Ewe Apilukulukuun Manausefal—ifa Aucheaan Ngonuk?
“En mi suukalo poum, iwe, ka apwonueta mochenin iteiten monumanau meinisin.” —KOL FEL 145:16, New World Translation.
EU RAN emon at itan Christopher, tiu ierin, pwiin we watte, pwiin inan we me puluwan, me nour kewe ruuemon at ra fiti an chon Kraist angangen afalafal kulokun lesossor lon eu leeni mi arap ngeni Manchester, England. Ewe chassi itan Awake! a aporausa minne a fis ngeniir. “Mwirin leolowas, ra feilo kukunou lon eu leeni itan Blackpool, eu leenien turis mi kanoto e nom orosset. Meinisin ekkena wonumon ra nom lein 12 aramas mi makai lupwen a fis eu aksiten lupwen waar we a ssa won al, iwe, ekkewe polis ra apasa pwe a ‘sokkolo watteen ewe aksiten.’ ”
2 Lon ewe pwinin mwen ewe aksiten, ena famili a fiti ewe Congregation Book Study, iwe, ra kaeo ussun porausen malo. Semen Christopher a apasa pwe “Christopher emon at mi kan ekiekifichi sokkun poraus meinisin. Lon ena pwinin a affataochu meefian ussun eu fonufan sefo me an apilukuluk fan iten mwach kkan. Iwe, lupwen am aua porausfengen, Christopher a kota: ‘Iei eu feioch sia kuna pokiten kich Chon Pwarata Jiowa: Inaamwo ika sia kan riaffou ren ewe mettoch malo, nge sia silei pwe eu ran sipwap chufengensefal won fonufan.’ Esor emon leim mi meefi ifa ussun alon na epwe wiliiti eu mettoch mi fokkun auchea ngenikem.”a
3 Fite ier me mwan, lon 1940, emon chon Pwarata itan Franz seni ewe fonu Austria a kapwung, iwe, a tongeni nninniilo ren an tun uan pokiten an ese mochen likitalo an fel ngeni Jiowa. A iei ussun an Franz mak ngeni inan we seni eu leenien fotek lon Berlin: “Seni minne ua kaeo, ika upwe eani an sounfiu akkapwon, epwe wewe ngeni ai fori eu tipis mi fichiiti kapwungun malo. Me rei nge ina eu mettoch mi fokkun ngau. Esap wor ai apilukulukuun manausefal. . . . Iwe iei, Inei na mi achengicheng me meinisin pwii me fefinei kana, ikenai ua rong ai apwung, nge ami ousap niuokkus pun ua angei apwungun malo, iwe, lesor upwe nninniilo. A wor ai pochokkul seni Kot, nge a pwal ina ussun meinisin chon Kraist mi enlet seni lom lom. . . . Ika ami oupwe tuppwol tori malo, sipwap chufengensefal lon ewe fansoun manausefal. . . . A iei chok mwo tori ach sipwe chufengensefal.”b
4 Ewe apilukulukuun manausefal a fokkun auchea ngeni Christopher me Franz. Me rer nge a wesewesen enlet ena apilukuluk. Ese mwaal porauser a achungu letipach! Ren ach sipwe alapalo ach kilisou ngeni Jiowa me apochokkula ach apilukuluku ewe fansoun manausefal, sipwe kaeo ewe popun epwe fis eu fansoun manausefal me ifa ussun ena mettoch epwe kku manauach.
Langepwiin Ewe Manausefal Won Fonufan
5 Lon eu langepwi ussun minne epwe fis atun ewe Engerou Ierin Nemenemen Kraist Jises, ewe aposel Jon a kuna fiffisitaan ewe fansoun manausefal won fonufan. A makkei pwe “Ua pwal kuna ekkewe aramas mi malo, ir ekkewe mi lap o pwal ir ekkewe mi kis. . . . Iwe, ewe matau a fangeta ekkewe mi malo mi nonnom lon i, o Malo me Eitis ra fangeta ekkewe mi malo ra nonnom lon ir.” (Pwarata 20:12, 13) Meinisin mi fotek lon Eitis (Seol), nge iei leenien peiasen chon fonufan meinisin, repwe towu, ese lifilifil menni tettelin aramas ra popu seni, weween, aramas mi “lapalap” are “kisikis.” Chokewe mi malo me le matau repwe pwal manausefal lon ena atun. Ina eu fansoun mi amwarar lon an Jiowa kokkot.
6 An Kraist nemenem lon ukuukun engerou ier epwe poputa ren fotekiloon me koturuloon Setan lon ewe apis. Esap wor emon lein ir kewe mi manausefal are ir kewe mi manau mwirin ewe riaffou mi lapalap epwe tongeni tupulo ren Setan lon ena fansoun nemenem, pun Setan epwe fofo. (Pwarata 20:1-3) Eli me rech nge engerou ier eu fansoun mi ttam, nge me ren Jiowa, ina “eu chok ran.”—2 Piter 3:8.
7 Me ren ewe langepwi, an Kraist Engerou Ierin Nemenem epwe eu fansoun kapwung. Iei makkeien ewe aposel Jon: “Ua pwal kuna ekkewe aramas mi malo, ir ekkewe mi lap o pwal ir ekkewe mi kis, pwe ra ukkuta mwen mesen ewe leenien motun king. Iwe, emon a suuki ekkewe puk. A pwal suuki pwal eu puk, ewe puken manau. Iwe, ekkewe mi malo, ra kuna ar apung ren minne a makketiu lon ekkewe puk, ren minne ra fori. . . . Iwe, ir meinisin ra kuna apung ren minne ra fen fori.” (Pwarata 20:12, 13) Nengeni mwo pwe ena apwung esap longolong won minne aramas ra fori are rese fori mwen ar malo. (Rom 6:7) Nge, epwe longolong won masouen ekkena “puk” repwap suuk lon mwach kkan. Minne aramas ra foffori mwirin ar kaeo masouen ekkena puk epwe ina ewe minen affata ika iter epwe mak lon “ewe puken manau.”
“Manausefal ngeni Manau” Are “Manausefal Ngeni Apwung”
8 Mesemwan lon kunaen Jon we langepwi, a mak pwe a nom ren Jises “kien malo me Eitis.” (Pwarata 1:18) I noun Jiowa “Samolun manau,” iwe, epwe wiisen apwungu “ekkewe mi manau me ekkewe mi malo.” (Fofor 3:15; 2 Timoti 4:1) Ifa ussun epwe fori ena mettoch? Ren an amanauasefalli ir kewe mi onnut lon malo. Iei alon Jises ngeni ir kewe mi rong an afalafal: “Ami ousap mairu ren ei mettoch, pun ewe kulok epwe war, iwe, meinisin mi nonnom lon ekkewe peiasen achechchem repwe rong leuwan, iwe, repwe towu.” Mwirin, a apasa pwe “Ekkewe mi fori mettoch mi murinno repwe kuna eu manausefal ngeni manau, nge ekkewe mi fori mettoch mi ngau repwe kuna eu manausefal ngeni apwung.” (Jon 5:28-30, NW) Iwe, ifa ewe apilukuluk a nom ren ekkewe mwan me fefin mi manau lom lom?
9 Lupwen chokena mi tuppwol lon fansoun lom lom repwe liwinsefal lon ewe fansoun manausefal, repwe kuna pwe ekkewe pwon ra anomu ar lukuluk woor a wesewesen pwonuta. Epwe wenewenen watte ar mochen silei ika io Mwirimwirin noun Kot we fefin, ewe mi mak porausan lon ewe akkaewin oesini lon Paipel, lon Keneses 3:15! Epwe ifa me watteen ar pwapwa lupwen repwe rong pwe ena Messaia mi pwonetiu, Jises, a tuppwol tori an malo, iwe, a ina ussun an fangolo manauan pwe epwe eu moon kepich! (Mattu 20:28) Ir kewe mi etiwer lupwen repwe manaueta repwe kuna watte chengel seni ar akkalisiir le weweiti pwe kaworen ewe moon kepich eu minen pwarataan an Jiowa chen me umoumoch. Lupwen ekkewe chon manausefal repwe kuna minne an Kot we Muu a foffori ren an epwe apwonueta an Jiowa kokkot ngeni ei fonufan, esor tipemwaramwar pwe letiper epwe ur ren kapasen mwareiti Jiowa. Epwe wor watte ar fansoun fan iten ar repwe pwarata ar tuppwol ngeni Semer we lon lang, ewe mi ur ren tong, me Noun we. Meinisin mi manau lon ena atun repwe kuna pwapwa seni ar fiti ewe angang mi watte, angangen asukula ekkewe fite pilion aramas mi manaueta seni malo, pwe epwe pwal lamot ngeniir ar repwe luku ewe moon kepich Kot a awora.
10 Lupwen Eperiam epwe manausefallita, epwe kuna watte kinamween letipan seni an manau fan nemenien ewe “telinimw,” nge ina ewe telinimw a aneanei an epwe nonnom fan. (Ipru 11:10) Epwe ifa me watteen chengelin Jop lupwen epwe rong pwe an tuppwol a apochokkula noun Kot kewe chon angang mi kuna sossotun ar tuppwol! Iwe, epwe ifa me watteen an Taniel tipeni an epwe silei pwonutaan ekkewe oesini a wiisen makkei fan aitien ewe ngun mi fel!
11 A enlet pwe meinisin mi kuna manau lon ewe minefoon fonufan mi pwung ren ar manausefallita are ar manau mwirin ewe riaffou mi lapalap repwe kaeo chommong mettoch ussun an Jiowa kokkot ngeni fonufan me ir kewe mi nonnom won. Ewe kokkotun kaeo lon ewe Engerou Ier epwe eu mettoch mi fokkun apwapwa pokiten ewe apilukulukuun manau esemuch me an aramas tufichin mwareiti Jiowa tori feilfeilo chok. Iwe nge, epwe akkaewin lamot minne emon me emon epwe fori fansoun ach sipwe kaeo masouen ekkewe puk mi suuk. Sipwe wesewesen apwonueta minne sipwe kaeo? Sipwe ekilapei me lechuuni meinisin ekkewe poraus mi fokkun lamot, weween, poraus mi tufichin apochokkulakich le fiu ngeni ewe saingoon fansoun Setan epwe sotuni le arikikichelo seni ewe enlet?
12 Esap nama senikich ekkewe feioch mi amwarar repwe toto rech ika sipwe alamota ekkewe alillis mi kawor seni an Kraist we asorun penmanau. Esap nom ren ir kewe mi manausefallita ekkewe sokkun semmwen are apwangapwang mi nom ren aramas lon ei fansoun. (Aisea 33:24) Inis mi pochokkul me ewe apilukulukuun ar repwe angei manau mi unusoch epwe mut ngeni meinisin chon ewe fonufan sefo ar repwe tufichin fiti ewe angangen asukula ekkewe fite pilion chon manausefal ussun ewe alen manau. Chokana repwe pwal fiti ewe angang mi lap seni sokkun angang meinisin aramas ra fen sotun apwonuereta won fonufan, nge iei ewe angangen awilalo unusen fonufan ngeni eu paratis mi mwareiti Jiowa.
13 Lupwen Setan epwe musulo seni ewe apis fan iten ewe saingoon sossot, epwe sotuni pwal eu le otupu aramas. Me ren Pwarata 20:7-9, meinisin ekkewe ‘muu mi tupulo,’ are kumiin aramas mi ttur fan an Setan kewe rau mi ngau repwe kuna ar apwungun kitetterilo: ‘Ekkei epwe feitiu seni lang me nniirelo.’ Ren ir kewe leir mi manausefal lon ewe Engerou Ier, ar kitetterilo epwe wewe ngeni ar kuna eu manausefal ngeni apwung. Nge, ir kewe mi tuppwol mwirin ar manausefal repwe angei ewe liffangen manau esemuch. A enlet pwe ar manausefal epwe wewe ngeni “eu manausefal ngeni manau.”—Jon 5:29.
14 Ifa ussun ewe apilukulukuun manausefal epwe tongeni auruurukich pwal mwo nge iei chok? Nge iei eu kapas eis mi lamot seni ena: Met sipwe fori fan iten ach sipwe wesewesen kuna lon mwach kkan ekkewe feioch mi popu seni ewe manausefal?
Ekkoch Lesen Sipwe Tongeni Kaeo Iei Chok
15 Eli emon attongom a fen malo kanoto chok, iwe iei, eli ka kan weiresin pwakini watte osukosuken an ese chuen nom reom emonnewe mi fokkun achengicheng ngonuk. Ewe apilukulukuun manausefal a kan alisuk pwe kopwe meefi ewe sokkun kinamwe me pochokkul ir kewe rese silei ewe enlet resap tongeni meefi. Paul a auruuru chon Tesalonika ren makkeian ei ngeniir: “Am mi mochen pwe ami oupwe wewe usun ir ekkewe mi fen mourelo, pwe ousap lolilen usun chok ekkewe ekkoch esor och apilukuluk allim rer.” (1 Tesalonika 4:13) En mi tongeni kunok om ka nonnom lon ewe fonufan sefo, iwe, ka kuna an aramas manausefallita? Ika ina, iwe, kopwe meefi auruurun letipom ren om ekkekieki ewe apilukulukuun om kopwe kunasefalli attongom kewe.
16 Eli iei ka meefi riaffou lon inisum pokiten pwunungauen an Atam u ngeni Kot, iwe, eli a uruk och samau. Kosap mut ngeni om riaffou an epwe anama sonuk chengelin ewe apilukulukuun om kopwe fiti ewe fansoun manaueta, iwe, kopwe manausefal fan eu inis mi pochokkul me aumanau lon ewe fonufan sefo. Iwe, lupwen mesom kewe repwe suukulo me kopwe kuna wonmesen ir kewe mi etiwok pwe kopwe fiti ar chengel pokiten om manausefal, kopwe wesewesen pwarata om kilisou ngeni Kot pokiten an tong mi fiti kirokiroch.
17 Nge lon ei fansoun, sipwe kaeo ruu lesen mmen lamot ach sipwe lefareni. Ewe aewin lesen, iei lamoten ach sipwe angang ngeni Jiowa ren unusen letipach. Pokiten ach appiru nouch we Masta, Jises Kraist, ach pennuku manauach a kan pwarata tong ngeni Jiowa me chon oruch kewe. Ika an aramas u ngenikich are ar eriaffoukich epwe angei senikich tufichin manauach are ach tufichin nemeni mwokutukutuch, a pposolo letipach pwe sipwe pochokkul lon ach lukuluk ese lifilifil met sokkun sossot epwe torikich. Ika chon u ngenikich repwe ekiekin nnikichelo, iwe, ewe apilukulukuun manausefal epwe kan auruurukich me apochokkulakich pwe sipwe tuppwol ngeni Jiowa me an we Muu. Ewer, ach tinikken fan iten ewe angangen esilefeili porausen ewe muu me ewe angangen foralo chon kaeo a kan akkanomukich won ewe al mi emmwen ngeni ekkewe feioch esemuch Jiowa a fen ammonlata fan iten chon pwung.
18 Ewe oruuen lesen a weneiti ekkewe sossot mi tottorikich pokiten apwangapwangen futukach. Sileiach ussun ewe apilukulukuun manausefal me ach aucheani umoumochun Jiowa a akkapochokkula tipepposuch fan iten ach sipwe nukuchar lon ach lukuluk. A iei ussun an ewe aposel Jon ourourakich: “Ousap tongei fonufan, are ekkena mettoch mi nonnom lon fonufan. Are emon a tongei fonufan, iwe, esor ewe tongei Semach lon i. Pun ekkena mettoch meinisin mi nonnom lon fonufan, mochenia-ingauen fituk, mochenia-ingauen mesach, o lamalam tekian ach pisek, ese mo popu seni ewe Sam, pwe seni chok fonufan. Iwe, fonufan epwe morelo, o pwal an kewe mochenia-ingau; nge i mi fori letipen Kot epwe nonnom feilfeilo chok.” (1 Jon 2:15-17) Ewe mettoch chei wouun fonufan, ewe mi pappani letipen chommong aramas, esap lien luki letipach ika sipwe apopofengenni ena me “ewe manau mi enlet.” (1 Timoti 6:17-19) Ika epwe torikich sossotun lisowu mwaal, epwe pposolo letipach le fiu ngeni. Sia miritiiti pwe ika sipwe malo mwen Armaketon, ach foffori ekkewe mettoch mi ngau me ren Jiowa epwe tongeni anomukich lein ir kewe esor ar apilukulukuun manausefal.
19 Nge lap seni meinisin, sisap monuki pwe a nom rech ewe wiis mi fokkun auchea, wiisen ach sipwe apwapwai letipen Jiowa iei me pwal tori feilfeilo chok. (An Salomon Fos 27:11) Ika sipwe tuppwol tori ach malo are tori sopwoloon ei otot mi ngau, epwe affata ngeni Jiowa pwe sia peni i lon ewe popun alongolongun kapwung fan iten io a wor an pwuung le nemeni unuselapen lang me fonufan. Iwe, epwe ifa me watteen ach chengel ika sipwe manau lon ewe Paratis won fonufan ren ach kuna manau atun ewe riaffou mi lapalap are ren ach manaueta ren eu manaman, manamanen ewe manausefal!
Kaworen Minne Sia kan Tipeni
20 Lon ach kaeo iei porausen ewe manausefal, ese polu ach kewe kapas eis meinisin. Ifa ussun Jiowa epwe akkota nonnomun ir kewe mi pupulu lupwen ra malo? (Luk 20:34, 35) Aramas repwe manaueta lon ekkewe leeni ikewe ra malo ie? Chon manaueta repwe manausefal orun chok leenien ar kewe famili? Chommong kapas eis resaamwo polu ussun kokkotun ewe manausefal. Iwe nge, a lamot ach sipwe chechchemeni makkeien Jeremaia ei: “Ewe Samol mi Lapalap a och ngeni chokewe mi eani i apilukuluk, ngeni chokewe mi kutta i. A murina pwe aramas repwe witiwit fan mosonoson, pwe ewe Samol mi Lapalap epwe amanaueer.” (Kolun Kechu 3:25, 26) Lon ewe fansoun Jiowa a fen filata, epwe polu meinisin ach kewe kapas eis. Pwata sipwe tongeni wesewesen luku ena?
21 Iwe, ekieki mwo alon ewe sou makkei kolupin lupwen a kolu Jiowa: “En mi suukalo poum, iwe, ka apwonueta mochenin mettoch meinisin mi manau.” (Kol Fel 145:16) Lupwen a wakatetta ierich, mochenich kewe ra kan sissiwil. Minne sia tipeni le semiritich we a sokko seni minne sia tipeni iei. Ach ekiek ussun ewe mettoch manau a kan sissiwil pokiten minne kunaach me pwal pokiten ach kewe apilukuluk. Nge, Jiowa epwe wesewesen awora mettoch meinisin mi murinno sipwe tipeniir lon ewe fonufan sefo.
22 Minne a akkaewin lamot ngenikich iei, ach sipwe tuppwol. “Eu chok mettoch epwe fokkun auchea ren eman chon angang, pwe epwe allukuluk ngeni an samol.” (1 Korint 4:2) Kich chon angang fan iten ewe poraus allim mi lingemwarar, porausen an Kot we Muu. Ach tinikken le ekkesilefeili ena poraus allim ngeni meinisin a kan alisikich le nonnom won ewe al mi emmwen ngeni manau. Sipwe chechchemeni fansoun meinisin pwe “fansoun me minne sise ekiekin kuna” a tottorikich meinisin. (An Salomon Afalafal 9:11, NW) Ren ach sipwe akukkunalo aurekin lon manauach pokiten nukunukungauen fonufan, sipwe kamwochunnuk won ewe apilukuluk mi lingemwarar, apilukulukuun ewe manausefal. Kopwe wenewenen luku pwe ika epwe ussun ita kopwe malo mwen poputaan an Kraist Engerou Ierin Nemenem, kopwe tongeni meefi auruurun letipom pokiten an a nukunuk pwe eu fansoun ngaselo seni riaffou epwe war. Lon ewe fansoun Jiowa a fen filata, kopwe tongeni aloni alon Jop ei ngeni ewe Chon Forikich: “En kopwe koriei, nge ngang upwe paluenuk.” Amwo sokkun kapasen eingeing meinisin epwe weneiti Jiowa, ewe mi mwotoresiiti an epwe amanausefalli meinisin mi nonnom lon ekiekin!—Hiop 14:15.
En Mi Chechchemeni?
• An aramas kapwung le atun ewe Engerou Ier epwe longolong won met?
• Pwata fitemon repwe eani “eu manausefal ngeni manau” me ekkoch repwe eani “eu manausefal ngeni kapwung”?
• Ifa ussun ewe apilukulukuun manausefal a tongeni auruurukich iei chok?
• Ifa ussun Kol Fel 145:16 a alisikich le eani ekiek mi pwung ussun ekkan kapas eis resaamwo polu fan iten ewe manausefal?
[Footnotes]
a Pi ewe Awake! minen July 8, 1988, pekin taropwe 10, forien Chon Pwarata Jiowa.
b Jehovah’s Witnesses—Proclaimers of God’s Kingdom, pekin taropwe 662, forien Chon Pwarata Jiowa.
[Ekkewe kapas eis fan iten ewe lesen]
1-3. Ifa ewe apilukuluk ekkoch ra eani fan iten mwach kkan? Awewei mwo.
4. Mei fet meefiom ussun ekkena poraus sia fen alleaniir, me met sipwe kaeo ussun iei?
5, 6. Ewe langepwi ewe aposel Jon a makkei lon Pwarata 20:12, 13 a pwarata met?
7. Ewe kapwung le atun an Kraist Engerou Ierin Nemenem epwe longolong won met?
8. Ikkefa ekkewe ruu mettoch epwe tongeni fis ngeni chon manausefallita?
9. (a) Lupwen aramas repwe manausefallita, esor tipemwaramwar pwe chommong leir repwe keran rong met sokkun poraus? (b) Menni angang mi lapalap, angangen asukula aramas, epwe pwonuta?
10, 11. (a) Ewe Engerou Ier epwe suuki met sokkun feioch ngeni meinisin mi manau won fonufan? (b) Epwe fet meefiach ussun ena mettoch?
12. Met epwe alisi emon me emon pwe epwe fiti ewe angangen asukula aramas me ewe angangen awilalo fonufan ngeni eu paratis ren unusen tufichin?
13, 14. Met popun Setan epwe musulo lon ewe saingoon sossot, me met epwe tongeni fis ngeni emon me emon leich?
15. Ifa ussun ach luku porausen ewe manausefal a tongeni alisikich iei chok?
16. Neman epwe fet ach memmeef lupwen ewe fansoun manausefal epwe poputa?
17, 18. Ikkefa ekkewe ruu lesen mi lamot sipwe lefareniir?
19. Ifa ewe wiis mi fokkun auchea sisap monuki?
20, 21. Met epwe alisikich pwe sipwe tuppwol inaamwo ika esaamwo polu meinisin ach kewe kapas eis ussun ewe fansoun manausefal? Awewei mwo.
22. Pwata a pwung ewe popun ach sipwe mwareiti Jiowa?
[Lios lon pekin taropwe 19]
Ifa ussun ach luku porausen ewe manausefal a tongeni alisikich iei chok?