Ewe Eu Chok Mettoch epwe Amoielo Oput
“Esap tongeni wor oput ika esor niuokkus. . . . Sia kan oput minne sia niueiti, ina minne, ikewe a wor oput ie, ewe mettoch niuokkus a pwal nom ie.”—CYRIL CONNOLLY, LITERARY CRITIC AND EDITOR.
CHOMMONG sou kaeo lapalapen nonnomun aramas ra luku pwe oput a popu seni meefien leutun aramas. Emon sou silelap lon pekin mwokutukutun muu a apasa pwe “Eli oput a chok pukun nom ren aramas seni le poputaan,” weween, a ita ina ussun pukun nikinikin aramas.
Sia weweiti ewe popun a ina ussun ekiekin ekkewe sou kaeo nikinikin aramas. Repwe tongeni kaeo chok nikinikin aramas mi uputiu “fitifengen me minne mi mwaal” me pwal “lon tipis,” nge ina alon ekkewe kapas mi pin lon Paipel. (Kol Fel 51:5) Pwal mwo nge ewe Chon For, lupwen a nengeni aramas mi nom fan nemenien tipis fite ngerou ier lom, a “kuna pwe an aramas foforingau a fokun wattela won fonufan, nge ekiekin leluker a chok ngauala fansoun meinisin.”—Keneses 6:5.
Apap, lifilifil aramas, me ewe oput mi fisita seniir ra kan popu seni aramas pokiten ar rese unusoch me ir mi tipennap. (Tuteronomi 32:5) A eu minen aletipechou pwe esor eu mwicheichen aramas are muu mi tufichin efisata och siwil lon letipen aramas fan iten ekkena mettoch, ese lifilifil met ra ekiekin apwonueta. Iei alon Johanna McGeary, emon chon aporaus ussun ekkan fonuen ekis: “Esor och sokkun polis, inaamwo ika a wenewenen pochokkul, epwe tufichin amoielo ewe sokkun oput mi efisata watteen nninniiloon aramas lon Bosnia, Somalia, Liberia, Kashmir, me ewe Caucasus.”
Iwe nge, mwen ach sipwe kutta met epwe tufichin amoielo oput, mi lamot ach sipwe akkom weweiti met ekkewe chommong sokkun fofforun oputa aramas a popu seni.
Niuokkus a kan Efisata Oput
Esor tipemwaramwar pwe ikenai ekkoch me lein ekkewe mettoch mi akkaewin ekkefisata fitikoko pokiten oput a weneiti lapalapen an aramas nonnomfengen me pekin moni. Fan chommong a wor watte lifilifil aramas me fofforun oputa aramas lon ekkewe leeni ir mi watte nour moni a chokukkun seni ekkewe lusun aramas. Pwal eu, fan chommong a wor oput ika chon eu tettelin aramas lon eu leeni ra meefi pwe epwe kukkunulo nour moni pokiten katolongen chommong chon ekis.
Eli ekkoch repwe meefi pwe ekkena warefo repwe angei seniir ekkewe angang mi suuk pun repwe angang fan iten liwin kukkun, are epwe kisikisilo liwinin fonu. Ese ffat ika mi wesewesen wor popun ar repwe lolileniesini ekkena mettoch. Niuokkusun an epwe kukkunulo nour moni me niuokkusun an epwe weiresilo nonnomur are ar tufichin manaueni ewe sokkun manau ra pwapwa ngeni, ikkeei ruu mettoch mi pochokkul mi tongeni efisata lifilifil aramas me oput.
Met epwe fis akkom fan iten an epwe tufichin molo oput? Epwe siwil ekiekin aramas.
Siwilin Ekiek
McGeary a kuna pwe “siwil mi enlet epwe tongeni fis seni chok pwisin filien aramas.” Iwe, ifa ussun filien aramas epwe tongeni siwil? Seni kunaen aramas a pwalo pwe ewe minen eppetin oput mi pochokkul seni mettoch meinisin, me ewe mi tufichin amwokutu aramas mwen mettoch meinisin, me ewe mi likiitu mwen mettoch meinisin, a popu seni ewe Kapasen Kot, ewe Paipel. A ina ussun pun “ewe kapasen Kot mi manau o manaman, a ken seni sokkun katilas meinisin mi ken me ruu epek, o a tu ngeni tori aimufeseni manau o ngun, o pwal ekkewe kailen chuu me masouen chuu; o a pwal tongeni apungu ekkewe ekiek o mochenian letipach.”—Ipru 4:12.
Pwungun pwe moloon lifilifil aramas me oput esap tongeni pukun fis, me esap tongeni muttir fis. Nge a pwak ena mettoch. Jises Kraist, ewe mi angoch seni meinisin le achungu ewe letip me emiriti ewe mwelien letip, a tufichin amwokutu aramas pwe repwe siwil. Fite milion ra fen tufichin apwonueta ei fon mi mirit seni Jises Kraist: “Oupwe tongei chon oput ami, o iotekini ir mi eriaffoukemi.”—Mattu 5:44.
Pokiten fofforun Jises a tipeeu ngeni minne a eani afalafal, a apachalong Mattu lein chienan kewe mi achengicheng, nge i emon chon angei takises me lom, me a sochoul me ren chon Jus. (Mattu 9:9; 11:19) Jises a pwal poputani ewe sokkun lamalam mi unusen limoch, iwe, lo, lo, epwap kapachelong fite ngerou chon Jentail, nge mesemwan mi ttielo seniir ar repwe choni me a wor koum lefiler me chon Jus. (Kalesia 3:28) Aramas seni ekis meinisin ra wiliiti chon tapwelo mwirin Jises. (Fofor 10:34, 35) Chokena ra itefoulo pokiten ar tong mi sokkolo watteen. (Jon 13:35) Lupwen aramas mi ur ren oput ra nnielo Stifen ren ar monei ngeni fau, nge i emon noun Jises chon kaeo, iei amuchun an kapas: “Samol, kosap tipi ngenir ei tipis.” Stifen a mochen pwe minne mi wesewesen murinno epwe fis ngeni chokewe mi oput i.—Fofor 6:8-14; 7:54-60.
Ikenai chon Kraist mi enlet ra fen pwal apwonueta an Jises fon, ewe mi era pwe repwe foffor murinno, esap ngeni chok pwiir kewe chon Kraist, pwe pwal mwo nge ngeni ir mi oput ir. (Kalesia 6:10) Ra kan wenewenen achocho le amoielo oput seni manauer. Pokiten ar miritiiti ekkewe mettoch mi pochokkul mi tufichin efisata oput lon letiper, ra akkachocho ngeni ar repwe akkasiwili oput ren tong. Ewer, ussun emon re lom mi mirit a apasa, “oput a afisata anini, nge tong a pwoluela ekewe pupungau meinisin.”—An Salomon Fos 10:12.
Iei makkeien ewe aposel Jon: “Are emon a oput pwin Soulang, iwe, i emon chon nielo aramas; o oua fen sinei pwe manau esemuch ese nonnom lon emon chon nielo aramas.” (1 Jon 3:15) Chon Pwarata Jiowa ra luku alon na. Ina minne, iei ra kan ikkionfengen—seni sokkun aramas, me einang, me muu—lon eu kumi mi tipeeufengen me a fen molo seniir oput, iwe, ir wesewesen eu mwicheichen pwipwi mi nom ekis meinisin won fonufan.
Oput epwe Morolo!
Eli kopwe apasa ‘Nge a murinno ena ren chon ena mwich. Iwe nge, sap minne ena mettoch epwe unusen amoielo oput seni ach ei fonufan.’ Mi enlet pwe inaamwo ika esor oput lon letipom, nge kopwe chuen tongeni feiengau ren. Ina minne, sipwe anomu ach lukuluk won Kot fan iten minne epwe wesewesen amoielo ei lapalap mi ngau a nom won unusen fonufan.
Iei an Kot kokkot, pwe oput epwe unusen molo seni fonufan ekiselo chok. Ena mettoch epwe fis fan nemenien ewe muu lon lang Jises a aiti ngenikich ach sipwe ioteki: “Semem mi nonnom lang, itom epwe fel, muom epwe feito, letipom epwe pwonueta, won fonufan usun chok lon lang.” (Mattu 6:9, 10) Lupwen epwe unusen polu ena iotek, ekkewe lapalap mi efisata oput esap chuen wor.
Iei och poraus mi murinno seni ena! A wor pisekin annet mi lukuchar pwe sia manau lon “ekkewe ran le sopwoloon.” Ina popun, sipwe tongeni luku pwe ekiselo chok sipwe kuna pwe oput epwe molo seni ei fonufan. (2 Timoti 3:1-5; Mattu 24:3-14) Lon ewe fonufan sefo Kot a pwonei, epwe wor eu ngun mi enlet, ngunun pwipwifengen, pun aramas meinisin repwe fen unusochulo.—Luk 23:43; 2 Piter 3:13.
Sia etiwok pwe kopwe kapachelong lon ena mwichen pwipwi mi ur ren tong!