Vancungmi—“pathian Rian A Ṭuantu Thlarau”
“Vancungmi cu Pathian rian a ṭuantu thlarau, khamhnak a hmu hnga mi bawmh awkah Pathian nih a thlahmi kha an si.”—HEB. 1:14.
1. Matthai 18:10 le Hebru 1:14 in zei hnangamnak dah kan hmuh khawh?
JESUH KHRIH nih mi a tlukter khomi a zultu ahopaoh kha hitin ralrin a pek hna: “Hi ngakchia tete hi pakhat hmanh zawmhtaih hna hlah u. Annih a vengtu hna an vancungmi kha vancung khua ah ka Pa hmaika ah an um zungzal ko.” (Matt. 18:10) Zumhtlakmi vancungmi hna kongah lamkaltu Paul nih hitin a ṭial: “Vancungmi cu Pathian rian a ṭuantu thlarau, khamhnak a hmu hnga mi bawmh awkah Pathian nih a thlahmi kha an si.” (Heb. 1:14) Mah bia cu minung bawmh awkah Pathian nih vancungmi a hman hna ti thazang a pemi aamahkhan a si. Vancungmi hna he aa tlaiin Baibal nih zeidah a chim? Zeitindah a kan bawmh? An nunning in zeidah kan i cawn khawh?
2, 3. Vancungmi hna rian cheukhat cu zeidah an si?
2 Vancung ah zumhawktlak vancungmi a nuainuai in an um. An zapi in ‘an ṭhawng i an lianngan, BAWIPA nawlbia kha an ngai.’ (Salm 103:20; Biathlam 5:11 rel.) Pathian thlarau fale cu mahle sining hna, Pathian ziaza le zalong tein tuahnak nawl an ngei. Annih cu special in dirh an si i Pathian timhtuahnak ah an rian a sang, vancungmi lak i upa bik cu Mikhael (Jesuh vancung a min) a si. (Dan. 10:13; Judas 9) Mah ‘sermi thil vialte hna lak i Pathian fater’ cu “Bia” asiloah Pathian Biachimtu a si i Jehovah nih zeizong vialte sertu ah a hman.—Kol. 1:15-17; Johan 1:1-3.
3 Vancungmi lak i upa bik tangah thilnung (seraph) an um, annih nih Jehovah a thiannak kha an thanh i a mi kha thlarau lei thian awkah an bawmh hna. Cun cherubim zong an um, annih cu Pathian nawlngeihnak a ṭanhmi in rian an ṭuan. (Gen. 3:24; Isa. 6:1-3, 6, 7) A dang vancungmi asiloah thawng thanhtu hna cu Pathian duhnak kha lam phunphun in an ṭuan.—Heb. 12:22, 23.
4. Vawlei hram ser a si tikah vancungmi hna cu zeitindah an um, minung nih zalonnak kha ṭha tein an hman ahcun an caah zeidah a si kho?
4 ‘Vawlei hram ser’ a si tikah vancungmi an zapi in an i lawm i aa phundangmi thil mansung bantuk vawlei hi minung inn caah remh a si lioah an rian kha lunglawm tein an ṭuan. (Job 38:4, 7) Jehovah nih minung kha “vancungmi hna nak niam deuh” ah a ser hna nain amah ‘mui keng’ in a ser hna. Cucaah minung nih Sertu sining hna kha an langhter khawh. (Heb. 2:7; Gen. 1:26) Adam le Evi nih an zalonnak kha ṭha tein an hman ahcun anmah le an tefa hna cu hngalhnak a ngeimi thilnung in dirhmi Jehovah i universe chungkhar ah le paradis ah nuam tein an um lai.
5, 6. Vancung ah zei dohnak dah a um i Pathian nih zeitindah a leh?
5 Zumhawktlak vancung mi hna nih Pathian vancung innchungkhar ah dohnak aa thawk an hmuh tikah an khuaruah a har tuk lai ti cu a fiang. An lak i pakhat cu biakmi si a duh caah lunglawm tein Jehovah thangṭhatnak ah aa nuam ti lo. A dingmi Jehovah uknak a zuamcawhnak in le tinhmi sang ngai in uktu si aa zuamnak in amah le amah (“Dotu” ti sullam a ngeimi) Satan ah aa ser. Hmasa bik ṭialmi lihbia in Satan nih dawtnak he a khatmi Sertu kha a doh tikah amah lei ṭan awkah hmasa bik minung nuva hna kha fimzer ngaiin a lem hna.—Gen. 3:4, 5; Johan 8:44.
6 Jehovah nih hmasa bik Baibal chimchungbia a chimnak thawngin Satan cu a rannak in bia a ceih: “Nangmah le nu cu nan i hua lai, mi le rul cu ral an si lai. Mi nih na lu kha rial an in zuam lai i nang nih an kedil kha cuk naa zuam ve lai.” (Gen. 3:15) Satan le Pathian ‘nupi’ lak ah ralnak a um lai. A si, Jehovah nih zumhawktlak vancungmi pawl aa telmi vancung a bupi kha va bantuk a simi amah he dawtnak hri aa ṭemmi dawtmi nupi in a hmuh. Mah chimchungbia a dikthliar a konglam cu duhsah in fiantermi aa “thupmi” a si lai nain mah cu ruahchannak caah hramfek a si. Pathian nih aa tinhmi cu vancung a bupi chungmi pakhat nih dotu vialte hrawh dih in “van i a ummi thil vialte le vawlei i a ummi thil vialte” hmunkhat ah pumh a si.—Efe. 1:8-10.
7. Noah chan ah vancungmi cheukhat nih zeidah an tuah i cu ruangah zeidah an ton?
7 Noah chan ah, vancungmi tampi nih vawlei ah mah zawn lawng ruat in i nuamh awkah an “nawl ngeihmi” kha kaltak in minung pum an i lak. (Judas 6; Gen. 6:1-4) Jehovah nih mah dotu pawl kha zungzal muilak ah a chiah hna, annih cu Satan he i kom in “thlarau sual ṭhawnnak” le Pathian salle ca ṭihnungmi ral an hung si.—Efe. 6:11-13; 2 Pit. 2:4.
Vancungmi Nih Zeitindah A Kan Bawmh?
8, 9. Jehovah nih minung bawmh awkah vancungmi kha zeitindah a hman hna?
8 Abraham, Jakob, Moses, Joshua, Isaiah, Daniel, Jesuh, Piter, Johan le Paul cu vancungmi hna bawmhmi ah an i tel. A dingmi vancungmi nih Pathian biaceihnak kha an ṭuan i Moses Nawlbia tel in chimchungbia le lamhruainak kha mi an theihter hna. (2 Si. 19:35; Dan. 10:5, 11, 14; Lam. 7:53; Biat. 1:1) Tuchan ah Pathian Bia tling tein kan ngeih cang caah Pathian bia chimtu ah vancungmi a herh ti lo. (2 Tim. 3:16, 17) Asinain minung mit hmuh lo in vancungmi hna cu Pathian duhnak tuahnak le a salle bawmhnak ah an rian a tam ngaingai.
9 Baibal nih hitin a kan kamh: “BAWIPA a ṭihmi cu a vancungmi nih khan an zoh hna i ṭihnak chungin an luatter hna.” (Salm 34:7; 91:11) Satan chuahtermi zumhfehnak kongkau ruangah Jehovah nih Satan kha kan cungah harnak phunphun tlunternak nawl a pek. (Luka 21:16-19) Asinain hneksaknak kha zei zat tiang kan in khawh ahcun Pathian cungah zumhawktlak kan si peng lai kha Pathian nih a hngalh. (1 Korin 10:13 rel.) Vancung mi hna cu Pathian duh ningin rian ṭuan awkah hliphlau tein an um. Annih nih Shadrak, Meshak, Abednego, Daniel le Piter kha an khamh hna nain Steven le Jeim cu ral kut in thi lo dingin an khamh hna lo. (Dan. 3:17, 18, 28; 6:22; Lam. 7:59, 60; 12:1-3, 7, 11) Thil sining le a konglam hi aa khat lo. Cu bantuk cun unau cheukhat cu Nazi hremnak thong ah thah an si nain a tam deuh cu luat dingin Jehovah nih a bawmh hna.
10. Vancungmi bawmhnak lengah zei bawmhnak dah kan hmuh khawh?
10 Mi kip cawngtu vancungmi an ngei tiah Cathiang nih a kan cawnpiak lo. “Amah duh ningin kan hal ahcun, kan halmi paoh kha [Pathian nih] a kan pek hrimhrim lai” ti kan zumh. (1 Johan 5:14) Jehovah nih kanmah bawmh awkah vancungmi kha a thlah khawh hna nain bawmhnak cu lam dang in a ra kho men. Bawmhnak le hnemhnak pek awkah Khrihfa khat kha a forh men hna lai. “Satan thil” ruangah inmi “fahnak” kan tonghtham tikah a herhmi fimnak le chung lei ṭhawnnak Pathian nih a kan pek lai.—2 Kor. 12:7-10; 1 Thes. 5:14.
Jesuh I Zohchunh
11. Jesuh bawmh awkah vancungmi cu zeitindah hman an si, Pathian cung zumhawktlak a si pengnak in zeidah a langhter?
11 Jesuh kongah Jehovah nih vancungmi a hman hna ning kha ruat hmanh. Jesuh a chuahnak le a thawhṭhannak kha an thanh i vawlei cung a um lioah an zohkhenh. Vancungmi nih tlaihnak le puarhrang ngaiin thahnak khan an khamh khawh ko. Asinain, cuti tuah canah thazang petu in vancungmi cu thlah an si. (Luka 2:8-11; 22:43; 24:4-7) Jehovah tinhmi ningin Jesuh cu raithawimi in a thi i mah nih a tlingmi minung nih a fakmi hneksaknak ton buin Pathian cung zumhfehnak hmunhter khawh a si kha a langhter. Cucaah Jesuh cu Jehovah nih a thi kho lomi van nunnak in a thawhter i “nawl ngeihnak vialte” a pek i vancungmi kha a uk hna. (Matt. 28:18; Lam. 2:32; 1 Pit. 3:22) Cuticun Jesuh nih ‘minu tefa’ i a biapi bik a si kha a langhter.—Gen. 3:15; Gal. 3:16.
12. Jesuh ṭha tein ralrinnak a ngeihmi kha zeitindah kan i cawn khawh?
12 Hrut ngai in tuah i vancungmi sinin khamhnak i ruahchannak thawngin Jehovah hneksak a palh kha Jesuh nih a hngalh. (Matthai 4:5-7 rel.) Hremnak kha ralṭha in kan ton ngam ko nain a herh lomi harnak chuahter loin ‘ṭha te i ralrinnak’ thawngin Jesuh nawl cawng u sih.—Titas 2:12.
Zumhawktlak Vancungmi Sinin Cawn Khawhmi
13. 2 Piter 2:9-11 ah langhtermi a dingmi vancungmi hna zohchunh awk ṭha in zeidah kan i cawn khawh?
13 Lamkaltu Piter nih chiti thuhmi Jehovah salle a ‘serhsatmi’ a mawhchiat tik hna ah a dingmi vancungmi hna zohchunh awk ṭha kha a chim. Vancungmi cu an ṭhawng ngai nain ‘Jehovah an upat caah’ biaceih sualpuh hman kha toidor tein an hrial. (2 Piter 2:9-11, NW rel.) Kannih zong aa dawhtlak loin biaceih hman kha hrial in Khrihfabu zohkhenh ding rian pek a simi hna kha upat in thil kongkau kha Biaceihtu Ngan Bik Jehovah kut ah chia u sih.—Rom 12:18, 19; Heb. 13:17.
14. Toidornak he aa tlai in vancungmi hna sinin zeidah kan cawn khawh?
14 Jehovah vancungmi hna cu toidor tein rianṭuannak ah kan caah zohchunh awk ṭha an si. Vancungmi cheukhat cu minung sinah an min an chim lo. (Gen. 32:29; Bct. 13:17, 18) Vancung ah vanmi nuai tampi an um nain Michael le Gabriel min lawng Baibal ah a langhter. Mah nih vancungmi kha a hleihluat in upat hmaizahnak khan a kan khamh. (Luka 1:26; Biat. 12:7) Lamkaltu Johan cu vancungmi pakhat kha kun in biak a zalh tikah ‘tuah hlah. Kei zong nangmah bantuk le na unau hna bantuk in sal ka si ve ko’ tiah a chimhrin. (Biat. 22:8, 9) Pathian lawng biak in a sinah thlacam ding a si.—Matthai 4:8-10 rel.
15. Vancungmi hna nih lungsaunak kha zeitindah an langhter?
15 Vancungmi nih lungsaunak zongah zohchunh awk an langhter. Pathian “biathli” kha hngalh an duh ngai nain a zapi in an rak hngal lo. “Hi thil hi vancungmi hmanh nih hngalh an rak duhmi thil a si” tiah Baibal nih a ti. (1 Pit. 1:12) Cu tikah zeidah an tuah? ‘Khrihfabu thawng in Pathian fimnak a phunphun hngalhter’ an si lainak Pathian rikhiahmi caan kha lungsau tein an hngah.—Efe. 3:10, 11.
16. Kan tuahsernak nih vancungmi kha zeitindah a hnorsuan hna?
16 Hneksaknak a tongmi Khrihfa hna cu ‘vancungmi caah zoh nuam’ an si. (1 Kor. 4:9) Vancungmi nih zumhawktlak in rian kan ṭuan kha an hmuh tikah an lung a tling ngaingai i misual pakhat aa ngaihchih tikah an i lawm. (Luka 15:10) Khrihfa nu pawl Pathian ṭihzah in an nun kha vancungmi nih an hmuh. “Vancungmi hna ruangah nu nih a lu cu aa khuh” tiah Baibal nih a ti. (1 Kor. 11:3, 10) A si, Khrihfa nu pawl le vawlei cung Pathian salle vialte theocratic ningin lamhruainak an zulh kha vancungmi nih an duh. Cu bantuk nawlngaihnak cu Pathian vancung fale caah aa tlakmi ralrin peknak a si.
Phungchimnak Rian Kha Vancungmi Nih Lungtho tein An Bawmh
17, 18. Vancungmi nih phungchimnak ah a kan bawmh tiah zeicah kan chim khawh?
17 ‘Bawipa ni’ chungah a cangmi aa thleidangmi thil cheukhat ah vancungmi cu an i tel. Cu ah 1914 kum ah Pathian Pennak dirh a si i “Mikhael le a vancungmi hna” nih Satan le a khuachia pawl van in an thlak hnanak aa tel. (Biat. 1:10; 11:15; 12:5-9) Lamkaltu Johan nih “vawlei cung mi vialte, phun kip ram kip, holh kip le mi kip sin i thanh awk a simi zungzal thawng ṭha aa phorh i van lai i a zuangmi vancungmi pakhat” kha a hmuh. Vanmi nih cun “Pathian kha ṭih u law a lianhngannak kha thangṭhat u. Zeicahtiah amah nih minung vialte bia a ceih hna lai caan kha a phan cang. Van le vawlei le rili le tiput a sertu kha bia u” tiah a ti. (Biat. 14:6, 7) Cucaah Jehovah salle nih dirh cangmi Pathian Pennak thawngṭha chim tikah fak piin Satan ralchanhnak a um nain vancungmi bawmhnak kha an zumh.—Biat. 12:13, 17.
18 Vancungmi nih Filip kha Ethiopia Bawipa sin kal ding a rak chimh bantukin tuchan ah vanmi nih lungthin ṭha a ngeimi sin kal ding chim in lam a kan hruai lai lo. (Lam. 8:26-29) Asinain tuchan hmuhtonnak tampi nih vancungmi cu kan mit in kan hmu hna lo nain Pennak kong phungchimnak rian ah a kan bawmh i ‘zungzal nunnak hmuh a duhmi’ sinah lam a kan hruai ti a fianter.a (Lam. 13:48) ‘Pathian kha thlarau le biatak in biak’ a duhmi kawlnak ah kanmah lei in kan tuah khawh tawk tuah awkah phungchimnak ah hmaan tein kal a biapi tuk!—Johan 4:23, 24.
19, 20. “Chan donghnak” a langhtermi thil ah vancung mi hna cu zei zawn ah dah an i tel?
19 Jesuh nih kan chan hi sawh in “chan donghnak ah” vancungmi nih ‘miṭha mi hna lak khan miṭhalo mi kha an ṭhen hna lai’ tiah a ti. (Matt. 13:37-43, 49) Vancungmi cu chiti thuhmi hna hmanung bik pumhnak le hmelchunhnak khenhnak ah an i tel. (Matthai 24:31 rel; Biat. 7:1-3.) Mahlengah ‘tuu cu meheh sinin ṭhen’ a si tikah Jesuh cu vancungmi he an ra lai.—Matt. 25:31-33, 46.
20 “Bawipa Jesuh cu a vancungmi mi ṭhawng hna” he vancung in a rung ṭum tikah “Pathian a hngal lomi hna le Bawipa Jesuh kong thawng ṭha a ngai duh lo mi hna” kha a hrawh dih hna lai. (2 Thes. 1:6-10) Mah kong kha Johan nih langhnak ah a hmuh i Jesuh le vancung ralkapbu nih a dingmi raltuknak ah rang rang an i cit.—Biat. 19:11-14.
21. “Khor tawh le cikcin nganpi aa put”mi vancungmi nih Satan le a khuachia pawl kha zeitindah a tuah hna lai?
21 Johan nih “vanmi pakhat vancung in a rung ṭum i dongh hngal lo khor tawh le cikcin nganpi aa put” kha a hmuh. Amah cu vancungmi bawi bik Mikhael dah ti lo cu midang an si kho lo, Satan kha a tlaih lai i dong hngal lo khor ah a thlak lai i cu ah khuachia pawl zong an i tel lai ti cu a fiang ko. Satan le a khuachia pawl cu Khrih kum thong khat uknak a dongh lai ah chikkhat an luat lai i a tlingmi minung kha hmanung bik an hneksak hna lai. (Biat. 20:1-3, 7-10; 1 Johan 3:8) Cu hnu ah Satan le dotu vialte cu hrawh an si lai.
22. Vancungmi cu kan hmai te i a ummi ah zeitindah an i tel i an rian kha zeitindah kan hmuh awk a si?
22 Satan chan ṭhalo in luatnak cu kan hmaite ah a um. Jehovah a nawlngeihnak fianter a si le vawlei le minung caah aa tinhmi a tlin cikceknak a biapimi thil ah vancungmi cu a biapimi hmun in an i tel lai. A ngaitein a dingmi vancungmi hna cu “Pathian rian a ṭuantu thlarau, khamhnak a hmu hnga mi bawmh awkah . . . thlahmi kha an si.” Cucaah Pathian duhnak tuah awk le zungzal nunnak kan hmuh nakhnga bawmtu in Pathian nih vancungmi a hman hna ning ah Jehovah Pathian kha lawm u sih.
[A Tanglei Fianternak]
a Pathian Pennak Thanhtu—Jehovah Hngaltu Hna, cahmai 549-551 [Mirang] zoh.
Zeitindah Na Leh Lai?
• Vancungmi cu zeitindah dirh an si?
• Noah chan ah vancungmi cheukhat nih zeidah an tuah?
• Kanmah bawmh awkah Pathian nih vancungmi kha zeitindah a hman hna?
• Kan chan ah a dingmi vancungmi cu zei rian dah an ṭuan?
[Cahmai 21nak i hmanthlak]
Vancungmi hna cu Pathian duhnak tuahnak ah an i nuam
[Cahmai 23nak i hmanthlak]
Daniel lio bantuk in, vancungmi cu Pathian duh ningin rianṭuan awkah hliphlau tein an um peng
[Cahmai 24nak i hmanthlak]
Pennak kong phungchimnak rian ah vancungmi nih a kan bawmh caah ralṭha tein um!
[Credit Line]
Globe: NASA photo