Sabwa Enkooddela Akristu A Ebaribari Olabihedha Mwigimanyo Mu Webedhani Mwawa

ATTU matxikwi na matxikwi anowebedha vina anottittimiha mwigimanyo. The Encyclopædia Britannica nintxemerha mwigimanyo ninga “ezinddiyelo ya makamaka ya relijiau ya Okristu.” Masiki dhahenevi, Akristu a ebaribari kanlabihedha mwigimanyo mu webedhani mwawa. Ankooddela eni olabihedha?

Sabwa ya makamaka jawila Yezu Kristu kakwile va mwigimanyoni. Nzu na Egrego nintapuleliwetxa “mwigimanyo” tti stau·rós. Nzu ntti nintapulela makamaka “muri wonyaala obe pingirhizi.” The Companion Bible onotonyihedha wila: Nzu ntti “[Stau·rós] txipo kanintapulela pingirhizi biili dha miri dhigwagwanyiwe modha vadhulu va mukwaye . . . Nne mu [Nipagano Niswa] na elogelo ya Egrego kamuli elobo elebiwe ejene egatapuleli pingirhizi biili dha miri.”

Mmaversikuluni menjene, anamaleba a Bibilia anolabihedha nzu niina agalogaga mwaha wa etagano apale vakweli Yezu. Tti nzu na Egrego xý·lon. (Merelo 5:30; 10:39; 13:29; Galásia 3:13; 1 Pedro 2:24) Nzu ntti nintapulela bahi “muri” obe “etadu, mukongozo, obe ntxikwa.”

Nivuru Das Kreuz und die Kreuzigung (A Cruz e o Crucifixo) nilebiwe na Hermann Fulda banigatapulela sabwa yalabihedhiwetxa muri murivi wila vapeliwege attu, ninloga dhahi: “Mmimburoni esile dhasakuliwe wila mupiwege attu kamwali miri. Noona muri murivi wantibeeliwa vati. Va murini obu, vela otomeyiwa apanga, na mada awa bagumanihiwe odhulu vina na manyalo awa bamagiwe obe bakomeliwe.”

Onamoona onddimuwaya ondela mu Nzu na Mulugu. Murumiwi Paulo onologa dhahi: ‘Kristu ohinobolela mwelaveloni [mu olaviwani] ya malamulo, bagavikosa mulaviwi na ttangwi yeu, sabwani eilebea [ehilebiwa] wi: Onlaviwa [ddi] wetene onle [oddule] ontomeiwa vamurini.’ (Galásia 3:13, Nipagano Nipya) Apa Paulo olebile mazu a Olibiha 21:22, 23, abene anaddana pingirhizi txibarene, kanaddana mwigimanyo. Vowila mukalelo obu wa opiwa wanimukosiha muttuya okala ‘mulaviwi,’ kigafanyeeli Akristu okoddeliha numba dhawa na maladdaniho a Kristu batomeyiwe.

Kuli onamoona wawila mwari mwa vyaka dhoroma 300 mukweli Kristu, abale aloga wila awene Akristu aahilabihedha mwigimanyo mu webedhani. Mwa dhahene, mu vyaka 300, Constantino, Mwene oddwene wakoodda omulaba Mulugu wahizugunuwa bakala musadduweli wa Okristu nanda bavuwiha mwigimanyo ninga ezinddiyelo yaye. Peno mubuwelo wa Constantino wali ovi, mwigimanyo kuwewanana na Yezu Kristu. Txibarene mwigimanyo witiwe na amalabo. Nivuru New Catholic Encyclopedia ninorumeela wila: “Mwigimanyo onofanyeya mmeddeloni a Okristu ohinatti vina mmeddeloni a abale ahili Akristu.” Alamuleli eena enjene ahiwananiha mwigimanyo na webedha wa dhilobo dhottanddiwa vina myambo dha ogonihana wa omalabo.

Sabwa yani ezinddiyelo eji ya amalabo yavuwihiwa vaddiddi? Eji enooneya ninga yofunaya yali yawila amalabo arumeele “Okristu” mohirutxa. Masiki dhahene, txibarene Bibilia onokona webedha ezinddiyelo ya amalabo. (2 Korinto 6:14-18) Vina Malebo anokooddiha mukalelo wotene wa wawebedha amilugu oosemiwa. (Obudduwa 20:4, 5; 1 Korinto 10:14) Txibarene na sabwa yaderetu vaddiddi, Akristu a ebaribari kanlabihedha mwigimanyo mu webedhani mwawa.a