Kahadlok—Sagad Karon Apan Dili Hangtod sa Hangtod!
ANG mga estudyante sa Pulong sa Diyos dili mahibulong nga ang kahadlok maoy sagad kaayo. Samtang ang mga Saksi ni Jehova nagmantala nga makaylapon sa ilang ministeryo, adunay daghang ebidensiya nga kita nagkinabuhi na sa usa ka tiniman-ang panahon sa tawhanong kasaysayan. Nahibalo ka nga kini gitiman-an sa kaylap nga kahadlok. Apan dugay na kanhi si Jesus nagtimaan, o nagpunting, sa atong panahon. Siya nagtubag sa mga pangutana sa mga apostoles bahin sa iyang presensiya ug sa konklusyon sa sistema sa mga butang, o ‘sa kataposan sa kalibotan.’—Mateo 24:3.
Ania ang bahin sa gitagna ni Jesus:
“Nasod motindog batok nasod, ug gingharian batok gingharian; ug aduna unyay dagkong mga linog, ug sa usa ka dapit human sa lain mga kamatay ug mga kakulag pagkaon; ug aduna unyay makalilisang nga mga talan-awon ug gikan sa langit dagkong mga ilhanan.”—Lucas 21:10, 11.
Nakamatikod ka ba sa iyang komento bahin sa “makalilisang nga mga talan-awon”? Sa ulahi nianang samang tubag, si Jesus mihimog laing hinungdanong obserbasyon bahin sa kahadlok nga mahimong direkta o mahukmanong makaapektar kanimo ug sa imong mga minahal. Apan sa dili pa kana tagdon, atong sublion kadali ang ubang dugang ebidensiya nga kita nagkinabuhi na sa kataposang mga adlaw.—2 Timoteo 3:1.
Matarong nga Kahadlok sa Gubat
Ang panagsangka sa militar nagbiya sa daghang bahin sa yuta nga kalumpagan. Pananglitan, gitawag sa magasing Geo ang mga atabay sa aseite nga gipasagdang nagdilaab sa kataposan sa usa ka dili pa dugayng panagsangka sa Tungang Sidlakan nga “ang kinadak-ang katalagman sa kalikopan nga gipahinabo sukad sa tawo.” Ang mga gubat nakapatay o nakaangol ug tinagpulo ka minilyong tawo. Gawas pa sa minilyong nangamatayng militar ug sibilyan sa Gubat Kalibotan I, 55 ka milyon ang nangamatay sa Gubat Kalibotan II. Hinumdomi nga ingong bahin sa ilhanan nga ang kataposan sa kalibotan haduol na, si Jesus miingon nga ang “nasod motindog batok nasod, ug gingharian batok gingharian.”
Dili usab nato makalimtan ang mga pagsulay sa tawo sa pagpuo sa kaliwat—paglaglag sa tibuok rasa o katawhan. Ang kamatayon sa minilyong Armeniano, Cambodiano, Hudiyo, Rwandan, Ukrainiano, ug uban pa nakadugang sa grabeng pagkasad-an sa dugo sa katawhan sa panahon sa ika-20ng siglo. Nagpadayon ang pagpamatay sa kayutaan diin gidasig ang etnikong mga pagdumot sa relihiyosong mga ekstremista. Oo, ang mga gubat nagpahunob gihapon sa yuta sa tawhanong dugo.
Ang modernong mga gubat nagpatay ug mga biktima bisan tapos na ang gubat. Pananglitan, palandonga ang pagpatuyag paglubong ug mga mina sa yuta. Sumala sa usa ka taho sa usa ka organisasyon nga nagapanukiduki nga Human Rights Watch, “duolan sa 100 ka milyong mina sa tibuok kalibotan ang naghulga sa mga sibilyan.” Ang maong mga mina padayon nga peligroso alang sa inosenteng mga lalaki, mga babaye, ug kabataan sa dugay nang panahon human natapos ang gubat nga gigamitan niana. Ginaingon nga matag bulan libolibo ang nangaangol o nangamatay sa mga mina sa yuta sa kapin sa 60 ka nasod. Nganong kining hulga sa kinabuhi ug sa lawas wala kuhaa nga sistematiko? Ang The New York Times nag-ingon: “Mas daghang mina ang gipanglubong adlaw-adlaw kay sa gipangdis-armar diha sa operasyon sa pagkuha sa mina, busa ang gidaghanon sa nangamatay padayon nga nagsaka.”
Kanang maong artikulo sa 1993 nga mantalaan nagtaho nga ang pagpamaligya niini nga mga mina nahimong usa ka negosyo nga “mokita ug hangtod sa $200 ka milyon sa usa ka tuig.” Nalangkit niini ang “duolan sa 100 ka kompaniya ug mga ahensiya sa kagamhanan sa 48 ka nasod” nga “nag-eksportar ug 340 ka nagkalainlaing matang” sa mga mina. Sa kayawan-on, ang pipila ka mina gidesinyo nga samag dulaan nga tan-awon aron himoon kining madanihon sa kabataan! Hunahunaa lang, gituyo pagpuntirya ang inosenteng kabataan aron maangol ug malaglag! Usa ka editoryal nga nag-ulohang “100 ka Milyong Makina nga Mobuto” miadmiter nga ang mga mina “nakapatay o nakaangol ug mas daghang tawo kay sa kemikal, biolohikal ug nukleyar nga panaggubat.”
Apan ang mga mina sa yuta dili lamang mao ang makamatayng baligya nga gipamaligya diha sa mga tindahan sa kalibotan. Ang hakog nga mga tigbaligyag mga armas nagpalakaw ug multi-bilyong dolyar nga negosyo sa tibuok yuta. Ang The Defense Monitor, nga gipatik sa Center for Defense Information, nagtaho: “Sa tibuok kataposang dekada [usa ka dakong nasod] nag-eksportar ug mga armas nga balor ug $135 Bilyones.” Kining gamhanang nasod usab “nag-awtorisar sa pagbaligyag makalipong nga $63 ka Bilyong kantidad sa mga hinagiban, pangmilitar nga konstruksiyon, ug pagbansay sa 142 ka nasod.” Ang mga binhi sa ingon gipugas alang sa umaabot nga panaggubat ug pag-antos sa tawo. Sumala sa The Defense Monitor, sa “1990 lamang, ang mga gubat nagpadayon sa pag-armar sa 5 ka milyong tawo, nga mobalor ug kapin sa $50 ka Bilyon, ug nakapatayg unkuwarto milyones ka tawo, ang kadaghanan kanila mga sibilyan.” Dayag nga makahunahuna ka ug daghang gubat nga gisangka sukad niadtong tuiga, nga naghatag ug kahadlok ug kamatayon sa minilyon pa!
Dugang Pagdaot sa Yuta ug sa Kinabuhi Niini
Si Propesor Barry Commoner nagpasidaan: “Ako nagtuo nga ang padayong paghugaw sa yuta, kon dili masanta, sa kadugayan magdaot sa kahaom niini nga planeta ingong usa ka dapit alang sa tawhanong kinabuhi.” Siya nagpadayon sa pag-ingon nga ang problema dili ang pagkaignorante kondili ang tinuyo nga pagkahakog. Nagtuo ka ba nga ang atong matarong ug mahigugmaong Diyos magtugot niining situwasyona sa walay kataposan, nga magladlad kanato sa nagdugang nga kahadlok sa polusyon? Ang pagdaot sa yuta nagpangayog paghusay batok sa mga tigdaot ug dayon bag-ohon pag-usab sa Diyos ang planeta. Kana maoy bahin sa gihisgotan ni Jesus diha sa iyang tubag sa mga apostoles bahin ‘sa kataposan sa kalibotan.’
Sa dili pa nato tagdon kon sa unsang paagi ipahamtang sa Diyos ang panudya, atong dugang susihon ang rekord sa tawo. Bisan ang tipik nga bahin sa listahan sa pagdaot sa tawo makapasubo: ulang asido ug hakog nga mga batasan sa pagtroso nga nagdaot sa tibuok kalasangan; dinanghag nga paglabay sa biyang nukleyar, makahilong kemikal, ug kasagarang hugaw; pagnipis sa nanalipod nga ozone layer; ug ang dinanghag nga paggamit sa mga pamatay sa mga sagbot ug mga dangan.
Ang mga interes sa komersiyo nagdaot sa yuta sa ubang mga paagi aron makaganansiya. Daghang toniladang mga biya sa produkto ang ginalabay kada adlaw diha sa mga suba, dagat, hangin, ug yuta. Gipasaran sa mga siyentipiko ang kalangitan ug basura sa wanang, nga wala maghipos niana, pagaingnon pa. Ang yuta kusog nga nasingsingan sa nagliyo nga basura. Kon dili pa sa natural nga mga proseso nga gihimo sa Diyos aron ang yuta makabag-o sa kaugalingon, ang atong yutang pinuy-anan dili na makasuportar ug kinabuhi, ug ang tawo lagmit dugay nang natuok sa iyang kaugalingong basura.
Ginahugawan pa gani sa tawo ang iyang kaugalingon. Tagda, pananglitan, ang tabako ug ubang pag-abuso sa droga. Sa Tinipong Bansa, ang maong pag-abuso sa makagiyan nga substansiya gitawag nga “ang numero unong suliran sa panglawas sa nasod.” Ang maong nasod nakagasto ug $238 bilyones sa usa ka tuig, nga ang $34 bilyones niini gigasto sa “wala kinahanglana [sa ato pa, kalikayan] nga pag-atiman sa panglawas.” Unsa sa imong hunahuna ang kapildihan sa tabako sa salapi ug kinabuhi sa lugar nga imong gipuy-an?
Ang matugoton ug hiwi nga mga estilo sa kinabuhi, nga ginainsister sa daghan ingong katungod, nakapatunghag makahahadlok nga bunga sa makamatayng mga sakit nga napasa sa sekso, nga nagdala sa daghan sa ahat nga kamatayon. Naobserbahan nga ang listahan sa mga patay sa mga mantalaan karon sa dagkong siyudad nagpakita sa nag-usbaw nga gidaghanon sa nangamatay sa mga edad 30 ug 40. Ngano? Sagad tungod kay sila sa kataposan naapsan sa makamatayng mga batasan. Ang maong makapasubong pagdaghan sa seksuwal ug ubang mga sakit usab mohaom sa tagna ni Jesus, kay siya miingon nga aduna unyay ‘mga kamatay sa usa ka dapit ngadto sa lain.’
Ang labing grabeng polusyon, hinunoa, mao kanang sa tawhanong hunahuna ug espiritu, o tinamdan. Kon imong sublion ang tanang matang sa kahugawan nga atong nahisgotan hangtod karon, dili ba tinuod nga ang kadaghanan niini maoy resulta sa hugawng mga hunahuna? Palandonga ang namugnang kadaot sa masakitong mga hunahuna diha sa pormang mga pagbuno, panglugos, pagpangawat, ug ubang matang sa kapintasan nga gihimo sa usa ka tawo ngadto sa lain. Daghan ang miila, usab, nga ang minilyong aborsiyon nga gihimo tuigtuig maoy usa ka timaan sa paghugaw sa hunahuna ug sa espirituwal.
Daghan usab kitag makita diha sa tinamdan sa mga batan-on. Ang pagkawalay-pagtahod sa mga ginikanan ug sa ubang awtoridad nakaamot sa pagkabungkag sa pamilya ug sa paglapas sa balaod ug kahusay. Kining kakulang ug angay nga kahadlok sa awtoridad direktang nalangkit sa kawalay espirituwalidad sa mga batan-on. Busa, kadtong nagtudlo sa ebolusyon, ateyismo, ug ubang makadaot-sa-pagtuo nga mga teoriya magpas-an ug grabeng pagkasad-an. Sad-an usab ang daghang relihiyosong edukador kinsa, sa ilang pagpaningkamot nga madawat ingong moderno ug “husto,” mitalikod sa Pulong sa Diyos. Sila ug ang uban nga naimpluwensiyahan sa kaalam sa kalibotan nagtudlog nagkasumpaking mga pilosopiya sa tawo.
Ang mga resulta karon maoy dayag. Ang mga tawo gipalihok, dili pinaagi sa gugma sa Diyos ug sa isigkatawo, kondili pinaagi sa kahakog ug pagdumot. Ang daotang bunga mao ang kaylap nga imoralidad, kapintasan, ug kawalay-paglaom. Ikasubo, kini nagpahinabog kahadlok sa matinud-anong mga tawo, lakip sa kahadlok nga laglagon sa tawo ang iyang kaugalingon ug ang planeta.
Mosamot pa ba Kini o Moarang-arang?
Unsay anaa sa duol nga umaabot bahin sa kahadlok? Magpadayon ba pagdaghan ang kahadlok, o mabuntog ba kini? Matikdan nato pag-usab ang giingon ni Jesus sa iyang mga apostoles.
Siya may gipunting nga mahitabo sa duol nga umaabot—dakong kasakitan. Ania ang iyang mga pulong: “Dihadiha pagkahuman sa kasakitan nianang mga adlawa ang adlaw mongitngit, ug ang bulan dili mohatag sa kahayag niini, ug ang mga bituon mangahulog gikan sa langit, ug ang mga gahom sa kalangitan mangatay-og. Ug unya ang ilhanan sa Anak sa tawo magpakita sa langit, ug niana ang tanang tribo sa yuta magapukpok sa ilang kaugalingon sa pagminatay, ug ilang makita ang Anak sa tawo nga moanhi diha sa mga panganod sa langit uban ang gahom ug dakong himaya.”—Mateo 24:29, 30.
Busa makadahom kita nga sa dili madugay magsugod ang dakong kasakitan. Ang ubang mga tagna sa Bibliya nagpaila nga ang unang bahin niini mao ang panimalos nga ipahamtang diha sa bakak nga relihiyon sa tibuok kalibotan. Dayon moabot ang makalilisang nga mga hitabo nga mao pay pagkutlo, lakip ang katingalahang hitabo sa langit. Unsay epekto niini diha sa milyonmilyong mga tawo?
Buweno, tagda ang susamang asoy sa tubag ni Jesus, diin atong makita ang gipasiugdang matagnaong mga komento:
“Aduna unyay mga ilhanan sa adlaw ug bulan ug mga bituon, ug sa ibabaw sa yuta tumang kasakit sa kanasoran, nga wala masayod sa lingkawasanan tungod sa pagdinaguok sa dagat ug pagkaukay niini, samtang ang mga tawo panguyapan sa kahadlok ug sa pagpaabot sa mga butang nga moabot diha sa gipuy-ang yuta; kay ang mga gahom sa langit mangatay-og man.”—Lucas 21:25, 26.
Mao kana ang anaa sa atong unahan. Apan dili tanang katawhan unya ang mangahadlok nga sa ingon sila mahimong panguyapan. Sa kasukwahi, si Jesus miingon: “Inigsugod pagkahitabo niining mga butanga, tindog nga tul-id ug ihangad ang inyong mga ulo, tungod kay ang inyong kapahigawasan nagakaduol na.”—Lucas 21:28.
Iyang gitumong kadtong makapadasig nga mga pulong ngadto sa iyang matuod nga mga sumusunod. Imbes panguyapan o maparalisar sa kahadlok, sila adunay katarongan sa paghangad sa ilang mga ulo nga walay kokahadlok, bisag nahibalo nga ang sangkoanan sa dakong kasakitan haduol na. Nganong walay kahadlok?
Tungod kay ang Bibliya tin-awng nag-ingon nga aduna unyay mangaluwas niining tibuok “dakong kasakitan.” (Pinadayag 7:14) Ang asoy nagsaad nga nag-ingon nga kon kita mahilakip sa mga maluwas, atong matagamtam ang walay-sama nga mga panalangin gikan sa kamot sa Diyos. Kini gitapos uban ang pasalig nga si Jesus “magapastol kanila, ug magagiya kanila ngadto sa mga tuboran sa mga tubig sa kinabuhi. Ug ang Diyos magapahid sa matag luha gikan sa ilang mga mata.”—Pinadayag 7:16, 17.
Sila—ug kita mahimong malakip—nga makatagamtam sa maong mga panalangin wala na unyay mga kahadlok nga naghampak sa mga tawo karon. Bisan pa, kana wala magkahulogan nga sila wala na gayoy kahadlok, kay ang Bibliya nagpakita nga adunay maayo ug angay nga kahadlok. Hisgotan sa sunod nga artikulo kon unsa kini ug sa unsang paagi kini angay makaapektar kanato.
[Hulagway sa panid 8]
Ang mga magsisimba ni Jehova malipayong nagpaabot sa nagkaduol nga bag-ong kalibotan
[Picture Credit Line sa panid 7]
Polusyon: Letrato: Godo-Foto; raket: Letrato sa U.S. Army; nasunog nga kakahoyan: Richard Bierregaard, Smithsonian Institution