Nu Le Pa Hna—Nan Fale Kha Dawtnak In Cawnpiak Hna U
“Nan tuahmi paohpaoh kha dawtnak in va tuah u.”—1 KORIN 16:14.
1. Ngakchia a chuah tikah nu le pa hna cu zeitindah an um?
NGAKCHIA pakhat a chuah cu nun chung i a nuam bikmi caan chungah aa tel ve kha nu le pa tampi an hna a tla ko lai. Aleah timi nu pakhat nih hitin a chim: “A chuak kami ka fanute hmasa bik ka vun zoh lio ah ka lungthin phun dang ngai in a um. Ka hmuh balmi ngakchia lakah aa dawh bik tiah ka ruah.” Asinain cu bantuk a nuammi caan ah nu le pa hna cu an lungre zong a thei kho. Aleah a vapa nih hitin a chim: “Ka fanute hi nunnak i ton hngami harnak hna a tei khawh nakhnga ka timhtuah kho lai maw tiah ka lungre a thei.” Nu le pa tampi cu cuticun an lungre a thei i an fale kha dawtnak in cawnpiak a herh kha an hngalh. Asinain an fale dawtnak in cawnpiak a duhmi Khrihfa nu le pa hna cu zuamcawhnak an tong. Cu hna lak i cheukhat cu zeidah an si?
2. Nu le pa hna nih zei bantuk zuamcawhnak dah an ton?
2 Atu hi hi chan ṭhalo donghnak i hmanung bik caan ah kan nung. Chimchung bia bangin atu kan vawlei cu dawtnak a ngei lomi minung in a khat. Chungkhar hmanh ah mi cu ‘zaangfahnak a ngei lomi’ an si i ‘lawmh a hngal lomi, zumhawk a tlak lomi . . . mah le mah aa uk kho lomi le ṭih a nungmi’ an hung si. (2 Timote 3:1-5, NW) Cu bantuk lungput a ngeimi hna he nifate kan i pehtlaih caah chungkharmi pakhat le pakhat pehtlaihnak kha a hnorsuan khawh. Culeng ah nu le pa hna cu thin i sum khawh lonak, timhnak ngei loin biafak chimnak le thil dangdang ah thleidan thiam lonak ti bantuk ro comi lungput he an i do.—Rom 3:23; Jeim 3:2, 8, 9.
3. Nu le pa hna nih fale kha zeitindah aa nuammi an siter khawh?
3 Cu bantuk zuamcawhnak lak ah nu le pa hna nih fale kha Pathian a daw i aa nuammi an siter khawh hna. Zeiti lam in dah? Baibal ruahnak cheuhnak an zulhnak thawngin a si: “Nan tuahmi thil paohpaoh kha dawtnak in va tuah u.” (1 Korin 16:14) A ngaingai ah, dawtnak cu “zeizong vialte, i rem ṭhipṭhep tein a funtomtu a si.” (Kolose 3:14) Lamkaltu Paul i Korin khuami hna sin a voikhatnak cakuat ṭialmi dawtnak muisam phun thum kha ruat in nu le pa nih fale cawnpiaknak ah mah kha zeitindah hman khawh a sinak lam cheukhat kha zoh u sih.—1 Korin 13:4-8.
Lungsau A Herh
4. Nu le pa cu zeicah lungsau a herh?
4 Paul nih ‘dawtnak cu a lung a sau’ tiah a rak ṭial. (1 Korin 13:4, NW) “Lungsau” tiah lehmi Grik biafang sullam cu inkhawhnak ngeih le thinhun har khi a si. Zeicah nu le pa cu lungsau a herh? Nu le pa hna cu khua tampi an ruat kho ti cu lunghrin awk a um lo. Tlawmpal te zohhmanh. Ngakchia cu an duhmi thil kha voi tampi hal an hmang. Nu le pa nih kan in pe hrimhrim lai lo an ti hna hnu hmanh ah hmuh lai i ruahchan in atu le atu hal an hmang ko lai. Nu le pa nih hruh thil a si an timi thil cheukhat kha tuah awnh an si nakhnga a ruang tampi kha an chim ko lai. (Phungthlukbia 22:15) Kan dihlak kan hman bantuk in ngakchia nih palhnak cheukhat kha tuah ṭhan an hmang ve.—Salm 130:3.
5. Zei nih dah nu le pa hna kha lungsau awkah a bawmh khawh hna?
5 Fale cung inkhawhnak le lungsaunak ngeih awkah nu le pa cu zei nih dah a bawmh khawh hna? Siangpahrang Solomon nih hitin a rak ṭial: “Lungsau thinfual hi fim a si.” (Phungthlukbia 19:11) Nu le pa a simi nih ‘ka ngakchiat lio ah ngakchia bantuk in bia ka chim khua ka ruat i ka tuak’ ti hngalh ṭhannak in ngakchia tuahsernak kha hngalhthiampiak khawh a si. (1 Korin 13:11) Nu le pa hna, nan nu le nan pa lung si vang lak tiangin ngakchia ruahnak in thil nan rak halmi hna pakhat kha nan i cinken ti maw? Ka nu le ka pa nih ka ruahnak asiloah ka tonmi ka harnak an hngalthiam lo tiah kum hra fai na si lio ah na ruat bal maw? Cuti na si ahcun na fale nih zeicah cu bantuk in an um le na biakhiahnak kha atu le atu theihter in an cung lungsau a herh kha na hngalhpiak ko lai. (Kolose 4:6) Jehovah nih a nawlbia kha fale lung chungah ‘riahter’ awkah Israel mi nu le pa hna a rak chimh hna kha cinken awk tlak a si. (Deuteronomi 6:6, 7) ‘Riahter’ timi Hebru biafang cu “chim ṭhan” “nolh ṭhan” le “cohlanter” ti sullam a ngei. Mah cu ngakchia nih Pathian nawlbia a zulh nakhnga nu le pa nih a kong pakhat kha voi tampi atu le atu chimh ding a si kha a chim duhmi a si. Nunnak ah cawn awk dang cawnpiak tik zongah cuti nolh ṭhan lengmang kha a herh tawn.
6. A lung a saumi nu le pa pakhat cu fale duhnak a zul tukmi zeicah a si lo?
6 Asinain a lung a saumi nu le pa pakhat cu fale duhnak a zul tukmi a si lai lo. Baibal nih hitin ralrin a pek hna: “Ngakchia anmah duh in thlahdorhmi nih cun an nule kha ningzahnak an phorh hna.” Cu bantuk sining kha hrial awkah mah Baibal cang ṭhiamṭhiam nih hitin a ti: “Fungfek le chimhhrinnak nih fimnak an pek.” (Phungthlukbia 29:15) A caancaan ah ngakchia nih nu le pa cawnpiaknak nawlngeihmi ah biahalnak an tuah men lai. Asinain nu le pa nih upadi chuahnak nawlngeihmi cu fale hnatlaknak cungah aa hngatmi democracy phung in a kal awk a si lo. Mah can ah chungkhar ah a ngan bikmi Lu, Jehovah nih fale kha dawtnak in chimhhrinh awkah nu le pa hna kha nawl a pek hna. (1 Korin 11:3; Efesa 3:15; 6:1-4) A si ko, chimhhrinnak cu Paul chimmi a hun changtu dawtnak muisam pakhat he naih tein aa pehtlai.
Dawtnak In Chimhhrin Khawh Ning
7. Zaangfahnak a ngeimi nu le pa hna nih an fale kha zeicah an chimhhrin hna i cu chimhhrinnak ah zeidah aa tel?
7 Paul nih “dawtnak cu . . . mi cungah zaangfahnak a ngei” tiah a rak ṭial. (1 Korin 13:4) Zaangfahnak a ngei taktakmi nu le pa nih fale kha dinhdorh lo in an cawnpiak hna lai. Cuti tuahnak thawngin Jehovah nawl kha an i cawn. “Bawipa nih a dawtmi hna cu . . . a chimhhrin tawn hna” tiah Paul nih a rak ṭial. Baibal nih a chimmi chimhhrinnak nih dantatnak lawng a chim duhmi a si lo kha zaangfahnak in i cinken. Cawnpiaknak, fimchimhnak timi sullam a ngei. Cuti chimhhrinnak i tinhmi cu zeidah a si? Paul nih hitin a ti: ‘Chimhhrin a simi hna cu daihnak laksawng dinnak nunnak kha an hmu?’ (Hebru 12:6, 11) Nu le pa hna nih Pathian duhnak he aa tlak in an fale kha zaangfahnak ngei in an cawnpiak tik hna ah ngakchia kha a daimi le dinnak a ngeimi upa in an ṭhan nakhnga caan ṭha pek a si. Ngakchia nih “BAWIPA chimhhrinnak” kha an cohlan ahcun sui le ngun nakin a man a sung deuhmi fimnak le hngalhthiamnak an ngei lai.—Phungthlukbia 3:11-18.
8. Nu le pa nih fale kha chimhhrin lo ahcun zei thil dah a chuak tawn?
8 Khat lei in cun nu le pa hna nih fale kha an chimhhrin hna lo ahcun dawtnak ngeih lo a si hnga. Jehovah nih Solomon kha hitin ṭial awkah thaw a rak chuah hnawh: “Na fa cu dan na tat lo ahcun na huat a si, na dawt ahcun amah kha chimhring tuah.” (Phungthlukbia 13:24) Dinhdorh in chimhhrin mi fale hna cu mah zawn lawng aa ruatmi le aa nuam lomi ngakchia si a fawi. Cu he ralkah in zaangfahnak a ngei ko nain a fekmi ri a sermi nu le pa hna fale cu ca a thiammi siangngakchia, komh a nuammi le a huap in zoh ah aa nuammi an si kha hmuh a si. Cu a si caah fale kha zaangfahnak ngei in a chimhrinmi nu le pa hna cu fale a daw taktakmi an si.
9. Khrihfa nu le pa hna nih an fale kha zeidah an cawnpiak hna i mah tuah fialmi kha zeitindah an hmuh awk a si?
9 Fale kha zaangfahnak le dawtnak in chimhhrinnak ah zeidah aa tel? Fale nih zeidah zulh awk a si kha nu le pa nih fiang tein chimh a herh. Tahchunhnak ah, Khrihfa nu le pa hna nih fale kha hnuk an din lio tein Baibal a hrampi phunglam hna kha an cawnpiak hna i a hmaanmi biaknak rian a phunphun ah tel a herh tiah an cawnpiak hna. (Exodus 20:12-17; Matthai 22:37-40; 28:19; Hebru 10:24, 25) Mah tuah fialmi cu aa thleng kho lomi an si kha ngakchia nih an hngalh a herh.
10, 11. Nu le pa hna nih chungkhar zulh awk phung ser tikah fale halmi kha zeicah tuakpiak chih awk a si?
10 Asinain a caancaan ah nu le pa hna nih chungkhar zulh awk phung an ser tikah fale kha telter khawh a si. Cu zulh awk phung kong i ceihmainak ah ngakchia kha telter ahcun zulh an duh lai. Tahchunhnak ah, nu le pa nih zeitik ah fale inn phanh ding timi kong a caan kha thim khawh a si. Asiloah rikhiahmi caan he pehtlai in fale kha an ruahnak chim awkah le cu an ruahnak he aa tlaimi a ruang chimter khawh a si. Cu hnu ah nu le pa nih fale inn ah phanhter an duhmi hna caan kha an khiah khawh i mah a caan kha aa tlak ti an ruahnak a kong zong fianter khawh a si. Hi kong ah nu le pa le fale ruahnak aa khat men lai lo, cu tikah zeidah tuah awk a si? Nu le pa nih thil cheukhat ah Baibal phunglam buar a si lo ahcun fale duhnak zulh khawh a si tiah bia an khiah. Mah cu nu le pa nih an nawlngeihnak an hlawt tinak a si maw?
11 Mah biahalnak a phi hmuh awkah Jehovah nih Lot le a chungkhar a pehtlaih hna tikah a nawlngeihnak dawtnak in a hman ning kha ruat hmanh. Vancungmi hna nih Lot le a nupi le a fanule kha Sodom khua in an chuahpi hna hnu ah, “Nan nun nakhnga . . . tlang ah tli u” tiah vancung mi nih cun an ti hna. Asinain Lot nih “BAWIPA, cucu a si kho lo” tiah a leh. Cu hnu ah Lot nih phun dang in a hal ṭhan: “Khi khua hmete khi na hmu maw? A nai i ka phak khawh lai. Cucaah khika ah khin ka kalter, hmun hmete men a si ko kha na hmuh ko i khika ah ka nunnak kha a him ko lai.” Jehovah nih zeitindah a leh? “Cucu ka hna a tla; khi khua cu ka hrawk lai lo” tiah a ti. (Genesis 19:17-22) Cucu Jehovah nih a nawlngeihnak a hlawt a si maw? A si hrimhrim lo! Asinain hi kong ah Lot halmi kha tuaktanpiak in a cungah zaangfahnak langhter chap tu aa tim. Nu le pa pakhat na si ahcun chungkhar zulh awk phung na ser tikah na fale ruahnak na tuakpiak hna caan a um maw?
12. Ngakchia kha zei nih dah ka him tiah a ruahter hna?
12 Ngakchia nih zulh dingmi phung lawng hngalh si lo in mah zulh ding phung buar ahcun dantat an si lai zong kha an hngalh a herh. Cun zei bantuk dan tat ding kha i ruahceih in hngalhthiam hnu ah mah khakha zulh a hau. Nu le pa nih fale kha aa tlakmi dantatnak nan huah lai tiah ralrin pek lengmang i dantat ṭung lo ahcun dawtnak in tuah a si lo. “Zeicahdah mi nih ṭhat lonak kha an tuah lengmang? Ṭhat lonak an tuahmi caah khan khulrang in dantatnak an in lo caah a si” tiah Baibal nih a ti. (Phungthlukbia 8:11) Nu le pa pakhat nih fale kha mi hmai ah asiloah a ṭhirual hna lak ah dan a tat hnanak thawngin ngakchia ning zahter phun kha hrial ding a si ti cu a hmaan ko. Asinain dandatnak kong hmanh ah nu le pa cu “a si” mi kha a si, “a si lo” mi kha a si lo ningin an tuah kha ngakchia nih an hngalh tikah himnak kan hmu tiah an ruah i nu le pa kha a upatter deuh hna i a dawtter deuh hna.—Matthai 5:37.
13, 14. Nu le pa nih fale cawnpiak tikah zeitindah Jehovah nawl an i cawn khawh?
13 Dantat tikah dawtnak aa tel nakhnga dantatmi le dantat ning kha ngakchia zoh in a herh ning in thlen a hau. Pam nih hitin a ti: “Kan fale pahnih hi kan cawnpiak tik hna ah pakhat le pakhat an herhmi aa lo lo. Pakhat caah a ṭhami kha a dang pakhat caah man a ngei lo.” A va Larry nih hitin a chim ve: “Kan fanu upa deuh cu a duh cang ahcun rumro in tuah a hman caah fakpi in cawnpiak lawngah ngaih dawh a si. Asinain ngakchia deuh tu cu aw hrang in ti men, duh lonak mit in voikhat vun zoh men in a ngaih.” A si ko, dawtnak a ngeimi nu le pa hna cu ngakchia pakhat cio caah zei cawnpiaknak dah a ṭhat bik kha hngalh awk an i zuam.
14 Jehovah nih nu le pa caah zohchunh awk a chiahpiak hna, a salle pakhat cio ṭhawnnak le dernak kha a hngalh. (Hebru 4:13) Cupin ah dantat tikah Jehovah nih luan tuk in dan a tat hna lo bantuk in dandat lo zong in a um bal hna lo. Mah can ah, a mi hna kha ‘dantat awk an i tlak ning in dan a tat’ lengmang hna. (Jeremiah 30:11) Nu le pa hna, nan fale ṭhawnnak le dernak kha nan hngal maw? Na fale kha hmual ngei te le zaangfahnak in na cawnpiak tik hna ah mah na hngalhmi kha na hmang kho maw? Na hman khawh ahcun na fale na dawt hna kha na langhter a si.
Zalong Tein I Biakchawnh Awkah Tha Pe
15, 16. Fale zalong tein bia an chim nakhnga nu le pa nih zeitindah bawmh khawh a si, hi kongah zei lam dah man a ngeih kha Khrihfa nu le pa nih an hmuh?
15 Dawtnak i a dang muisam pakhat cu dawtnak cu ‘dinlonak ah aa lawm lo, biatak tu ah khan aa lawm’ ti a si. (1 Korin 13:6, NW) A dingmi le a hmaanmi kha fale nih an duh nakhnga zeitindah nu le pa nih cawnpiak khawh a si? Fale chimmi kha nu le pa caah cohlan lomi a si hmanh ah an lung ummi kha zalong tein an chim nakhnga fale thapek cu a hrampi kehlan a si. Fale nih a dingmi nunphung he aa tlak in khua an ruahmi le an lung ummi an chim tikah nu le pa an i lawmh kha hngalhthiam khawh a si ko. Sihmanhsehlaw caan dangdang ah ngakchia pakhat lung chung in a chuakmi bia nih a ding lomi lei ah a lung a pial kha a langhter khawh. (Genesis 8:21) Nu le pa nih zeitindah leh ding a si? An lung chungah a chuak hmasa bikmi cu fale nih an chim dih leh cangka in cawnpiak chimhhrinh kha a si kho. Nu le pa nih cu ti an tuah ahcun a hnu ah fale nih nu le pa theih duhmi tiah an ruahmi lawng kha an chim cang lai. Upat lo in an chimmi bia kha remh-piak colh ding a si cu a hmaan ko nain zeitindah upat hmaizahnak he chawnhbiak ding a si ti cawnpiak le an chim dingmi bia khiahpiak cu aa lo lo.
16 Zalong tein i chawnhbiak awkah nu le pa nih zeitindah thapek khawh a si? A hmasa i chimmi Aleah nih hitin a ti: “Lung a ṭhatter lomi bia fale nih an chim hmanh ah thinhun in leh lo awk i zuamnak thawngin zalong tein i chawnhbiaknak umter khawh a si.” Tom timi pa pakhat nih hitin a chim: “Kan ruahnak kha a hna a tlak lo hmanh ah bia chim awkah kan fanute kha kan forh. Bia a chim lio ah a bia tan in kanmah duhnak lawngin bia kan khiah ahcun a lung a dong lai i a lung chung ummi a kan chim ti lai lo ti kha kan hngalh. Phundang in a bia ngaihpiaknak nih kan chimmi ngaih ve awkah tha a pek lai.” A si, fale nih nu le pa bia cu ngaih ding a si. (Phungthlukbia 6:20) Asinain zalong tein i chawnhbiaknak nih nu le pa kha fale khua a tuak khomi an si nakhnga bawmh awk caan ṭha a pek hna. Fanu pali a ngeimi pa Vincent timi nih hitin a chim: “Ka fale nih a ṭha bikmi a phi chuak an hngalh khawh nakhnga thil umtuning pakhat i a ṭhatnak le a chiatnak kha kan i ruah lengmang. Mah nih khua tuak khawhnak an ngeihmi a ṭhan nakhnga a bawmh.—Phungthlukbia 1:1-4.
17. Nu le pa nih zeidah an zumh khawh?
17 Fale zohkhenh tikah zei bantuk nu le pa hmanh nih Baibal ruahnak cheuhmi kha tling khitkhet cun an zul kho lai lo. Sihmanhsehlaw lungsaunak le zaangfahnak le dawtnak in cawnpiak naa zuammi cungah na fale an i lawm tuk lai ti cu a fiang. Cuti tuah naa zuamnak ah Jehovah nih thluachuah an pek hrimhrim lai. (Phungthlukbia 3:33) A bik in cun Khrihfa nu le pa dihlak nih anmah thengte Jehovah an dawt tluk in an fale zong nih dawt an thiam ve nakhnga an duhpiak hna. Cu a ṭha tukmi hmuitinh cu nu le pa nih zeitindah phanh khawh a si? A hnu capar ah cu sette timi lam cheukhat kong kan i ruah lai?
Naa Cinken Maw?
• Nu le pa kha lungsau awkah thleidan thiamnak nih zeitindah a bawmh khawh hna?
• Zaangfahnak le chimhhrinnak cu zeitindah aa pehtlaih?
• Nu le pa le fale lak ah zalong tein i cawnhbiaknak cu zeicah a biapit?