BIBLIOTECA TI INTERNET Watchtower
Watchtower
BIBLIOTECA TI INTERNET
ch'ol
ʌ
  • Λ
  • ʌ
  • ʼ
  • BIBLIA
  • JUN TAC
  • TEMPA BɅ TAC
  • mwbr18 septiembre i yopol 1-6
  • I referenciajlel jiñi Jun chaʼan lac tempa bʌ I Subtʼan yicʼot i Melbal jiñi xÑoptʼan

Ma'añic video cha'an ili.

Ñusʌbeñon lojon, maʼañic tsiʼ jamʌ jiñi video.

  • I referenciajlel jiñi Jun chaʼan lac tempa bʌ I Subtʼan yicʼot i Melbal jiñi xÑoptʼan
  • I referenciajlel jiñi Jun chaʼan lac tempa bʌ I Subtʼan yicʼot i Melbalʌl jiñi xÑoptʼan
  • Subtítulo
  • 3-9 I CHAʼAN SEPTIEMBRE
  • 10-16 I CHAʼAN SEPTIEMBRE
  • 17-23 I CHAʼAN SEPTIEMBRE
  • 24-30 I CHAʼAN SEPTIEMBRE
I referenciajlel jiñi Jun chaʼan lac tempa bʌ I Subtʼan yicʼot i Melbalʌl jiñi xÑoptʼan
mwbr18 septiembre i yopol 1-6

I referenciajlel jiñi Jun chaʼan lac tempa bʌ I Subtʼan yicʼot i Melbal jiñi xÑoptʼan

3-9 I CHAʼAN SEPTIEMBRE

ÑUC TAC BɅ I CʼɅJÑIBAL TI BIBLIA | JUAN 1, 2

Laʼ lac sʌclan ñuc tac bʌ i cʼʌjñibal

(Juan 1:1) Tiʼ cajibal pañimil an jini Tʼan. Añʌch jini Tʼan yicʼot Dios. Jini Tʼan Diosʌch.

nwtsty nota tac chaʼan estudio Jn. 1:1

jini Tʼan: Jiñi tʼan ho lógos ti griego miʼ cʼʌjñel bajcheʼ jumpʼejl título. Cheʼ jaʼel ti Juan 1:14. Juan tsiʼ cʼʌñʌ ili título chaʼan miʼ taj ti tʼan Jesús cheʼ bʌ yaʼto an ti panchan bajcheʼ juntiquil ángel, cheʼ bʌ tiʼ chaʼlen subtʼan wʌʼ ti Pañimil yicʼot cheʼ bʌ ti chaʼ majli ti panchan. Jesús jiñʌch i Yaj ñusatʼan Dios, ili yom i yʌl chaʼan Dios jiñʌch tsaʼ bʌ i cʼʌñʌ chaʼan miʼ pejcan yambʌ ángelob yicʼot quixtañujob. Jin chaʼan, weñʌch cheʼ mi lac ñaʼtan cheʼ bʌ maxto tilemic Jesús wʌʼ ti Pañimil, Jehová tsiʼ cʼʌñʌ jiñi Tʼan bajcheʼ i yaj ñusatʼan chaʼan miʼ pejcan jiñi quixtañujob (Gn. 16:7-11; 22:11; 31:11; Éx. 3:2-5; Jue. 2:1-4; 6:11, 12; 13:3).

yicʼot: Yoque yom i yʌl «tiʼ tojlel». Ti ili tsaʼ bʌ ajli, jiñi tʼan am bʌ ti griego pros yom i yʌl tsʼitaʼ lʌcʼʌl yicʼot juntiquil i cʌñʌ bʌ. Cheʼ jaʼel, ila miʼ pʌs chaʼan añʌch chaʼtiquilob, jini Tʼan yicʼot jiñi isujm bʌ Dios.

Jini Tʼan Diosʌch: O «jini Tʼan lʌcʼʌ lajal bajcheʼ jiñi Dios». Yom bʌ i tsictesan Juan ilayi jiñʌch i melbal yicʼot bajcheʼ yilal «jini Tʼan» o Jesucristo, (ti griego ho lógos, qʼuele jiñi nota chaʼan estudio i chaʼan bʌ jini Tʼan am ti ili versículo). Ila miʼ yʌjlel bajcheʼ «juntiquil dios», «lʌcʼʌl lajal bʌ bajcheʼ Dios» yicʼot «an i melbal tac bajcheʼ Dios», come wen ñuc i cʼʌjñibal ti panchan yicʼot ti pañimil, jiñʌch ñaxam bʌ i Yalobil Dios i jiñʌch tsaʼ bʌ cʼʌjñi chaʼan miʼ mejlel tiʼ pejtelel chuqui an. Cabʌl an i chaʼleyob ti traducir bajcheʼ «jini Tʼan Diosʌch», miʼ lajob Jesús bajcheʼ jiñi Dios maʼañic bʌ i pʼisol i pʼʌtʌlel. Pero añʌch chucoch cheʼ mi la cʌl chaʼan Juan mach jiñic tiʼ taja ti tʼan jiñi Dios cheʼ bʌ tsiʼ yʌlʌ «jini Tʼan». Jiñi ñaxam bʌ miʼ yʌjlel, «Añʌch jini Tʼan yicʼot Dios», yicʼot jiñi wiʼilix bʌ, «An yicʼot Dios tiʼ cajibal pañimil», miʼ yoque tsictesan chaʼan «jini Tʼan» yaʼan «yicʼot Dios». Yambʌ, jiñi tʼan am bʌ ti griego theós («Dios» o «dios») uxyajl miʼ tilel yaʼ ti versículo 1 yicʼot 2. Cheʼ mi lac ñaxan taj jiñi tʼan theós yicʼot tiʼ yuxyajlel miʼ taj ti tʼan jiñi Dios maʼañic bʌ i pʼisol i pʼʌtʌlel. Pero yonlel jiñi wen yujiloʼ bʌ miʼ yʌlob chaʼan mach lajalic jiñi versículo 2 come miʼ tsictesan bajcheʼ yilal «jini Tʼan», jin chaʼan, jiñi Biblia ti inglés, ti francés yicʼot ti alemán miʼ chaʼleñob ti traducir cheʼ bajcheʼ jiñi Traducción del Nuevo Mundo. Ila miʼ yʌcʼ ti ñaʼtʌntel chaʼan «jini Tʼan» «lajal bajcheʼ juntiquil Dios», «lʌcʼʌ lajal bajcheʼ Dios», «an i melbal bajcheʼ Dios» i «cheʼʌch bajcheʼ Dios».

(Juan 1:29) Ti yijcʼʌlal Juan tsiʼ qʼuele wolix i tilel Jesús. Tsiʼ yʌlʌ: Awilan, jiñʌch i Tiñʌmeʼ Dios muʼ bʌ i chʼʌm majlel i mul pejtel pañimil.

nwtsty nota chaʼan Jn. 1:29

i Tiñʌmeʼ Dios: Cheʼ bʌ Jesús tsaʼix i chʼʌmʌjaʼ yicʼot cheʼ bʌ tsaʼix ilʌbenti i pusicʼal ti Diablo, Juan jiñi xʼacʼ chʼʌmjaʼ tsiʼ yʌcʼʌ ti cʌjñel bajcheʼ «i Tiñʌmeʼ Dios». Ili tʼan cojach mi lac taj ti Juan 1:29 yicʼot ti Juan 1:36 (qʼuele jiñi Guía para el estudio de la Palabra de Dios [sgd-S], sección 4 tiʼ yopol 20, 21). Weñʌch cheʼ mi lac lajeʼ Jesús ti juncojt tiñʌmeʼ. Yaʼ ti Biblia mi lac taj cabʌl ejemplo baqui miʼ yʌl chaʼan jiñi i wiñicob Dios tsiʼ yʌcʼʌyob tiñʌmeʼ come tsiʼ cʌñʌyob chaʼan xmulilob yicʼot chaʼan yom i lʌcʼtesañob i bʌ tiʼ tojlel. Jiñi majtañʌl tsaʼ bʌ i yʌcʼʌyob tsiʼ lajayob yic’ot jiñi muʼto bʌ caj i mel Jesús cheʼ baqui ora miʼ yʌcʼ i cuxtʌlel tiʼ tojlel jiñi quixtañujob. Ili tʼan «i Tiñʌmeʼ Dios» tajol miʼ taj ti tʼan jiñi yan tac bʌ texto am bʌ ti jiñi Tsʼijbujel. Juan jiñi xʼacʼ chʼʌmjaʼ i wen cʌñʌ jiñi Tsʼijbujel Hebreo tajol woli bʌ i taj ti tʼan jiñʌch: I tat tʌñʌmeʼ tsaʼ bʌ i yʌcʼʌ Abraham tiʼ qʼuexol Isaac (Gn. 22:13), jiñi tiñʌmeʼ chaʼan Pascua tsaʼ bʌ i yʌcʼʌyob jiñi israelob cheʼ bʌ lʌcʼʌlix mi caj i loqʼuelob ti mozojintel yaʼ ti Egipto (Éx. 12:1-13) o jiñi tʌñʌmeʼ muʼ bʌ i yʌcʼob ti jujumpʼejl qʼuin cheʼ ti sʌcʼan yicʼot ti icʼan yaʼ tiʼ pulʌntib Jehová yaʼ ti Jerusalén (Éx. 29:38-42). Tajol cʼajal i chaʼan Juan jiñi profecía i chaʼan Isaías, baqui Jehová miʼ yʌl chaʼan jiñi i wiñic mi caj i pʌjyel majlel «ti tsʌnsʌntel cheʼ bajcheʼ alʌ tiñʌmeʼ» (Is. 52:13; 53:5, 7, 11). Cheʼ bʌ jiñi apóstol Pablo tiʼ tsʼijbu jiñi ñaxan carta i chaʼan Corintios, tsiʼ taja ti tʼan Jesús bajcheʼ jiñi «Pascua» yom i yʌl ‹jiñi Tiñʌmeʼ chaʼan Pascua› (1 Co. 5:7). Jiñi apóstol Pedro tsiʼ yʌlʌ chaʼan jiñi i chʼichʼel Cristo ‹letsem i tojol, cheʼ bajcheʼ juncojt alʌ tat tiñʌmeʼ mach bʌ añic i chʌmel mi i bibiʼlel› (1 P. 1:19). Jiñi libro i chaʼan Apocalipsis jumpʼejl jach lajiya cheʼ bʌ miʼ yʌl chaʼan Jesús jiñʌch «jini Tiñʌmeʼ», ñumen ti 25 miʼ yʌjlel (qʼuele yan tac bʌ ejemplo tac: Ap. 5:8; 6:1; 7:9; 12:11; 13:8; 14:1; 15:3; 17:14; 19:7; 21:9; 22:1).

10-16 I CHAʼAN SEPTIEMBRE

ÑUC TAC BɅ I CʼɅJÑIBAL TI BIBLIA | JUAN 3, 4

«Jesús miʼ suben wen tʼan juntiquil samaritana»

(Juan 4:6, 7) Yaʼan pozo tsaʼ bʌ i mele Jacob. Lujbeñix Jesús ti xʌmbal. Jini chaʼan tsaʼ buchle tiʼ tiʼ pozo. Xinqʼuiñilix. 7 Tsaʼ tili xʼixic chʼoyol bʌ ti Samaria chaʼan miʼ luch jaʼ. Jesús tsiʼ sube: Aqʼueñon chaʼan mic jap.

nwtsty nota chaʼan Jn. 4:6

Lujbeñix: Cojach ti ili texto baqui miʼ yʌl chaʼan Jesús «lujbeñix». Lʌcʼʌ cheʼ bʌ xinqʼuiñilix. Tajol cʼʌlʌ ti sʌcʼan tiʼ teche xʌmbal Jesús yaʼ ti joctʌl Jordán ti Judea cʼʌlʌl ti Sicar ti Samaria, am bʌ 900 metro i chanlel jiñi wits tac baqui tsaʼ ñumi majlel (qʼuele jiñi Guía para el estudio de la Palabra de Dios [sgd-S], sección 4 tiʼ yopol 20, 21).

(Juan 4:21-24) Jesús tsiʼ sube: Xʼixic, ñopoyon. Tal jini ora cheʼ mach wʌʼic ti wits mi yaʼic ti Jerusalén mi caj laʼ chʼujutesan lac Tat. 22 Jatetla mach laʼ wujilic chuqui mi laʼ chʼujutesan. Joñon lojon cujil chuqui mic chʼujutesan lojon, come chʼoyol i coltʌntel winicob xʼixicob ti judíojob. 23 Tal i yorajlel, i yorajlelix wʌle, cheʼ mi caj i chʼujutesañob lac Tat tiʼ Espíritu cheʼ jaʼel ti isujm jini mero xchʼujutesayajob. Come lac Tat jaʼel miʼ sajcan jini muʼ bʌ i chʼujutesañob cheʼ bajcheʼ jini. 24 Dios Espíritujʌch. Jini muʼ bʌ i chʼujutesañob Dios, wersa miʼ chʼujutesañob ti espíritu ti isujm.

(Juan 4:39-41) Cabʌl samaritanojob yaʼ ti Sicar tsiʼ ñopoyob Jesús chaʼan i subal jini xʼixic cheʼ bʌ tsiʼ yʌlʌ: «Jini Winic tsiʼ subeyon pejtelel chuqui tsac mele ti pejtelel qʼuin», cheʼen. 40 Cheʼ tilemobix samaritanojob baʼan Jesús, tsiʼ cʼajtibeyob ti wocol tʼan chaʼan miʼ jalijel yicʼotob. Yaʼ tsaʼ cʌle Jesús chaʼpʼejl qʼuin. 41 An to cabʌlob tsaʼ bʌ i ñopoyob Jesús chaʼan tiʼ tʼan.

Laʼ lac sʌclan ñuc tac bʌ i cʼʌjñibal

(Juan 3:29) Jini muʼ bʌ i pʌy i yijñam, jiñʌch xñujpuñijel. Wen tijicña i pusicʼal i cʌñʌ bʌ cheʼ an tiʼ tʼejl jini xñujpuñijel [i yamigo jiñi novio, TNM] cheʼ miʼ yubiben i tʼan. Cheʼ jini woliʼ tsʼʌctiyel i tijicñʌyel c pusicʼal tiʼ tojlel Cristo.

nwtsty nota chaʼan Jn. 3:29

i yamigo jiñi novio: Ti wajali, i yamigo jiñi novio jiñʌch am bʌ tiʼ wenta chaʼan miʼ luʼ chajpan muʼ bʌ caj i cʼʌn jiñic xñujpuñelob. Jiñi i yamigo jiñi novio miʼ yʌqʼuentel i ñuclel come tsaʼʌch mejli i mel chaʼan miʼ mejlelob ti ñujpuñel jiñi noviojob. Cheʼ bʌ miʼ yujtel ti xʌntesʌntel jiñi xchʼoc muʼ bʌ i cajel ti ñujpuñel miʼ cʼotelob tiʼ yotot jiñi wiñic o yaʼ tiʼ yotot i tat jiñi wiñic baqui miʼ cajel jiñi qʼuiñijel. Ti jiñi qʼuiñijel, wen tijicña miʼ yubin i yamigo jiñi novio cheʼ bʌ miʼ yubiben i tʼan jiñi noviojob, come jiñi yom i yʌl chaʼan tsaʼʌch i mele ti wen i yeʼtel. Juan jiñi xʼacʼ chʼʌmjaʼ tsiʼ laja i bʌ bajcheʼ «i yamigo jiñi novio». Jiñi novio jiñʌch Jesús i jiñi xcʌntʼañob cheʼ temelobix miʼ cʌjñelob bajcheʼ jiñi novia. Jiñi Juan xʼacʼ chʼʌmjaʼ jiñʌch tsaʼ bʌ i chajpʌbe i bijlel jiñi Mesías cheʼ bʌ tsiʼ pʌsʌ jiñi ñaxam bʌ tsaʼ cʌjñiyob bajcheʼ i novia Jesús (Jn. 1:29, 35; 2 Co. 11:2; Ef. 5:22-27; Ap. 21:2, 9). Cheʼ bʌ miʼ tsʼʌctesan i yeʼtel «i yamigo jiñi novio» mach jiñix ñaxam bʌ miʼ yʌcʼ i bʌ. Jin chaʼan, cheʼ bʌ Juan tsiʼ yʌlʌ Jesús yicʼot cheʼ bʌ tsiʼ taja i bʌ jaʼel, tsiʼ yʌlʌ: «Wersa miʼ ñuqʼuesʌntel Cristo. Wersa mic chʼoʼchʼocʌyel» (Jn. 3:30).

(Juan 4:10) Jesús tsiʼ jacʼbe: Tsaʼic a cʌñʌ a majtan chʼoyol bʌ ti Dios, tsaʼic a cʌñʌ jini woliʼ bʌ i cʼajtibeñet jaʼ, tsaʼix a cʼajtibeyon jaʼ chaʼan mi cʌqʼueñet cuxul bʌ jaʼ.

nwtsty nota chaʼan Jn. 4:10

cuxul bʌ jaʼ: Ili tʼan am bʌ ti griego yoque yom i yʌl jumpʼejl paʼ wen cuxul bʌ o jumpʼejl i wut jaʼ o i yaʼlel jumpʼejl pozo tilem bʌ tiʼ malil lum. Jiñi cuxul bʌ jaʼ mach lajalic bajcheʼ jiñi lʌmʌl jach bʌ tiʼ yajñib. Ti Levítico 14:5, jiñi tʼan am bʌ ti hebreo muʼ bʌ i chaʼlentel ti traducir «woli [bʌ] ti ajñel jaʼ» yoque yom i yʌl «cuxul bʌ jaʼ». Ti Jeremías 2:13 yicʼot 17:13 miʼ yʌl chaʼan Jehová jiñʌch cuxul bʌ jaʼ, ili yom i yʌl jaʼ muʼ bʌ i yʌcʼ cuxtʌlel. Cheʼ bʌ Jesús tsiʼ pejca jiñi samaritana tsiʼ cʼʌñʌ jiñi tʼan «cuxul bʌ jaʼ» bajcheʼ jumpʼejl lajiya pero tiʼ ñaxan ñaʼta jiñi xʼixic chaʼan choncol i yʌl jiñi yoque jaʼ (Jn. 4:11).

17-23 I CHAʼAN SEPTIEMBRE

ÑUC TAC BɅ I CʼɅJÑIBAL TI BIBLIA | JUAN 5, 6

«Mach a tsajcan Jesús chaʼan jach maʼ taj a wenlel»

(Juan 6:9-11, Jiñi wen bʌ tʼan) Umbaʼan juntiquil alob am bʌ joqʼuej i waj melel bʌ ti cebada. An chaʼcojt i chʌy jeʼel. ¿Pero chʌ bʌ yes i cʼʌjnibal jini cheʼ ñoj cabʌl quixtyañu? Cheʼ ti yʌlʌ Andrés. 10 Cheʼ jini, Jesús tiʼ subeyob: Subenla ti pejtyelel chaʼan mi buchtyʌlob, cheʼen. Yaʼan cabʌl jam. Cheʼ bajcheʼ joʼpʼej mil winicob ti buchleyob. 11 Cheʼ jini, Jesús tiʼ chʼʌmʌ jini waj. Tiʼ sube Dios wocox i yʌlʌ. Ti yʌqʼue ajcʌntʼañob i chaʼan. Tiʼ pucbeyob ti pejtyelel yaʼ bʌ buchulob. Chʌʼʌch tiʼ pucbeyob jeʼel jini chʌy. Ti aqʼuentiyob cheʼ bajcheʼ cʼamel yom i cʼuxob.

nwtsty nota chaʼan Jn. 6:10

Cheʼ bajcheʼ joʼpʼej mil winicob ti buchleyob: Cojach jiñi Evangelio i chaʼan Mateo miʼ yʌl chaʼan «yaʼan jaʼel xʼixicob yicʼot alobob» cheʼ bʌ tsiʼ yʌlʌ ili milagro (Mt. 14:21). Tajol ti jiñi bʌ ora, Jesús tiʼ weʼsa ñumen ti 15,000 quixtañujob.

(Juan 6:14) Jini winicob tsaʼ bʌ i qʼueleyob i yejtal i pʼʌtʌlel tsaʼ bʌ i pʌsʌ Jesús, tsiʼ yʌlʌyob: Isujm jiñʌch jini xʼaltʼan muʼ bʌ i tilel ti pañimil.

(Juan 6:24) Cheʼ bʌ tsiʼ qʼueleyob winicob mach yaʼic an Jesús, mach yaʼic añob xcʌntʼañob i chaʼan jaʼel, tsaʼ ochiyob ti barco tac. Tsaʼ tiliyob ti Capernaum chaʼan miʼ sajcañob Jesús.

nwtsty nota chaʼan Jn. 6:14

jini xʼaltʼan: Cabʌl judíojob ti ñaxam bʌ siglo tsiʼ pijtayob jiñi Mesías chaʼan lajalʌch bajcheʼ jiñi xʼaltʼan Moisés muʼ bʌ i yʌjlel yaʼ ti Deuteronomio 18:15, 18. Cheʼ miʼ yʌjlel jiñi tʼan miʼ tilel ti pañimil yom i yʌl chaʼan mi caj i julel jiñi Mesías. Cojach Juan miʼ yʌl i tilel jiñi Mesías ila ti pañimil.

(Juan 6:25-27) Cheʼ bʌ tsiʼ tajayob Jesús ti junwejl colem ñajb, tsiʼ cʼajtibeyob: Maestro, ¿baqui ora tsaʼ juliyet wʌʼi? Cheʼob. 26 Jesús tsiʼ jacʼbeyob: Isujm, isujm mic subeñetla, mi laʼ sajcañon chaʼan jach tsaʼ ñajʼayetla ti waj, mach chaʼanic tsaʼ laʼ qʼuele i yejtal c pʼʌtʌlel. 27 Mach mi laʼ chaʼlen eʼtel chaʼan jini weʼelʌl muʼ bʌ i jilel. Chaʼlenla eʼtel chaʼan jini weʼelʌl muʼ bʌ i jalijel chaʼan mi laʼ taj laʼ cuxtʌlel mach bʌ anic miʼ jilel. I Yalobil Winic mi caj i yʌqʼueñetla jini weʼelʌl, come Dios c Tat tsaʼix i yʌqʼueyon c pʼʌtʌlel chaʼan ili eʼtel.

(Juan 6:54) Jini muʼ bʌ i cʼux c bʌcʼtal, muʼ bʌ i jap c chʼichʼel anix i cuxtʌlel mach bʌ anic miʼ jilel. Joñon mi caj c tech chʼojyel ti jini cojix bʌ qʼuin.

(Juan 6:60) Cabʌl xcʌntʼañob i chaʼan, cheʼ bʌ tsiʼ yubiyob jini tʼan, tsiʼ yʌlʌyob: Leco i cʌntesʌbal. ¿Majqui mi mejlel i chʌn ubin?

(Juan 6:66-69) Cabʌl xcʌntʼañob i chaʼan tsaʼ caji i tʌtsʼob i bʌ. Maʼanix tsiʼ chʌn chaʼleyob xʌmbal yicʼot Jesús. 67 Jesús tsiʼ cʼajtibeyob jini lajchʌntiquil: ¿Jatetla laʼ wom ba laʼ cʌyon jaʼel? Cheʼen. 68 Simón Pedro tsiʼ jacʼʌ: C Yum, ¿am ba yambʌ muʼ bʌ mejlel i coltañon lojon? Maʼanic. Come jatet jach maʼ sub jini tʼan chaʼan mic taj lojon j cuxtʌlel mach bʌ anic miʼ jilel. 69 Mic ñopet lojon. Cujil lojon jatetʌch jini Chʼujul bʌ tilem bʌ ti Dios.

nwtsty nota tac chaʼan Jn. 6:27, 54

jini weʼelʌl muʼ bʌ i jilel [...]. Jini weʼelʌl muʼ bʌ i jalijel chaʼan mi laʼ taj laʼ cuxtʌlel mach bʌ anic miʼ jilel: Jesús tsaʼ cʼoti i cʌn chaʼan jiñi quixtañujob tsaʼ bʌ caj i tsajcañob majlel yicʼot jiñi xcʌntʼañob i chaʼan chaʼan jach woli i bajñel sʌclañob i wenlel. Cheʼ mi laj cʼux lac waj ti jujumpʼejl qʼuin cuxul mi laj cajñel, pero cheʼ mi lac «weʼsan» lac bʌ tiʼ Tʼan Dios miʼ mejlel lac taj laj cuxtʌlel mach bʌ añic miʼ jilel. Jesús tiʼ sube jiñi quixtañujob chaʼan miʼ chaʼleñob eʼtel chaʼan «jini weʼelʌl muʼ bʌ i jalijel chaʼan [...] cuxtʌlel mach bʌ anic miʼ jilel», ili yom i yʌl chaʼan miʼ weʼsañob i bʌ tiʼ chaʼan bʌ Dios yicʼot chaʼan miʼ pʌsob chaʼan añobʌch i ñopoñel ti chuqui miʼ cʌñob (Mt. 4:4; 5:3, TNM; Jn. 6:28-39).

muʼ bʌ i cʼux c bʌcʼtal, muʼ bʌ i jap c chʼichʼel: Jiñi tsaʼ bʌ ajli tilel, miʼ pʌs chaʼan jumpʼejl jach lajiya cheʼ bʌ miʼ cʼuxbeñob i bʌcʼtal yicʼot cheʼ bʌ miʼ japbeñob i chʼichʼel come miʼ pʌsob i ñopoñel ti Jesucristo (Jn. 6:35, 40). Jesús tsiʼ yʌlʌ ili cheʼ ti jabil 32, jin chaʼan, mach jiñic woliʼ taj ti tʼan jiñi i Cena lac Yum, come anto yom jumpʼejl jab chaʼan miʼ mel jiñi. Tsiʼ yʌlʌ iliyi cheʼ bʌ lʌcʼʌlix jiñi «pascua muʼ bʌ i melob judíojob» (Jn. 6:4), cheʼ bʌ jiñi quixtañujob tsiʼ yubiyob iliyi tsiʼ cʼajtesayob jiñi qʼuiñijel yicʼot chaʼan wen ñucʌch i cʼʌjñibal i chʼichʼel jiñi tiñʌmeʼ chaʼan maʼañic miʼ chʌmelob jiñi israelob ti jiñi acʼʌlel cheʼ bʌ tsaʼ loqʼuiyob ti Egipto (Éx. 12:24-27). Jesús yom i yʌcʼ ti ñaʼtʌntel chaʼan i cʼʌjñibalʌch i chʼichʼel chaʼan miʼ tajob i cuxtʌlel maʼañic bʌ miʼ jilel jiñi xcʌntʼañob i chaʼan.

Laʼ lac sʌclan ñuc tac bʌ i cʼʌjñibal

(Juan 6:44, Jiñi tsijiʼ bʌ wen tʼañ chaʼañ estudio) Maʼañic majch mi mejlel i tilel baʼ añon, jiñi jach muʼ bʌ i pʌjyel tilel chaʼañ c Tat tsaʼ bʌ i chocoyon tilel, joñon mi caj c tech chʼojyel ti jiñi cojix bʌ qʼuiñ.

nwtsty nota chaʼan Jn. 6:44

i pʌjyel tilel: Anquese yoque yom bʌ i yʌl ili tʼan am bʌ ti griego jiñʌch «tujcʼan tilel» i miʼ cʼʌjñel cheʼ bʌ miʼ tujcʼʌntel tilel jiñi chimob chʌy butʼul bʌ ti chʌy (Jn. 21:6, 11), ili mach yomic i yʌl chaʼan Dios miʼ «tujcʼan tilel» jiñi quixtañujob cheʼ mach yomobic. Tsaʼ bʌ i yʌlʌ Jesús, tajol tsiʼ taja ti tʼan tsaʼ bʌ i yʌlʌ Jeremías 31:3, cheʼ bʌ Jehová tiʼ sube i tejclum «tsac pʌsbeyet i yutslel c pusicʼal» (jiñi Septuaginta jiñʌch miʼ cʼʌn jaʼel jiñi tʼan am bʌ ti griego). Juan 12:32 miʼ yʌl jaʼel chaʼan Jesús miʼ pʌy tilel pejtelel winicob xʼixicob. Jiñi Biblia miʼ pʌs chaʼan Jehová tsiʼ mele jiñi quixtañujob chaʼan jiñʌch miʼ ñaʼtañob mi yomob o mach yomobic i melbeñob i yeʼtel (Dt. 30:19, 20). Dios miʼ pʌy tilel jiñi utsoʼ bʌ i pusicʼal (Sal. 11:5; Pr. 21:2; Hch. 13:48, TNM). Miʼ cʼʌn jiñi chʼujul bʌ i yespíritu yicʼot jiñi wen tʼan am bʌ ti Biblia. Jiñi profecía am bʌ ti Isaías 54:13, mi lac taj yaʼ ti Juan 6:45 i mi tsʼʌctiyel ti jiñi quixtañujob pʌybiloʼ bʌ tilel ti Dios (laja yicʼot Juan 6:65).

(Juan 6:64) Lamitaletla maʼanic mi laʼ ñopon, cheʼen. Come cʼʌlʌl tiʼ cajibal yujil Jesús jini mach bʌ anic tsiʼ ñopoyob. Yujil majqui mi caj i yʌcʼ tiʼ cʼʌb i contra.

nwtsty nota tac chaʼan Jn. 6:64

yujil Jesús [...] majqui mi caj i yʌcʼ tiʼ cʼʌb i contra: Woli bʌ i taj ti tʼan Jesús ilayi jiñʌch Judas Iscariote. Cheʼ bʌ Jesús muʼto caj i yajcan jiñi 12 i yapóstolob tsiʼ cʼajtibe i Tat ti oración (Lc. 6:12-16). Ti ñaxan, Judas juntiquilʌch xucʼul bʌ i wiñic Dios. Jesús yujilix come yaʼ ti profecía tac am bʌ ti jiñi Tsʼijbujel Hebreo miʼ yʌl chaʼan juntiquil wem bʌ i yamigo mi caj i yʌcʼ tiʼ cʼʌb i contra (Sal. 41:9; 109:8, TNM; Jn. 13:18, 19). Cheʼ jaʼel, yujil chuqui an tiʼ ñaʼtʌbal yicʼot tiʼ pusicʼal jiñi quixtañujob i cheʼ bʌ Judas tsaʼ caji i mel mach bʌ weñic, Jesús ti ora tsiʼ cʌñʌ (Mt. 9:4). Come Dios miʼ mejlel i ñaʼtan chuqui miʼ mejlel ti ujtel, jin chaʼan yujilix chaʼan juntiquil i yamigo Jesús miʼ caj i yʌcʼ tiʼ cʼʌb i contra. Pero cheʼ mi lac ñaʼtan chaʼan Judas jiñʌch muʼ bʌ i caj i yʌcʼ Jesús tiʼ cʼʌb i contrajob o chaʼan wʌn yajcʌbilix chaʼan miʼ mel jiñi, maʼañic miʼ taj i bʌ yicʼot i melbal tac Dios mi jiñicto bajcheʼ yilal miʼ mel tiʼ tojlel i wiñicob.

tiʼ cajibal: Cheʼ bʌ miʼ yʌjlel ili tʼan mach yomic i yʌl cheʼ bʌ tsaʼ yila pañimil Judas o cheʼ bʌ tsiʼ yajca Jesús bajcheʼ i yapóstol come jumpʼejl acʼʌlel tsiʼ cʼajtibe i Tat chaʼan miʼ mel jiñi (Lc. 6:12-16). Yom bʌ i yʌl ilayi jiñʌch cheʼ bʌ Judas tsaʼ caji i mel mach tac bʌ weñic, i ti ora tsaʼ caji i cʌn Jesús jiñi (Jn. 6:70; 13:11; laja yicʼot 2:24, 25; Ap. 1:1; 2:23). Ili miʼ pʌs chaʼan Judas tsaʼʌch i wen ñaʼta muʼ bʌ caj i mel tiʼ tojlel Jesús. Yom bʌ i yʌl ili tʼan «tiʼ cajibal» (ti griego arkjé) yaʼ ti Tsʼijbujel Griego mach junlajalic miʼ yʌqʼuen i sujmlel. Jumpʼejl ejemplo yaʼ ti 2 Pedro 3:4 miʼ taj ti tʼan jiñi i «cajibal pañimil». Pero an i tajol mach wen cabʌlic i sujmlel. Jumpʼejl ejemplo, Pedro tsiʼ yʌlʌ chaʼan tsaʼ aqʼuentiyob chʼujul bʌ Espíritu jiñi gentilob ‹cheʼ bajcheʼ tsaʼ aqʼuentiyob ti ñaxan› (Hch. 11:15). Cheʼ bʌ tsiʼ yʌlʌ Pedro iliyi, mach jiñic tiʼ taja ti tʼan cheʼ bʌ ti chʼocʼa o cheʼ bʌ tsaʼ yajcʌnti bajcheʼ apóstol. Woli bʌ i taj ti tʼan ilayi jiñʌch jiñi qʼuiñijel chaʼan Pentecostés ti jabil 33 cheʼ bʌ tsaʼ caji ti aqʼuentelob chʼujul bʌ espíritu junmojt quixtañujob (Hch. 2:1-4). Miʼ mejlel lac taj yambʌ ejemplo tac muʼ bʌ i mejlel i yʌqʼueñonla lac ñaʼtan chuqui yom i yʌcʼ ti ñaʼtʌntel cheʼ bʌ yaʼan jiñi tʼan «tiʼ cajibal» yaʼ ti Lucas 1:2, Juan 15:27 yicʼot 1 Juan 2:7.

24-30 I CHAʼAN SEPTIEMBRE

ÑUC TAC BɅ I CʼɅJÑIBAL TI BIBLIA | JUAN 7, 8

Laʼ lac sʌclan ñuc tac bʌ i cʼʌjñibal

(Juan 8:58) Jesús tsiʼ subeyob: Isujm, isujm mic subeñetla, cheʼ maxto anic Abraham añoñix.

nwtsty nota chaʼan Jn. 8:58

añoñix: Jiñi judíojob añoʼ bʌ tiʼ contra Jesús yomix i julob ti xajlel come tsiʼ yʌlʌ chaʼan tiʼ «qʼuele Abraham» i maxto añic 50 i jabilel (Jn. 8:57). Cheʼ bajcheʼ tsiʼ jacʼʌ Jesús, tsiʼ yʌcʼʌ ti ñaʼtʌntel chaʼan yaʼix an ti panchan bajcheʼ juntiquil pʼʌtʌl bʌ ángel cheʼ maxto ajñemic ila ti Lum yicʼot cheʼ bʌ maxto i yila pañimil Abraham. An muʼ bʌ i yoque alob chaʼan ili versículo miʼ yʌl chaʼan Jesús jiñʌch Dios. Miʼ yʌlob chaʼan ili tʼan am bʌ ti griego egó eimí am bʌ ti ili texto jiñʌch bajcheʼ miʼ cʼʌn jiñi Septuaginta yaʼ ti Éxodo 3:14 i an Biblia tac muʼ bʌ i chaʼleñob ti traducir bajcheʼ «Añon». Jin chaʼan, tiʼ chaʼpʼejl jiñi texto lajal cheʼ yom miʼ chaʼlentel ti traducir. Pero cheʼ bajcheʼ miʼ yʌl tilel, jiñi tʼan am bʌ ti griego eimí miʼ taj tʼan jiñi maxto bʌ añic ujtem. Tsaʼ caji iliyi «cheʼ maxto anic Abraham» pero cheʼ bʌ tsiʼ yʌlʌ Jesús bej wolito ti ujtel. Jin chaʼan, yom miʼ chaʼlentel ti traducir bajcheʼ «añoñix» i mach cheʼic bajcheʼ «Añon». Cabʌl Biblia am bʌ wʌle yicʼot am bʌ ti wajali miʼ cʼʌn tʼan tac lʌcʼʌ lajal bʌ bajcheʼ jiñi «añoñix». (Yan tac bʌ ejemplo chaʼan jiñi tʼan am bʌ ti griego baqui miʼ pʌs chaʼan an chuqui tsaʼ caji ti mejlel i maxto añic ujtem, miʼ mejlel lac taj ti Lc. 2:48; 13:7; 15:29; Jn. 1:9; 5:6; 15:27; Hch. 15:21; 2 Co. 12:19; 1 Jn. 3:8). Jiñi tsaʼ bʌ i yʌlʌ Jesús muʼ bʌ lac taj ti Juan 8:54, 55 miʼ yoque al chaʼan Jesús yicʼot i Tat mach lajal jiñob jach.

    Jun tac ti chol (2006-2025)
    Loq'uel
    Ochen
    • ch'ol
    • Chocben majlel
    • Bajcheʼ a wom
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Condiciones de uso
    • Política de privacidad
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Ochen
    Chocben majlel