ARTIKULO KʼAWUAITA 37
TRÃBI 9 Jeowara dayirã nokʼo
¿Kʼãrẽta odaibara zʉbʉriabibʉdade akʉza maʉ̃ta ũdubʉrʉde?
«Iya kãgabasi jõma daucha odamarẽã mamina jõma daucha oda ẽ basi» (IS. 5:7).
KʼÃRẼTA ŨDUDAITA
Jesús yizadeba dayirãba kʼawuadayi dayirãba oẽ bada kʼarea zʉbʉriabibʉdade kʼãrẽta oita Jeowaba kãgabʉde bʼaita.
1, 2. ¿Zʉbʉriabipanʉta ũdubʉrʉdera sãwũã sentipanʉ ʉ̃kʉrʉ ẽbẽrarã akʉza dayirãbara kʼãrẽta widiseabʉ?
NAɄ̃ drʉadera ẽbẽrarã mejãchaʉba awururata zʉbʉriabibare plata mejãcha neẽ baera, awuru kulturadebema baera mawũã ẽ bʉrʉ ãyi sãwũãbʉ kʼarea. Adewara ʉ̃kʉrʉ nokʼoraba mawũã ẽ bʉrʉ empresa yibariraba nekʼãrẽ oita jidabʉrʉdera krĩchada ẽ wuabemara ʉ̃rʉ, maʉ̃ba ãya jidabʉrʉba zʉbʉriabibʉ ẽbẽrarãta akʉza naʉ̃ drʉata. Mawũẽra awuru ẽbẽrarãba obʉbara zʉbʉriabibʉ dayita mawũã ẽ bʉrʉ daya ũdukʼawuabʉta.
2 Dayirã jõmaʉ̃ba kãgapanʉ aduʼa bʼaita akʉza bia edadamarẽã. Maʉ̃ba dayirãba ũdupanʉ ʉ̃kʉrʉ ẽbẽrarãra kĩrʉpanʉta awuru zʉbʉriabibarabʉ ũdubʉrʉdera maʉ̃ kʼarea ʉ̃kʉrʉ ẽbẽrabara jʉrʉpanʉ sãwũã ara oita bedʼea zroma ãyi pʉwʉrʉdebʉta, maʉ̃itara protestata opanʉ mawũã ẽ bʉrʉ politiko ãyi bedʼea zroma ara oya abʉare botapanʉ. Mamina dayirã Jeowa odepanʉrãra naʉ̃ drʉadebema kĩrãkʼa panʉ ẽ akʉza dayirãbara kʼawuapanʉ Daizeze Nokʼobʉrʉ jõma jõbita kʼãwũã daya oẽ bada kʼarea zʉbʉriabipanʉra (Juan 17:16). Daya mawũã zʉbʉriabibʉta ũdubʉrʉdera sopʉabʉ akʉza kĩrʉbʉ, maʉ̃ba edaʉde naʉ̃ta widiseabʉ: «¿Kʼãrẽta oseabʉ mʉ̃ara? ¿Bʉka mʉ̃a sãwũã kʼarebaita naʉ̃ ara oita?». Naʉ̃ artikulode dayirãba kʼawuadayi maʉ̃ ʉ̃rʉ, mamina nããra akʉdayi Jeowaba Jesúsʼʉ̃meba kʼãrẽta krĩchapanʉta daya oẽ bada kʼarea zʉbʉriabibʉ ʉ̃rʉ.
JEOWABA JESÚSʼɄ̃MEBARA JIPADE KÃGA Ẽ ZɄBɄRIA OIRA
3. ¿Zʉbʉriabibʉ ũdubʉrʉdera kʼãrẽa kĩrʉpanʉ dayirãra? (Isaías 5:7).
3 Daizeze Bedʼeaba jara ũrĩbibʉ kʼãrẽa awurura zʉbʉriabibʉ ũdubʉrʉdera dayirãra kĩrʉbʉta, jarabʉ dayirãra Jeowabara iyi kĩrãkʼa parãsita akʉza Jeowabara kãga «jõma aripe obʉta akʉza daʉcha» (Sal. 33:5; Gén. 1:26). Jeowabara awururãra zʉbʉriabi ẽ akʉza iya kãga ẽ dayirãbida maʉ̃ta odamarẽã (Deut. 32:3, 4; Miq. 6:8; Zac. 7:9). Bari jaradaita, propeta Isaías ewari baside mejãcha israelitarata zʉbʉria jʉra bedʼeasida awuru israelitaraba zʉbʉriabipanasi baera, maʉ̃nera Jeowabara ũrĩsi ãyi nemira (akʉra Isaías 5:7). Maʉ̃ kʼarea Jeowaba iyi leyba zokʼabʉ oẽãrãra akʉza awurura zʉbʉriabibʉrãra zʉbʉriabisi (Is. 5:5, 13).
4. Awurura zʉbʉriabibʉdadera sãwũã sentibʉ Jesúsʼra? (Akʉra potota).
4 Jesúsbida Jeowade kĩrãkʼa kãga nekʼãrẽ jõma aripe daucha oita akʉza iyara jʉra zʉbʉriabibʉra. Krĩchadaya Jesús nama egorodebaside kʼãrẽ berabaridata, ewari aba iya ũdusi yumakẽrã aba juwa pira ẽã bʉta, maʉ̃ta ũdui so zʉbʉria akʉ kʼãrãpe bebisi mamina religion nokʼoraba maʉ̃ta ũdubʉrʉdera mejãcha kĩrʉsida, ãya jarasida Jesúsbara sabadodebema leyba jarabʉra ũrĩ ẽãta, naʉ̃ yumakẽrã zʉbʉriabʉ ʉ̃rʉ krĩchada ẽ basi ãyara, maʉ̃ba Jesúsba «kĩrũ akʉkuasia, sozuburia ne ẽã so zarea bʼeba» mawũãpanʉ baera (Mar. 3:1-6).
Religion nokʼora judiorabara so zʉbʉria akʉda ẽ basi yi zʉbʉriapanʉra mamina Jesúsbara so zʉbʉria akʉbasi. (Akʉra parrapo 4).
5. ¿Zʉbʉriabibʉ ũdubʉ kʼarea kĩrʉbʉrʉdera kʼãrẽta kĩrãbedaibara?
5 Zʉbʉriabibʉ ũdubʉrʉdera Jeowara Jesúsʼʉ̃mera kĩrʉpanʉ, maʉ̃ba kayiru ẽ dayirãsi awurura zʉbʉriabibʉ ũdubʉrʉde kĩrʉira (Efes. 4:26 akʉra nota de estudio «Cuando se enojen»). Mawũãsidu dayirãra jʉra kʼawua panaibara kĩrʉbia yi edebi ẽ baita akʉza kĩrãbedaibara dayirãbara zʉbʉria naʉ̃ drʉadebʉra jõma jõbi be ẽãta. Adewara dayirãta ewari biobayeda kĩrʉbidabʉrʉ naʉ̃bara kayabiseabʉ akʉza sopʉabiseabʉ (Sal. 37:1, 8; Sant. 1:20). Zʉbʉriabibʉ ũdubʉrʉde kʼãrẽta oita kʼawuaita akʉdaya Jesús yizata.
ZɄBɄRIABIBɄ ŨDUSIDERA KʼÃRẼTA OSI JESÚSBARA
6. ¿Nama egorode basidera kʼãrẽ zʉbʉriata ũdusi Jesúsbara? (Akʉra potota).
6 Jesús nama egoroeda zesidera ũdusi sãwũã awuru ẽbẽrarãba awururata zʉbʉriabibasita. Bari jaraita, iya kʼawuabasi religion nokʼorabara nekʼãrẽ mejãcha omarẽã zokʼapanasita ẽbẽrarã mamina maʉ̃ oira jipade zarebasi (Mat. 23:2-4). Adewara iya kʼawuabasi Romanebema nokʼorabara zʉbʉriabibasita ãyi pʉwʉrʉra. Akʉza basi mejãcha judiorata nokʼo Romaba zokʼabʉdeba ãĩ wãkĩrãpanʉta, maʉ̃ kʼarea ʉ̃kʉrʉra bedʼea abarika zesida romanorabawara yõita. Mawũãsidʉ Jesúsbara jʉrʉ ẽ basi naʉ̃ra ẽbẽrarã kʼarebaita ãyi yõbʉde awuarabʉrʉ iya kʼawuaside ẽbẽrarãba iyi nokʼo babikĩrãbʉta iyira mesera wãsi mamaʉ̃bara (Juan 6:15).
Ẽbẽrarãba Jesús nokʼo babikĩrãsidera iyira wana aña wãsi ãyideba. (Akʉra parrapo 6).
7, 8. Jesús nama egorode basidera, ¿kʼãrẽa jʉrʉ ẽ basi zʉbʉria naʉ̃ drʉadebʉ jõma ara oita? (Juan 18:36).
7 Jesús nama egorode basidera politikade eda wã ẽ basi mawũã zʉbʉriabʉ ara oita, ¿kʼãrẽa? Iyara kʼawuabasi ẽbẽrarãra ãyikʉza zokʼabe ẽãta akʉza kʼãrẽ obe ẽãta ẽbẽrarãbara (Sal. 146:3; Jer. 10:23). Adewara dayirãbara audrera nekʼãrẽ ũme kʼarea ũdupanʉ zʉbʉriara, maʉ̃ nekʼãrẽra ẽbẽrarãbara jõbi auda ẽ. Nããrãra, Diaru kʼarea naʉ̃ drʉara Diaruba zokʼabʉ baera, iya iyi zareata zokʼabʉ ẽbẽrarãta ẽbẽra kayiru babita (Juan 8:44; Efes. 2:2). Yi ũmera, dayirãra nemitia omiara, dayirãba nebiata okĩrãpanʉmina awururabari nemitia omia baera edaʉde oze ẽ (Ecl. 7:20).
8 Jesúsbara biʼia kʼawuabasi Daizeze Nokʼobʉrʉ jipa jõbiseabʉta dayirã zʉbʉriabibʉra maʉ̃ba iyara iyi ewarira bia zokʼasi, «iyara Daizeze Nokʼoba bedʼea bia erbʉta jaraka wãsi» (Luc. 8:1 TNM). Adewara Jesúsbara ẽbẽrarã yi jõma aripe omarẽã kãgapanʉra jarasi, zʉbʉria naʉ̃ drʉadebʉra jipa jõita (Mat. 5:6 akʉza akʉra nota de estudio; Luc. 18:7, 8). Mamina maʉ̃ zʉbʉriara ẽbẽrarãba jõbida ẽ baibasita awuarabʉrʉ Daizeze Nokʼoba, naʉ̃ «Nokʼora naʉ̃ drʉadebema ẽ» baera (akʉra Juan 18:36).
ZɄBɄRIABIBɄTA ŨDUBɄRɄDERA JESÚSDE KĨRÃKʼA ODADRɄ
9. ¿Kʼãrẽa ĩjãbʉ bʉara Daizeze Nokʼobʉrʉ wãrĩnu jõbita zʉbʉriara?
9 Dayirãbara zʉbʉriara audre ũdupanʉ Jesúsba ũdudaira dayirãra naʉ̃ ewari jõbodoare panʉ baera mamina dayirã zʉbʉriabibʉra iyabaʉ: Diaru akʉza ẽbẽrarã nemitia omiara Diaruba obʉ kĩrãkʼa opanʉra (2 Tim. 3:1-5, 13; Apoc. 12:12). Mamina dayirãbara Jesúsde kĩrãkʼa kʼawuapanʉ dayirã kʼãwũã zʉbʉriabibʉra Daizeze Nokʼobʉrʉ jipa jõbita, maʉ̃ kʼarea protesta oda ẽ mia nokʼora ʉ̃rʉ wãna ẽ awuarabʉrʉ Daizeze Nokʼoarepanʉ dayirãra. Akʉdaya mebẽã Stacya sãwũã berabaridata. Iya Jeowa ũdukʼawuai nããra iyira protestade eda wãbasi zʉbʉriabibʉ ara oita, mamina ewari berabari wãne iya krĩchasi wãrĩnu kʼarebanʉmʉ kʼawuaita. Iya jarabʉ: «Mʉ̃ protestade edabasidera mʉ̃a mʉ̃yikʉza widibasi wãrĩnu kʼarebanʉmʉ kʼawuaita zʉbʉriabʉ kʼarebaita. Mamina atiara mʉ̃ra Daizeze Nokʼoarebʉ baera mʉ̃ara kʼawuabʉ atiara wãrĩnu kʼarebanʉmʉta ẽbẽrarã zʉbʉriabʉra wua zʉbʉriada ẽ marẽã akʉza mʉ̃ara kʼawuabʉ Jeowabʉrʉ audre biʼia kʼarebaseabʉta naʉ̃ra ẽbẽrarãra mʉ̃a kʼarebabʉira» (Sal. 72:1, 4).
10. Mateo 5:43-48 bayeda jarabʉdebara, ¿dayirãbara kʼãrẽa jʉrʉda ẽ nokʼoraba ley diabʉ awuara oita? (Akʉra potota).
10 Idi ewadera ẽbẽrarã mejãchaʉta ãba zepanʉ nokʼoraba jarabʉta oẽ baya mamina ãyira mejãcha kĩrʉbʉ baera nokʼoraba ley bʉebʉra ũrĩna ẽ akʉza awururata zʉbʉriabipanʉ mamina Jesúsbara dayirãʼa maʉ̃ta jaradia ẽ basi (Efes. 4:31). Mebẽã Jeffreyba naʉ̃ta jarabʉ: «Mʉ̃ara kʼawuabʉ ẽbẽrarã protesta obʉrʉdera atiaeda aduʼapanʉta mamina atiaʉde kĩrʉtopota akʉza maʉ̃ba nekʼãrẽ mãrĩtopo mawũã ẽ bʉrʉ nezrʉgatopo adewara ãyirai yõpanʉ». Mamina Jesúsba dayirã jaradiasi ẽbẽrarã jõmaʉ̃a kãga ũdubibarata maʉ̃raba dayirã bia eda ẽ mina akʉza dayirã kĩrãkʼa krĩchapanʉ ẽ mina (akʉra Mateo 5:43-48). Idi ewadera kristianorabara zarea opanʉ Jesúsde kĩrãkʼa odaita akʉza ewariza oita Jesúsba jaradiadade.
So zarea panaibara Jeowaʉ̃me kʼẽrẽpa bʼaita mawũã naʉ̃ drʉaba obʉta oda ẽ baita akʉza politikade eda wã ẽ baita. (Akʉra parrapo 10).
11. ¿Kʼãrẽa edaʉde zareabʉ Jesúsde kĩrãkʼa odaita?
11 Dayirãba bia kʼawuabʉmina dayirã zʉbʉriabibʉra Daizeze Nokʼobʉrʉ jõbita, edaʉde dayirãita zareabʉ Jesúsde kĩrãkʼa oira dayirã bia edada ẽãne. Mawũã berabarisi Janiyata, iyira bia edada ẽ basi, iya naʉ̃ta jarabʉ: «Mʉ̃ra mejãcha krĩcha zroma obasi, maʉ̃ daucha mejãcha kĩrʉbasi, kãgabasi mʉ̃ bia edada ẽãrãra zʉbʉria odamarẽã, maʉ̃ kʼarea krĩchasi ẽbẽrarã bia edada ẽ kʼarea protesta panʉrane eda wãita mawũã taʉi kĩrãkʼabasi mʉ̃ mejãcha kĩrʉbʉta». Mamina iya kʼawuasi mawũã krĩchabʉra ara oibarabasita. Iya jara ũrĩbibʉ: «Jeowa ʉ̃rʉ audre ĩjãi kaude ũrĩbasi wuabemaraba jarabʉta akʉza ĩjãbasi ãya ara oita bedʼea zromara, maʉ̃ kʼarea mʉ̃ra wua ãyibawara ãba ba ẽ basi». Dayirã zʉbʉriabibʉdade mawũã ẽ bʉrʉ ũdubʉdade wuabemarata zʉbʉriabipanʉta dayirãra mejãcha kĩrʉbʉ mamina maʉ̃ kĩrʉbia yi edebi ẽ baibara, Jeowaʉ̃me kʼẽrẽpa baibara, naʉ̃ drʉaba obʉta oda ẽ baibara akʉza politikade eda wãna ẽ baibara (Juan 15:19).
12. ¿Kʼãrẽa dayirãbara jʉra kʼawua jidaibara dayirãba akʉbʉta, lebʉta akʉza ũrĩbʉta?
12 ¿Kʼãrẽba kʼarebaseabʉ dayirã aduʼa bʼaita zʉbʉriabibʉdade mawũã ẽ bʉrʉ ũdubʉdade bia edada ẽãta? Dayirãba nekʼãrẽ jʉra kʼawua jidabʉdeba bari jaraita, kʼãrẽ akʉbʉdeba, lebʉdeba mawũã ẽ bʉrʉ ũrĩbʉdeba, ¿kʼãrẽa? Internetʼnera ẽbẽrarãbara aukʼara jarabare baera ẽbẽrarã akʉza imitia bedʼeapanʉ baera politikora ʉ̃rʉ. Adewara notisiade bedʼeabʉbara jara ũrĩbibʉ iya krĩchabʉta mamina jara ẽ wãrĩnu kʼãrẽ sãwũã berabarinʉmʉta. Adewara ẽbẽrarãba jarabʉta wãrĩnumina dayirãba bari leibara maʉ̃ra ara oẽ. Maʉ̃ba dayirãta ewari bio berabaribʉbʉrʉ maʉ̃ lebʉde, akʉbʉde, ũrĩbʉde dayirãra sopʉaseabʉ akʉza krĩcha zroma oseabʉ (Prov. 24:10). Akʉza kĩrãduaseabʉ bedʼea zromara Daizeze Jeowa Nokʼobʉrʉ ara oseabʉta.
13. ¿Sãwũã kʼarebaseabʉ Daizeze Bedʼea ewariza leibara?
13 Adewara mejãcha kʼarebaseabʉ dayirã aduʼa bʼaita Daizeze Bedʼeata ewariza lebʉba akʉza daya le wãna ʉ̃rʉ bia krĩchabʉba. Mebẽã wẽrã Aliara mejãcha kĩrʉbasi ũdubaside ẽbẽrarã iyi komunidadebema zʉbʉria opanʉrãra wuabema ẽbẽrarãbara kʼãrẽ oẽ baside. Iya jarabʉ: «Mʉ̃ara jẽda kĩrãbeibarabasi Jeowabʉrʉ ara oseabʉta bedʼea zromara, aramaʉ̃ta mʉ̃a lesi Job 34:22-29 bayeda. Nama jarabʉ mia kʼai ẽbẽrata mĩrʉ ẽãta Jeowadebara. Jeowabʉrʉ kʼawuabʉ sãwũã kʼawua oita ẽbẽrarãra akʉza iyabʉrʉ ara oita bedʼea zromara». Mamina Daizeze Nokʼoba bedʼea zroma ara oyedara, ¿kʼãrẽta oseapanʉ?
¿KʼÃRẼTA OSEAPANɄ KʼÃWŨÃENA?
14. ¿Kʼãrẽta oseapanʉ dayirãbara kʼãwũãena? (Colosenses 3:10, 11).
14 Dayirãbara obeda ẽ wuabemaba jõma aripe odamarẽãra, mamina dayirã juwadebʉ wuabemara bia edaira. Dayirãbara Jesúsde kĩrãkʼa wuabema ẽbẽrarã kãga ũdubiseabʉ, naʉ̃ba kʼarebaseabʉ wuabemara wawia ũdubita ãya dayirãta bia edada ẽ mina (Mat. 7:12; Rom. 12:17). Jeowara mejãcha sobiabʉ dayirãba wuabemara ẽbẽrarãta bia edabʉdade akʉza ibiade erpanʉne (akʉra Colosenses 3:10, 11).
15. ¿Daizeze Bedʼea ʉ̃rʉ jaradiabʉbara sãwũã kʼarebaseabʉ ẽbẽrarã?
15 Kʼarebakĩrãpanʉbʉrʉ naʉ̃ drʉade zʉbʉriabʉta jõbita, Daizeze Bedʼeata jaradia wãnaibara, ¿sãwũã kʼawuapanʉ maʉ̃ra? Ẽbẽrarãba Daizeze ʉ̃rʉ kʼawuabʉrʉdera akʉza Daizezeta sobiabikĩrãbʉdera iya nãã nemitia obadata idubʉebʉ, ẽbẽra bia babʉ akʉza wuabemara kãga ũdubibʉ (Is. 11:6, 7, 9). Jemalʼra Daizeze ʉ̃rʉ kʼawuai nããra iyira ẽbẽrarã nokʼobawara yõbʉde edabasi, naʉ̃raba krĩchabasi baera nokʼobara bia zokʼa ẽãta. Jemalba jarabʉ: «Ẽbẽrarãʉ̃me yõbʉbara ãyira awuara babi ẽ, mamina Daizeze Bedʼeabara ãyira jipa awuara babiseabʉ, mʉ̃ kʼarebada kĩrãkʼa». Daizeze ʉ̃rʉ kʼawuadaba kʼarebasi idubʉita nokʼoʉ̃me yõbʉta. Mawũẽra ẽbẽra abaʉa Daizeze Bedʼea ʉ̃rʉ jaradiabʉrʉba kʼarebaseabʉ iya wuabema ẽbẽrarãta zʉbʉria oẽ marẽã.
16. ¿Kʼãrẽa bʉara Daizeze Nokʼo ʉ̃rʉ jaradiakĩrãbʉ wuabemara?
16 Dayirãbida Jesúsde kĩrãkʼa okĩrãpanʉ. Ẽbẽrarã jaradiakĩrãpanʉ idi dayirã kʼãwũã zʉbʉriabʉra Daizeze Nokʼobʉrʉ jipa jõbita, mawũã ẽbẽrarãba naʉ̃ drʉade kʼãwũã zʉbʉriabʉde nebiata jʉ̃ãnamarẽã (Jer. 29:11). Stacy, parrapo 9de jaradaba naʉ̃ta jarabʉ: «Daizeze ʉ̃rʉ ũdukʼawuadaba kʼarebasi mʉ̃ zʉbʉriabʉde akʉza ũdubʉrʉde wuabemara bia edada ẽãta maʉ̃ awuantaita, Jeowabara Daizeze Bedʼeadeba dayirãʼa so zarea diabʉ». Daizeze Bedʼeaba kʼãrẽ bia erbʉta wuabemara jaradiaira dayirãba nãã bia kʼawuabaibara. Dayirãba ĩjãpanʉbʉrʉ Daizeze Nokʼoba jõbita zʉbʉriabʉra maʉ̃ba zare ẽ bayi wuabemara jaradiaita maʉ̃ ʉ̃rʉ kolegiode mawũã ẽ bʉrʉ trajode.b
17. ¿Sãwũã kʼarebabʉ Jeowabara dayirãba awuanta bamarẽã naʉ̃ drʉade bia edapanʉ ẽ mina?
17 Dayirãbara bia kʼawuapanʉ Diaruba naʉ̃ drʉa zokʼabʉedara naʉ̃ drʉadera aripe opana ẽ baita. Mamina Jeowaba dayirã jarabʉ kʼarebaita akʉza jarabʉ Diarura aranʉ ãĩ bʉeita (Juan 12:31). Adewara Daizeze Bedʼeadeba dayirã jaradiabʉ kʼãrẽa mejãchabʉta zʉbʉriara akʉza jarabʉ Jeowara zʉbʉriabʉta dayirã zʉbʉriabʉta ũdubʉrʉdera (Sal. 34:17-19). Adewara Jeowabara yi warra Jesúsdeba dayirã jaradiabʉ kʼãrẽta sãwũã oibarata naʉ̃ drʉade bia edada ẽãnera akʉza jarabʉ Daizeze Nokʼobʉrʉ idi zʉbʉriabʉra jipa jõbita (2 Ped. 3:13). Mawũẽra, Daizeze Nokʼoba bedʼea bia erbʉ ʉ̃rʉ jaradiakĩrãne jaradiadadrʉ wuabemara Daizeze Nokʼo zeyeda, maʉ̃nera aripe opanai baera akʉza nebiata mejãcha opanai baera (Is. 9:7).
TRÃBI 158 Ãza bai ze ẽ
a Ʉ̃kʉrʉ trʉ̃ra awuara jarabʉ.
b Akʉra karta Kãgara ẽbẽrarã-Jesu kʼaidu babira, apendise 1 punto 24-27 bayeda.