ARTIKULO KʼAWUAITA 33
Daniel yizadeba kʼawuara
«Bʉra jipa yibia baera» (DAN. 9:23).
TRÃBI 73 Danos fuerzas y valor
KʼÃRẼTA ŨDUDAITAa
1. ¿Babiloniorãra kʼãrẽa kĩrãmigapanasi Daniel kʼareara?
PROPETA Danielʼra warrarabasi iyi drʉadeba jidada kʼãrãpe jĩgara edesidade gorogorora Babilonianebemaraba, iyi ededarãra kĩrãmigasida Daniel kʼarea, ũdusida baera Danielbara nekʼãrẽ aña oba ẽ basita, iyira ẽbẽra biabasita akʉza ũdusida Danielʼra kʼẽrẽpabasita yi mebẽrãneba (1 Sam. 16:7). Maʉ̃ kʼarea babiloniorabara nekʼãrẽ jaradiasida nokʼo kʼarebabari bamarẽã (Dan. 1:3, 4, 6).
2. ¿Jeowaba Danielʼra sãwũã akʉbasi? (Ezequiel 14:14).
2 Jeowaba kãgabasi Danielʼra, mamina mawũã iyi kĩrãwãreãbʉ kʼarea kãga ba ẽ basi, mia nokʼo deda trajabʉ kʼarea, awuarabʉrʉ kãgabasi iyira ẽbẽra bia bʼaita jidasi baera. Jeowaba jaraside Danielʼra kʼẽrẽpabasita Noé kĩrãkʼa akʉza Job kĩrãkʼa maʉ̃nera iyira 20 poagabasi. Jeowaba jarasi Danielʼra kʼẽrẽpabasita Noé kĩrãkʼa akʉza Job kĩrãkʼa, naʉ̃rãra poaga biobayeda Jeowaita kʼẽrẽpa trajasida (Gén. 5:32; 6:9, 10; Job 42:16, 17; akʉra Ezequiel 14:14). Mawũẽ Jeowabara Danielʼra kãgabasi iyi zokʼaibʉedara (Dan. 10:11, 19).
3. ¿Kʼãrẽta kʼawuadai naʉ̃ artikulodera?
3 Naʉ̃ artikulodera akʉdayi Danielba nebia ũme erbʉ kʼarea Jeowaba mejãcha kãgabasita. Nããra akʉdayi iya nebia ũme erbadata akʉza iya maʉ̃ra sãwũã oũdubibasita. Atia akʉdayi kʼãrẽba kʼarebasita Danielba maʉ̃ nebia oũdubi kʼawuaita akʉza jõita akʉdayi dayirãba sãwũã oũdubiseapanʉta iyide kĩrãkʼa. Naʉ̃ artikulora warraraita osidamina, jõmaʉ̃ba kʼawuaseapanʉ Daniel yizadeba.
DANIEL KĨRÃKʼA ZOWAĨNĨGɄABARA
4. ¿Sãwũã ũdubisi Danielbara zowaĩnĩgʉata? Yizata jara ũrĩbira.
4 Ẽbẽrarã zowaĩnĩgʉa ũdubipanʉrãra edaʉde pera sentipanʉ, mamina maʉ̃ kʼarea idubʉda ẽ ãya nebia obʉta. Danielʼra zowaĩnĩgʉabasi. Krĩchara iya nekʼãrẽ ũmene zowaĩnĩgʉata ũdubiside. Yi nããrabemara berabarisibaibara poaga ũme berabarida tẽã babilonioraba Jerusalén ãrĩsidade. Nokʼo Nabucodonosorʼra mejãcha krĩcha zroma onʉmasi iya nekʼãrẽ parãna zroma kʼãĩmokʼãrãde ũduda kʼarea, nokʼoba jarasi ẽbẽrarã buru biara akʉza maʉ̃ne eda chuasi Danielta iyaʼa jaramarẽã kʼãrẽta kʼãĩmokʼãrãsita akʉza kʼãrẽta jarakĩrãbasita (Dan. 2:3-5). Danielbara nekʼãrẽ mesera jʉrʉibarabasi maʉ̃ jara ũrĩbita, mawũã ẽ bʉrʉ mejãchaʉta beikasi. «Aramaʉ̃ta Danielʼra eda wãsi akʉza widisi nokoʼa ewarita diamarẽã iya kʼãĩmokʼãrãda jara ũrĩbita» (Dan. 2:16). Danielba maʉ̃ bedʼea nokʼoʼa jaraira nesidabasi zowaĩnĩgʉata akʉza ĩjãbʉta ũdubita. Daizeze Bedʼeabara jara ũrĩbi ẽ Danielbara nawedara kʼãĩmokʼãrãra jara ũrĩbisita, Danielbara kʼareba widisi Sadracʼa, Mesacʼa akʉza Abednegoʼa ãya Daizezeʼa wididamarẽã maʉ̃ kʼãĩmokʼãrãta jara ũrĩbita (Dan. 2:18). Mawũẽ Jeowaba panʉsi ãyi yiwidʼibadara, Daizeze kʼarebadeba Danielbara jara ũrĩbisi maʉ̃ kʼãĩmokʼãrãra. Mawũã odadeba Danielʼra akʉza iyi neũdukʼawuarãra ẽdrʉsida.
5. ¿Akʉza Danielbara sãwũã ũdubisi zowaĩnĩgʉara?
5 Iya maʉ̃ kʼãĩmokʼãrã jara ũrĩbidadeba poaga bio berabarida tẽã Danielbara akʉza ũdubibarabasi zowaĩnĩgʉata. Nabucodonosorʼra akʉza kʼãĩmokʼãrãsi, iyira krĩcha zroma onʉmasi, naʉ̃arera ũdusi bakuru zromata iyi kʼãĩmokʼãrãdera. Danielba maʉ̃ kʼãĩmokʼãrã jara ũrĩbira nesidabasi zowaĩnĩgʉata akʉza jarasi nokʼoʼa iyira kĩrãnema beita poaga biobayeda (Dan. 4:25). Nokʼoba krĩchaseabasi Danielʼra iyiare ba ẽ basita akʉza maʉ̃ kʼarea beaseabasi, mamina Danielbara zowaĩnĩgʉata ũdubisi, mõbe jarasi iya maʉ̃ bedʼeara.
6. ¿Danielʼra kʼãrẽba kʼarebasi zowaĩnĩgʉa bʼaita?
6 ¿Kʼãrẽba kʼarebasi Danielʼra ewari jõma zowaĩnĩgʉa bʼaita? Iyi warrara wedara Danielbara kʼawuasi yibarira yiza biata. Ãyara opanasi Daizeze leyba jarabʉta. Daizeze leybara jarabasi yibarirabara jaradiaibarata ãyi wũãwũãrãra, maʉ̃ kʼarea ãyi wũãwũãra jaradiasi Jeowa Leyta (Deut. 6:6-9). Danielbara biʼia ũdukʼawuabasi Daizezeba 10 bedʼea diadara akʉza ũdukʼawuabasi nekʼãrẽ maʉ̃ Leydebemata, bari jaraita kʼawuabasi iya kʼãrẽta koseabʉta akʉza kʼãrẽta ko ẽ baibaratab (Lev. 11:4-8; Dan. 1:8, 11-13). Danielba ũdukʼawuabasi Jeowa pʉwʉrʉ sãwũã zebʉrʉta poaga biode akʉza kʼawuabasi kʼãrẽta berabaribasita Jeowaba zokʼabʉta oda ẽ bʉrʉ (Dan. 9:10, 11). Daniel poaga biobayeda sãwũã berabari zebʉrʉba, ũdubibasi nekʼãrẽ badu berabaribʉrʉbʉsida Jeowaba kʼarebaita akʉza angeleraba (Dan. 2:19-24; 10:12, 18, 19).
Danielbara zowaĩnĩgʉata ũdubibasi Daizeze Bedʼeata akʉbasi baera, yiwidʼibasi baera akʉza ĩjãta ũdubibasi baera. (Akʉra parrapo 7).
7. ¿Akʉza kʼãrẽba kʼarebasi Daniel zowaĩnĩgʉa bʼaira? (Akʉra potota).
7 Danielbara akʉbasi ʉ̃kʉrʉ propesia propetaraba bʉdata, maʉ̃ne akʉza propeta Jeremías bʉkʉadata. Iya maʉ̃ne kʼawuasi yi Babiloniaena jida edekʉadarãra aranʉbai jẽda wãibasita (Dan. 9:2). Iya ũduside Jeowaba jarada sãwũã aripe berabarisita, kʼarebasi audre Jeowa ʉ̃rʉ ĩjãita akʉza yi Daizeze ʉ̃rʉ ĩjãpanʉrãra abarika zowaĩnĩgʉa baseapanʉta (naʉ̃ testoʉ̃me akʉra Romanos 8:31, 32, 37-39). Danielʼra badua yiwidʼibasi Daizeze Jeowa (Dan. 6:10). Iyi nemitiara jõma jarasi Jeowa akʉza iyi sãwũã sentibʉsida, mõbe kʼarebata widibasi (Dan. 9:4, 5, 19). Iyira dayirã kĩrãkʼa egoro oma baera iyi tosidadera zowaĩnĩgʉa erba ẽ basi, maʉ̃ba iya Daizeze Bedʼea akʉbʉba, Daizezeʼa yiwidʼibʉba akʉza Daizeze ʉ̃rʉ ĩjãiba kʼarebasi zowaĩnĩgʉa bʼaita.
8. ¿Kʼãrẽta odaibara dayirã zowaĩnĩgʉa bʼaira?
8 ¿Kʼãrẽta oibara dayirã zowaĩnĩgʉa erbaita? Dayirã yibarirabara jaradiaseapanʉ sãwũã zowaĩnĩgʉa bʼaibarata, mamina ãyara zowaĩnĩgʉabibe ẽ ãyide kĩrãkʼa. Zowaĩnĩgʉa erbaira, abarikabʉ daya nekʼãrẽ yiwidi kʼawuai kĩrãkʼa. Nekʼãrẽ yiwidi kʼawuaira kʼaitaʉba akʉibara daya jaradiabʉba sãwũã oũdubibʉta akʉza oibara iya obʉ kĩrãkʼa. Maʉ̃ kĩrãkʼa dayirãra zowaĩnĩgʉa erbaseapanʉ akʉpanʉbʉrʉ sãwũã oũdubipanʉta maʉ̃ nebiara akʉza ãyide kĩrãkʼa oibara. ¿Kʼãrẽta kʼawuapanʉ dayirãba Danieldeba? Iyide kĩrãkʼa dayirãbara kĩrãkita ũdukʼawuadaibara Daizeze Bedʼeara, audre Jeowata orradaibara iyaʼa yiwidʼipanʉne akʉza zarea odaibara iyi ʉ̃rʉ ĩjãita. Dayirãbara ĩjãibara iya kʼarebaita dayirãra. Maʉ̃ba dayirã bedʼea zroma ũdubʉrʉdera zowaĩnĩgʉapanañi.
9. ¿Sãwũã kʼarebabʉ zowaĩnĩgʉabaibara?
9 Zowaĩnĩgʉabaibara nekʼãrẽ biode kʼarebabʉ. Bedʼeadaya Ben sãwũã berabaridata. Iyira Alemaniaena wãsi kolegiode estudiaita. Mamara ĩjãpanasi nekʼãrẽ namabʉra iyidoba zesita akʉza krĩchapanasi Daizeze Bedʼeade nekʼãrẽ parãna ʉ̃rʉ nebʉrabʉra sewidata. Ewari aba Benba zowaĩnĩgʉata ũdubisi iyibawara estudiapanʉra jara ũrĩbiside kʼãrẽa ĩjãbʉta nekʼãrẽ jõma namabʉra Daizezeba parãsita. ¿Kʼãrẽta berabarisi? Benba jarabʉ: «Daiʼa jaradiabaribara kĩrãkita ũrĩbasi mʉ̃a jara ũrĩbibʉra, maʉ̃ta mʉ̃a estudiadara kopia bio okãrãpe mʉ̃bawara estudiapanʉra dedekasi aba abakaʉʼa». ¿Kʼãrẽta jarasida iyibawara estudiapananarabara maʉ̃ kʼareara? Benba jarabʉ: «Mejãchaʉba bia ũrĩsida mʉ̃a jara ũrĩbidara akʉza jarasida mʉ̃a jaradiada ʉ̃rʉra wawia ũdubipanʉta». Ben berabaridaba ũdubibʉ ẽbẽra zowaĩnĩgʉabʉara wawiata ũdubipanʉ akʉza ũduseapanʉ ẽbẽrarã Jeowa ũdukʼawuakĩrãpanʉta. Maʉ̃ kʼarea dayirãra zowaĩnĩgʉapanaibara.
DANIEL KĨRÃKʼA KʼẼRẼPABARA
10. ¿Kʼãrẽ kʼẽrẽpa bʼaira?
10 Daizeze Bedʼeaba jarabʉ kʼẽrẽpa bʼaira akʉza kãga jõkara Daizezeba ũdubibʉ iyi odepanʉra akʉza iyabaʉ naʉ̃ra bedʼearata zokʼapanʉ ũdubita Jeowa odepanʉrãra yiya kãgapanʉta (2 Sam. 9:6, 7). Ewari berabari wãba dayirãra audre kʼẽrẽpa wãñi. Akʉdayi Danielʼra sãwũã audre kʼẽrẽpabasita.
Danielʼra Jeowaʉ̃me kʼẽrẽpabasi baera, Jeowaba zokʼasi angelta iyita leonʼraneba ẽdrʉbimarẽã. (Akʉra parrapo 11).
11. ¿Danielbara sãwũã ũdubisi kʼẽrẽpabʉta zõrãrãbaside? (Akʉra poto nããrabemata).
11 Danielbara ewari jõmaʉ̃nẽ ũdubisi iyira kʼẽrẽpabʉta, mamina iyara audre kʼẽrẽpabʉta ũdubibarabasi iyi 90 poagabaside. Maʉ̃ ewaridera medoraba akʉza persaraba Babiloniara ãyi juwa edre baebisida, maʉ̃nera nokʼo Daríoba zokʼanʉmasi. Ẽbẽrarã nokʼoraita trajapananarabara Danielʼra jʉradebasi akʉza wawia ũdubida ẽ basi Daizeze Jeowara, maʉ̃ kʼarea ãyara nekʼãrẽ osida Daniel beadaita. Ãya jarasida nokʼoʼa leyta diamarẽã wuabemara daizezera yiwidʼida ẽ marẽã 30 ewaribayeda. Mamina Danielbara oẽ basi maʉ̃ leyba jarabadara, iya maʉ̃ta ĩjã ẽ basi baera eda leonʼrabʉde ibalbʉesida, mamina Jeowaba kʼarebasi, mõbe ẽdrʉbisi maʉ̃ra leonʼraneba (Dan. 6:12-15, 20-22). ¿Sãwũã Danielba oda kĩrãkʼa ũdubiseabʉ kʼẽrẽpabʉta Jeowaʉ̃me?
12. ¿Kʼãrẽba kʼarebasi Danielʼra nekʼãrẽ badu kʼarea idubʉ ẽ baita Jeowaʉ̃me kʼẽrẽpabʉta?
12 Dayirã Jeowaʉ̃me kʼẽrẽpa bʼaira, nesidapanʉ mejãcha kãga erpanaita. Danielʼra Jeowaʉ̃me kʼẽrẽpabasi, iya Jeowata mejãcha kãgabasi baera. Maʉ̃ba nekʼãrẽ badu kʼarea idubʉ ẽ basi maʉ̃ra. Danielba Jeowara mejãcha kãgabasi krĩchabasi baera iyi nebia ʉ̃rʉ akʉza Jeowaba sãwũã ũdubibada kʼarea maʉ̃ nebiarata (Dan. 9:4). Akʉza Danielba krĩchasibaibara Jeowaba iyi sãwũã kʼareba zebʉrʉta akʉza iyi pʉwʉrʉta, maʉ̃ kʼarea biga diabasi Jeowaʼa (Dan. 2:20-23; 9:15, 16).
Abarika Danielde kĩrãkʼa jipa kʼẽrẽpabʉta ũdubiseabʉ Jeowa akʉza audre iyi kʼawa baseabʉ. (Akʉra parrapo 13).
13. (1) ¿Kʼãrẽne zarea baseabʉ warrara Jeowa odepanʉraitara Jeowaʉ̃me kʼẽrẽpa bʼaita? Yizata jara ũrĩbira (akʉra potota). (2) Naʉ̃ bideoba ũdubida kĩrãkʼa, ¿sãwũã panʉseapanʉ ẽbẽra abaʉba widira Jeowa ʉ̃rʉ Kʼawuabipanʉrãba sãwũã akʉpanʉta ẽbẽrarã abari yumakẽrã kãgapanʉrata akʉza abari yuwẽrã kãgapanʉrata?
13 Idi ewadebida Daniel ewaride kĩrãkʼa, warrara Jeowa ode panʉrãra edaʉde ãba panaibara ẽbẽrarã Jeowa ode panʉra ẽ bawara. Naʉ̃ra ẽbẽrarãbara wawiada ẽ Jeowara akʉza mia iya zokʼabʉsida. Maʉ̃ra ẽbẽrarãbara edaʉde kãgada ẽ ẽbẽra abaʉba Jeowa odebʉ aira akʉza nekʼãrẽ opanʉ Jeowaʉ̃me kʼẽrẽpapana ẽ marẽã. Akʉdaya warrara Jeowa odebʉ Australiadebema kʼãrẽta berabarisita, iyi trʉ̃ra Graeme, iyara bedʼea zromata ũdusi iyi kolegiode estudiabaside. Ãyi propesoraba widisi ãyaʼa sãwũã panʉnaita ãyi neũdukʼawuaba jarara abari yumakẽrãta kãgabʉta, ãyaʼa widisi ãyi neũdukʼawuaba abari yumakẽrãta kãgabʉbʉrʉ akʉza maʉ̃ta ĩjãbʉbʉrʉ jãpe piradrʉdamarẽã akʉza widisi maʉ̃ta ĩjãna ẽ bʉrʉ maʉ̃rasida jãpe piradrʉdamarẽã. Graemeʼba jarabʉ: «Jõmaʉ̃ta ãyi neũdukʼawua abari yumakẽrã kãgabʉare piradrʉsida, mamina mʉ̃ta akʉza awuru mebẽã Jeowa odebʉtrʉ jãpe piradrʉsida». Graeme tẽã sãwũã berabaridaba ũdubisi iyira Jeowaʉ̃me kʼẽrẽpabʉta mawũã ẽ bʉrʉ Jeowarebʉ ẽãta. Iya jarabʉ: «Ora ababayeda mʉ̃ propesoraba akʉza wuabemarãra dai kʼarea ipidapanasi akʉza dai ʉ̃rʉ ikayirua bedʼeapanasi. Mʉ̃ara zarea osi ãyaʼa ibiade jara ũrĩbita mʉ̃a ĩjãbʉ ʉ̃rʉ, mamina ãyara jipa ũrĩkĩrã ẽ basi mʉ̃a jara ũrĩbidara». ¿Sãwũã sentisi Graemeʼra iyi mawũã berabarida kʼareara? Iya jarabʉ: «Mʉ̃a kãga ẽ basimina mʉ̃me estudiapanʉraba mʉ̃a ĩjãbʉ kʼarea ipidabadara, mʉ̃ra sobiabasi Jeoware kʼẽrẽpabʉta ũdubisi baera akʉza jara ũrĩbisi baera mʉ̃a ĩjãbʉta».c
14. ¿Kʼãrẽta oibara audre Jeowaʉ̃me kʼẽrẽpa bʼaita?
14 Dayirãsida Jeowaʉ̃me kʼẽrẽpa baseapanʉ Danielde kĩrãkʼa Jeowata audre kãgapanʉbʉrʉ. Dayirãba Jeowara audre kãga wãñi ewariza jʉra kʼawua akʉpanʉne iyi nebia ʉ̃rʉ. Bari jaraita, akʉseapanʉ nekʼãrẽ iya parãkʉadata (Rom. 1:20). Bʉa audre kãga wãñi Jeowara bʉa akʉbʉbʉrʉ, «¿Kʼaiba parãsi?» abʉdebemara artikulorata akʉza bideorata akʉza akʉseabʉ kartara, ¿Es la vida obra de un Creador? akʉza El origen de la vida. Cinco cuestiones dignas de análisis. Akʉra mebẽã Esther Dinamarcadebemaba kasiabʉta naʉ̃ra kartara ʉ̃rʉ: «Nama jara ũrĩbibʉra jipa yibia. Naʉ̃ra kartarabara dayaʼa jara ẽ kʼãrẽ ʉ̃rʉ ĩjãibarata, awuarabʉrʉ jara ũrĩbibʉ dayabʉrʉ kʼawua jidamarẽã». Ben dayirãba nãã jaradaba jarabʉ: «Naʉ̃ra kartaraba mejãcha kʼarebasi audre Jeowa ʉ̃rʉ ĩjãita, jara ũrĩbibasi baera Jeowaba parãsita nekʼãrẽra akʉza dayi bebʉsida». Naʉ̃ra kartara akʉda tẽã bʉa jarayi Daizeze Bedʼeaba jarabʉ kĩrãkʼa: «Daizeze Jeowa, bʉ abapaiʼabʉrʉ ibia bedʼeaibara, wawiata ũdubibara akʉza zareata, bʉabʉrʉ jõma osi baera» (Apoc. 4:11).d
15. ¿Akʉza sãwũã audre Jeowa kʼawa baseabʉ?
15 Akʉza daya Jeowata audre mejãcha kãga zeira akʉibara Jesu sãwũã bada ʉ̃rʉ. Mebẽã aba iyi trʉ̃ra Samira Alemanianebemaba jarabʉ: «Mʉ̃ara Jeowara mejãcha ũdukʼawua zesi Jesudeba». Iyara warraraenara krĩchabasi Jeowara so zʉbʉriabarabʉ kʼawuaita, mamina Jesu ũdukʼawuaiba audre kʼarebasi. Iya jarabʉ: «Mʉ̃ara Jesura mejãcha kãgabasi iya wũãwũãrãra kãgabasi baera». Bʉa audre Jesu ũdukʼawua wãne, audre Jeowa kʼawa senti wã. ¿Kʼãrẽa? Samiraba jarabʉ: «Mʉ̃ara wiña wiñane kʼawua wãsi Jesubara Jeowade kĩrãkʼa jipa obʉta ãyira abarikabʉ baera, maʉ̃ kʼarea Jeowabara zokʼasi Jesura naʉ̃ drʉaeda. Mawũã ẽbẽrarãbara audre ũdukʼawuadamarẽã Jeowata» (Juan 14:9). Bʉta audre Jeowa kʼawa bakĩrãbʉbʉrʉ, ¿kʼãrẽa ewari jʉrʉ ẽ audre Jesu ʉ̃rʉ kʼawuaita? Maʉ̃ta ora bʉ kʼẽrẽpa bʼaita akʉza kãgaita audre wari wãñi Jeowa kʼarea.
16. ¿Kʼẽrẽpa bʼaiba sãwũã kʼarebai dayirãra? (Salmo 18:25; Miqueas 6:8).
16 Ẽbẽra kʼẽrẽpabʉbara ũdubibʉ iyi neũdukʼawuarãra kʼẽrẽpabʉta akʉza audre ãbapanʉ (Rut 1:14-17). Ebẽra yi Jeowaʉ̃me kʼẽrẽpabʉra aduʼa sentibʉ. ¿Kʼãrẽa mawũãbʉ? Jeowaba jarabʉ yi ẽbẽra kʼẽrẽpabʉmera iyira kʼẽrẽpa bʼaita (akʉra Salmo 18:25; Miqueas 6:8). Nekʼãrẽ jõma parãnara dayirãbawara neũdukʼawua bia bakĩrãbʉ, maʉ̃ra jõbi ẽ bayi mia bedʼea zromaba, mia nejʉraba, mia dayi beiba (Dan. 12:13; Luc. 20:37, 38; Rom. 8:38, 39). Jipa arigʉ yibiabayi dayirãba Danielba oda kĩrãkʼa odara, maʉ̃ta opanʉbʉrʉ Jeowaʉ̃me kʼẽrẽpapanañi.
AUDRE KʼAWUA WÃNADRɄ DANIEL Ʉ̃RɄ
17, 18. ¿Akʉza kʼãrẽta kʼawuaseapanʉ Daniel ʉ̃rʉ?
17 Naʉ̃ artikulode kʼawuasida Danielba nebia ũme oũdubida ʉ̃rʉ, mamina dayirãba iyi ʉ̃rʉ audre kʼawua wãseabʉ. Bari jaradaita, Jeowaba ũdubisi Danielʼra kʼãĩmokʼãrãde akʉza ʉrʉmabʉde ʉ̃ra zeide kʼãrẽta berabarita. Maʉ̃ranebemara mejãchaʉta aripe berabaribʉrʉ, maʉ̃ranebemaba ʉ̃kʉrʉba jara ũrĩbibʉ kʼãrẽta berabarita ẽbẽrarã naʉ̃ drʉade.
18 Wuarebema artikulodera akʉdayi nekʼãrẽ ũme kʼãrẽ berabarita jaradata Danielba. Maʉ̃ ʉ̃rʉ kʼawuaiba idi kʼarebayi warrarata akʉza zõrãrãta nekʼãrẽ aripe jidaita bia krĩcha kʼãrãpe. Naʉ̃ra propesiarabara kʼarebayi audre zowaĩnĩgʉa bʼaita akʉza kʼẽrẽpa bʼaita, mawũã ʉ̃ra zeide zareapanaita bedʼea zroma zebʉrʉde.
TRÃBI 119 Zarea ĩjãita nesidapanʉ
a Idibema warrara Jeowa odepanʉrãra bedʼea zroma ũdupanʉ. Ãyara ũdubibara baera zowaĩnĩgʉata akʉza kʼẽrẽpabʉta Jeowaʉ̃me. Nekʼãrẽ parãna ʉ̃rʉ ĩjãpanʉ baera, ãyibawara estudiabʉrãra ipidaseapanʉ akʉza panʉ baera Jeowaba kãgabʉ kĩrãkʼa. Mamina naʉ̃ artikulode akʉdai kĩrãkʼa, Danielde kĩrãkʼa opanʉbʉrʉ ũdubidayi jipa buru biata. Zowaĩnĩgʉata ũdubidara akʉza kʼẽrẽpabʉta ũdubidara Danielba oda kĩrãkʼa mawũãra ũdubidayi jipa buru biata.
b Nekʼãrẽ ũbea erbasi Danielba krĩchaita yiko Babiloniane diapananara yibia ẽ basita. Nããrãra, nedʉwʉrʉ mama bea kopananara leybara jarabasi kobe ẽãta (Deut. 14:7, 8). Yi ũmeta, maʉ̃ra nedʉwʉrʉ beabʉdadera wa zarrabida ẽ basibaibara (Lev. 17:10-12). Yi ũbea, iya maʉ̃ yikota kobasibʉrʉ ũdubikasi Daizeze zeri ẽã yiwidʼibʉta (naʉ̃ testoʉ̃me akʉra Levítico 7:15; 1 Corintios 10:18, 21, 22).
c Akʉra bideo jw.org de «Jõma aripe oideba aduʼa bayi».
d Bʉa audre Jeowa kãgaita akʉra libro Acerquémonos a Jehová, naʉ̃ libroba jara ũrĩbibʉ Jeowaba kʼãrẽ nebia erbʉta akʉza iyi sãwũãbʉta.