]) ingong usa ka saserdote ni Astarte (Astoret) kinsa nakaangkon sa trono pinaagi sa pagbuno sa iyang kaugalingong hari.​—1Ha 16:​30, 31.

Lagmit gayod nga ang pagpakigminyo ni Ahab ngadto niining paganong prinsesa nga si Jezebel maoy alang sa politikanhong mga katuyoan, nga wala magtagad sa malaglagon nga relihiyosong mga sangpotanan. Ug human mahimo ang maong pagpakig-alyansa, makataronganon lamang nga ang sunod nga lakang sa pagpahimuot sa iyang asawa nga debotadong magsisimba ni Baal mao ang pagtukod ug templo ug halaran alang kang Baal, pagpatindog ug “sagradong poste” sa kinatawo sa lalaki, ug dayon moduyog kaniya niining idolatrosong pagsimba. Niining tanan, gibuhat ni Ahab ang labaw pa sa pagpasuko kang Jehova kay sa tanang hari sa Israel nga nahiuna kaniya.​—1Ha 16:​32, 33.

Si Jezebel, kay wala makontento nga ang pagsimba kang Baal opisyal nga giaprobahan sa hari, naningkamot sa pagpuo sa pagsimba kang Jehova gikan sa yuta. Tungod niana, siya nagsugo sa pagpatay sa tanang manalagna ni Jehova, apan ang Diyos nagpasidaan kang Elias nga moikyas ngadto sa tabok sa Jordan, ug si Abdias nga piniyalan sa palasyo, nagtago sa usa ka gatos ka uban pang mga manalagna diha sa mga langob. (1Ha 17:1-3; 18:​4, 13) Sa ulahi, si Elias mikalagiw pag-usab tungod sa iyang kinabuhi sa dihang si Jezebel, pinaagi sa kaugalingong mensahero, nanumpa sa pagpatay kaniya.​—1Ha 19:1-4, 14.

Dihay 450 ka manalagna ni Baal ug 400 ka manalagna sa sagradong poste, silang tanan giatiman ug gipakaon ni Jezebel diha sa iyang kaugalingong harianon nga lamesa nga ang Estado maoy migasto. (1Ha 18:19) Apan bisan pa sa iyang naghingaping mga paningkamot sa pagwagtang sa pagsimba kang Jehova, gibutyag ni Jehova nga, sa kataposan, “ang tanang tuhod nga wala moluhod kang Baal, ug ang matag baba nga wala mohalok kaniya” mikabat ug 7,000 ka tawo.​—1Ha 19:18.

Sa gibuhat ni Jezebel kang Nabot, atong makita ang lain pang kinaiya niining daotan nga babaye, usa ka kinaiya nga hilabihan ka hakog, walay prinsipyo, mapasigarbohon, mabangis. Sa dihang si Ahab nagmug-ot ug nagkusmod tungod kay midumili si Nabot nga ibaligya kaniya ang iyang napanunod nga parasan, kining walay prinsipyong babaye sa walay kokaulaw nagyatak sa pagkaulo sa iyang bana ug mapasigarbohong miingon: “Ihatag ko kanimo ang parasan ni Nabot.” (1Ha 21:1-7) Tungod niana siya mihimog mga sulat, pinirmahan ug tinimbrehan sa ngalan ni Ahab, nga nagsugo sa mga ansiyano ug sa mga hamili sa pinuy-anang lungsod ni Nabot nga magdalag mga tawong walay-silbi aron butangbutangan si Nabot nga nagtunglo sa Diyos ug sa hari ug dayon dad-on si Nabot sa gawas ug batoon siya hangtod mamatay. Nianang paagiha gipatay si Nabot tungod sa pagtuis sa hustisya. Dayon si Ahab nagkuha sa parasan ug nangandam sa paghimo niini nga usa ka tanaman sa mga utanon.​—1Ha 21:8-16.

Tungod sa maong hingaping pagsalikway sa pagkamatarong, gimbut-an ni Jehova nga si Ahab ug ang iyang linya sa kaliwat pagahanawon sa bug-os. “Wala gayoy usa nga sama kang Ahab, nga nagbaligya sa iyang kaugalingon sa pagbuhat kon unsay daotan sa mga mata ni Jehova, nga gihulhogan ni Jezebel nga iyang asawa.” Busa, ang paghukom ni Jehova batok kang Jezebel: “Ang mismong mga iro mokaon kang Jezebel.”​—1Ha 21:17-26.

Paglabay sa panahon si Ahab namatay ug unang gipulihan sa anak nga lalaki ni Jezebel nga si Ahazias, kinsa nagmando sulod sa duha ka tuig, ug dayon sa lain pang anak nga lalaki ni Jezebel nga si Jehoram, kinsa nagmando sa misunod nga 12 ka tuig sa wala pa bug-os matapos ang dinastiya ni Ahab. (1Ha 22:​40, 51-53; 2Ha 1:17; 3:1) Panahon sa pagmando niini nga mga anak, si Jezebel, nga nianang higayona mao ang inahan nga rayna, nagpadayon sa pag-impluwensiya sa yuta pinaagi sa iyang mga pakighilawas ug mga pagpamarang. (2Ha 9:22) Ang iyang impluwensiya nakaapektar bisan sa Juda sa H, diin ang iyang daotang anak nga babayeng si Atalia, kinsa naminyo sa hari sa Juda, nagpapadayon sa espiritu ni Jezebel nianang habagatan nga gingharian sulod sa laing unom ka tuig human mamatay ang iyang inahan.​—2Ha 8:16-18, 25-27; 2Cr 22:​2, 3; 24:7.

Sa dihang ang balita nakaabot kang Jezebel nga gipatay ni Jehu ang nagharing anak ni Jezebel nga si Jehoram ug si Jehu nagpadulong na sa Jezreel, sa maartehon gipintalan niya ang iyang mga mata, gipatahom ang iyang buhok, ug siya mipahimutang sa itaas nga bentana diin malantaw ang plasa sa palasyo. Didto iyang gitimbaya ang mananaog sa iyang madaogong pagsulod, nga nag-ingon: “Maayo ba ang tanan kang Zimri nga nagpatay sa iyang ginoo?” Kining makantalitahong pagtimbaya lagmit may dalang hulga, tungod kay si Zimri, human sa pagpatay sa iyang hari ug pag-ilog sa trono, naghikog pito ka adlaw sa ulahi sa dihang nameligro ang iyang kinabuhi.​—2Ha 9:​30, 31; 1Ha 16:​10, 15, 18.

Ang sanong ni Jehu niining dili-maayong pagdawat mao: “Kinsay dapig kanako? Kinsa?” Sa dihang midungaw ang duha o tulo ka opisyal sa palasyo, siya nagsugo, “Ihulog siya!” Tungod sa kakusog sa pagkahulog, ang dugo ni Jezebel mituasik sa bungbong ug sa mga kabayo, ug siya giyatakyatakan, lagmit sa mga kabayo. Wala madugay human niadto, sa dihang miabot ang mga tawo aron ilubong kining “anak nga babaye sa hari,” ania karon, ilang nakita nga halos human na siya hiposa sa laaw nga mga iro, ingon sa gitagna sa “pulong ni Jehova nga iyang gisulti pinaagi sa iyang alagad nga si Elias,” nga gibilin lamang ang bagolbagol, mga tiil, ug mga palad sa mga kamot ingong ebidensiya nga natuman ang tanang giingon ni Jehova.​—2Ha 9:32-37.

2. Ang “babaye” sa kongregasyon sa Tiatira nga nagtawag sa iyang kaugalingon nga manalagna. Walay duhaduhang kini nga “babaye” ginganlan ug Jezebel tungod sa iyang daotang panggawi nga sama niadtong sa asawa ni Ahab. Kini nga “babaye” dili lamang kay nagtudlog bakak nga relihiyon ug nagpahisalaag sa daghan aron maghimog pakighilawas ug idolatriya kondili siya usab matig-ang nagdumili sa paghinulsol. Tungod niini ang “Anak sa Diyos” miingon nga iitsa siya ngadto sa higdaanag masakiton ug ang iyang mga anak pagapatyon, aron ipakita nga ang tagsatagsa magadawat sumala sa iyang mga buhat.​—Pin 2:18-23.