‘Athu Enjene Ahinfiyedha’

1-3. Txini epadduwile mudheelina amambali ana awa wa Yezu, ki eji enlagiha eni mwaha wa Yezu?

YEZU onoziwa wila ogoma wa okalawo waye velaboni ya vati onowaddamela vaddiddi. Dhihaliwo sumana dhiñgonovi bahi, nanda ohikala mabasa menjene anfanyeeliye okosa! Iyene onolaleya na arumiwi aye o Perea, murudda wa omadheelo wa nzuwa wa Mwinje Jordau. Anolaleya mpaddi wa ogusini adhowaga o Jeruzalemi, wenewo onfuna Yezu omuja Paskwa wogomihedha onakaane magomo manddimuwa vaddiddi.

² Mumaleli Yezu ologa na mukalelo woliba na asogorheli ena a relijiau, ohikala nigudulano niñgono. Athu anodhana aima awa wila amoone Yezu. Ninga munooneyelani aimaya ahikaana saizi yothiyana-thiyana, sabwani Marko onawaddana awene na mazu alabihedhiye mundduni wila amuloge mima wa vyaka 12, oku Luka alabihedhaga nzu ninaddana “omwana.” (Luka 18:15; Marko 5:41, 42; 10:13) Txibarene, mburo onkala aima ohikaana ohagalala na onyagula vina kunfwasa. Anamasunza a Yezu aahakooddiha amambali, txino oonaga ninga Nabuya ohidhaaleliwa mabasa mpaka okoodda watanaala aima. Yezu okosile eni?

³ Mooneliye ejile empadduwa, Yezu ohitikina. Na ani? Na aima? Na amambali? Nne—na anamasunza aye! Iyene ohiloga: “Athiyení ayma adhe vali miyo, kamwakoddihe vowi omwene wa Mulugu bwa athu ninga abene. Ddinoddubela: ohinakela omwene wa Mulugu n’ekalelo ya ayma, kanavolowemo-wene. Venevo oakumbatha, oawika mada vamusorho, oarurya.” (Marko 10:13-16) Mulogelo wa Marko apano onlagiha wila Yezu wahakumbatha na nzivelo, masiki vina txino aabarelaga aima ena ‘bagakumbatha na myono dhaye,’ ninga mutapuleli namatapulela dhahi. Na mukalelo wowooneya, Yezu onoziveliwa vaddiddi aima. Dhaene, apano ninosunzavo elobo yina mwaha wa Yezu​—iyene onofiyedheya.

4, 5. (a) Nikaane dhavi ebaribari yawila Yezu wanfiyedheya? (b) Mavuzo gani anaapepesehu mu kapituluni eji?

⁴ Kowiliwa Yezu wali muthu worutxa, wohifiyedheya obe wovithukula txibarene aima aba kaganfiyedhile; vina amambali awa kagakaanile ofuru wa onfiyedha. Ninga munooneliwe nipadduwo nthi, kunwodha wawoona amambaliya na emwerumweru oku mulobwana oddu wa nemi bagalagihedha aima awa nzivelo naye, alogaga wila Mulugu onowawika thima vina onowakwela vina bagarurya? Txibarene, masiki vakaaniliye mabasa manddimuwa vaddiddi, iyene wahikalavi muthu wafiyedheyetxa.

⁵ Bani ena amoona Yezu okala wofiyedheya? Txini yamukosiha iyene okala wofiyedheya s’ohirutxa? Nisunze dhavi okala ninga Yezu? Ndoweni noone.

Bani Amoonile Yezu Okala Wofiyedheya?

6-8. Wili-wili Yezu wakala na ani, ki mweddelo waye wathiyani dhavi na obule wa asogorheli a relijiau?

⁶ Venevo vanengesiwe Muthaka wa Mateu mpaka Joau, txino onela wuma milomo na muthengo munddimuwa wa athu aahatximile onfiyedha Yezu. Motagiha, mowiwanana na iyene, wili-wili ninowengesa mwaha wa “muthithi wa athu.” “Muthithi wa athu wanimfwara; athuyá adhana o Galileya.” “Athu enjene amugumanela.” ‘Athu enjene ahinfiyedha.’ “Muthithi munddimuwa wanimfwara.” (Mateu 4:25; 13:2; 15:30; Luka 14:25) Indde, wili-wili Yezu wanrijiwa na mithithi dha athu.

⁷ Abaya aali athu a mmawani, abene asumuleliwa na asogorheli a relijiau bagela ‘athu a vati.’ Afarizi na anamakutha anloga vamentoni va athu otene wila: “Ataduwa abo ahinnonelamo mazu a Malebo Okoddela.” (Joau 7:49) Musogorhomwa dholeba dha arabinu dhihirumeela wila Afarizi na anamakutha aahikaana mweddelo obu. Asogorheli enjene a relijiau awoona athu aba ninga athu oohikala elobo, ahifiyedha okooddaga oja na awene, ogula dhilobo dhawa obe ovega na awene. Ena andidela ologa wila athu abale ahaziwile nlamulo na mulomo kana njeedhelo na ovenya mu okwani! Athu aba enji oohikala elobo anlapelana vaddiddi na asogorheli aba othiya wakumbirha nikamihedho obe musogorhelo. Mbwenye Yezu kaali dhaene.

⁸ Yezu wanandana motapuwa na athu a mmawani. Wanja na awene, wanavulumutxa, wanasunziha vina wanavaha njeedhelo. Txibarene, Yezu kapothotxa ejile yaliye, aziwaga wila athu enjene agahikoodda gari ya omulaba Yehova. (Mateu 7:13, 14) Txibarene, iyene wanjeedhela wila kadda muthu agahakulela nanda wahawoona enjene na ewodhelo ya ofewa murima. Vahikala othiyana vaddiddi na anamakutha abale vina Afarizi owuma murima! Na mukalelo wotikiniha, masiki vina anamakutha na Afarizi aahinfiyedha Yezu nanda enjene mwa abene aahisaddula makalelo awa banfara Yezu. (Merelo 6:7; 15:5) Areeli ena vina athu a guru annimoona vina Yezu okala wofiyedheya.​—Marko 10:17, 22.

9. Ayana amoonela eni Yezu okala wofiyedheya?

⁹ Ayana kova onfiyedha Yezu na ofuru. Wili-wili annoona nibeddo ninddimuwa na asogorheli a relijiau. Arabinu wili-wili animbedda muthu waasunziha ayana. Txibarene, ayana kathiyiwa ovaha onamoona mmuthegoni mwathongiwa miladdu; ooniwa ninga anamoona oohikuluveleya. Vina arabinu aahifiyedha ologa mmalobeloni mwenemo mwamutamaalelani Mulugu sabwa ya ohikala ayana! Masiki dhaene, ayana kanfanyilena Yezu ekalelo eji. Enjene aaninfiyedha, afuna osunza. Motagiha, ninomoona Maria murogori wa Lázaro bagilatile omanyaloni wa Nabuya, bafwasedhi ovuruwana mazu a Yezu oku mbalaye Marta bazuzumile na opiya dhoja. Yezu wahimutamaalela Maria sabwa ya osakula wofanyeela.​—Luka 10:39-42.

10. Yezu wathiyanile dhavi na asogorheli a relijiau mwa mukalelo wawooniye aredda?

¹⁰ Aredda vina gwe aaninfiyedha Yezu, masiki vathamagihiwani na asogorheli a relijiau. Nlamulo na Mizé nahikaana musasanyedho wa wasugula aliba maranya, na sabwa yawi ahaaravihe athu ena ereddaya, mbwenye kawali matibeelo a okoodda wakaanela thagaraga. (Onamakutha, kapitulu 13) Musogorhomwa magano a arabinu, txibarene aloga wila aliba maranya aneeddiha mara ninga mari. Asogorheli ena a relijiau anfiyedha waponyedha magorhomonddo aliba maranya wila ahawaddamele! Enorutxa watanaalela abale eeddihiwa dhaene anfanyeela oliba murima vaddiddi omususela namasunziha namasunzihavi, mbwenye aliba maranya aahinfiyedha Yezu. Mmodha wahiloga mazu aba avuweyile vaddiddi a nroromelo: “Nabuya, mugafuna, munowodha oddikoddeliha.” (Luka 5:12) Kapitulu endawo, ninela osekeserhamo yowakula ya Yezu. Ovano, enowakwana ologa wila obu onamoona onddimuwa wawila Yezu wanfiyedheya.

11. Yotagaiha gani enlagiha wila abale alemeliwe na miladdu ankaana ofuru onfiyedha Yezu, ki eji ekaleli eni ya makamaka?

¹¹ Abale alemeliwa muladdu aaninfiyedha Yezu motapuwa. Motagiha katanaalela mudhidhi wasiyarhi Yezu vatakulu va Mfarizi dhahi. Muyana waziwiwa okala muthegi wahivolowa bakokora omanyaloni wa Yezu, alilaga sabwa ya muladdu waye. Mintoridha dhahinyethiha manyalo a Yezu, venevo muyanaya bakuputhana manyalo a Yezu na nthithi. Eji bigakoseya, oddule wamwakeli Yezu wahisusela mundduni na osilidheya bamusumulela vaddiddi Yezu sabwa ya omuthiya muyana oddu omwaddamela, na nzivelo Yezu wahimutamaalela muyanaya sabwa ya otxinuwa waye wa murima wotene nanda wahimulibiha na nlevelelo na Yehova. (Luka 7:36-50) Ovanene opitha wale, athu alemeliwe miladdu anofanyeela okaana ofuru wafiyedha abale anwodha wakamiha ovenyihedha omarho wawa na Mulugu! Txini yamukosihile Yezu okala wofiyedheya vaddiddi?

Txini Yamukosiha Yezu Okala Wofiyedheya?

12. Sabwa yani kintikiniha wila Yezu wanfiyedheya?

¹² Kobuwela wila Yezu wannimutagiha Babi waye wa odhulu na mukalelo wowakwana. (Joau 14:9) Bibilia ononubutxedha wila Yehova ‘kalapelina na muthu-muthu wa iyo.’ (Merelo 17:27) ‘Namakela nlobelo,’ Yehova ddofiyedheya vaddiddi wa adhari aye oororomeleya vina wa athu ena anfuna omuziwa vina omulaba na murima wotene. (Masalmo 65:2) Katanaalela​—Muthu waguru dhopitha vina wa makamaka wa elabo yotene vina onofiyedheya vaddiddi! Ninga Babi waye, Yezu onowakwela athu. Mmakapituluni andawo, ninela osekeserha okwela wathidda mmirimani mwa Yezu. Yezu wanfiyedheya, txibarene, sabwani wakwela athu kuwarutxa woonawa. Ndoweni nipepese merelo a Yezu abene alagiha okwela oku.

13. Amambali amutagihe dhavi Yezu?

¹³ Txibarene athu anziwa s’ohirutxiwa wila Yezu wannazuzumela. Ntanaalo naye kanigomile na rurumutxa Yezu bali mutxiddo mwa makathamiho. Ninga mumalelihu woona, amambali abale mmudheelanina aima awa, Yezu wahikalavi wofiyedheya masiki vadhaaleliwiye mabasa, balemeliwe na mabasa manddimuwa. Eji yotagiha yaderetu wa amambali! Walela ana nthi nikathamiho mwilaboni ya ddabuno. Masiki dhaene, jaderetu yawila aima awoonege amambali awa okala oofiyedheya. Akala oli mambali, onoziwa wila ohikala midhidhi dhindhaaleliwiwe mabasa vaddiddi bugakoodda owodha onvaha mwanawo nikamihedho ninfuniye. Dhaenevi, weyo podi omulibiha wila onela omutamelela mudhidhi mohigoneela? Venevo vansorihiwe nzu nawo, mwanawo onela osunza nlivo na ovilela. Vina onela oziwa wila mudhidhi wotene weyo onomurumeela na ohagalala wila oofiyedhe na makathamiho otene.

14-16. (a) Mikalelo gani dhamuthukuleli Yezu okosa ntikiniho naye noroma, ki eji yakaleli eni yokosa yaderetu vaddiddi? (b) Ntikiniho na Yezu o Kana nalagiha eni mwaha wa Yezuya, navahaga nsunzo gani amambali?

¹⁴ Yezu wahaziwiha athu wila wanzuzuma na esile dhazuzumiha athuya. Motagiha, katanaalela ntikiniho noroma nakosile Yezu. Iyene woona mathanga a matelo o Kana, sidadi yali mu Galileya. Nahipadduwa nikathamiho novaha manyazo, vinyu yahigoma! Mai wa Yezu Maria, wahimpanga mwanaye ejile yapadduwile. Ki Yezu wakosile eni? Waharuma akamihedhi odhaaliha manje mikaathe mitanu na mmodha. Muthukuleliwani vañgonovi bivahiwa munddimuwa wa muthupoya, iyene wahoona wila yali vinyu yaderetu vaddiddi! Wali muniya wa samarhi-samarhi? Nne, manje ‘ahisadduliwa bakala vinyu.’ (Joau 2:1-11) Oromana wale athu anofunaga osaddula elobo bikala elobo yina. Mwari mwa vyaka mazana menjene alobwana dhahi atxemerhiwa alquimistas (anamatamela osaddula safurhi ekale nddarhama) ahitamela osaddula mujila okale nddarhama. Awene txipo kanawodhege, masiki safurhi na nddarhama vakalilani dhilobo dholaddana vaddiddi. Ki manje na vinyu? Nsunzo na Química ninlagiha wila manje kanrutxa, ana dhilobo biili dha makamaka. Vinyu, ena othamagela dhilobo txikwi, dhinjidha mwa esene sorutxa vaddiddi! Yezu agakoseli eni elobo eji yotikiniha wila asasanyedhe nikathamiho nthi niñgono ninga otuweya vinyu vamathangani?

¹⁵ Nikathamiho nthi kanali niñgono wa namatela na namateliwaya. O Oriente Médio wa nsaka na wale, wawakela aleddo wahikaana thima vaddiddi. Ogoma vinyu vamathangani a matelo ogahavaha manyazo atelaniya, evahaga yiwelo yohikala mwaha wa siku nawa na matelo vyaka dhigadhilewo. Nikathamihona nanazuzumiha vina nannimuzuzumiha Yezu. Noona wakosavo elobo. Onowodha woona sabwa yafiyedheliwa Yezu na athu na makathamiho awa?

¹⁶ Wili, amambali podi osunzavo elobo. Ki mwanawo agofiyedha balemeliwe na makathamiho? Weyo podi onyengetheliwa opwaza ejile enimuzuzumiha ninga elobo yohikala elobo. Txino weyo podi onyengetheliwa woonaga mwahaya ninga woteyiha. Ogaladdaniha na mithorho dhawo, makathamiho a mwanaya podi okala ninga kayo elobo. Kobuwela vina wila kayo nikathamiho niñgono vamentoni va mwanaya! Akala enompatha oddule onimukweliwe vaddiddi, kinfanyeela vina wupatha? Omuziwiha mwanawo wila onotanaala ejile enimuzuzumiha onela wukosiha okala mambali wofiyedheya.

17. Yezu wimetxile yotagiha gani ya okurumuwa, ki ekalelo eji ekaleli eni mutonyo wa guru?

¹⁷ Ninga musekeserhihu mu Kapitulu 3, Yezu wali wokurumuwa vina woviyeviha. (Mateu 11:29) Okurumuwa, obu mukalelo wokoddela vaddiddi, onamoona wa guru wa oviyeviha wa murima wa muthu. Eji epaddi ya misapo dha muya wa Mulugu nanda oniwananihiwa na zelu ya Mulugu. (Galásia 5:22, 23; Tiago 3:13) Masiki na oligiwa onddimuwa, Yezu waniviwañganela. Oviyeviha waye txibarene kuwali wobana. Muziwi dhahi ohiloga mwaha wa mukalelo obu okurumuwa: “Txibarene sisi kayo wobana.” Txibarene, enofuna guru wila nitximihe owali wehu nanda banaweeddiha athu ena na okurumuwa. Mbwenye sabwa ya Yehova oreeliha guru dhehu, iyo podi omutagiha Yezu mwa olagiha okurumuwa, nanda eji enela onikosiha okala oofiyedheya vaddiddi.

18. Ofewa murima wa Yezu onlagiha yotagiha gani nanda onubuwelela eni wila mukalelo obu ogahimukosiha muthu okala wofiyedheya?

¹⁸ Yezu wali muthu wofewa murima. Yezu bali o Tiru, muyana dhahi wahinfiyedha sabwani mwanaye wa muyana wela ‘otabutxiwa na muya wabure.’ Na mikalelo miraru dhothiyana-thiyana, Yezu wahilagiha wila kafuna okosa ejile yafuna muyanaya. Woroma, iyene kaakulile; wanawili, Yezu wahimulagiha muyanaya sabwa yakooddeliye okosa ninga mwakumbirhela muyana oddule; wanoraru, wahiloga emarya yalagihile deretu sabwa yakooddeliye okosa ninga mwafunela muyanaya. Masiki dhaene, mukalelo obu wali wotuwa ntanaalo, wovadda murima? Yezu wahilagiha wila muyana oddule wali va ngovini sabwa ya okosa mapoka na mulobwana munddimuwa ninga Yezu? Nne, txibarene muyana oddu wahikaana nikuluvelo. Iyene kakaleli okumbirhavi nikamihedho mbwenye wahididelavi masiki vakaliye ninga kafuna omukamiha muyanaya. Yezu wahoona nroromelo nthi nddimuwa vaddiddi nthene namuthukuleli odidelavi nanda Yezu wahinvulumutxa mwanaye wa muyana. (Mateu 15:22-28) Txibarene ofewa murima wa Yezu, ofuna waye ovuruwana vina okosavo elobo egakala yofanyeela, wanakosiha athu ofuna onfiyedha!

Weyo Onofiyedheya?

19. Niwodhe dhavi oziwa akala ninofiyedheya-wene?

¹⁹ Athu anoziveliwa oviwoonaga ninga bofiyedheya. Motagiha, athu ena ana mpaddo, anoziveliwa ologaga wila misuwo dhihifuguwa, yawila abale analamulelani mudhidhi wotene ali ootapuwa wafiyedha. Txibarene Bibilia ohikaana nlago nthi na guru: “Enjene anoviwoona ninga ororomeleya; muthu wororomeleya onfanyeya uvi?” (Gano dh’olelana 20:6) Kinrutxa ologa wila ninofiyedheya, mbwenye ninororomeleya banigatagiha txibarene mukalelo obu wa okwela wa Yezu? Yowakulaya engayela mukalelo onnoona athu ena othiya mukalelo oniviwoonehu nanya. Paulo ohiloga: “Ofewa wenyu murima woneyege na athu etene.” (Filipi 4:5) Kadda muthu wa iyo onokosa deretu ovivuza: ‘Athu ena anddoona dhavi? Ddinziweya dhavi?’

20. (a) Ekaleli eni yofuneya anddimuwa a mmulogoni wa Akristu okala oofiyedheya? (b) Ninfanyeelela eni okala oofewa murima mwa ejile enjeedhelihu mwa anddimuwa a mmulogoni?

²⁰ Makamaka anddimuwa a mmulogoni wa Akristu anokosela guru okala oofiyedheya. Na guru dhotene anofuna osoriha mazu alebiwe va Izaiya 32:1, 2: “Aboyá anere okala ninga ebarelo nsaka na pevo, ninga thawelo nsaka na mpulo, ninga mukulekule ondhana manje mwilaboni mwawuma, ninga mundduri wa mwango oli mwiddeddereni.” Kadda munddimuwa wa mmulogoni onwodha operheka nibarelo nthi, muridhiho vina nifuruleyo agakalagavi wofiyedheya. Txibarene, okosaga dhaene wili-wili onorutxa, sabwani anddimuwa a mmulogoni ahikaana mabasa oolemela vaddiddi mmasikuni aba oorutxa. Masiki dhaene, anddimuwa a mmulogoni onokosela guru okoodda okalaga ninga ahidhaaleliwa mabasa vaddiddi wila atanaale dhofuna dha mabila a Yehova. (1 Pedro 5:2) Abali ena a mmulogoni anotamela ofewa murima mwa ejile enjeedhelani wa alobwana aba oororomeleya, alagihaga ekalelo ya oviyeviha vina olaba vamodha na awene.—Ahebreu 13:17.

21. Amambali akalevi dhavi oofiyedheya wa anawa, nanda mu kapituluni eji endawo ninfuna nisekeserhe eni?

²¹ Amambali anotamela ovivahedhela anawa mudhidhi wotene. Obu mwaha munddimuwa vaddiddi! Awene anfuna wila ana awa aziwe wila ahikaana muthiddeeleyo wa omukuluvela Babi obe Mai. Amambali aba a Akristu anokala pasope okala ookurumuwa vina oofewa murima, kayo omunyanyuwelaga mwanaya agabweka yovirigana obe agalagiha yubuwelo yojomba. Amambali venevo vanasunzihani ana na ovilela, anokosela guru okalavo opangana wotapuwa. Txibarene, iyo notene ninfuna nikalevi oofiyedheya, ninga mwakaleli Yezu. Mu kapituluni endawo, ninela osekeserha supaje ya murima wotene wa Yezu, mmodha mwa mikalelo dhimukosihile okala wofiyedheya.