Dhowakula dha Mabasa na Yeddelo Yehu ya Okristu
3-9 YA FEVERERO
MAFUMO A MAZU A MULUGU | WITA 12-14
“Nipagano Ninupatta”
(Wita 12:1, 2) Nabuya ologa dhahi na Abramu: “Thiya elabo yawo, ziza nawo, mudhi wa babawo, omwalele elabo enautonyedhe miyo. 2 Ddinere owira nikolo na nlogo ninddimuwa; ddinoururya, ddinothithimiha nzina nawo; weyo onere wakalela athu nipara na gari.
it-3 155 ddima 4
Nipagano
Nipagano Nikosiwe na Abrahamu. Enoneya ninga nipagano nikosiwe na Abrahamu niromile olaba mudhidhi wabuwile Abramu (Abrahamu) mwinje Eufrate, adhowaga o Kanaá. Mmalele nipaganona okosiwa, dhihivira vyaka 430. (Gal 3:17) Yehova ologile na Abrahamu nsaka nakaliye o Mesopotámia, muttette w’o Ur, elabo y’o Kaldeya, Mulugu ohimwaddela wi ete oleddo, adhowe elabo egamulagihiliye. (Mer 7:2, 3; Wita 11:31; 12:1-3) Obudduwa 12:40, 41 (LXX) ononaddela wi omamalelo wa yaka ya 430 bali mw’Ejipitu vina mw’ilaboni y’o Kanaá, “siku-nene ntho”, ana Izrayel ahibudduwa mw’Ejipitu, mwenemo mweriwani adhari. Awene afuruliwe siku 14 mweri wa Nizan yaka ya 1513 K.A., nsaka na Paskwa. (Obud 12:2, 6, 7) Eji enoniha wi Abrahamu wabuwile mwinje wa Eufrate adhowaga o Kanaá siku 14 mweri wa Nizan yaka ya 1943 K.A., vina enoneya wi ji yakene eji eromile olaba nipagano nikosiwe na Abrahamu. Mulugu ohimuttanyuwela Abrahamu dila yanawili mmaleliye odhowa elabo ya Kanaá vina mfiyedhiye o Sikém, Mulugu vina ohenjedha nipagano naye na mazu awi: “Elabo ejino ddinere wavaha adhulawo anadhegewo”, yonihaga wi nipikirelo ntti newanana na nttile nakosiwe mmuddani mwa Edeni; vahizinddiyelihiwa vina wi “adhuli” aba agahibalana benjiva mwilaboni ofiyedha obaliwa mudhuliya wapikireliwe. (Wita 12:4-7) Vasogorhova Yehova wanloga merelo mena oniha wakwanihedheya wa nipikirelo naye, dhahene ninga mulebeliwani munivuruni na Wita 13:14-17; 15:18; 17:2-8, 19; 22:15-18.
(Wita 12:3) Ddinere warurya abale anuwirela dhapama; ddinera wagwihedha ntowa abale anuwirela dhabure. Na oddiroromela wawo ddinorurya maziza otene a mwilaboni”.
w89 1/7 3 ddima 4
Onfwanyelela Nni Oziwa Ebaribari Mwaha Wa Abrahamu
Nipikirelo nakoseliwe Abrahamu nanumiha milomo, iyene ohiwa nipikirelo ntti mwari mwa dila bili. (Wita 18:18; 22:18) Mulugu onela wavenyiha abale akwile abuwene ahonile wakwanihedheya wa nipikirelona, dhahene panaziwani wi Nabuya Yehova ohakwaniha-wene dhopikirela dhaye. Mohaganyedha, ovenyihiwa mukwani onakale mareliho manddimuwa vaddiddi, vowi attuya agamala ovenya anafwanye elabo bili ninga Paraizo ole oyeleliwe na mulobwana woroma. Omamalelowa, otene anavenyihiwe anela osunzihiwa magano a ovolowana mwigumini yohimala.—Wita 2:8, 9, 15-17; 3:17-23.
(Wita 13:14-17) Mmwalanelani Lot na Abramu, Mulugu ologa dhahi na Abramu: “Kathukula mento awo venevo vali weyo wañgane omadhulu, ogusini, omadhelo n’omadduwelo wa nzuwa. 15 elabo yotene eji enoniwe, ddinowuvaha weyo na ziza nawo notene ninadhegewo masaka osogorho. 16 Ddinere winjiviha ziza nawo ninga mbwebwe; agakalawo muthu onwodha welega mbwebwe, odduwene ddinawodhe wawelega ana anabudduwe mwa weyo. 17 Kavenya, wedde vipadde dhotene dha elabo eji, vowi miyo ddinowuvaha elaboyá”.
it-2 676 ddima 1
Malamulo
Ninga enoneyani mwari mwa dhopadduwa, akalawo anamasunza anrumela wi mwari mwa ogulihedhana maddebe, namagulaya wanlagihiwa mmaddileni mwa nddebena. Namagula agaloga mazu awi, “Miyo ddinowona”, yakala ezinddiyelo yawi onofuna-wene nddebena. Yehova akosaga nipagano na Abrahamu, iyene oromile omwaddela wi ang’ane vipadde dhonayi dha elaboya. Abrahamu kalogile mazu awi “miyo ddinowona”, txino iyene okoddile ologa mazu aba sabwa yawi Mulugu walogile wi agavahile Elabo eji Yopikireliwa adhuli a Abrahamu. (Wita 13:14, 15) Mizé wahaddeliwa wi “añgane” elaboya, sabwani ddi iyene wattomeliwe okala mwimeleli wa nlogo na Izrayel, yeleliwa wi iyene arumele, wi ana Izrayel attukuleliwemo, asogorheliwaga na Josuwé. (Olib 3:27, 28; 34:4; kang’ananiha vina na mvaho okosile Satana, amukoselaga Yezu va Mt 4:8.) Yina yakosiwa yoniha vina wi namagulaya onorumela nddebena, yali ya wedda mmaddileni obe ovolowa munddebenimwa na efunelo yawoniha wi onela ogula. (Wita 13:17; 28:13) Ninga munlogela majangarha dhahi a wale, muttengo waguliwana nddebena wewanana na miri dhobala milima dhakala muddebemwa.—Kaladdaniha na Wita 23:17, 18.
Nipepese Mafumo a Omuyani
(Wita 13:8, 9) Abramu ologa dhahi na Lot: “Ddinowuloba: kinkala iyo anamudhi ogudulagana, nne akumbuzi ehu vina. 9 Ndhowe nikale vaye-vaye. Weyo ohaddamela thathamu ejo enonewe. Ogasakula omononi wamara, miyo ddinodhowa omononi woja; ogasakula wújani, miyo ddinodhowa wúmarani”.
w16.05 5 ddima 12
Mugomihe Makani Enyu na Ekalelo Yokwelana
12 Malebo ahikana mapadduwo menjene anoniha wi ahikalawo alabeli a Mulugu agomihile makani awa, abuwene agattukulele ototelana ngovi kowiliwa vela otowiwa wiwanana. Ninga motagiha, Abrahamu na mwana navilaye Lot. Oheli ahikana vinama, nona anamasapiha vinama dhawa ahiwana-wana sabwani elaboya kiyana mburho wakwanela vinamadha, Abrahamu wafuna wi makaniya alogeliwe na wiwanana, nona ohimuttiya Lot osakula elabo yafuniye wi akale iyene na vinama dhaye vamodha na amudhayeya. (Wita 13:1, 2, 5-9) Yopadduwa enfwanyelihu otagiha, kahiye mwenemo? Abrahamu wafuna wi vahikale owana-wana iyene vamodha na mmudhe. Koddi iyene ohipujeya sabwa ya omuttiya mmudhe osakula mburho onfuniye? Nne-wene. Mmalelani ogomiha makani awa, Yehova ohimukuluveliha Abrahamu wi agahimururiha. (Wita 13:14-17) Abale antamela weddana magano a wirimu Mulugu onela waruriha vopitha, masiki aputtuwe sabwa ya ohifuna oranjula, anela ottuviwa venjene sabwani ahoniha okala attu okwela.
(Wita 14:18-20) Melkisedek, mwene w’osalém, odhana mukathe na vinyu iyene wali namakutha wa Mulugu munddimuwa-nddimuwa 19 Apa omururya Abramu alogaga: “Mulugu munddimuwa-nddimuwa, mpaddutxi wa odhulu na vati, amururye Abramu. 20 Atamaliwe Mulugu Namadhulu-dhulu, ouvahile mmadani mwawo amwiddani awo”.
(Ahebreu 7:4-10) Mone thima ya Melkisedeki! Nikolo Abramu omvaha nèkumi wa esile dhathapathileye. 5 Malamulo a Mizé anóruma wi anamakutha, ali a nihimo na Levi, àlogose athu a nlogo nawa nèkumi wa dhetedhene, akalilevi amudhawa, a nihimo nakene na Abramu ninga awene. 6 Melkisedeki, wahaliví wa ziza na Leví, ohakela nèkumi wamperekele Abramu, omururiya Abramu oddo wakoyile maroromeliho a Mulugu. 7 Apa kavalí yowaganyedha: onrurya munddimuwa opitha ole onakela nruryo.8 Mwilaboni mpuno animulogosa nèkumi, athu anjedha okwa; oku Melkisedeki omwakelile nèkumi, akalaga muthu onkalawovi, ninga munlogela Bibilia. 9 Yeddilevi dhawene, ninowodha ologa dhahi: anamakutha a nihimo na Levi animulogosa ovanene nèkumi, amperekela vina Melkisedeki nèkumi, nikolo nawa Abramu ampitxaga. 10 Txibarene Levi oddo wali mwa nikolo naye Abramu, nsaka nagumanileye na Melkisedeki.
it-3 484 ddima 5
Namakutta
Melkisedeki, mwene w’o Salém wali namakutta (ko·henʹ) munddimuwa-nddimuwa. Mbibiliani kamunlogiwa muselu wa amambalaye, obaliwa waye obe okwa waye. Onamakutta waye wattomeliwe kakamwe na Yehova, kana mwana nne muttu wofuna omuhaba mpaddo. Melkisedeki wali mwene vina namakutta. Onamakutta waye wampitta onamakutta wa nihimo na Levi, sabwani mwebaribari Levi ohimpitxela nèkumi Melkisedeki, vowi iyene wali mwa Abramu odduwene warurihiwe na Melkisedeki nsaka namperekeliye nèkumi. (Wita 14:18-20; Aheb 7:4-10) N’eji, Melkisedeki wamuzinddiyeliha Yezu Kristu, odduwene “oli namakutha wamukala-kala, ninga mukalelo wa Melkisedeki”.—Aheb 7:17.
10-16 YA FEVERERO
MAFUMO A MAZU A MULUGU | WITA 15-17
“Yehova Osaddula Nzina na Abramu Vamodha na Sara—Osaddulele Nni?”
(Wita 17:1) Abramu wana vyaka makumatanu na manayi na vyaka tanu na nayi, vamuthanyuwele Nabuya alogaga na iyene dhahi: “Miyo ddili Mulugu onwodha dhetedhene; keddaga na miyo, kalá muthu womyala murima.
it-2 101 ddima 5
Muladdu, Ofwanyiwana Muladdu
Masaka mena, attu enjene anovonya vaddiddi mwari mwa merelo awa. Dabi na ovonya, dhinowattidda attu otene, sabwani aravile mwa Adamu. (Rom 5:12; Masal 51:5) Mbwenye Yehova, kanfwanyiwana yovonya, “Iyene onoziwa yubiwehuna, kandduwala wi nili mathaka” ttagaraga yaye, jokala-nokalawene. (Masal 103:13, 14) Iyene ohinvuna muroromeli vina mwiweleli Nowé odduwene “wali woligana murima, wawakwana vari va athu a nsaka naye.” (Wita 6:9) Yehova ohimwaddela Abrahamu dhahi: “Keddaga na miyo, kalá muthu womyala murima.” (Wita 17:1) Enoziweya wi alobwana aba ali attegi vina ahikwa, mbwenye masiki dhawenevi kafwanyiwene muladdu vamentoni va Yehova, Mulugu onziveliwana “dha mmurimani.” (1 Sam 16:7; kang’ananiha na 2 Amwe 20:3; 2 Map 16:9.) Iyene ohawaddela ana Izrayel dhahi: ‘Muvyonihe oligana wenyu vamentoni va Nabuya Yehova, Mulugu wenyu.’ (Olib 18:13; 2 Sam 22:24) Iyene ohivileva wi amperheke Mwanaye wahana yottega (Aheb 7:26) wi akale mukutto wa malogo otene; nona, na mukutto obu Iyene onowodha wakuwela aligani abale anroromela, vina aniwelela; attu abo anowittaniwa “aligani” obe otowa muladdu, sabwani awene anowoniha oligana wawa; kanafwanyiwena muladdu vamentoni va Namattonga.—Rom 3:25, 26; koona INTEGRIDADE; PERFEIÇÃO.
(Wita 17:3-5) Abramu okokora, otibela kove vati. Apa Mulugu omwaddela dhahi: 4 “Namakwanthani onimwira miyo na weyo dduddu: onere okala nikolo na malogo menjene. 5 Oromana ddabuno kunethaniwege Abramu, onakale Abrahamu, vowi ddinfuna owira nikolo na malogo menjene.
it-1 28 ddima 6
Abrahamu
Ovira mudhidhi. Dhihivira vyaka kumi awene balivi o Kanaá, vyakadhene-eso dhotedhene, Sara walivi ngomwa. Venevo ohubuwela omvaha mamune Abramu mudhari waye wa mw’Ejipitu wakuweliwa Agar wi agonena, ambalele mwana. Abrahamu kakoddile. Yaka ya 1932 K.A., mwakwanihedhe Abrahamu vyaka 86, Ejumayili ohibaliwa. (Wita 16:3, 15, 16) Mudhidhi ohiviravi. Yaka ya 1919 K.A., Abrahamu bakwanihile vyaka 99 dhobaliwa, Yehova ohirumwa wi attu otene a ntakulu na Abrahamu atxetteliwe; otxetteliwa oku iyene welela ekale ezinddiyolo obe nipattu-pattu na woniha wandana oniye na Abrahamu, wamalani omujela namakwanttani. Nsakanene ntto Yehova ohisaddula nzina na Abramu, omuttuva nzina na Abrahamu, ‘vowi wafuna amwire nikolo na malogo menjene.’ (Wita 17:5, 9-27; Rom 4:11) Muvirele mudhidhi mungasi, Abrahamu ohifiyedhiwa anju araru, avisaddule bakala ninga attu, vowi Abrahamu wali muttu wana ekalelo ya wawakela aleddo, iyene ohawakela na nzina na Yehova, awene ahimwaddela wi Sara agahirumala vina agahimbala mwana yaka ya vasogorhova!—Wita 18:1-15.
(Wita 17:15, 16) Mulugu omwaddela Abrahamu: “Kumutxemerhe vina mwadhyo na nzina na Sarayi; ddabuno ddi Sara. 16 Ddinere omururya, ddinere ouvaha mwana onambaliye na weyo; iyene onere okala mayi wa malogo, ddinàbale vina amwene”.
w09 1/2 13 ddima 5
Mazina Ahikana Entapulelani?
Mulugu mwinyene ohisaddula mazina a attu amale wunuwa, sabwani anfuniwana okosa mabasa ewanana na mapikirelo aye. Ninga motagiha iyene ohisaddula nzina na Abramu, nintapulela, “Babi Wottittimihiwa” banikala Abrahamu, nintapulela “Babi wa Malogo.” Txibarene, nzina naye nihisiba-wene esile dhimpadduwele, iyene ohidha okala babi wa malogo menjene. (Wita 17:5, 6) Yakakene jipadduwile vina na mwadhiye, Sarayi, enoneya ninga nzina ntti nintapulela “Opauwa.” Txibarene, iyene wahagalala vaddiddi muziweliye wi Mulugu ohimala osaddula nzina naye “Sarayi,” ohimuttuva nzina na Sara nintapulela “Mayi wa Amwene” ninvahaga emweru-mweru ya oziwa wi iyene onakale nikolo na amwene.—Wita 17:15, 16.
Nipepese Mafumo a Omuyani
(Wita 15:13, 14) Nabuya omwaddela dhahi: “Oroma ovanene, ziwá wi adhulu awo anadhegewo anere okala anawedda mwilaboni ehili yawa, anere okosiwamo adhari, anere opujiwamo vyaka mazana manayi. 14 Miyo ddinere okona nlogo ninàpuje; anere wiyelamo na dhorela dhinjene dha elabo ejo.
it-1 615 ddima 2
Welegiwa wa Masaka
Yehova ohimwaddela Abramu (Abrahamu): “Oroma ovanene, ziwá wi adhulu awo anadhegewo anere okala anawedda mwilaboni ehili yawa, anere okosiwamo adhari, anere opujiwamo vyaka mazana manayi.” (Wita 15:13; koona vina Mer 7:6, 7.) Eji elogiwe “mudhuli” wapikireliwe, Izaki, ahinatti obaliwa. Yaka ya 1932 K.A. Abramu ohibaleliwa Ejumayili na mudharaye wa mw’Ejipitu, Agar; vina yaka ya 1918 K.A. Izaki ohibaliwa. (Wita 16:16; 21:5) Nigelegelela mundduni vyaka 400, oromana nsaka na obudduwa wa Izrayel mw’Ejipitu, okuwene ogomihile ‘goyi’ yawa (Wita 15:14), ninofwanya vyaka 1913 K.A., nsakanene ntto Izaki wana vyaka tanu. Enoneya ninga iyene otadhihiwe na vyakadhene esi; vina sabwa ya iyene okala mweddi “mwilaboni yahali yaye”, wahiroma opadduweliwa goyi enddimuwa, goyi eji eromile venevo ‘vanyapwarihiwa’ Izaki na Ejumayili wana vyaka 19. (Wita 21:8, 9) Onyapwarihiwa oku wa adhuli a Ejumayili odduwene oli mwana Abrahamu, onkala ninga kunetxa ttima masaka abano ankalihuwo, mbwenye mmasakani a azamani kiyali dhawene. Ottiyana oku ononeya mwari mwa odidela wa Sara vina orumela wa Mulugu wawi Agar na mwanaye attamagihiwe vatakulu va Abramu. (Wita 21:10-13) Mwaha wa dhotedhene esi olebeliwa mmaleboni a Mulugu, ezinddiyelo yawi ji yopadduwene eji yitile nsaka na vyaka 400 dha goyi, esuwene dhigomihiwe na obudduwamo wa ana Izrayel mwilaboni mwalani.—Gal 4:29.
(Wita 15:16) Nlogo nanonayi ninabaliwe na adhulawo, thineyelele okuno, vowi obure wa akadda Amorrewu kunathi withwa”.
it-2 73 ddima 6
Obudduwa
“Nlogo nanonayi.” Iyo ninofwanyela wubuwela wi Yehova wahimwaddela Abrahamu wi nlogo nanonayi ninabaliwe na adhulawo, thineyelele o Kanaá. (Wita 15:16) Mwari mwa vyaka 430 nsaka niromile wiriwa nipagano nakoseliwe Abrahamu ofiyedha nsaka Nibudduwile ana Izrayel mw’Ejipitu, ahivira okwaranya malogo manayi, masiki eziweyaga wi dhologa dhinoniha wi masaka abale attu ankalawo vyaka dhinjidhene. Mbwenye ana Izrayel agonele mw’Ejipitu vyaka 215. Nlogo nanonayi, mmalele ana Izrayel ovolowa mwilaboni ya mw’Ejipitu, ninelegeliwa dhahi, ninfuna nittukule yotagiha ya nlogo nimodha bahi na ana Izrayel, nlogo na Levi: (1) Levi, (2) Kehat, (3) Amram, na (4) Mizé.—Obud 6:16, 18, 20.
17-23 YA FEVERERO
MAFUMO A MAZU A MULUGU | WITA 18-19
“ ‘Muthongi wa Elabo Yotene’ Ohimutolotxa Sodoma na Gomora”
(Wita 18:23-25) Abrahamu omususela iyene, ologa dhahi: “Munere omutolotxa muligani vamodha na muddawi? 24 Apo txino mmuthethenimwá mukala aligani makumatanu, munere watolotxa etene? Kamunalevelele muthetheyá thangwi ya aligani makumatanu anafwanyiwemo? 25 Venyihanimo mmurimani mwenyu mobuwelo a wapa aligani vamodha na athegi, mwawirelaga emodhene! Venyihanimo! Namathonga wa elabo yotene onosorhiha na mukalelo wovirigana?”
“Namathonga wa Elabo Yotene” Onowira Dhawakwana
“NAMATHONGA wa elabo yotene onosorhiha na mukalelo wovirigana?” (Wita 18:25) Kahiyo wila Abrahamu wela waganyedha vakosiliye nivuzo ntti. Wakosile nivuzo ntti aziwaga wila Yehova agahittonga n’oligana kwatti ya Sodoma na Gomorra. Iyene wanrumeela wi Yehova kagapile “aligani vamodha na athegi.” Abramu ‘wanziwa’ ejuwene. Yehova musogorhomwa wahiviloga mwinyene eraga: “Iyene ddi mwango wehu, mabasa aye bawakwana, dhothonga dhaye somyala. Iyene ddi Mulugu wawiwananeyana, kampela malago, ddoligana, ddwa murima mmodha.”—Olibiha 31:19; 32:4.
(Wita 18:32) Abrahamu ologa vina: “Nabuya, kamuddinyanyuwele; eji ji dila yomariha, kaddinloga vina. Ki mugàfwanyamo kumi bahi?” Nabuya omwakula: “Kaddinatolotxe na thangwi y’owakwela kumiyá abo”.
Ovilela—Onodhana Yopurelamo
Txibarene, Yehova ddi tagiha ya ovilela. (2 Pedro 3:15) Mbibliani munologiwa wi Yehova ddi munddimuwa wa ovilela. (Nehemiya 9:30; Izaiya 30:18) Weyo onowubuwela yakosile Yehova mudhidhi wadidela Abrahamu omvuza mwaha wotolotxiwa wa Sodoma? Yehova kamugwaddile, mbwenye wahinvuruwana na mavuzo aye otene vina wahinvilela. Yehova wahinvilela Abrahamu dila dhinjene vina wahinvaha ebaribari yawila kanatolotxe elabo ya Sodoma masiki afwanyemo attu kumi bahi oligana murima. (Wita 18:22-33) Yehova dila dhinjene onovuruwana n’ovilela, kammaguvela osilidhiwa!
(Wita 19:24, 25) Mudhidhene obu Nabuya orubwihedha elabo y’o Sodoma na Gomorra muzogwe wa enxofre na motho, wali ninga nipala noviha. 25 Otolotxa mithethedhá, nddabo notene, akadda mithethedhá etene, ofiyedha miri dhotene na mani otene alimo.
w10 15/11 26 ddima 12
Nabuya Yehova ddi Mvulumutxi Wehu!
12 Nikaneni ebaribari wi mwari mwa mudhidhi mung’onovi Yehova onela woniha owodha waye. Iyene kanattiye obure okalawovi, iyo vina nihikana ebaribari yawi ninkalawo masiku omariya. Yehova ohitota mpulo wi akuputtena obure Mwilaboni. Ohimutolotxa Sodoma na Gomora vina ohimbwiniha Faraó vamodha na anyakoddo aye. Ohimpa Sizera na anyakoddo aye, Senakeribi na anyakoddo aye a akadda Asiría, otene abo kawodhile obigihana na Namadhulu wehu. (Wita 7:1, 23; 19:24, 25; Obud. 14:30, 31; Anam. 4:15, 16; 2 Amwe. 19:35, 36) Txibarene, iyo nihikana mwaha wa okuluvela wi Yehova kanattiye nzina naye otakalihiwaga mwari mwa mudhidhi mwinjene vina kanawodhe ovilela venjene opujiwa wa Nlogo naye. Nona, nikaneni ekalelo ya ozinddiyela odha wa Kristu na eziweloya yawi obure obu oliwo ovanene onela ogomihiwa.—Mt. 24:3.
Nipepese Mafumo a Omuyani
(Wita 18:1) Siku dhahi Nabuya omuthanyuwela Abrahamu, vagilatileye va mulago wa musana waye, waddamana na miri dha mikaravayo dha mambré, nsaka noviha na mutana.
(Wita 18:22) Aleddo èlivo anyalela o Sodoma, oku Abrahamu ahalaga na Nabuya.
w88-T 15/5 23 ddima 4-5
Okalawo Waromilege Omona Mulugu?
Ovanene ninowodha ononelamo yawireya ejile empadduwele Abrahamu ya ologa na mwanamukatti wa Mulugu, odduwene wavisaddule bakala ninga mwana-muttu. Enttukuleleya Malebo ologa wi “Nabuya omuthanyuwela Abrahamu”, jawi anju oddule ologile esile dhafuna Mulugu wi addeliwe Abrahamu vina sabwa yawi iyene wela omwimelela-wene Mulugu.—Wita 18:1.
Wubuwele wi mwanamukatti wa Mulugu onowodha ologa muselu waye dhahene ninga empadduwa na muttitto obe radiyo onwodha ovaviha mazu anlogihu bafwanya attu ena. Dhahene enononeleyamo wi Abrahamu, Mizé, Nowé vamodha na attu ena anwodha ologa na anju bakala ninga aloga na mwinyene Mulugu. Attu abo anwodha ozinddiyela nttittimiho na Mulugu masiki eziweyaga wi awene kamona Muluguya. Dhahene, dhawireya esi kadhingudulana na mazu a murumiwi Joau awi: “Kawo omonile Mulugu.” (Joau 1:18) Alobwana aba awoni anamukatti a Mulugu bahi, kamoni Mulugu.
(Wita 19:26) Mwadhi Lot wañganile mundduni, osadduwa okala eruwa ya mwinyu, yoneya ninga muthu.
Wakamihedhe Attu Ena Owanana Odhugudheya
3 Loti wahisakula okala mu Sodoma, mbwenye yogana yaye yahimpela malago sabwani mweddelo wa attuyamo wali wonyakuwa. (Kengesa 2 Pedro 2:7, 8.) Txibarene elaboya yahikaana mareliho a oja, mbwenye Loti wahigweliwa ntowa. (Wita 13:8-13; 14:12) Txino mwadhiye waguleyile na mikalelo dha elaboya vina mandano anamwanddamani, noona wahirutxiwa omwiwelela Yehova. Mudhidhi oddumeyile Yehova elabo ejile na motto wa enxofre egumi yaye yahitolowa. Karoma watanalela anaye abale eeli anayana. Awene ahiroma weddeleliwa na analobwana, aboya vina kaviluwile vatolotxiwe Sodoma. Loti wayelela numbaye, dhobo dhaye, na mwadhiye wamukweliye. (Wita 19:12-14, 17, 26) Koddi mwari mwa mudhidhene obule worutxa, Yehova wahirimeeliwa ovilela waye na Loti? Nne.
24 YA FEVERERO–1 YA MARSU
MAFUMO A MAZU A MULUGU | WITA 20-21
“Yehova Onovirihamo Dhotedhene Dhinlogiye”
(Wita 21:1-3) Nabuya ofiya va Sara, ninga mwalogeliye, omwirela ejile yampikireliye. 2 Sara orumala; woluvalilevi, ombala mwana mulobwana na Abrahamu, nsaka nalogile Mulugu. 3 Abrahamu omuthuva nzina na Izaki, mwana ombalileye na Sara.
wp17.5 14-15
Mulugu Ohimwittana “Mayi wa Amwene”
Dhawira dha Sarayi dhanoniha wi iyene watowiwa nroromelo? Kahiye mwenemo. Bibilia onloga dhahi: “Na onroromela, Sara vina woluvalevi, ohakela guru dh’obala vowi wanimukuluvela Mulugu wampikirhele ejiwene.” (Ahebreu 11:11) Sara wanimuziwa Yehova, iyene wahikana nikuluvelo nawi Yehova, Mulugu onakwaniha nipikirelo-nipikirelovi ninlogiye. Bani wa iyo ohinfuna nroromelo ninga nttile nana Sara? Iyo ninofuniwana omuziwa mwawakwana-mwene Mulugu wa mBibiliani. Nigamuziwa-wene Mulugu, ninela wona wi Sarayi wahikana mwaha wa omukuluvela Mulugu. Yehova, Mulugu webaribari, iyene onowakwaniha mapikirelo aye otene—mwari mwa mudhidhiya; iyene ohikana ewodhelo ya wakwaniha mapikirelo aye nekalelo enfiyedha onitikiniha venjene!
“KAVURUWANA DHINLOGIYE”
Sara owodhile yafunitxiye bana vyaka 90. Iyene ohimbalela mwana mamunaye wokweleya, Abrahamu, wana vyaka zana! Abrahamu ohimuttuva mwanaya nzina na Izaki, entapulela, “Otteya” dhahene ninga mwalogele Mulugu. Karoma omubuwela Sara wawuluvalene, mbwenye na emweru-mweru okoveni alogaga mazu awi: “Mulugu oddithabiha; etene anaziwe ejene anere oddiperekela mukono woddithabelelana.” (Wita 21:6) Matikiniho aba a Yehova mohaganyedha ahimukosiha Sara okala wohagalalene mwari mwa okalawo waye wotene. Mbwenye, eji ehimuttukulela iyene okana mabasa manddimuwa vaddiddi.
Izaki otadhihiwe mwakwanihedhiye vyaka tanu dha obaliwa; sikunene ntto anamudhi ahikosa mattanga manddimuwa vaddiddi. Mbwenye vahikala ogudulana. Mbibiliani munologa wi Sara “ohona” wi Ejumayili kamweddiha deretu mwanaye. Ejumayili mwana Agar wana vyaka 19, iyene wanvega na Izaki. Kuwali ovega ninga okule onvega azombwe. Murumiwi Paulo ohubutxedhiwa na muya wokoddela oleba mazu awi, Ejumayili wannifwara-fwara Izaki. Sara ohona wi yeddelo ya Ejumayili yanimutxutxa vaddiddi Izaki: iyene wannimoniha goyi enddimuwa vaddiddi mwanaye. Sara vina wanziwa wi mwanaye Izaki, kalivi mwanaye bahi, iyene wahikana mabasa a okosa mwari mwa nipikirelo na Mulugu. Nona Sara ohoniha okala muyana wa oliba murima, bafiyedha ologa na Abrahamu dhapadduwa. Iyene ohikumbirha wi Agar vamodha na Ejumayili abudduwevo vatakulu.—Wita 21:8-10; Galásia 4:22, 23, 29.
Abrahamu woni dhavi makani aba? Bibilia onloga dhahi: “Mazu aba amukubanyiha vaddiddi Abrahamu.” Abrahamu wanziveliwana vaddiddi Ejumayili, iyene kawodha ottiyana na mwanaye. Mbwenye Yehova wahona dhotene dhapadduwa, vina ohikosa elobo-txilobo. “Mulugu omulibiha dhahi: “Kuwaribele murima mwana na mudhari wawo; kakosa dhetene dhinuloba Sara, vowi mwa Izaki punabudduwe ziza ninakoye nzina nawo.” ” Yehova ohimukuluveliha Abrahamu wi agahimukoya Agar vamodha na mwanaye Ejumayili. Dhahene, Abrahamu ohikosa dhotedhene dhikumbirhiwiye na Mulugu.—Wita 21:11-14.
(Wita 21:5-7) Abrahamu wana vyaka zana, vabaliwe mwanaye Izaki. 6 Sara ologa: “Mulugu oddithabiha; etene anaziwe ejene, anere oddiperekela mukono woddithabelelana”. 7 Sara ohenjedhedha eraga: “Bani ogawodhile omwaddela Abrahamu wi Sara onomwamwiha mwana? Ddabuno ddimbala mwana na iyene muwuluvalani-mwene”.
(Wita 21:10-12) Apo ologa na Abrahamu: “Kamwigarevo mudhari oddu na mwana-ene; mwanayá anadhe ovahiwa nifumo vamodha na mwanaga Izaki” 11 Mazu aba amukubanyiha vaddiddi Abrahamu, vowi Ejumayili vina wali mwanaye. 12 Mulugu omulibiha dhahi: “Kuharibele murima mwana na mudhari wawo; kakosa dhetene dhinuloba Sara, vowi mwa Izaki punabudduwe ziza ninakoye nzina nawo.
(Wita 21:14) Mmagwananimwá na membesi Abrahamu othukula mukathe na murhinga wa manje, omvaha Agar ampwathelihaga, omusukumiha vamodha na mwanaye. Muyanayá ovenyavo, orimela mwiddeddereni y’o Bersabé, eddagamo zerhu-zerhu.
Nipepese Mafumo a Omuyani
(Wita 20:12) Txibarene iyene ddi murogoraga, babihu mmodhene; vano kanibudduwile erugulu modha. Nona ddiwodhá omutela.
wp17.3 12, yowenjedhedha
“Weyo Oli Muyana Wobaleya Vaddiddi”
Sara na Abrahamu babiwa wali mmodhene. Babawa wali Tare mbwenye amayiwa ali ottiyana. (Wita 20:12) Enoziweya wi, masaka abano ankalihu enokoddihiwa amudhi otelana, mbwenye masaka awale, kiyali dhawene. Attu wale ali vakuvi na egumi yoligana ejuwene yana Adamu na Eva, edhilani oyelela vasogorhova. Wale, akala anamudhi ela otelana kavakala ogudulana na ayima abaliwa. Muvirele vyaka 400 attu ahiroma okalawo vyaka dhing’onovi. Nona Yehova agwiha malamulo nsaka na Mizé, akoddihaga ogonihana wa muttu na mmudhaye.—Onamakutha 18:6.
(Wita 21:33) Abrahamu otxeya o Bersabé muri, waromoliwa mutámara. Wenewo omukuwelawo Nabuya Mulugu onkalawovi.
w89 1/7 20 ddima 9
Abrahamu—Yotagiha ya Abale Otene Anfuna Wedda na Mulugu
9 Abramu ohoniha merelo mena a nroromelo. Nipadduwona ninloga dhahi: “Venevo Abramu omukungela ebuwa Nabuya.” (Wita 12:7) Eji enoneya ninga iyene wahikosa mukutto wa vinama, vowi mazu aba “ebuwa” na elogelo ya Ebrewu antapulela “mburho wa mukutho.” Vasogorhova Abramu ohikosa merelo aba a nroromelo elabo yina. Mwawenjedhedha, iyene ‘ohithana nzina na Nabuya.’ (Wita 12:8; 13:18; 21:33) Yologa eji yawi “ohikuwela nzina”, entapulela “ovuwiha (olaleya) nzina.” Enoneya ninga anamwanddamani a Abramu, akadda Kanaá, ahimwiwa iyene alogaga nzina na Mulugu waye, Yehova. (Wita 14:22-24) Yakakene jinfuniwana abale anfuna wedda na Mulugu masaka abano ankalihu, awene anofwanyela okuwela nzina naye na nroromelo. Okuwela nzina ntti, oniwanana na olaleya vattaddo, vina omperhekelagavi “Mulugu mukutho womuthithimihana, oli mulima wa mazu a mwano mwehu, anvuwiha nzina naye.”—Ahebreu 13:15; Roma 10:10.