Pöütalo Ekkewe “Mettoch Mi Lamotongaü”
“Eman mi föri sokopaten angang mi lomotongau esap wor an mirit.”—SALF. 12:11.
1. Ikkefa ekkoch me lein mettochuch kewe mi aüchea, me ifa ussun sipwe äeäfichiir?
KICH Chon Kraist meinisin a wor rech sokkopaten tufichich. Eli epwe kapachelong pöchökkülen inisich, tufichich lon pekin ekiek, are wöüöchüch. Pokiten sia tongei Jiowa, sia pwapwa le äeä tufichich lon an we angang me apwönüetä ei kapasen pesepes: “Kopwe asamolu ewe Samol mi Lapalap ren om fang ngeni seni woum.”—SalF. 3:9.
2. Met sokkun öüröür ewe Paipel a ngenikich ussun ekkewe mettoch mi lamotongaü, me ifa ussun ei öüröür a weneitikich lon wesewesen manauach?
2 Iwe nge, ewe Paipel a pwal kapas ussun mettoch mi lamotongaü me a öüröürakich ach sisap alusmwäälielo wöüch le äeä fän itan. Lon ei sokkun mettoch, äfänni alon Än Salomon Fos 12:11: “Eman mi angang won fanüan epwe wor chomong anan mongö, nge eman mi föri sokopaten angang mi lomotongau esap wor an mirit.” Ese weires än emön epwe weweiti ena mwitün. Ika emön mwän a äeä an fansoun me pöchökkül le angang weires pwe epwe atufichi an famili, epwe wesewesen tori ewe aükükün tufich me lükülüköch a mochen. (1 Tim. 5:8) Iwe nge, ika a alusmwäälielo wöün le chechchei mettoch mi lamotongaü, a affata pwe “esap wor an mirit,” ese pwal itepök me rüüepek an tufichin apwüngalo pworaus, me ese pwüng ewe popun an a föri mettoch. Neman, ena sokkun aramas epwe osupwang.
3. Ifa ussun än Paipel we öüröür ussun ekkewe mettoch mi lamotongaü a weneiti ach fel ngeni Jiowa?
3 Nge epwe ifa ussun, ika sipwe apwönüetä ewe kapasen emmwen lon Än Salomon Fos lon ach fel? Iwe, sia küna pwe Chon Kraist mi achocho me likitü le angang ngeni Jiowa repwe enletin lükülüköch. Epwe lükülükü än Kot kewe feiöch iei, me eäni äpilükülük mi lüküchar lon mwachkkan. (Mt. 6:33; 1 Tim. 4:10) Iwe nge, emön Chon Kraist mi rikilo ren ekkewe mettoch mi lamotongaü a atai an ririöch ngeni Jiowa me an äpilükülükün manau esemuch. Ifa ussun sipwe tümünükich seni ena mettoch? Mi lamot sipwe silleni ekkewe mettoch lon manauach mi “lamotongaü” me ämääraatä ach likitü le pöütiirelo.—Älleäni Taitos 2:11, 12.
4. Ikkefa ekkewe mettoch mi lamotongaü?
4 Ikkefa mwo ekkewe mettoch mi lamotongaü? Ekkewe mettoch epwe erikikichelo seni ach angang ngeni Jiowa ren unusen ngünüch. Ren chök awewe, epwe kapachelong ekkewe sokkopaten minen apwapwa. Ewer, esor ngaüen ekis minen apwapwa are kunou. Nge atun sia alapa ach äeä ach fansoun lon ekkewe mettochun “apwapwa” pwe iwe sia tunalo ekkewe mettoch mi weneiti ach angangen fel, ekkewe minen apwapwa ra wiliti mettoch mi lamotongaü, pun a efeiengaüa ach ririöch ngeni Jiowa. (SalAf. 2:24; 4:6) Ren an epwe tümünü pwisin i, emön Chon Kraist epwe ämääraatä itepök me ruuepek, me ppiifichi ifa ussun a äeäfichi an fansoun. (Älleäni Kolose 4:5.) Iwe nge, a wor ekkewe mettoch mi lamotongaü ra kon efeiengaü lap seni ekkewe minen apwapwa. Eü me leir, ekkewe kot chofona.
Pöütalo ekkewe Kot mi Lamotongaü
5. Fän chommong, ifa ussun ewe Paipel a nöünöü ewe kapas “lamotongaü”?
5 A mmen amwarar pwe lon lap ngeni ekkewe wokisin lon Paipel a pwä ewe kapas “lamotongaü,” a weneiti ekkewe kot chofona. Awewe chök, Jiowa a ereni chon Israel: “Ousap föri fän itemi uluulun anü, ousap aüetä uluulun anü ika ür, ousap pwal aüetä eföü fau mi auluul ngeni anü lon fanüemi pwe oupwe fel ngeni.” (Lif. 26:1) King Tafit a makkei: “Jiowa a lapalap. Sipwe mwareiti i, o sipwe pwal niuokkusiti i lap seni ekkewe kot meinisin. Pun än chon ekkewe mwu kewe kot ra chök lamotongaü. Nge Jiowa a föri ekkewe läng.”—1 Kron. 16:25, 26, NW.
6. Pwata ekkewe kot chofona ra lamotongaü?
6 Ussun Tafit a affata, a wor rech chommong pisekin ännet ussun tekian Jiowa. (Kölf. 139:14; 148:1-10) A ifa me feiöchün ekkewe chon Israel ar pachelong lon eü pwonen ririöch ngeni Jiowa! A ifa me umwesiir ar ra kul seni i me chapetiu ngeni ekkewe ululun anümwääl me ür mi pin me rer! Nge lon fansoun osukosuk, a ffat pwe ar kewe kot chofona ra enletin lamotongaü, esor pöchökküler pwe repwe pwisin seläniir, nge a fen ina me lapoloon ar rese tongeni seläni ekkewe chon fel ngeniir.—Souk. 10:14, 15; Ais. 46:5-7.
7, 8. Ifa ussun “Wöün Fönüfan” epwe wiliti emön kot?
7 Lon chommong fönü ikenäi, aramas ra chüen chapetiu ngeni ekkewe ululun förien pöün aramas, me ekkena kot ra chök lamotongaü iei ussun me loom. (1 Jon 5:21) Iwe nge, ewe Paipel a aweweei pwe ekkoch mettoch lükün ekkewe ululun repwe pwal tongeni wiliti ekkoch kot. Ren chök awewe, ekieki mwo alon Jises keei: “Esap wor eman a tongeni angang ngeni ruoman samol. Pun epwe oput eman, nge epwe echeni ewe eman, ika epwe tipeni eman nge epwe turunufasei ewe eman. Ousap tongeni angangepök ngeni Kot me [Wöün Fanüfan].”—Mt. 6:24.
8 Ifa ussun “Wöün Fönüfan” epwe wiliti emön kot? Iwe, awewe chök, ekieki ussun eföü faü a nom lon eü mälämäl lon Israel loom. Ena faü a tongeni lamot ren kaütään eü imw are tikoten eü imw. Iwe nge, ika repwe äeä le aüetä “ür” are “fau mi auluul ngeni anü,” epwe wiliti eü minen ächepetek ngeni nöün Jiowa kewe aramas. (Lif. 26:1) A pwal ina ussun moni, a lamot ika sia nöünöü lon minne mi mürinnö. A lamot le atufichi manauach, me sia tongeni nöünöüfichi lon än Jiowa angang. (SalAf. 7:12; Luk 16:9) Nge ika sipwe akkomwa ach chei moni lap seni ach angangen Chon Kraist, moni epwe wiliti emön kot ngenikich. (Älleäni 1 Timoti 6:9, 10.) Lon ei fönüfan ikewe a kon lamot ngeni aramas chei pisek, sipwe anükünükü pwe ekiekich epwe itepök me rüüepek lon ei mettoch.—1 Tim. 6:17-19.
9, 10. (a) Ifa ekiekin emön Chon Kraist ussun sukul tekia? (b) Met eü efeiengaüan sukul tekia?
9 Pwal eü mettoch mi lamot nge a tongeni wiliti eü mettoch mi lamotongaü, ina sukul tekia. Sia mochen nöüch kewe repwe angöch lon sukul pwe repwe tongeni atufichi manauer. Ika emön Chon Kraist a achocho le angöch lon sukul, epwe tongeni älleänifichi Paipel fiti weweöch, ekiekifichi me apwüngalo ifa ussun epwe ataweei an kewe osukosuk lon eü napanap mi tipeeü ngeni ekiekin Kot. Epwe pwal lipwäköch le asukula ekkewe pworaus mi enlet lon Paipel ren kapas mi ffataffatöch me achchüngü letipen aramas. Sipwe äeä watteen fansoun ika sipwe achocho le angöch lon sukul, nge epwe lamot.
10 Iwe nge, met ekiekich ussun sukul tekia lon college are university? Iei chommong ra meefi pwe a fokkun aüchea fän iten ach sipwe sopwöch. Iwe nge, chommong mi chei sukul tekia ra küna pwe le sopwoloon, tupwuer a chök ur ren tipatchemen fönüfan mi efeiengaü ngeniir. Ena sokkun asukul a alusmwäälielo ierin säräfö mi aüchea ewe itä repwe tongeni äeä le angang ngeni Jiowa. (SalAf. 12:1) Neman, ese ämäirü pwe lon ekkewe fönü ia chommong ra fiti sukul tekia ie, a chokükkünülo seni loom chon lükü Kot. Emön Chon Kraist a eäni lükülük woon Jiowa, nge sap woon tipatchemen fönüfan seni sukul tekia, fän iten lükülüköch.—SalF. 3:5.
Kesap Mut ngeni Mochenian Futuk Epwe Wiliti emön Kot
11, 12. Pwata Paul a apasa ussun ekkoch pwe: “Ra eäni kot luker”?
11 Lon nöün we taropwe ngeni Chon Filipai, ewe aposel Paul a kapas ussun pwal eü mettoch epwe tongeni wiliti emön kot. A kapas ussun ekkoch ra piin chon fel ngeni Jiowa, iwe, a apasa: “Pun chommong ra fefetal usun chok ua fen aporausa ngenikemi fan chommong, o iei upwe pwal apasa ren kechiu, pwe ir chon oput an Kraist we [iraan ninni]. Sopolar mi chok kiteter, ra eani kot luker, . . . ra tipeni mettochun fonufan.” (Fil. 3:18, 19) Ifa ussun luken emön epwe wiliti emön kot?
12 Ä pwälo pwe chienan Paul kana me loom ra alamota mocheniangaüen futuk lap seni ar repwe eti Paul le angang ngeni Jiowa. Eli ekkoch ra möngöwatte are ünüwatte tori ar ra möngömmong are ünüpuch. (SalF. 23:20, 21; apöpö ngeni Tuteronomi 21:18-21.) Nge eli ekkoch ra filatä ar repwe aunusalo ar fansoun le chei mettochun fönüfan lon fansoun Paul me tenechepwäk lon ar angang ngeni Jiowa. Amwo sisap fokkun mut ngeni mochenin ewe sia kan eita ngeni manau mi mürinnö epwe efisi kükkünütiuen ach angang ngeni Jiowa ren unusen ngünüch.—Kol. 3:23, 24.
13. (a) Met weween tipemmong, me ifa ussun Paul a aweweei? (b) Ifa ussun sipwe tongeni tti senikich tipemmong?
13 Paul a kapas ussun pwal eü sokkun fel mi chofona. A makkei: “Iei minne, oupwe nielo ekkewe mettochun fonufan mi nom remi: lisou, limengau, mocheisou, mocheniangau, o pwal tipemmong, ewe sokkun ekiek usun chok fel ngeni ununun anu.” (Kol. 3:5) Tipemmong, ina ach mocheniaiti och mettoch esap ach. Epwe tongeni wewe ngeni pisek. Epwe tongeni pwal pachelong mochenien lisowu mwääl. (Eks. 20:17) A lamot sipwe mirititi pwe ena esin tipemmong epwe wewe ngeni fel ngeni ululun are fel ngeni emön kot chofona. Jises a äeä eü kapas awewe pwe epwe pwäri lamoten ach sipwe unusen achocho le nemenifichi ena sokkun mocheniangaü.—Älleäni Mark 9:47; 1 Jon 2:16.
Tümünuk seni Kapas mi Lamotongaü
14, 15. (a) Met ewe “mettoch mi lamotongaü” a ächepeteki chommong lon ränin Jeremaia we? (b) Pwata alon Moses kewe ra fokkun lamot chapur?
14 Kapas a pwal tongeni kapachelong lon mettoch mi lamotongaü. Ren chök awewe, Jiowa a ereni Jeremaia: “Ekewe soufos ra eäni itei lon ar osuni mine a chofana. Üsap akünöör, üsap allük ngeniir, üsap pwal kapas ngeniir. Ra kapas ngenikemi usun künaer mi chofana, ar pwee a lomotongau, pun ra püsin ekiekietä.” (Jer. 14:14) Ekkena soufos chofona ra apasa pwe ra kapas fän iten Jiowa, nge ra achöüfetälei pwisin ekiekiir, pwisin ar tipatchem. Iwe, alor a “lamotongaü.” Ra pwal lamotongaü me eü minen efeiengaü lon pekin lükü. Lon 607 B.C.E., chommong chon aüselinga ekkena sokkun kapas mi lamotongaü ra mälo le pöün ekkewe sounfiun Papilon nge resaamwo chinnap.
15 Sokko seni ena, Moses a ereni ekkewe chon Israel: “Oupwe iseis lon lelukemi ekei kapas meinisin üa pwäri ngenikemi ikenai, . . . Pun ei allük esap fos pön ngenikemi, nge i fen manauemi. Oupwe aleasochisi pwe oupwe manauatam lon ewe fanü oupwe le pwerela lon pekilan ewe chanpupu Jortan, pwe oupwe fanüeni.” (Tut. 32:46, 47) Ewer, alon Moses a popu seni ngünün Kot. Iwe, ra fokkun aüchea, enletin lamot, ren pöchökkülen ewe mwu. Ekkewe ra älleäsochisiir ra pwapwaesini ttamen manauer me sopwöchür. Amwo sipwe pöütalo kapas mi lamotongaü me fitipach ngeni kapasen ewe enlet mi lamot chapur fansoun meinisin.
16. Ifa meefiach ussun alon ekkewe sou ääk mi appölüwa Kapasen Kot?
16 Sia rong pworaus mi lamotongaü ikenäi? Ewer. Ren chök awewe, ekkoch sou tipatchem ra apasa pwe mettoch meinisin ra pükün fis me minne ekkewe sou ääk ra käeö ra ännetatä pwe ese chüen wor popun sipwe lükü pwe a wor emön Kot, pwe sipwe tongeni aweweei mettoch meinisin ren met a pükün fiffis woon fönüfan. Ekkena sokkun pworaus mi sikesik ra itä efisi ach osukosuk? Fokkun aapw! Tipatchemen aramas a sokko seni tipatchemen Kot. (1 Kor. 2:6, 7) Iwe nge, sia silei pwe lupwen äitien aramas a appölüwa met Kot a pwäri, iteiten fansoun meinisin äitien aramas a mwääl. (Älleäni Rom 3:4.) Inaamwo ika tipatchemen aramas a feffeitä lon ekkoch pekin käeö, nge a pwüng minne ewe Paipel a apasa ussun tipatchemen aramas: “Pun met ei fanüfan a ekieki pwe ina tipachem, a umwes me ren Kot.” Ika sipwe apöpö ngeni tipatchemen Kot esor kaükün, tipatchemen aramas a chök lamotongaü.—1 Kor. 3:18-20.
17. Ifa meefiach ussun kapasen ekkewe nouwisen Kristentom me ekkewe chon rikilo?
17 Pwal eü awewe ussun kapas mi lamotongaü a pwälo lein ekkewe nouwisen lamalamen Kristentom. Ra erä pwe ra kapas fän iten Kot, nge lap ngeni ar keei afalafal rese longolong woon Paipel, me met ra apasa ra chök lamotongaü. Ekkewe chon rikilo ra pwal eäni kapas mi lamotongaü, ra erä pwe ra tipatchem lap seni “ewe chon angang mi tuppwel o tipatchem” mi kefilitä. (Mt. 24:45-47) Iwe nge, ekkewe chon rikilo ra apasa pwisin ar tipatchem, me alor kana ra lamotongaü, eü minen chepetek ngeni ese lifilifil iö a aüseling ngeniir. (Luk 17:1, 2) Ifa ussun sipwe tümünükich pwe site tupulo rer?
Ifa Ussun Sipwe Pöütalo ekkewe Pworaus mi Lamotongaü
18. Ifa ussun sipwe tongeni apwönüetä ewe kapasen öüröür lon 1 Jon 4:1?
18 Ewe aposel Jon a ngenikich kapasen öüröür mi mürinnö ren ei mettoch. (Älleäni 1 Jon. 4:1.) Ren ach tipeeü ngeni än Jon kapasen öüröür, sia kan pesei ekkewe sia chuuriir lon ewe angangen afalafal pwe repwe etittina met ra käeö ren ar kükküttafichi seni lon Paipel. Ina eü kapasen emmwen mi pwal mürinnö ngenikich. Ika sia rongorong ekkoch pworaus mi esiita ewe enlet are aitengaüa ewe mwichefel, ekkewe elter, are pwich kewe, sisap mwittir lükü. Iwe nge, sipwe pwisin eisinikich: “Napanapen ewe emön a arongafeili ei pworaus a tipeeü ngeni met ewe Paipel a apasa? Ekkeei pworaus ra apöchökkülatä än Jiowa kewe kokkot? A äfeffeitääi kinamween ewe mwichefel?” Ese lifilifil met sia rongorong, nge ika epwe epiita ewe mwichen pwipwi nge esap apöchökkülatä, ina eü mettoch mi lamotongaü.—2 Kor. 13:10, 11.
19. Ifa ussun ekkewe elter repwe anükünükü pwe ar kewe kapas resap lamotongaü?
19 Ekkewe elter ra pwal käeö eü lesen mi aüchea ussun kapas mi lamotongaü. Fansoun repwe awora fön, repwe chechchemeni pwe mi aükük ar tufich me resap chök ärere lon ar awora öüröür mi chök popu seni pwisin ar sile. Fansoun meinisin repwe aloni alon Paipel. Ewe aposel Paul a awora eü kapasen emmwen mi mürinnö, a erä: “Oupwe chök apwönüetä mine a mak.” (1 Kor. 4:6) Ekkewe elter resap et me lükün met a makketiu lon ewe Paipel. Resap pwal et me lükün ekkewe kapasen fön lon Paipel mi makketiu lon ekkewe puk, förien ewe chon angang mi tuppwöl me tipatchem.
20. Met epwe älisikich le pöütalo ekkewe mettoch mi lamotongaü?
20 Mettoch mi lamotongaü ra fokkun efeiengaü, ese lifilifil ika iir “kot,” kapas, are pwal eü mettoch. Ina popun, sipwe achocho le tingor än Jiowa älillis pwe sipwe esilla ekkewe mettoch mi lamotongaü, me sipwe kükkütta an emmwen ren ifa ussun sipwe pöütiirelo. Ika sipwe föri ena, sia tipeeü ngeni alon ewe sou makkei kölfel: “Kopwe akulu mesei seni mettoch mi lomotongau, nge kopwe amanauaei ren om kapas.” (Kölf. 119:37) Lon ewe lesen mwirin ei, sipwe sopwosopwolo le pworausfengen ussun aücheaan ach sipwe etiwa än Jiowa kewe emmwen.
Ka Tongeni Aweweei?
• Ikkefa ekkewe “mettoch mi lamotongaü” sipwe kan pöütalo?
• Ifa ussun sipwe tümünü pwe sisap mut ngeni moni an epwe ussun emön kot?
• Ifa ussun mochenien futuk a tongeni wiliti ussun emön kot?
• Ifa ussun sia tongeni pöütalo kapas mi lamotongaü?
[Sasing lón pekin taropwe 7]
Ekkewe chon Israel repwe ‘atakeni fönüer’ nge resap chechchei mettoch mi lamotongaü
[Sasing lón pekin taropwe 9]
Kesap mut ngeni mochenien pisek an epwe ammangalo om angang ngeni Jiowa
[Sasing lón pekin taropwe 10]
Alon ekkewe elter ra lamot chapur