Reperensia Karta nekʼawuabari Bʼaita Kristianora kĩrãkʼa akʉza Trajaita Daizezeita
3-9 AGOSTOBAYEDA
BEDʼEA BIA DAIZEZE BEDʼEADE ŨDUDATA | ÉXODO 13, 14
«Zarea bʼaidua akʉza akʉidua idi Jeowaba marara sãwũã kʼarebaita»
(Éxodo 14:13, 14) Mamina Moisésbara jarasi pʉwʉrʉʼa: «Peraraidua. Zarea bʼaidua akʉza akʉidua idi Jeowaba marara sãwũã kʼarebaita. Maraba kaʉ̃ra egipsiora idi ũdubʉra wuara ũdu ẽ bayi. 14 Jeowara mara bari yõñi maʉ̃ena marabara chupea jʉ̃ãñi».
Moisésbara ĩjãbʉta ũdubibasi
Moisésbara kʼawua ẽ basi Daizezeba mar Rojo ẽzadra ewaira mawũã puzade egoro põasã berabarita. Mamina kʼawuabasi Daizezeba ãyi kʼarebaita maʉ̃ta wuabemara ĩjãbikĩrãbasi. Éxodo 14:13de jarabʉ: «Moisésbara jarasi pʉwʉrʉʼa: Peraraidua. Zarea bʼaidua akʉza akʉidua idi Jeowaba marara sãwũã kʼarebaita». ¿Moisésbara ĩjãbisika israelitara? Mawũã, Daizeze Bedʼeaba jarabʉ Moisésta akʉza pʉwʉrʉ jõma mar Rojode drʉa põasãbʉ kĩrãkʼa berabarisita ãya ĩjãpanasi baera (Hebreos 11:29). Moisésba ĩjãbadabara mawũã iyi awa kʼareba ẽ basi wuabema iyide kĩrãkʼa obʉrasida kʼarebasi.
(Éxodo 14:21, 22) Maʉ̃ tẽã Moisésʼra juwa ʉ̃ta wuasi puza ʉ̃rʉ, aramaʉ̃ta Jeowabara puzara ẽzadra ewabisi diamasi mejãcha pũadrʉbʉba. Yi nãbʉara põasãsi mawũã baniara ẽzadra dranʉmesi. 22 Mawũã israelitarãra puzata kĩrãbarisida egoro põasãbʉde. Baniara muro ũmebasi aba juwararebasi aba juwaʼãkarebasi.
w18.09 26 parr. 13
Daizeze nejõma oseabʉra iyitrʉ abapai krĩcha ẽ
13 (Akʉra Éxodo 14:19-22). Krĩchadadrʉ dayirã paraon gorogororaba kʼaidu pẽwã jirbʉta akʉza dayirã kĩrãbitarabʉta mar Rojota. Maʉ̃ne Daizezeba kʼarebabʉrʉ. Bajãta israelitara jẽdarekʉbidape mawũã egipsiorata berabari wãna ẽ marẽã. Maʉ̃ne egipsiora wãmaera paisosoanʉmʉ, mamina israelitara wãmaera jõma ũnanʉmʉ. Maʉ̃ne dayirãba akʉkʉpanʉ Moisés juwa ʉ̃ta wuabʉrʉta puza ʉ̃rʉ, aramaʉ̃ta pũadrʉ mejãcha bʉsiba puzara ẽzadra ewadogo doyabayeda. Aramaʉ̃ta dayirãta, dayirã mebẽrãta, dayirã nedʉwʉrʉrata jõma wãna pʉwʉrʉbawara. Mamina dayirãba eda akʉbʉrʉde kʼawuadogo egorora põasãbʉta, egoroba ẽãta dayirã ne wãseabʉta. Ẽbẽra pigãga wãbʉidu jʉ̃ẽseabʉ kĩrãrebayeda.
(Éxodo 14:26-28) Aramaʉ̃ta Jeowaba jarasi Moisésʼa: «Bʉ juwata ʉ̃ta wuara puza ʉ̃rʉ mawũã baniara iyibada kĩrãkʼa jẽda zemarẽã egipsiora ʉ̃rʉ, ãyi karru yõ barira ʉ̃rʉ akʉza kabayo baribarira ʉ̃rʉ». 27 Aramaʉ̃ta Moisésbara juwa ʉ̃ta wuasi puza ʉ̃rʉ ũnadrʉbodo are, baniara iyibada kĩrãkʼa basi. Egipsiorãra maʉ̃neba ẽdrʉibasi, mamina Jeowabara puza ẽzadra balbʉesi. 28 Bania iyibada kĩrãkʼa basidera, karru yõ barirata, kabayo baribarirata, paraon gorogorora jõma anasi, ãya israelitarata kʼaidu pẽwã wãsi baera. Ãyidebemara mia abaʉta zokʼai ba ẽ basi.
w09 15/3 7 parr. 2, 3
«Jeowata kĩrãduakara»
Egipsioraba ãyi karru ãrĩbʉdeba pẽwã bʉedara Israel jõma puza kĩrãbarisida doya jʉ̃ẽita. Maʉ̃ena Moisésba juwa ʉ̃ta wuasi puza ʉ̃rʉ, aramaʉ̃ta Jeowaba bania dranʉmanara ãyi ʉ̃rʉ zebisi. Mawũã baniara paraon ʉ̃rʉ akʉza iyi gorogorora ʉ̃rʉ mejãcha zesi. Isaraelʼra mawũã ẽdrʉsi (Éxo. 14:26-28; Sal. 136:13-15).
Naʉ̃ bedʼeara jõmaʉ̃ra pʉwʉrʉba ũrĩsida sãwũã Jeowaba kʼarebasita Isarelʼra. Maʉ̃ kʼarea mejãcha perapanasi ãyira (Éxo. 15:14-16). 40 poaga berabarida tẽã, Rahabʼba pʉwʉrʉ Jericóde yumakẽrã israelitara ũmeʼa naʉ̃ta jarasi: «Daira perabʉ mara kʼarea. Jõma naʉ̃ drʉadebʉra zarea neẽkʉasi mara kʼarea». «Daibara ũrĩsida sãwũã Jeowaba mar Rojo põasã kĩrãbaribisita Egiptodeba ẽdrʉsidade» (Jos. 2:9, 10). Maʉ̃ra ẽbẽrarã daizeze zeri ẽã yiwidʼipanʉrabida kĩrãdua ẽ basi Jeowaba iyi pʉwʉrʉ kʼarebaita odara, Israelbida kĩrãdua ẽ baibara maʉ̃ra.
Jʉrʉda nekʼãrẽ biʼiabʉta Daizezedebemata
(Éxodo 13:17) Paraonba pʉwʉrʉ Israel idu wãbisidera Daizezebara filisteora ode idu wãbi ẽ basi mamare arakʼaitabasimina. Daizezeba jarasi baera: «Pʉwʉrʉta yõibara ãyi Egipto eda jẽda wãita krĩcha ẽ marẽã».
it-1 396
Ota
Dããrabade Palestinanera o biobasi maʉ̃ pʉwʉrʉma jʉ̃ẽita (Nú 20:17-19; 21:21, 22; 22:5, 21-23; Jos 2:22; Jue 21:19; 1Sa 6:9, 12; 13:17, 18; akʉra CAMINO DEL REY). O zromarabasi Egiptodeba Damascoidu, mamina nããra berabaribarabasi pʉwʉrʉ Gaza akʉza Asquelón maʉ̃ra pʉwʉrʉra pilisteodebemabasi. Naʉ̃ oba Egiptodeba Drʉa Jeowaba Diaya adama mesera edeimina Jeowabara israelitarãra awuru ode wãbisi ãyita yõbʉrʉde pilisteorabawara jẽda wãita krĩcha ẽ marẽã (Éx 13:17).
(Éxodo 14:2) «Jarada Israelitara jẽda wãnamarẽã mõbe Pihahirot kĩrãbita badamarẽã, maʉ̃rabʉ Migdol akʉza puza ẽzadra, mamaʉ̃ba maraba ũduyi Baal-Zefónta. Mama bʼaibara marara Baal-Zefón kĩrãbita puza kʼawa.
it-1 894 parr. 5, 6
Éxodo
¿Samare ewaibarabasi mar Rojora Israelitara berabarita?
Israelitara Ezamʼinʉ jʉ̃ẽbʉrʉdera drʉa ibʉawabʉ kʼawa, Daizezeba jarasi Moisésʼa jẽda zedamarẽã Pihahirot kĩrãbita puza kʼawa, mawũã obʉrʉba paraonʼa krĩchabibasi israelitarãra ode aduanʉmʉta (Éx 13:20; 14:1-3). Ẽbẽra ʉ̃ta kʼawuabʉbara jarasida ebreo bedʼeade jẽda zeibara jarabʉ mawũã «bari wiña o jãpe wã ẽ basita» awuarabʉrʉ jĩga wãsita. Israelitara mejãchanʉmasi baera paraonʼraba ãyita pẽwã zesibʉrʉ neẽbasi samare ẽdrʉira ãyi kĩrãbitara basi baera puzata.
Judiora siglo nabemaba abarika krĩchapanasi (akʉra PIHAHIROT). Mamina audre yibia naʉ̃ta, naʉ̃raba krĩchabadara Daizeze Bedʼeabida abarika jarabʉ (Éx 14:9-16). Israelitaraba golfo burudeba jĩga berabarisibaibara puzara paraonba iyi gorogororabawaraʉba audu purra jidada ẽ marẽã israelitara (Éx 14:22, 23).
Daizeze Bedʼea leita
(Éxodo 13:1-14) Jeowaba jarasi Moisésʼa: 2 «Mʉ̃ita neneẽã babira jõma wũãwũã nabemara yumakẽrãrãra israelitadebemara. Wũãwũã nabema yumakẽrã israelitaraneta, wũãwũã nabema yumakẽrã nedʉwʉrʉraneta mʉ̃re baera». 3 Maʉ̃ tẽã Moisésba jarasi pʉwʉrʉʼa: «Naʉ̃ ewarita kĩrãbeidua, naʉ̃ ewari Egiptodeba ẽdrʉdata, mara drʉa yãrã nezokʼadeba Jeowaba ẽdrʉbisi iyi juwa zareaba. Maʉ̃ kʼarea koraidua nekʼãrẽ oreguea barabʉta. 4 Naʉ̃ ewaride ẽdrʉyi jedeko abibʼde. 5 Jeowaba jarasi bʉ zõrãrãdebema kananeora drʉata diaita, ititaraneta, amorreoraneta, ebeoraneta akʉza jebuseoraneta, maʉ̃ drʉadera mejãchabasi lecheta akʉza kũrabari kũata. Iya bʉ mama erjʉ̃ẽbʉrʉde kʼãwũã obaibara, naʉ̃ ewarita naʉ̃ jedekode. 6 Ewari 6 bayeda koibara pan ne oreguea neẽãbʉta, ewari 7dera Jeowaita piesta oibara. 7 Ewari 7 bayedara koibara pan ne oreguea neẽãbʉta akʉza nekʼãrẽ oreguea barabʉta erba ẽ baibara, adewara bʉ bʉmaera pan oregueabʉta neẽ baibara. 8 Naʉ̃ ewaride naʉ̃ta jaraibara bʉ wũãwũã: Naʉ̃ta kʼãwũã obʉ kĩrãbeita, Jeowaba mʉ̃ kʼarea kʼãrẽ odata Egiptodeba ẽdrʉside. 9 Naʉ̃ kʼãwũã obʉrʉra bʉ juwade seyabʉ kĩrãkʼabayi akʉza bʉ datrʉde abayi kĩrãbeita. Mawũã Jeowa leyʼra bʉ itaedebayi, Jeowaba ẽdrʉbisi baera Egiptodeba iyi juwa zareaba. 10 Poagaza naʉ̃ kʼãwũã zokʼadata obaibara naʉ̃ ewaride akʉza naʉ̃ jedekode. 11 »Jeowaba bʉta kananeora drʉa eda edebʉrʉde (iya bʉ zõrãrã nabema bʉa diaya adama), 12 wagaibara jõma Jeowaita wũãwũãra nabema yumakẽrãrata akʉza paka wũãwũãra nabema yumakẽrãta jõma maʉ̃ra Jeowade baera. 13 Burru wũãwũã nabemanera pagaibara obejaba iyi ẽdrʉbita. Mawũã paga ẽ bʉrʉ iyi bari, ochidauta bʉetaibara. Adewara, pagaibara bʉ wũãwũãra nabema ẽdrʉbita. 14 »Ʉ̃ra zeide bʉ wũãwũãba widira ¿kʼãrẽta jarakĩrãbʉ naʉ̃ba?, naʉ̃ta jaraibara, Jeowaba iyi juwa zareaba Egiptodeba ẽdrʉbisi drʉa dai pananamae yãrã nezokʼabaside.
10-16 AGOSTOBAYEDA
BEDʼEA BIA DAIZEZE BEDʼEADE ŨDUDATA | ÉXODO 15, 16
«Trãbʉdeba Jeowa ʉ̃rʉ ibia bedʼeabita»
(Éxodo 15:1, 2) Jari ewaribasidera Moisésta akʉza israelitarata trãsida naʉ̃ trãbita Jeowaita: «Jeowaʼa traña iyira yi zromata ũdubisi baera kabayota akʉza kabayo baribarirata puzade balbʉesi baera. 2 Jeowara mʉ̃ zarea iya mʉ̃ta kʼarebasi baera, naʉ̃ mʉ̃ Daizezera, mʉ̃ra iyi ʉ̃rʉ ibia bedʼeayi, naʉ̃ra mʉ̃ zeze Daizeze mʉ̃a yi zroma babiyi.
w95 15/10 11 parr. 11
¿Idira kʼãrẽa wawiadaibara Daizeze wãrĩnuarãra?
11 Egiptodebema gorogorora makenaside ũdubisi iyira yi zromata iyi pʉwʉrʉra akʉza iyi trʉ̃ra jõmaʉ̃ra drʉade ũdukʼawuabisi (Josué 2:9, 10; 4:23, 24). Jeowa trʉ̃ra audre yi zromabasi Egiptodebema daizeze zeri ẽãira, ãya kʼarebabe ẽ basi baera ẽbẽrarã ãyaʼa yiwidʼipanʉrata. Egipsioraba ĩjãpanasi ãyi daizeze zeri ẽãta, ẽbẽrarãta akʉza ãyi gorogororata mamina maʉ̃rabara mia kʼaresida kʼareba ẽ basi (Salmo 146:3). Maʉ̃ kʼarea israelitara Jeowa trãsida maʉ̃ba ũdubibasi Jeowa wawiabʉta ãyi pʉwʉrʉta ẽdrʉbisi baera.
(Éxodo 15:11) ¿Jeowa kʼai daizeze zeri ẽãta bʉ kĩrãkʼabʉ? ¿Kʼaita bʉ kĩrãkʼa neneẽãbʉ? Bʉtrʉ abapai wawiadaibara akʉza trãnaibara bʉabʉrʉ nekʼãrẽ zromata obʉ baera.
(Éxodo 15:18) Jeowabara ewari jõmaʉ̃nẽ zokʼabayi.
w95 15/10 11, 12 parr. 15, 16
¿Idira kʼãrẽa wawiadaibara Daizeze wãrĩnuarãra?
15 Dayirãta Moisésʼʉ̃me kĩrãbarisidabʉrʉ maʉ̃ ewaribaside biode trãkĩrãpanakasi: «¿Jeowa kʼai daizeze zeri ẽãta bʉ kĩrãkʼabʉ? ¿Kʼaita bʉ kĩrãkʼa neneẽãbʉ? Bʉtrʉ abapai wawiadaibara akʉza trãnaibara bʉabʉrʉ nekʼãrẽ zromata obʉ baera» (Éxodo 15:11). Apostol Juanba Apocalipsis librode naʉ̃ta jarasi ẽbẽrarã ʉ̃ta wãira ʉ̃rʉ: «Trãpanasi Moisés trãbita Daizeze nezokʼadeta akʉza trãpanasi Korderodeta». ¿Saʉ̃ maʉ̃ trãbira? «Bʉa nekʼãrẽ obʉra mejãcha yi zroma Daizeze Jeowa Jõma oseabʉ, bʉ ora aripe bʉ akʉza wãrĩnu adewara Nokʼo ewari jõmaʉ̃nẽ bakikibari. ¿Jeowa kʼaiba wawiada ẽ bayi bʉra akʉza kʼaita bʉ trʉ̃ ʉ̃rʉ ibia bedʼeada ẽ bai. Bʉtrʉ abapai jipa kʼẽrẽpabʉ?» (Apocalipsis 15:2-4).
16 Idi ewadera bʉ ẽbẽrarã Jeowaba ẽdrʉbidata, maʉ̃ kʼarea biga diabʉ Daizezeʼa akʉza Daizezeba zokʼabʉ kʼarea. Idi ewadera ẽbẽrarã mejãchaʉta ãĩ wãpanʉ naʉ̃ drʉa mitiadeba ãya kʼawuapanʉ baera Daizezeba zokʼabʉra aripe obʉta akʉza ũrĩpanʉ baera iyi bedʼeata. Aranʉ Daizezeba religion zeri ẽã jõma makenabʉrʉde akʉza naʉ̃ drʉade kayirua opanʉ jõbibʉrʉde naʉ̃ra ẽbẽrarãra ẽjũã biadepanañi.
(Éxodo 15:20, 21) Aramaʉ̃ta propeta Míriam Aarón mebẽãba tonota jidasi, maʉ̃ kʼaidu wẽrãra jõmaʉ̃ta tonota zasida akʉza berasida. 21 Míriambara yumakẽrãra kʼãwũã trã panʉbasi: «Jeowaʼa trãidua iyira yi zromata ũdubisi baera kabayota akʉza kabayo baribarirata puzade balbʉesi».
it-2 445 parr. 2
Trãbi
Israeldera basibaibara ẽbẽrarã trãbarirata, aba trãbʉrʉdera wuabemaraba panʉbasibaibara. Daizeze Bedʼeade panʉbʉ abʉdera jarakĩrãbasi naʉ̃ra ẽbẽrarãba obadata (Éx 15:21; 1Sa 18:6, 7). Salmo 136 sãwũã bʉdaba ũdubibʉ kʼãwũã trãpanasita, Nehemías ewaride Jerusalén muro maparãsidade ẽbẽrarã maʉ̃ kʼarea biga diaya trãnapeadabara maʉ̃ kĩrãkʼa trãsida (Ne 12:31, 38, 40-42; akʉra CANCIÓN).
it-2 729
Propeta wẽrã
Daizeze Bedʼeade jarabʉ Míriamtrʉ nããra propeta yuwẽrãbadata. Daizezebara Míriamʼra bedʼeara zokʼa bʉebasi trãbideba (Éx 15:20, 21). Maʉ̃ kʼarea Míriamba akʉza Aarónʼʉ̃meba jarasida Moisésʼa «¿Jeowara daideba bedʼeabʉ ẽka?» (Nú 12:2). Jeowaba propeta Miqueasdeba jarasi israelitara Egiptodeba ẽdrʉbira zokʼasita Moisésta Aarónta akʉza Míriamta (Miq 6:4). Míriamba Daizezeba zokʼabʉ jarabasimina Daizeze neũdukʼawuara ẽ basi Moisés kĩrãkʼa, iya yi buruta wawia ẽ baside Daizezebara zʉbʉriata zebisi iyi ʉ̃rʉ (Nú 12:1-15).
Jʉrʉda nekʼãrẽ biʼiabʉta Daizezedebemata
(Éxodo 16:13) Kewarare ãyi bʉmae mejãcha zezi zuerrurata maʉ̃ba biranʉmesi maʉ̃ nrʉemane ãyi bʉmae audubasi kue jinokamata.
w11 1/9 14
¿Kʼawuabasika?
¿Kʼãrẽa Daizezebara zokʼasi zuerruta israelitara nekobita drʉa ibʉawabʉde?
Pʉwʉrʉ Israel Egipotodeba ẽdrʉda tẽã Daizezebara zuerruta mejãcha kobisi koma ũme (Éxodo 16:13; Números 11:31).
Zuerrura wiña arabiabasi yi ʉ̃tʉata 18 sentimetrobasi kõbe yi zʉgʉata 100 gramobasi. Kue mejãcha zebʉrʉdera ãyirabʉ Arabiade akʉza Africade. Maʉ̃ra ibanara mama jʉ̃ẽira, ãyira mejãcha kabana wãbʉ baera berabaribara mar Mediterráneota akʉza peninsula Sinaíta.
Diccionario Manual Bíblicoba jarabʉ, «zuerrura pũadrʉbara mesera edebʉta mamina pũadrʉta ãyima pũara mawũã ẽ bʉrʉ ãyita aukʼarabʉbʉrʉ udu wãseabʉta». Maʉ̃ kʼarea naʉ̃ra ibanara ãyi wãma wãira enaʉ̃ibara ewari ũmebayeda. Maʉ̃ba zare ẽ ãyi beadaita.
Israelitara Daizezeba zuerru koma ũme kobisidera ibanara ãyi ewaride berabaribasi. Mamina Jeowaba osi pũadrʉba edemarẽã israelitara panʉinʉ (Números 11:31).
(Éxodo 16:32-34) Aramaʉ̃ta Moisésba jarasi: «Naʉ̃ta Jeowaba zokʼabʉrʉa: Jidara omer aba manata mõbe wuagara maraneba ʉ̃rabʉrʉ zeiraita akʉdamarẽã mʉ̃a sãwũã pan kobisita drʉa ibʉawabʉde Egiptodeba ẽdrʉbida tẽã». 33 Moisésba jarasi Aarónʼa: «Kʉgʉrʉ aba jidara omer aba manaba biramarẽã mõbe Jeowa nããbʉra bʉdeba zebʉraita». 34 Jeowaba Moisésʼa zokʼada kĩrãkʼa Aarónbara Testimonio nãã bʉsi wuagaita.
w06 15/1 31
Lepanʉraba widipanʉta
Israelitara Egiptodeba ẽdrʉda tẽã Jeowaba manata diasi (Éxodo 12:17, 18; 16:1-5). Maʉ̃ mawũã berabaribʉrʉde Moisésba jarasi Aarónʼa: «Kʉgʉrʉ aba jidara omer aba manaba biramarẽã mõbe Jeowa nããbʉra bʉdeba zebʉraita». Adewara jarabʉ: «Jeowaba Moisésʼa zokʼada kĩrãkʼa Aarónbara Testimonio nãã bʉsi wuagaita» (Éxodo 16:33, 34). Aarónbara maʉ̃ ewaridera manara kʉgʉrʉdebʉsi Testimonio nãã kʉbʉita mamina iyara jʉ̃ãibarabasi Moisésba Arca maparãita akʉza tabla ũmebʉta eda bʉeyeda.
Daizeze Bedʼea Leita
(Éxodo 16:1-13) Elimneba wãna tẽã Israel pʉwʉrʉ jõma jʉ̃ẽsida Sin drʉa ibʉawabʉmae, maʉ̃ra basi Elim akʉza Sinaí ẽzadra. Egiptodeba ẽdrʉdata jedeko ũme babʉrʉde ewari 15de mama jʉ̃ẽsi. 2 Jõma Israel pʉwʉrʉra drʉa ibʉawabʉdera i kayirua bedʼeasida Moisés ʉ̃rʉ akʉza Aarón ʉ̃rʉ. 3 Israelitaraba jarapanasi: «Daira Jeowaba beaibarabasi Egipotode. Mama pana kʼawa jeweda kʼãrãpe chichi kopanasi jãwãñiena. Mamina marabara daira nama wesi drʉa ibʉawabʉma pʉwʉrʉ jõma beimarẽã jarrababa». 4 Aramaʉ̃ta Jeowaba jarasi Moisésʼa: «Bajãneba kue zebari kĩrãkʼa bajãneba panta zebiya jõma pʉwʉrʉba jʉrepeyi maya koibitabai, mʉ̃a mawũã kʼawuayi maraba mʉ̃a ley diabʉta ũrĩbʉta mawũã ẽ bʉrʉ ũrĩ ẽãta. 5 Ewari 6dera maraba ewariza jʉrepepanʉ audre jʉrepedayi». 6 Moisésba Aarónʼʉ̃meba jarasida israelitara jõmaʉ̃ʼa: «Kewarare maraba kʼawuayi Jeowaba ẽdrʉbisita Egipto drʉadeba. 7 Diapeda maraba ũduyi Jeowaba oita miõba okata, Jeowaba ũrĩsi baera iyi ʉ̃rʉ bedʼea barabʉta. ¿Kʼai daira marata dai ʉ̃rʉ imitia bedʼeamarẽãra?». 8 Akʉza Moisésba jarasi: «Jeowaba kewarare chichi diabʉrʉde akʉza diapeda pan diabʉrʉde mara maʉ̃ba jãwãbidade maraba kʼawuayi Jeowaba ũrĩbʉrʉta marara iyi ʉ̃rʉ imitia bedʼeabʉta. ¿Kʼai daira? Marara dai ʉ̃rʉ imitia bedʼeanʉmʉ ẽ. Awuarabʉrʉ Jeowa ʉ̃rʉ imitia bedʼeanʉmʉ». 9 Moisésba jarasi Aarónʼa: «Jarada pʉwʉrʉ jõma Israelʼra: Jeowa nãã zedamarẽã iya ũrĩbʉrʉ iyi ʉ̃rʉ imitia bedʼeabarabʉta». 10 Aarón Israel pʉwʉrʉʼa bedʼea berabaridogode israelitarabara jẽda akʉsida drʉa ibʉawabʉma mama ũdusida Jeowaba yãrãba okata oũdubisi bajãne. 11 Jeowaba jarasi Moisésʼa: 12 «Mʉ̃a ũrĩsi israelitaraba imitia bedʼeabarabʉra. Jarada: Kibʉsiare chichita kodayi, diapeda panta kodayi ãyi jãwãñiena. Mawũã ãya kʼawuayi mʉ̃ra Jeowa ãyi Daizezeta». 13 Kewarare ãyi bʉmae mejãcha zezi zuerrurata maʉ̃ba biranʉmesi maʉ̃ nrʉemane ãyi bʉmae audubasi kue jinokamata.
17-23 AGOSTOBAYEDA
BEDʼEA BIA DAIZEZE BEDʼEADE ŨDUDATA | ÉXODO 17, 18
«Yumakẽrã sainʉ oita kʼawuabʉbara jaradiabʉ awurua»
(Éxodo 18:17, 18) Moisés zawareba jarasi: «Bʉa onʉmʉra yibia ẽã. 18 Kʼãwũãra bʉra aukʼaraya akʉza wuabema ẽbẽra bʉbawarabʉsida. Naʉ̃ra bʉita mejãcha zʉgʉabʉa bʉyidobaʉba obe ẽã.
Moisésbara wuabema kãgabʉta ũdubibasi
Moisésbara ũdubisi israelitara kãgabʉta, ãyabida kʼawuapanabasi Jeowaba zokʼabʉta Moisésta ãyi zokʼa edamarẽã maʉ̃ kʼarea bedʼea zromara iyima edebasi. (Éxodo 18:13-16). Krĩchara Moisés kʼãrẽaba aukʼarabasita ãyi bedʼea ũrĩbʉta mamina mawũã obasi mejãcha kãgabasi baera ãyita.
(Éxodo 18:21, 22) Mamina jʉrʉibara maʉ̃ pʉwʉrʉde yumakẽrã bʉa zokʼabʉrʉta oseabʉta akʉza Daizeze wawia ũdubibʉta, bedʼea aba bedʼeapanʉta, jʉrabʉta plata yibia ẽãneba zebʉta; naʉ̃rata pʉwʉrʉ buru babira zokʼadamarẽã ẽbẽrarã 1000, ẽbẽrarã 100, ẽbẽrarã 50, ẽbẽrarã 10. 22 Naʉ̃rabara ẽbẽraba bedʼea zroma ãyima webʉrʉde kʼawua oyi mamina bedʼea zroma ãya obe ẽãra bʉma wedayi akʉza bedʼea zroma mejãchabʉ ẽãra ãya kʼawua oyi, mawũã bʉita zʉgʉa ẽ bayi ãya kʼarebai baera.
w03 1/11 6 parr. 2
Wãrĩnu ĩjã erbaira audre yibia sobia bʼaita
Naʉ̃ra yumakẽrãbara ũdubibasi Daizeze wawiapanʉta akʉza kayiruata okĩrã ẽ basi Daizezeba kãga ẽãta. Ãyara nekʼãrẽ jõma obasi Jeowaba zokʼabʉde opanaita. Ãyara jʉrabasi plata yibia ẽãneba zepanʉta, maʉ̃ba iduaribi ẽ baibasi ãyara ẽbẽra buru babʉrʉba ẽbẽra kayirua bʼaita.
(Éxodo 18:24, 25) Aramaʉ̃ta Moisésbara ũrĩsi yi zaware ũrãgʼara, jõma aripe osi iya jarada kĩrãkʼa. 25 Jʉrʉsi yumakẽrã Israeldebemata iya zokʼabʉ oseapanʉrata pʉwʉrʉ zokʼamarẽã: ẽbẽrarã 1000, ẽbẽrarã 100, ẽbẽrarã 50, ẽbẽrarã 10.
W02 15/5 25 parr. 5
Kʼẽrẽpapanʉrabara jõma aripe obʉ
Pʉwʉrʉ bedʼea zroma ara obʉta Moisésʼra aukʼarasi, maʉ̃ kʼarea yi zaware Jetróba jarasi sãwũã oibarata: Iya trajo erbʉra yumakẽrã oseabʉra diamarẽã. Moisésbara kʼawuabasi iya sainʉ oita maʉ̃ kʼarea ũrĩsi yi zaware ũrãgʼara (Éxodo 18:17-26; Números 12:3). Yumakẽrã iya sainʉ oita kʼawuabʉbara awurua diabʉ iya trajo erbʉta iyi kʼarebadamarẽã akʉza pera ẽ iya trajo erbʉta wuabemaba jãrĩnaita (Números 11:16, 17, 26-29). Awuarabʉrʉ kʼarebakĩrãbʉ ẽbẽrarã Jeowa kʼawa bamarẽã (1 Timoteo 4:15).
Jʉrʉda nekʼãrẽ biʼiabʉta Daizezedebemata
(Éxodo 17:11-13) Moisés juwa ʉ̃ta bʉedara israelitaraba ganapanasi mamina juwa eda bʉedara amalekitaraba ganapanasi. 12 Moisés juwa aukʼarasidera iyi edre mõgarata kʉbʉsida iyi jewedamarẽã. Adewara Aarónba akʉza Hurʼʉ̃meba Moisés juwata jidasida aba juwaʼãkare aba juwarare. Mawũã juwa ʉ̃tabasi ũmadaʉ baeyeda. 13 Mawũã Josuébara espadaba makenasi Amalecta akʉza iyi kʼaidu pananarasida.
w16.09 6 parr. 14
«Juwata baebida ẽ baibara»
14 Abarika Aarónba akʉza Hurʼʉ̃meba Moisés juwa jidada kĩrãkʼa yõnʉmʉne. Dayirãbida jʉrʉibara sãwũã kʼarebaita wuabemarata. ¿Kʼairata? Zʉbʉriabʉta zõna ba wã kʼarea, kayapanʉta, yi mebẽrãba Daizeze ode idu wã biamabʉta, abapaibʉta, yi mebẽrã beidarata. Dayirãbara zarea diaibara warrara awururaba iya kayirua omarẽã jarapanʉta, mawũã ẽ bʉrʉ unibersida wã kʼãrãpe trajo bia erbamarẽã jarapanʉta (1 Tes 3:1-3; 5:11, 14).
(Éxodo 17:14) Aramaʉ̃ta Jeowaba jarasi Moisésʼa: «Naʉ̃ librota bʉra kĩrãbedamarẽã akʉza jarada ʉ̃rʉ jarada Josuéʼa: Jõma makenañi amalekitarãra bajã edrera neẽbayi akʉza mia kʼaiba kĩrãbeda ẽ bayi».
it-1 416
Kanon
Moisésba libro bʉdaba ũdubibʉ Daizeze jaure zareadeba bʉdata. Moisésʼra Israel buruba ze ẽ basi iya kãgabasi baera (Éx 3:10, 11; 4:10-14). Awuarabʉrʉ Daizezeba jʉrʉsi akʉza zarea diasi miõba okata oũdubimarẽã, paraon saserdotera jai obʉrabara ũdusida Moisésʼra Daizezeba jʉrʉsita (Éx 4:1-9; 8:16-19). Moisésbara libro bʉ ẽ basi akʉza diskurso dia ba ẽ basi iyi yi zroma bʼaita, awuarabʉrʉ Daizezeba zokʼabʉta jõma ũrĩbasi (Éx 17:14).
Daizeze Bedʼea leita
(Éxodo 17:1-14) Jõma Israel pʉwʉrʉra drʉa ibʉawakiru Sineba wãsida. Drʉaza wãsi Jeowaba jarabʉde. Maʉ̃ta jʉ̃ẽsida Refidim drʉaidu mama besida, mamina mamara neẽbasi baniara pʉwʉrʉraba dodamarẽã. 2 Aramaʉ̃ta pʉwʉrʉra Moisésʼʉ̃me bedʼeakasida, ãya jarasida: «Daiʼa diara bania doita». Mamina Moisésba panʉsi: «¿Kʼãrẽa mʉ̃me bedʼeakapanʉpe? ¿Kʼãrẽa opanʉ Jeowaba kʼareba kʼawuaita?». 3 Pʉwʉrʉra mejãcha obisiaba berabarinʉmasi. Maʉ̃ kʼarea Moisés ʉ̃rʉ imitia bedʼeapanasi, ãya jarasida: «¿Kʼãrẽa daira wesida Egiptodeba? ¿Wesika dai obisiaba beamarẽã akʉza dai wũãwũãta akʉza dai pakata?». 4 Aramaʉ̃ta, Moisésʼra Jeowaʼa kʼareba widisi, iya jarasi: «¿Mʉ̃a sãwũã oi naʉ̃ pʉwʉrʉra? Ãya mʉ̃ra mõgaraba beayi maʉ̃ta neẽbʉrʉ». 5 Aramaʉ̃ta Jeowaba jarasi Moisésʼa: «Pʉwʉrʉ nãã wãra, bʉ kʼaidu edera Israeldebema zõrãrãta akʉza bakuru do Nilo deguebidata. Maʉ̃ta bʉ juwa nãã erbara. 6 Mʉ̃ra bʉ nãã bayi, mõgara Horeb ʉ̃rʉ. Bʉara deguebibara maʉ̃ mõgarama, mamaʉ̃ba baniata zeyi pʉwʉrʉraba dodamarẽã». Maʉ̃ta osi Moisésbara zõrãrã Israeldebema dabʉ nãã. 7 Maʉ̃ drʉara trʉ̃si Masá akʉza Meribá, mama Moisésta israelitarabawara bedʼeakasida baera akʉza jarapanasi baera Jeowaba kʼareba kʼawuaita, ãya jarabasi: «¿Jeowara dayirãnebʉka mawũã ẽ bʉrʉ neẽka?» 8 Maʉ̃ tẽã amalekitarãra jʉ̃ẽsida Refidimʼinʉ Israelbawara yõita. 9 Maʉ̃ kʼarea Moisésba naʉ̃ta jarasi Josuéʼa: «Jʉrʉda ʉ̃kʉrʉ yumakẽrãrata mõbe yõ wãra amalekitarabawara. Nʉ mʉ̃ra katʉma kĩbʉde bayi Daizeze wãrĩnura bakuruta juwade erbayi». 10 Aramaʉ̃ta Josuébara osi Moisésba zokʼada kĩrãkʼa, wãsi yõne amalekitarabawara. Maʉ̃ena Moisésta, Aarónta akʉza Hurta katuma kĩbʉ eda wãsida. 11 Moisés juwa ʉ̃ta bʉedara israelitaraba ganapanasi mamina juwa eda bʉedara amalekitaraba ganapanasi. 12 Moisés juwa aukʼarasidera iyi edre mõgarata kʉbʉsida iyi jewedamarẽã. Adewara Aarónba akʉza Hurʼʉ̃meba Moisés juwata jidasida aba juwaʼãkare aba juwarare. Mawũã juwa ʉ̃tabasi ũmadaʉ baeyeda. 13 Mawũã Josuébara espadaba makenasi Amalecta akʉza iyi kʼaidu pananarasida. 14 Aramaʉ̃ta Jeowaba jarasi Moisésʼa: «Naʉ̃ librota bʉra kĩrãbedamarẽã akʉza jarada ʉ̃rʉ jarada Josuéʼa: Jõma makenañi amalekitarãra bajã edrera neẽbayi akʉza mia kʼaiba kĩrãbeda ẽ bayi».
24-30 AGOSTOBAYEDA
BEDʼEA BIA DAIZEZE BEDʼEADE ŨDUDATA | ÉXODO 19, 20
«¿Daizezeba 10 bedʼea diadara wabida yibiaka?»
(Éxodo 20:3-7) Awuru daizeze zeri ẽãta erbarãra mʉ̃ awuara. 4 »Bʉa orãra nekʼãrẽ oma ʉ̃tʉbemata, nekʼãrẽ drʉdebemata akʉza doedabemata. 5 Maʉ̃ra nekʼãrẽ oma nãã sãkokode baraidua akʉza wuabemaba jarabʉta aribaeraidua nekʼãrẽ oma yiwidʼide, mʉ̃ra Jeowa mara Zeze, mʉ̃ra mara Zeze baera mʉ̃ara kãgabʉ mʉ̃ abaʉʼabʉrʉ yiwidʼidamarẽã. Yibariraba kayirua oda kʼarea yi wũãwũã ʉ̃rʉ kayiruata zebibʉ akʉza maʉ̃ra wũãwũãra ʉ̃rʉ, adewara maʉ̃ra kau warrara ʉ̃rʉ mʉ̃a mawũã oyi yi mʉ̃ jʉrapanʉra ʉ̃rʉra, 6 kãga jõkata ũdubiyi 1000 ʉ̃rabʉrʉ zebʉrʉraita ãya mʉ̃ta kãga baera akʉza mʉ̃a zokʼabʉta ũrĩpanʉ baera. 7 »Jeowa bʉ Daizeze trʉ̃ta mitia zokʼarãra, Jeowabara makenañi iyi trʉ̃ mitia zokʼabʉra.
w89 15/11 6 parr. 1
¿Bʉitara kʼãrẽta jarakĩrãbʉ Daizezeba 10 bedʼea diadara?
Bedʼea nãã kimarebʉbara ũdubibʉ kʼãrẽta oibarata Jeowa nãã. (Aba) Daizezebara kãgabʉ iyi abapaiʼabʉrʉ yiwidʼidamarẽã (Mateo 4:10). (Ũmeta) Ẽberarã iyi ode panʉrabara nekʼãrẽ oma yiwidʼibe ẽ (1 Juan 5:21). (Ũbeata) Daizeze trʉ̃ra bia zokʼadaibara akʉza wawia ũdubidaibara (Juan 17:26; Romanos 10:13). (Kimare) Dayirãba nekʼãrẽ jõma obʉra oibara Jeowaba kãgabʉde (Hebreos 4:9, 10).
(Éxodo 20:8-11) Kĩrãbera sabadodera kʼãrẽ neneẽã erbaita. 9 Ewari 6 erbʉ bʉ trajaita akʉza bʉa nekʼãrẽ jõma oita. 10 Ewari 7dera sabado, maʉ̃ra Jeowaita bʉ Daizezeita. Mia kʼãrẽ trajosida obe ẽ, bʉta, bʉ wauta, bʉ kauta, bʉ nezokʼata, bʉ nezokʼa wẽrãta, bʉ nedʉwʉrʉ dedabemata, ẽbẽrarã jãpeba zeda bʉ drʉadebʉta. 11 Jeowaba osi ewari 6dera bajãta, drʉata, puzata, jõma mama edabʉta, mamina ewari 7dera enaʉ̃si. Maʉ̃ kʼarea sabadodera biata bʉsi akʉza neneẽã bʉsi.
(Éxodo 20:12-17) »Wawiara bʉ zezera akʉza bʉ papara, mawũã dããra bʼaita naʉ̃ drʉade Jeowa bʉ Daizezeba diaide. 13 »Mia beabe ẽ baibara. 14 »Ãĩ ba ẽ baibara. 15 »Nezrʉga ẽ baibara. 16 »Awuru ʉ̃rʉ bedʼeabʉrʉdera sewa nebʉrata jara ẽ baibara. 17 »Kãga ẽ baibara awuru deta. Awuru kimata kãga ẽ baibara mia iyi nezokʼata iyi nezokʼa wẽrãta mia iyi torota iyi burruta jõma awurudera kãga ẽ baibara.
w89 15/11 6 parr. 2, 3
¿Bʉitara kʼãrẽta jarakĩrãbʉ Daizezeba 10 bedʼea diadara?
(Juesoma) Wũãwũãraba yibarira bedʼea ũrĩra biode yibia yi mebẽrã ãba bʼai baera akʉza Jeowaba nebiata diabʉ maʉ̃ kʼarea. Nama jarabʉrʉbara dayirã ewari jõmaʉ̃nẽ babiseabʉ (Efesios 6:1-3). Dayirãra naʉ̃ ewari jõbodoarepanʉ baera warraraba Daizeze Bedʼeata ũrĩpanʉbʉrʉ bei ẽ bayi (2 Timoteo 3:1; Juan 11:26).
Wuabemata kãgabʉba naʉ̃ kayiruata oẽ (Seis) mia beaita, (Siete) ãĩ bʼaita, (Ocho) nezrʉgaita, (Nueve) sewida jaraita (1 Juan 3:10-12; Hebreos 13:4; Efesios 4:28; Mateo 5:37; Proverbios 6:16-19). Mamina, ¿dayirã sodebʉra? (Diez) bedʼea diadade, Jeowabara dayirã kĩrãbebibʉ dayirã sodebʉra iya kãgabʉde odamarẽã (Proverbios 21:2).
Jʉrʉda nekʼãrẽ biʼiabʉta Daizezedebemata
(Éxodo 19:5, 6) Maraba aripe ũrĩbʉbʉrʉ mʉ̃ nemita akʉza bedʼea abarika zedata opanʉbʉrʉ, pʉwʉrʉ mejãchabʉde marara mʉ̃ pʉwʉrʉbayi, naʉ̃ drʉa jõma mʉ̃re baera. 6 Marara mʉ̃ita nokʼo saserdoterabayi akʉza pʉwʉrʉ kãrẽ jaigʉa neẽbayi. Naʉ̃ta jõma jarada israelitara».
it-2 893 parr. 6-894 parr. 1
Saserdote
Saserdotera kristianora. Jeowaba jarasi israelitara ãya ũrĩnara bedʼea abarika zedata, Iya jarasi «mʉ̃ita nokʼo saserdoterabayi akʉza pʉwʉrʉ kʼãrẽ jaigʉa neẽãbayi» (Éx 19:6). Saserdotera Aaróneba zedarabara ũdubibasi ʉ̃rabʉrʉ zeita saserdote zromata ãyira saserdote bʼaibasita maʉ̃ saserdote zroma zeyi eda (Heb 8:4, 5). Naʉ̃ra saserdoterãra bʼaibasi bedʼea abarika zedara ley jõbʉrʉde akʉza bedʼea abarika zei yiwidi oyi eda (Heb 7:11-14; 8:6, 7, 13). Jeowabara jidasi pʉwʉrʉ Israeltrʉ iyi saserdote bamarẽã iyi Nokʼode mamina mawũã berabarida tẽã Jeowabara jʉrʉsi ẽbẽrarã israelitara ẽ sida (Hch 10:34, 35; 15:14; Ro 10:21).
Judiora jõmaʉ̃ba Kristota ĩjãna ẽ basi baera saserdoterabadata akʉza pʉwʉrʉ neneẽãbadara jõma maʉ̃ pʉwʉrʉdebema ẽ basi (Ro 11:7, 20). Israelba Daizeze bedʼeata ũrĩ ẽ basi baera, propeta Oseasdeba, iya jarasi: «Bʉa kʼawuakĩrã ẽ baera mʉ̃abida jida ẽ bayi mʉ̃ saserdote bamarẽã akʉza bʉa kĩrãduasi baera bʉ Daizeze leyta mʉ̃abida kĩrãduayi bʉ wũãwũãrãra» (Os 4:6). Jesubida abarika jarasi: «Marãã jaraya, marã Daizezebara izhita Nokʼodʼebemane duanabi ẽã, awuarabʉrʉ maʉ̃ne bʼeabiya izha jara bʼʉta obʼeta» (Mt 21:43). Jesubara kʼawuabasi saserdotera Aaróneba zesita maʉ̃ kʼarea yagaba baribʉrata bebisidera jarasi wãmarẽã saserdoterainʉ oprenda diaita (Mt 8:4; Mr 1:44; Lu 17:14).
(Éxodo 20:4, 5) »Bʉa orãra nekʼãrẽ oma ʉ̃tʉbemata, nekʼãrẽ drʉadebemata akʉza doedabemata. 5 Maʉ̃ra nekʼãrẽ oma nãã sãkokode baraidua akʉza wuabemaba jarabʉta aribaeraidua nekʼãrẽ oma yiwidʼide, mʉ̃ra Jeowa mara Zeze, mʉ̃ra mara Zeze baera mʉ̃ara kãgabʉ mʉ̃ abaʉʼabʉrʉ yiwidʼidamarẽã. Yibariraba kayirua oda kʼarea yi wũãwũã ʉ̃rʉ kayiruata zebibʉ akʉza maʉ̃ra wũãwũãra ʉ̃rʉ, adewara maʉ̃ra kau warrara ʉ̃rʉ mʉ̃a mawũã oyi yi mʉ̃ jʉrapanʉra ʉ̃rʉra.
w04 15/3 27 parr. 1
Bedʼea audre yibiata Éxododebemata
20:5. ¿Kʼãrẽta jarakĩrãbʉ Jeowaba yibariraba kayirua oda kʼarea yi wũãwũãra ʉ̃ra zeira zʉbʉriaita? Pʉwʉrʉ Israelba nekʼãrẽ oma yiwidʼidadeba ãyideba zebʉra jõma zʉbʉriapanasi. Israelitara kʼẽrẽpabʉraitara zarebasi Daizezeba zokʼabʉ jõma aripe oita, wuabema israelitara nekʼãrẽ oma yiwidʼipanasi baera.
Daizeze Bedʼea leita
(Éxodo 19:1-12) Egiptodeba ẽdrʉdata jedeko ũbea babʉrʉde, maʉ̃ ewaride israelitarãra jʉ̃ẽsida drʉa ibʉawabʉ Sinaíʼinʉ. 2 Ẽdrʉsida Refidimneba, maʉ̃ta jʉ̃ẽsida drʉa ibʉawabʉ Sinaíena, mama besida katuma kĩrãbita. 3 Aramaʉ̃ta Moisésʼra wãsi Daizeze wãrĩnuara nãã bʼaita. Jeowaba trʉ̃si katumaneba mõbe jarasi: «Naʉ̃ta jaraibara Jacob dedabema jara ũrĩbira naʉ̃ta israelitaraʼa: 4 Marabara ũdusida mayi dabʉba mʉ̃a egipsiora odara. Mʉ̃a nejõbʉ i ʉ̃rʉ edesi mʉ̃ma weita. 5 Maraba aripe ũrĩbʉbʉrʉ mʉ̃ nemita akʉza bedʼea abarika zedata opanʉbʉrʉ, pʉwʉrʉ mejãchabʉde marara mʉ̃ pʉwʉrʉbayi, naʉ̃ drʉa jõma mʉ̃re baera. 6 Marara mʉ̃ita nokʼo saserdoterabayi akʉza pʉwʉrʉ kʼãrẽ jaigʉa neẽbayi. Naʉ̃ta jõma jarada israelitara». 7 Maʉ̃ tẽã Moisésʼra ze kʼãrãpe ãba jʉre edasi zõrãrã maʉ̃ pʉwʉrʉdebemata mõbe jõma jarasi Jeowaba zokʼadata. 8 Aramaʉ̃ta mamabema pʉwʉrʉ jõmaʉ̃ba jarasida: «Daibara Jeowaba jõma zokʼabʉra soiduba oyi». Aramaʉ̃ta Moisésʼra wãsi Jeowa jaraita pʉwʉrʉba jaradata. 9 Jeowaba jarasi Moisésʼa: «Mʉ̃ra zeyi bajã paisosoanʉmʉne pʉwʉrʉba kʼawuadamarẽã mʉ̃ra bʉme bedʼeabʉta akʉza maʉ̃ daucha bʉta ĩjãnamarẽã». Moisésbara jõma jarasi Jeowa pʉwʉrʉba jaradata. 10 Maʉ̃ tẽã Jeowaba jarasi: «Wãra pʉwʉrʉidu neneẽã babira idi akʉza nʉ, sʉgʉbira ãyi wuara. 11 Ewari ũbeadera jʉ̃ãkopanaidua, ewari ũbeade zeyi Jeowara katuma Sinaí ʉ̃rʉ pʉwʉrʉ jõmaʉ̃ra dabʉ nãã. 12 Pʉwʉrʉra jarada katuma audura samabai jʉ̃ãibarata jarada: Kʼawuapanaidua katuma wã ze ẽ baita akʉza katuma audu wãna ẽ baita, yi ẽbẽra katuma tõbaridara waña beadaibara.
31 AGOSTODEBA-6 SEPTIEMBRE EDA
BEDʼEA BIA DAIZEZE BEDʼEADE ŨDUDATA | ÉXODO 21, 22
«Akʉdaibara dayi bebʉra Daizezeba akʉbʉ kĩrãkʼa»
(Éxodo 21:20) Ẽbẽra abaʉba bakuruba pora iyi nezokʼata mawũã ẽ bʉrʉ iyi nezokʼa wẽrãta, yumakẽrãta mawũã ẽ bʉrʉ yuwẽrãta, maʉ̃ yumakẽrã juwade beira iyisida abarika odaibara.
it-1 1028
Poda
Yumakẽrã ebreoba poseabasi iya erbasibʉrʉ iyi nezokʼata mawũã ẽ bʉrʉ nezokʼa wẽrãta, iyi bedʼeata ũrĩ ẽ basibʉrʉ. Mamina mawũã pobʉde maʉ̃ nezokʼata beira, maʉ̃ yibarira abarika zʉbʉria odaibarabasi. Yumakẽrãba edada baera maʉ̃ nezokʼara biga ẽ bakasi iya mawũã beaira akʉza iyi plata aduaita. Adewara yi nezokʼa podapeadata ewari aba mawũã ẽ bʉrʉ ewari bio berabaribʉrʉde beira bia kʼawuada ẽ bakasi mawũã poda kʼarea beisi kʼawuaita. Maʉ̃ kʼarea yi nezokʼa podata ewari aba ewari ũme zokʼaibasibʉrʉ yibarira zʉbʉria oẽ bakasi (Éx 21:20, 21).
(Éxodo 21:22, 23) Yumakẽrã yõbarabʉde podara yuwẽrã biogokiruta akʉza iyi toi ewari nãã tora mamina mia kʼaita bei ẽ mina, yi podabara diaibara yuwẽrã kimaba widibʉrʉta. Adewara pagaibara juezʼraba jarabʉrʉde. 23 Mamina abaʉta beira, bʉsida abarika odaibara.
lvs 95 parr. 16
¿Bʉ bebʉra kãgaka Daizezeba kãgabʉ kĩrãkʼa?
16 Jeowaitara ẽbẽrarã bebʉ jõma audre yibia, wũãwũã wabida to ẽãsida yibia. Daizezeba Moisésʼa ley diadaba jarabasi, ẽbẽra abaʉba iya kʼawua ẽãne wũãwũã biteda abʉta beara, Jeowabara akʉbasi maʉ̃ ẽbẽrarã miabeamiata. Iya kʼawua ẽ nãã beasimina, iyi bebʉ bari diaibarabasi maʉ̃ra (akʉra Éxodo 21:22, 23). Daizezeitara wũãwũã wabida to ẽãra ẽbẽra zokʼaibʉ kĩrãkʼabasi.
(Éxodo 21:28, 29) Toro abaʉba yumakẽrãta mawũã ẽ bʉrʉ yuwẽrãta susibʉrʉ maʉ̃ba beira torora mõgaraba bata beadaibarabasi adewara yi chichira kobeda ẽ baibarabasi. Mamina toro yibarira zʉbʉria oda ẽ baibarabasi. 29 Toroba ẽbẽrata su kʼawuabasibʉrʉ, maʉ̃ta yibariba kʼãrẽ oẽ basibʉrʉ maʉ̃ne yuwẽrãta sura mawũã ẽ bʉrʉ yumakẽrãta sura mawũã beara, maʉ̃ torora mõgaraba bata beadaibarabasi akʉza yibarisida beadaibarabasi.
w10 15/4 29 parr. 4
Jeowabara kãgabʉ dayirã biʼia neneẽã bamarẽã
Leybara jarabasi toro abaʉba ẽbẽrata beabasibʉrʉ yibaribara maʉ̃ torora beaibarabasi abarika oẽ marẽã. Maʉ̃ yarara kobe ẽ basi akʉza mia nẽdobe ẽ basi, mawũã iyira plata aduabasi. Edaʉde toroba ẽbẽrata subasi mamina bea ẽ basi. Maʉ̃ kʼarea, ¿yibariba kʼãrẽ oẽ bʉrʉ akʉza toroba ẽbẽrata beara? Beaibarabasi torota akʉza yibarisida. Naʉ̃ leyba kʼarebabasi israelitaraba ãyi nedʉwʉrʉ bia akʉdamarẽã (Éxo. 21:28, 29).
Jʉrʉda nekʼãrẽ biʼiabʉta Daizezedebemata
(Éxodo 21:5, 6) Mamina yi nezokʼaba jarada ʉ̃rʉ jarara: Mʉ̃ra wãkĩrã ẽ, mʉ̃a kãga mʉ̃ nokʼora, mʉ̃ kimata akʉza mʉ̃ wũãwũãrata, 6 iyi nokʼobara Daizeze wãrĩnuara nãã edeibarabasi adewara puertama katʉibarabasi iyi kʉwʉrʉta mawũã nekʼãrẽ sumiabʉba kʉwʉrʉ uyaita. Mawũã iyi nezokʼa bʼaibasi ewari jõmaʉ̃nẽ.
w10 15/1 4 parr. 4, 5
¿Kʼãrẽa dayi bebʉ diaibara Jeowaʼa?
4 Dayirãba dayi bebʉ Jeowa diaira bari ijaramia ẽ, maʉ̃ra wãrĩnu. ¿Kʼãrẽ nebiata ũdubʉ naʉ̃ kʼãrẽa? Naʉ̃ bia ũrĩnaita nãã kʼawuadaya sãwũã ẽbẽrarã ʉ̃kʉrʉ neũdukʼawua bia baseabʉta. Dayirãra zarea oibara maʉ̃ neũdukʼawua erbaita akʉza maʉ̃ daucha akʉ bʼaita. Daizeze Bedʼeabara nebʉrabʉ David akʉza Jonatán ʉ̃rʉ, ãyira neũdukʼawua bia baera bedʼea abarika zesida (akʉra 1 Samuel 17:57 akʉza 18:1, 3). Idi ewadebidabʉ neũdukʼawua biata, maʉ̃rara kʼẽrẽpabʉ akʉza yi kãga ũdubipanʉ (Pro. 17:17; 18:24).
5 Israeldebida yi nokʼota iyi nezokʼaʉ̃me zarea oibarabasi biapanaita: ãyira bedʼea abarika zesida baera ewari jõmaʉ̃nẽpanaita. Leyba jarabasi: «Mamina yi nezokʼaba jarada ʉ̃rʉ jarara: Mʉ̃ra wãkĩrã ẽ, mʉ̃a kãga mʉ̃ nokʼora, mʉ̃ kimata akʉza mʉ̃ wũãwũãrata, iyi nokʼobara Daizeze wãrĩnuara nãã edeibarabasi adewara puertama katʉibarabasi iyi kʉwʉrʉta, mawũã nekʼãrẽ sumiabʉba kʉwʉrʉ uyaita, mawũã iyi nezokʼa bʼaibasi ewari jõmaʉ̃nẽ» (Éxo. 21:5, 6). Nezokʼara iyi nokʼo soborekea akʉbʉ juwa edre baseabasi, mamina nããra bedʼea abarika zeibarabasi jaraita iyira wã ẽãta.
(Éxodo 21:14) Yumakẽrãta kĩrʉra awuruʉ̃me akʉza maʉ̃ta krĩña beara, maʉ̃ yumakẽrãra beadaibarabasi mʉ̃ altardeba edeimina.
it-1 608, parr. 7
Kachu
Éxodo 21:14ba bedʼea ũme jarabʉ, saserdoteba beasibʉrʉ maʉ̃ra beibarabasi, mawũã ẽ bʉrʉ abaʉba altar kachuta jidasibʉrʉ maʉ̃sida beibarabasi iya krĩña beasibʉrʉ ẽbẽrata (akʉra 1 Re 2:28-34).
Daizeze Bedʼea leita
(Éxodo 21:1-13) Adewara naʉ̃ leyta jaraibara: 2 »Nezokʼa ebreota edasibʉrʉ iyira trajaibarabasi 6 poagabayeda, mamina poaga 7dera ẽdrʉibarabasi kʼãrẽ paga ẽã. 3 Iyita doba zesibʉrʉ, doba wãñi. Mamina iyi kimaena zesibʉrʉ iyi kimasida iyi kʼaidu wãñi. 4 Iyi nokʼoba kimata diara, iya wauta akʉza kauta erbara maʉ̃ wẽrãta yi wũãwũãrabawara iyi nokʼodebayi, maʉ̃ kʼarea yumakẽrãra doba wãñi. 5 Mamina yi nezokʼaba jarada ʉ̃rʉ jarara, mʉ̃ra wãkĩrã ẽ, mʉ̃a kãga mʉ̃ nokʼora, mʉ̃ kimata akʉza mʉ̃ wũãwũãrata, 6 iyi nokʼobara Daizeze wãrĩnuara nãã edeibarabasi adewara puertama katʉibarabasi iyi kʉwʉrʉta mawũã nekʼãrẽ sumiabʉba kʉwʉrʉ uyaita. Mawũã iyi nezokʼa bʼaibasi ewari jõmaʉ̃nẽ. 7 »Yumakẽrãba iyi kauta nẽdo bʉera nezokʼa bʼaita mawũãra iyira ẽdrʉbida ẽ bayi yumakẽrã ẽdrʉbipanʉ kĩrãkʼa. 8 Nokʼoba iyi nezokʼata iyi kima kĩrakʼa erbakĩrã ẽ bʉrʉ iya kãga ẽ baera, mamina maʉ̃ta awuruba edakĩrãbʉbʉrʉ nẽdo bʉebe ẽ jãpeba zedarãra iya biata oẽ basi baera. 9 Mamina maʉ̃ta yi warraita jidasibʉrʉ, akʉibarabasi yi kau kĩrãkʼa. 10 Yumakẽrãba awuru wẽrãta jʉrʉra iyi kima bʼaita, yi kima nabemara, eda yiko dia babe ẽ, mia wuasida dia babe ẽ, adewara ãba kʼãĩpanaibara nãã obada kĩrãkʼa. 11 Mamina yumakẽrãba maʉ̃ nekʼãrẽ ũbeata dia ẽ bʉrʉ mawũãra yuwẽrãbara paga ẽ bayi iyi ẽdrʉita. 12 »Badu ẽbẽraba yumakẽrãta neida ora akʉza beara maʉ̃sida beibarabasi. 13 Mamina iya krĩña bea ẽ basibʉrʉ akʉza Daizezeba mawũã berabarimarẽã iduaribisibʉrʉ, wãseabasi mʉ̃a jaraimae.