Unsay Angay Nakong Desisyon Bahin sa mga Tipik sa Dugo ug sa Pagtambal nga Gamiton ang Kaugalingon Nakong Dugo?

Tipigi Kini

Unsay Angay Nakong Desisyon Bahin sa mga Tipik sa Dugo ug sa Pagtambal nga Gamiton ang Kaugalingon Nakong Dugo?

Ang Bibliya nagsugo sa mga Kristohanon nga “mag-ayad sa . . . dugo.” (Buh. 15:20) Busa, ang mga Saksi ni Jehova dili magpaabonog dugo ug dili modawat sa upat ka pangunang sangkap sa dugo—nga mao ang pula ug puti nga mga selula sa dugo, mga platelet, ug plasma. Sila dili usab modonar sa ilang dugo para sa ubang mga pasyente o magtipig sa kaugalingon nilang dugo aron iabono kanila sa ulahi.—Lev. 17:13, 14; Buh. 15:28, 29.

Unsa ang mga tipik sa dugo, ug nganong ang desisyon sa paggamit niini nag-agad ra sa tagsatagsa ka Kristohanon?

Ang mga tipik sa dugo maoy mga sangkap gikan sa dugo nga gikuha pinaagi sa proseso nga gitawag ug fractionation. Pananglitan, ang plasma nga maoy usa sa pangunang sangkap sa dugo mahimong bahinon ngadto sa mosunod nga mga substansiya: tubig, mga 91 porsiyento; mga protina, sama sa albumin, globulin, ug fibrinogen, mga 7 porsiyento; ug uban pang mga substansiya, sama sa mga sustansiya, hormone, gas, bitamina, biya sa lawas, ug mga electrolyte, mga 1.5 porsiyento.

Ang mga tipik sa dugo apil ba sa sugo nga kinahanglang likayan? Dili kita makahatag ug tinong tubag. Ang Bibliya wala maghatag ug espesipikong giya bahin sa mga tipik sa dugo.a Hinunoa, daghang tipik ang gikuha gikan sa dugo nga gidonar alang sa pagpanambal. Ang tagsatagsa ka Kristohanon angayng modesisyon pinasukad sa iyang tanlag kon iya bang dawaton o dili ang paggamit niining mga substansiyaha diha sa pagtambal kaniya.

Sa dihang mohimog mga desisyon, tagda ang mosunod nga mga pangutana: Nahibalo ba ako nga ang pagdumili sa tanang tipik sa dugo nagpasabot nga ako dili modawat sa pipila ka pagtambal, sama nianang mga pangontra sa kagaw ug mga sakit o kanang makapaapol sa dugo aron motang-on ang pagdugo? Ako bang ikapatin-aw sa doktor kon nganong dili nako dawaton o dawaton ang paggamit sa pipila ka tipik sa dugo?

Nganong personal nga desisyon ang pagdawat o dili pagdawat sa pipila ka pamaagi sa pagtambal nga gamiton ang kaugalingon nakong dugo?

Bisan tuod ang mga Kristohanon dili magdonar o magpondo sa ilang dugo aron iabono, ang pipila ka pamaagi o pagsusi nga gamiton ang kaugalingong dugo sa usa ka tawo dili kaayo tin-aw kon supak ba kini sa mga prinsipyo sa Bibliya. Busa, ang matag usa angayng modesisyon pinasukad sa iyang tanlag kon iya bang dawaton o dili ang pipila ka matang sa pagtambal nga gamiton ang kaugalingon niyang dugo.

Sa dihang mohimog mga desisyon, suknaa ang imong kaugalingon sa mosunod nga mga pangutana: Kon ang pipila sa akong dugo ipagawas sa akong lawas ug ang pag-agos niini mahimong mabalda sa usa ka yugto sa panahon, ang akong tanlag mag-isip ba niini nga bahin gihapon kanako, ug busa kini dili kinahanglang ‘iyabo sa yuta’? (Deut. 12:23, 24) Mahasol ba ang akong nabansay-sa-Bibliya nga tanlag kon panahon sa pagtambal ako kuhaag diyutayng dugo, hinloan o butangan kinig laing substansiya, ug dayon ibalik sa akong lawas? Nahibalo ba ako nga ang pagdumili sa tanang pamaagi sa pagtambal nga naglangkit sa paggamit sa kaugalingon nakong dugo nagpasabot nga ako midumili sa mga pagtambal nga sama sa dialysis o sa paggamit sa heart-lung machine? Ako ba una kining giampo sa Diyos sa wala pa ako modesisyon?b

Unsa ang akong personal nga mga desisyon?

Tan-awa ang duha ka work sheet sa sunod nga mga panid. Ang Work Sheet 1 naglista sa pipila ka tipik gikan sa dugo ug kon unsay kasagarang paggamit niini diha sa pagpanambal. Isulat kon imo bang dawaton o dili dawaton ang paggamit sa matag usa sa maong mga tipik. Ang Work Sheet 2 naglista sa pipila ka kasagarang pamaagi sa pagtambal nga gamiton ang kaugalingon nimong dugo. Isulat kon imo bang dawaton o dili dawaton kining mga paagiha. Kini nga mga work sheet dili legal nga mga dokumento, apan magamit mo ang imong mga tubag nga anaa sa maong mga work sheet aron matabangan ka sa pagpil-ap sa imong DPA (durable power of attorney) nga kard.

Kinahanglang ikaw gayod ang mohimog mga desisyon, dili ang uban. Sa samang paagi, walay usa ang may katungod sa pagsaway sa mga desisyon sa laing Kristohanon. Kon bahin niini, “ang matag usa magpas-an sa iyang kaugalingong luwan” sa kaakohan.—Gal. 6:4, 5.

[Mga footnote]

a Ang mapuslanong impormasyon bahin niining ulohana makita diha sa Hunyo 15, 2004, nga gula sa Ang Bantayanang Torre, panid 29-31.

b Ang mapuslanong impormasyon bahin niining ulohana makita diha sa Oktubre 15, 2000, nga gula sa Ang Bantayanang Torre, panid 30-1, ug sa video nga Transfusion Alternatives—Documentary Series—On DVD.

WORK SHEET 1

DILI MADAWAT SA MGA KRISTOHANON

PERSONAL NIMONG DESISYON

KOMPLETONG DUGO

MGA TIPIK

Mga Kapilian nga Kinahanglan Nimong Desisyonan

PLASMA

ALBUMIN—MGA 4% SA PLASMA

Usa ka protina gikan sa plasma. Ang ubang matang sa albumin makaplagan usab diha sa mga tanom, sa mga pagkaon nga sama sa gatas ug itlog, ug diha sa gatas sa nagpasuso nga inahan. Ang albumin nga gikan sa dugo usahay gamiton diha sa mga volume expander aron sa pagtambal sa shock ug grabeng pagkasunog. Kini nga volume expander lagmit adunay mga 25 porsiyentong albumin. Ang diyutayng albumin gigamit sa paggama sa daghang uban pang mga tambal, sama sa pipila ka erythropoietin (EPO).

____ Ako modawat ug albumin

____ Ako dili modawat ug albumin

MGA IMMUNOGLOBULIN—MGA 3% SA PLASMA

Mga tipik sa protina nga mahimong gamiton diha sa pipila ka tambal nga pangontra sa kagaw ug mga sakit, sama sa dipterya, tetanus, viral hepatitis, ug rabis. Kini usab mahimong gamiton ug mga sa pagsanta sa pipila ka sakit nga magpameligro sa kinabuhi sa batang gisabak ug sa pag-alkontra sa mga epekto sa lala sa bitin o lawa.

____ Ako modawat ug mga immunoglobulin

____ Ako dili modawat ug mga immunoglobulin

MGA MAKAPAAPOL SA DUGO—WALAY 1% SA PLASMA

Adunay lainlaing matang sa protina nga makapaapol sa dugo aron motang-on ang pagdugo. Ang pipila niini gidapat sa mga pasyente nga dali rang magdugo. Kini usab gigamit diha sa mga medical glue aron mapilot ang mga samad ug motang-on ang pagdugo human sa operasyon. Ang usa ka kombinasyon sa mga makapaapol sa dugo gitawag ug cryoprecipitate. Matikdi: Ang pipila ka makapaapol sa dugo gihimo na karon gikan sa dili-dugo nga mga tinubdan.

____ Ako modawat ug mga makapaapol sa dugo nga hinimo gikan sa dugo

____ Ako dili modawat ug mga makapaapol sa dugo nga hinimo gikan sa dugo

PULANG MGA SELULA

HEMOGLOBIN—33% SA PULANG MGA SELULA

Usa ka protina nga magdala sa oksiheno ngadto sa tibuok lawas ug sa carbon dioxide ngadto sa mga baga. Ang mga tambal nga gihimo gikan sa hemoglobin sa tawo o mananap mahimong gamiton sa pagtambal sa mga pasyente nga may grabeng anemya o naagasan ug daghang dugo.

____ Ako modawat ug hemoglobin

____ Ako dili modawat ug hemoglobin

HEMIN—WALAY 2% SA PULANG MGA SELULA

Usa ka tigkontrolar sa enzyme nga gikuha gikan sa hemoglobin nga gamiton sa pagtambal sa usa ka talagsaong matang sa napanunod nga mga abnormalidad sa dugo (nga nailhang porphyria) nga makadaot sa sistema sa panghilis, nerbiyos, ug kaugatan.

____ Ako modawat ug hemin

____ Ako dili modawat ug hemin

PUTING MGA SELULA

MGA INTERFERON—USA KA GAMAYNG TIPIK SA PUTING MGA SELULA

Mga protina nga moalkontra sa mga impeksiyon tungod sa kagaw ug mga kanser. Ang kadaghanang interferon dili gikan sa dugo. Ang uban gihimo gikan sa mga tipik sa puting mga selula sa dugo sa tawo.

____ Ako modawat ug mga interferon nga gikan sa dugo

____ Ako dili modawat ug mga interferon nga gikan sa dugo

MGA PLATELET

Sa pagkakaron, walay nagakuhag mga tipik gikan sa mga platelet aron direktang gamiton sa pagtambal.

WORK SHEET 2

PERSONAL NIMONG DESISYON
PAGTAMBAL NGA GAMITON ANG KAUGALINGON NIMONG DUGO
NGALAN SA PAGTAMBAL	KON UNSAY MAHIMO NIINI	Mga Kapilian nga Kinahanglan Nimong Desisyonan (Maayo nga makigsulti ka una sa imong doktor una ka pa modawat o dili modawat sa bisan hain niining mga paagiha.)
CELL SALVAGE O PAGSALBAR SA SELULA	Magpamenos sa mausik nga dugo. Panahon sa operasyon, ang dugo nga moagas gikan sa samad limpiyohan o salaon ug dayon, lagmit sa way-bugto nga paagi, ang dugo ibalik sa pasyente.	____ Ako modawat ____ Ako basin modawatc ____ Ako dili modawat
HEMODILUTION	Magpamenos sa mausik nga dugo. Panahon sa operasyon, ang dugo ipatipas ngadto sa mga bag ug pulihan ug dili-dugo nga volume expander. Busa molayaw ang dugo nga mahibilin diha sa pasyente panahon sa operasyon, nga diyutay na lang ang pulang mga selula sa dugo. Panahon o pagkahuman sa operasyon, ang gipatipas nga dugo ibalik ngadto sa pasyente.	____ Ako modawat ____ Ako basin modawatd ____ Ako dili modawat
HEART-LUNG MACHINE	Magmentinar sa sirkulasyon. Ang dugo ipatipas ngadto sa usa ka artipisyal nga heart-lung machine diin ang dugo butangan ug oksiheno ug ibalik ngadto sa pasyente.	____ Ako modawat ____ Ako basin modawate ____ Ako dili modawat
DIALYSIS	Molihok isip usa ka organo. Sa hemodialysis, ang dugo moagi sa usa ka makina nga magsala ug maglimpiyo niini sa dili pa kini ibalik sa pasyente.	____ Ako modawat ____ Ako basin modawatf ____ Ako dili modawat
EPIDURAL BLOOD PATCH	Magpatang-on sa pluwido sa naghisa nga dugokan. Ang diyutayng dugo sa pasyente iineksiyon diha sa nipis nga hapin nga nagputos sa dugokan. Kini gamiton sa pagpilot sa samad sa naghisa nga dugokan.	____ Ako modawat ____ Ako basin modawatg ____ Ako dili modawat
PLASMAPHERESIS	Magtambal sa sakit. Ang dugo kuhaon ug salaon aron makuha ang plasma. Idugang ang kapuli sa plasma, ug ang dugo ibalik sa pasyente. Ang pipila ka doktor lagmit gustong mogamit ug plasma gikan sa laing tawo aron ilisan ang plasma sa dugo sa pasyente. Kon kanay himoon, kini nga kapilian dili dalawaton sa usa ka Kristohanon.	____ Ako modawat ____ Ako basin modawath ____ Ako dili modawat
LABELING O TAGGING	Pagdayagnos o pagtambal sa sakit. Kuhaag diyutayng dugo ang pasyente. Ang dugo sagolan ug tambal ug dayon ibalik kaniya. Lainlain ang gitas-on sa panahon nga bulag sa lawas ang dugo.	____ Ako modawat ____ Ako basin modawati ____ Ako dili modawat
PLATELET GEL; AUTOLOGOUS (NAGKAHULOGAN NGA “HINIMO GIKAN SA KAUGALINGON NIMONG DUGO”)	Magpilot sa mga samad, magpamenos sa pagdugo. Kuhaag diyutayng dugo ang pasyente. Ang dugo kuhaan sa ubang mga tipik niini aron halos mga platelet ug puting mga selula na lang ang mahibilin. Kini nga solusyon idapat sa mga samad sa operasyon. Matikdi: Diha sa pipila ka solusyon, ang makapaapol sa dugo nga gikan sa dugo sa baka maoy gigamit.	____ Ako modawat ____ Ako basin modawatj ____ Ako dili modawat

c d e f g h i j Matikdi: Dili pareho ang mga pamaagi sa lainlaing mga doktor sa pagdapat sa matag usa niini nga mga pagtambal. Hangyoa ang imong doktor sa pagpatin-aw pag-ayo kon unsay nalangkit sa bisan unsang gisugyot nga pamaagi aron maseguro nga kini nahiuyon sa mga prinsipyo sa Bibliya ug sa imong mga desisyon nga gipasukad sa tanlag.