‘Thlarau Lamhruai Ning In Na Kal’ Maw?
‘Thlarau lamhruai ning in kal u law nan minung sinak duhning kha zul hlah u.’ —Galati 5:16, Nw.
1. Thlarau cungah ka sual cang ti lungretheihnak kha zeitindah kan hloh khawh?
JEHOVAH thiang thlarau cungah ka sual cang ti lungretheihnak kha hloh khawhnak lam pakhat a um. Mah cucu ‘thlarau lamhruai ning in kal u law nan minung sinak duhning kha zul hlah u’ timi lamkaltu Paul bia zulhnak thawngin a si. (Galati 5:16, NW) Pathian thlarau lamhruainak kan zulh a si ahcun aa dawhtlak lomi minung sinak duhning nih a kan uk lai lo.—Rom 8:2-10.
2, 3. Thlarau lamhruai ning in kan kal a si ahcun zeitindah ṭhatnak kan hmuh lai?
2 ‘Thlarau lamhruai ning in kan kal’ caah mah ṭhawnnak nih Jehovah nawl ngaih awkah a kan forh lai. Kan phungchim rianṭuannak, Khrihfabu, inn le hmun dangdang ah Pathian sining hna kha kan langhter lai. Innchung hawi, fale hna, rianṭuan hawi le midang he kan i pehtlaihnak ah thlarau theitlai hna a lang lai.
3 ‘Pathian hmai ah thlarau in nunnak, NW’ nih sual tuahnak kha a kan ngolter khawh. (1 Piter 4:1-6) Thlarau ṭhawnnak tangah kan um a si ahcun ngaihthiam khawh lomi sualnak kan tuah lai lo. Cun thlarau lamhruai ning in kal peng nak thawngin zei ṭhatnak hna dah kan hmuh lai?
Pathian le Khrih he Naih tein Um
4, 5. Thlarau lamhruai ning in kalnak nih Jesuh he aa tlai in kan hmuhnak cungah zeitindah huham a ngeih?
4 Thiang thlarau lamhruai ning in kan kal caah Pathian le a Fapa he a ṭhami pehtlaihnak kan ngei kho peng. Thlarau laksawng he aa tlai in Korin khua i zumtu khat pawl sinah Paul nih hitin a rak ti: “[Hlan ah milem a biami hna] hngalhter kan duhmi hna a um. . . . . Pathian thlarau i hruaimi hna nih cun, ‘Jesuh cu chiat ko seh’ an ti kho bal lo i thiang thlarau i a hruaimi hna dah ti lo ahcun, ‘Jesuh cu Bawipa a si’ an ti kho bal pek lo.” (1 Korin 12:1-3) Mi kha Jesuh chiatserh awk a forhmi thlarau paoh cu Satan Khuachia sinin a rami a si. Asinain, Khrihfa hna cu thiang thlarau lamhruai ning in kan kal caah thihnak in Jesuh kha Jehovah nih a thawhter i sermi thil vialte nak sang ah a hlorh ti kha kan zumh. (Filipi 2:5-11) Khrih tlanhnak man raithawinak kha kan zumh i Pathian nih Jesuh kha kan Bawi sinak rian a pek ti kan cohlan.
5 A.D. kum zabu pakhatnak i Khrihfa ka si aa timi cheukhat nih minung pum in Jesuh a rat kha an rak al. (2 Johan 7-11) Mah a hmaan lomi hmuhnak a cohlangmi cheukhat nih Messiah kong i a hmaanmi cawnpiaknak kha an rak al. (Marka 1:9-11; Johan 1:1, 14) Thiang thlarau lamhruainak in kalnak nih cu bantuk zumhpialmi hna hnu zulhnak in a kan kham lai. Asinain thlarau lei hliphlau tein umnak thawng lawng in Jehovah velngeihnak kan hmuh lai i ‘biatak chungah kan um zungzal’ kho lai. (3 Johan 3, 4) Cucaah vancung kan Pa he pehtlaihnak ṭha kan ngeih khawh peng nakhnga zumhpialnak vialte kha hlawt awkah biakhiahnak tuah u sih.
6. Pathian thlarau nih thlarau lamhruai ning in a kalmi hna kha zei sining ṭha dah a ngeihter hna?
6 Paul nih siasal biak le bu ṭhennak kha nu le pa sualnak, ziaza rawhralnak ti bantuk “minung sining nih a tuah tawnmi” he hmunkhat ah a langhter. Asinain “Khrih Jesuh ta a simi nih cun a minung sinak kha tuah a duh tawnmi thil le a pumsa duhnak he khan a thah. Thlarau nih nunnak a kan pek cang caah kan nunnak zong hi amah nih a uk awk a si” tiah a fianter. (Galati 5:19-21, 24, 25) Thlarau lamhruainak in a kalmi hna kha Pathian thlarau nih zei sining ṭha dah a ngeihter hna? ‘Thlarau nih a chuahtermi hna cu: dawtnak, lawmhnak, daihnak, lungsuanak, zaangfahnak, ṭhatnak, [“zumhnak, nemnak,” NW] le mah le mah i tei khawhnak te hna hi an si’ tiah Paul nih a rak ṭial. (Galati 5:22, 23) Mah sining hna kha i ruah u sih.
‘Pakhat le Pakhat I Daw U’
7. Dawtnak cu zeidah a si i mah i a langmi sining cu zeidah an si?
7 Thlarau nih a chuahtermi theitlai pakhat cu dawtnak a si. Cu ah midang cungah a thukmi dawtnak, mah zawn ruahnak um lomi siaherhnak ngeih le anmah he naih tein i hawikomhnak hna aa tel. Pathian cu dawtnak hrampi a si caah Cathiang nih “Pathian cu dawtnak a si” tiah a ti. Jesuh Khrih tlanhnak man raithawinak cu minung cungah an langhtermi Pathian le a Fapa i a ngan bikmi dawtnak a si. (1 Johan 4:8; Johan 3:16; 15:13; Rom 5:8) Pakhat le pakhat i dawtnak nih Jesuh zultu kan si a langhter. (Johan 13:34, 35) Biangaite ah “pakhat le pakhat i dawt” awk nawl pek kan si. (1 Johan 3:23) Cun dawtnak cu [“a lung a sau,” NW], zaangfahnak a ngei, a nah a chuak lo, a lung a puam lo, aa porhlaw lo, tla bulbal in khua a sa lo, amah zawn lawng aa ruat lo, a thin a tawi lo, palhnak kha aa cinken peng lo, midang sualnak cungah khan diriam in a um lo, biatak tu ah khan aa lawm. Dawtnak nih a in khawh lomi zeihmanh a um lo, zumhnak, ruahchannak le in khawhnak a ngeihmi cu donghnak an ngei lo. Dawtnak cu dongh a thiam lo tiah Paul nih a ti.—1 Korin 13: 4-8.
8. Jehovah a biami zumtu hawile cungah zeiruangah dawtnak kan langhter awk a si?
8 Pathian thlarau nih kan chungah dawtnak a chuahter a si ahcun Pathian le innpa cungah dawtnak kan ngei lai. (Matthai 22:37-39) “A unau a daw hna lomi paoh cu thihnak chungah a um ko rih. A unau a haumi paoh cu lainawng a si i lainawng mi nih cun an chungah zungzal nunnak an ngei lo ti kha nan hngalh” tiah lamkaltu Johan nih a rak ṭial. (1 Johan 3:14, 15) Hlan Israel ram ah mi pakhat nih huatnak um lo in mi a thah sual tik lawngah himnak khua ah i dornak a hmuh khawh. (Deuteronomi 19:4, 11-13) Thiang thlarau lamhruainak kan zulh a si ahcun Pathian le zumtu hawi le midang cungah dawtnak kan langhter lai.
‘Jehovah Lunglawmhnak Cu Nan I Dornak A Si’
9, 10. Lawmhnak cu zeidah a si i lawmhnak a chuahtermi a ruang cheukhat cu zeidah an si?
9 Lunglawmhnak cu biatak tein i nuamh khi a si. Jehovah cu “aa nuammi Pathian” a si. (1 Timote 1:11, NW; Salm 104:31) Fapa nih a Pa duhnak kha lunglawm tein a tuah. (Salm 40:8; Hebru 10:7-9) “Jehovah lunglawmhnak cu [kan] i dornak a si.”—Nehemiah 8:10, NW.
10 Pathian pekmi lawmhnak nih harnak, ngaihchiatnak asiloah hremnak ton caan hmanh ah Pathian duhnak tuahnak ah lungsinak a kan hmuhter. “Pathian hngalhnak” nih a kan nuamhter taktak! (Phungthlukbia 2:1-5) Pathian he a nuammi kan i pehtlaihnak cu a hmaanmi hngalhnak, Pathian zumhnak le Jesuh tlanhnak man raithawinak zumhnak cungah aa hngat. (1 Johan 2:1, 2) Vawlei cung pumpi unau rual lakah kan i tel khawh ve mi zong hi lawmhnak a kan pemi a ruang dang a si. (Zefaniah 3:9; Haggai 2:7) Pennak ruahchannak le thawng ṭha thanhnak tinvo sung kan hmuhmi zong nih a kan lawmhter. (Matthai 6:9, 10; 24:14) Cun zungzal nunnak ruahchannak zong nih a kan lawmhter. (Johan 17:3) A ṭha hringhranmi hi bantuk ruahchannak hna ruangah kan i “lawmh” awk hrimhrim a si.—Deuteronomi 16:15.
Daihnak le Lungsaunak Ngei
11, 12. (a) Daihnak kha zeitindah a sullam na fianter lai? (b) Pathian daihnak nih kan cungah zei ṭhatnak dah a chuahter khawh?
11 Thlarau nih a chuahtermi a dang theitlai pakhat cu daihnak a si. Cucu lungretheihnak a um lomi umtuning a si. Vancung kan Pa cu daihnak Pathian a si i “BAWIPA nih a mi cu . . . daihnak a pek hna” lai tiah aamahkhan kan si. (Salm 29:11; 1 Korin 14:33) Jesuh nih a zultu pawl kha hitin a ti hna: “Daihnak kan chiahtak hna, keimah daihnak cu kan pek hna.” (Johan 14:27) A hnu zultu pawl kha daihnak nih zeitindah a bawmh hna lai?
12 Jesuh nih a zultu pawl a pekmi hna daihnak nih an lungthin a daihter i ṭihnak an ngeihmi kha a zorter. A kamhmi hna thiang thlarau an hmuh lio caan ah a hlei in daihnak an ngei. (Johan 14:26) Nihin ah thlarau hruainak tang i kan umnak le kan thlacamnak hna leh kan sinak thawngin minung hngalhnak a lonhtu “Pathian daihnak” nih kan lungthin le ruahnak cu him tein a chiah. (Filipi 4:6, 7) Cu lengah, Jehovah thlarau nih zumtu hawi pawl le midang he daite le remte in a kan umter.—Rom 12:18; 1 Thesalon 5:13.
13, 14. Lungsaunak cu zeidah a si i mah cucu zeiruangah kan langhter awk a si?
13 Lungsaunak cu daihnak he aa pehtlai. Zeicahtiah thil umtuning a ṭha deuh lai ti ruahchannak ngei in thinhunnak i sum asiloah palhnak kha a inter khawh caah a si. Pathian cu a lung a sau. (Rom 9:22-24) Jesuh zong nih mah sining kha a langhter. “Hi ruang thengte ah hin Pathian nih ka cungah zaangfahnak a ngeih cu a si. Cu bantuk in Pathian nih a ka zaangfah i misual mi hna lak i a sual bikmi keimah cungah Khrih Jesuh nih a lungsaunak le a thinfualnak a langhter cu, hmailei ah a hun zum i cu zumhnak thawngin zungzal nunnak a hmumi hna caah zohchunh awk siseh ti kha a duh caah a si” tiah Pual nih a rak ṭial caah Jesuh lungsaunak in ṭhatnak kan hmu kho ve.—1 Timote 1:16.
14 Hi lungsaunak sining ṭha nih midang i zaangfahnak ngei lo le ruat setsai loin an chimmi asiloah an tuahmi kha in khawhnak a kan ngeihter. Khrihfa khat pawl kha Paul nih hitin a rak forh hna: “Pakhat le pakhat lungsau thinfual in um u.” (1 Thesalon 5:14) Kan dihlak in mitlinglo kan si i kan palhnak hna kha midang nih lungsau in kan ing kho hna seh ti kan duh hrimhrim ko lai. Cucaah lunglawm tein “lungsau thinfual” kan i zuam awk a si.—Kolose 1:9-12.
Zaangfahnak le Ṭhatnak Langhter
15. Zaangfahnak kha a sullam fianter law mah he aa tlaimi tahchunhnak hna kha chim.
15 Thazang a pemi le hawikomhnak bia in siseh tuahsernak in siseh siaherhnak langhter cu zaangfahnak ngeih a si. Jehovah cu zaangfahnak a ngeimi a si i a Fapa zong a ngei ve. (Rom 2:4; 2 Korin 10:1) Cucaah Pathian le Khrih sal a simi nih cun zaangfahnak an ngeih a herh. (Mikah 6:8; Kolose 3:12) Pathian he pehtlaihnak a ngei lomi cheukhat hmanh nih “hawi hlei in zaangfahnak” an rak langhter. (Lamkaltu 27:3; 28:2, NW) Cu a si caah ‘Pathian thlarau hruai ning in kan kal’ ahcun zaangfahnak kan langhter khawh ko.
16. Zaangfahnak kan langhter awk a sinak thil sining cheukhat cu zeidah an si?
16 Mi pakhatkhat i lung a fahtermi bia asiloah zawnruahnak a ngei lomi tuahsernak cu thinhun awk tlak a si hmanh ah zaangfahnak langhter khawh a si. “Na thin a hun ahcun na thinhunnak kha sualnak chung i an luhpitu siter hlah; cun na thinhunnak cu nitlak khumhter hlah. Khuachia kha caan ṭha pe hlah . . . Pakhat le pakhat cungah zaangfahnak lungthin le nemnak lungthin ngei u law Pathian nih Khrih thawngin an ngaihthiam hna bantuk in pakhat le pakhat i ngaithiam u” tiah Paul nih a ti. (Efesa 4:26, 27, 32) Hneksaknak a tongmi hna cungah zaangfahnak langhter cu aa tlak khunmi a si. Khrihfa upa pakhat nih ‘ṭhatnak, dinnak, biatak’ lam a kaltak hnikmi pakhat kha a lung a fak sual lai ti phang in Baibal cawnpiaknak a chimh lo ahcun zaangfahnak ngeih a si lo.—Efesa 5:9.
17, 18. Ṭhatnak kha zeitindah a sullam a fianter, mah sining kha kan nunnak ah zei zawn ah dah a um awk a si?
17 Ṭhatnak timi cu thil ṭha tuah, a dingmi ziaza asiloah a ṭhami ziaza le umtuning a si. Pathian ṭhatnak cu a tlingmi a si. (Salm 25:8; Zekhariah 9:17) Jesuh cu ṭhatnak a tuah i a dingmi ziaza a ngei. Asinain, “Saya ṭha” tiah auh a si tikah “a ṭhami” ti min kha a rak cohlang lo. (Marka 10:17, 18) A ṭha bik cem cu Pathian a si tiin a rak cohlan kha a fiang.
18 Sualnak ro kan comi nih ṭhatnak tuah duhnak kan ngeihmi kha a donh. (Rom 5:12) Asinain, ‘ṭhatnak kha ka cawnpiak’ tiah Pathian sinah thla kan cam ahcun mah sining ṭha kha kan langhter khawh lai. (Salm 119:66, NW) Rom khua i zumtu hawi pawl kha Paul nih hitin a rak ti hna: “Ka u le ka nau hna: Keimah hrimhrim nih ṭhatnak le hngalhnak in nan khat i nan i cawnpiak kho ko ti kha fiangte in ka hngalh.” (Rom 15:14) Khrihfabu hruaitu pakhat a simi cu “thil ṭha a duhmi” a si lai. (Titas 1:7, 8) Pathian thlarau kan i hruaiter a si ahcun Jehovah nih ‘kan tuahmi thil ṭha caah a kan hngalh camcin’ lai.—Nehemiah 5:19; 13:31.
“Zumhnak Taktak”
19. Hebru 11:1 bia ningin zumhnak a sullam kha fianter.
19 Thlarau nih a chuahtermi theitlai zumhnak cu “kan i ruahchanmi kan hmuh ṭheu lai ti kan zumh le a taktak le a ngaingai a simi thil kan mit in kan hmuh khawh lomi hi an um ko ti kan zumh hi a si.” (Hebru 11:1) Zumhnak kan ngeih a si ahcun Jehovah biakammi vialte a tling hrimhrim lai tiah fek tein kan zumh khawh. Hmuh a si lo nain a um taktakmi thil a langhtermi tehte an feh bantuk in kan zumhnak zong mah a langhtermi tehte bang a fek ve. Tahchunhnak ah, sermi thil hna nih Sertu a um kha a kan zumhter. Pathian thlarau hruainak in kan kal a si ahcun cu bantuk zumhnak cu kan langhter khawh lai.
20. “Kan tlaihchan pengmi sualnak” cu zeidah a si i mah sualnak le minung sining ziaza kha zeitindah kan hrial khawh?
20 Zumhnak ngeih lo cu “kan tlaihchan pengmi sualnak” a si. (Hebru 12:1) Zumhnak a hrawk khomi minung sining ziaza, thilri lawng biapi chiahnak le a hmaan lomi cawnpiaknak hna kha hrial awkah Pathian thlarau kan i bochan a hau. (Kolose 2:8; 1 Timote 6:9, 10; 2 Timote 4:3-5) Baibal ah an kong ṭialmi Khrihfa chan hlan tehte hna le a dang hna i an zumhnak bantuk kha langhter awkah tuchan Jehovah salle zong Pathian thlarau nih a forhfial hna. (Hebru 11:2-40) Cun kan ngeihmi “zumhnak taktak” nih midang an zumhnak kha a ṭhawnter khawh.—1 Timote 1:5; Hebru 13:7.
Nemnak le Mah le Mah I Tei Khawhnak
21, 22. Nemnak kha zeitindah a sullam a fianter i mah kha zeicah kan langhter awk a si?
21 Nemnak timi cu lungthin le umtu ah nem a si. Pathian sining pakhat cu lungnemnak a si. Cu ti kan chim khawh cu nun a nemmi Jesuh nih Jehovah sining tlingte in a langhter caah a si. (Matthai 11:28-30; Johan 1:18; 5:19) Cu ti a si ah Pathian salle nih zeidah kan tuah a herh?
22 Khrihfa kan si caah ‘pakhat le pakhat lungnem cio in’ kan um awk a si. (Titas 3:2) Kan phungchim rianṭuannak ah nemnak kan langhter lai. Palhnak a tuahmi Khrihfa pakhat kha “nemnak tein” lam ding i chiah ṭhan awkah a thlarau deuh pawl cu cawnpiak an si. (Galati 6:1) Kan dihlak in ‘toidornak le lungnemnak’ kan langhternak thawngin Khrihfa lungkhahnak le daihnak kan karhter khawh. (Efesa 4:1-3) Thlarau hruainak in kan kal i mah le mah i tei khawhnak kan ngeih a si ahcun nemnak kan langhter khawh lai.
23, 24. Mah le mah i uk khawhnak cu zeidah a si i zeitindah a kan bawmh khawh?
23 Mah le mah i uk khawhnak nih a hmaan lomi ruahnak, biachimnak le tuahsernak kha a kham khawh. Jehovah cu Jerusalem a hrawktu Babilon miphun kha a pehtlaih tik hna ah ‘let loin [“mah le mah i uk in,” NW]’ a rak um. (Isaiah 42:14) A Fapa Jesuh zong harnak a in lio ah mah le mah i uk khawhnak a langhternak thawngin ‘kan caah zohchunh awk’ a rak chiah. “Nan hngalhnak ah khan mah le mah i uk khawhnak i chap u” tiah Khrihfa hawi pawl kha lamkaltu Piter nih a rak forh hna.—1 Piter 2:21-23; 2 Piter 1:5-8.
24 Khrihfa upa pawl cu mah le mah i uk khawhnak an langhter a hau. (Titas 1:7, 8) A ngai tein thiang thlarau hruainak a zulmi paoh nih mah le mah i uk khawhnak an langhter khawh. Cuticun ziaza rawhralnak, bia thurhnawm chimnak asiloah Jehovah mithmai ṭha a sunghtermi thil vialte kha an hrial khawh lai. Pathian thlarau thawngin mah le mah i uk khawhnak kan langhter ahcun mah cu kan biachim le tuahsernak ah a lang lai i midang nih an hmuh lai.
Thlarau Lamhruai Ning In Kal
25, 26. Thlarau lamhruai ning in kalnak nih atu nunnak le hmailei ruahchannak kha zeitindah a ṭhathnem khawh?
25 Thlarau lamhruai ning in kan kal ahcun Pennak kong chimnak ah teimami kan si lai. (Lamkaltu 18:24-26) Hawi i komh duhmi kan si lai. A hlei in Pathian sin aa pumpemi hna nih kanmah he i hawikomh kha an i nuam lai. Thiang thlarau lamhruainak a zulmi kan si bang in Jehovah a biami zumtu hawi pawl kha thlarau lei ah thazang kan pek khawh hna. (Filipi 2:1-4) Khrihfa a simi vialte nih cu bantuk mi si cu duh dih a si ko lo maw?
26 Satan kuttang i a ummi hi vawlei ah thlarau hruai ning in kal cu a fawi lo. (1 Johan 5:19) Asinain, nihin ah mi nuai tampi cu cutin an kal. Jehovah kha kan thinlung dihlak in kan i bochan ahcun atu hrimhrim ah a nuammi nunnak kan hmuh khawh i dawtnak in thiang thlarau a kan Petu i a dingmi lam ah zungzal in kan kal kho lai.—Salm 128:1; Phungthlukbia 3:5, 6.
Na Lehnak Cu Zeidah A Si?
• ‘Thlarau lamhruai ning in kalnak’ nih Pathian le a Fapa he kan i peh- tlaihnak kha zeitindah a ṭhathnem?
• Thiang thlarau nih a tlaitermi sining ṭha hna cu zeidah an si?
• Pathian thlarau theitlai langhter khawhnak lam cheukhat cu zeidah an si?
• Thlarau lamhruai ning in kalnak nih atu nunnak le hmailei kan ruahchannak kha zeitindah a ṭhathnem?