BIBLIOTECA TI INTERNET Watchtower
Watchtower
BIBLIOTECA TI INTERNET
ch'ol
ʌ
  • Λ
  • ʌ
  • ʼ
  • BIBLIA
  • JUN TAC
  • TEMPA BɅ TAC
  • mwbr18 octubre i yopol 1-8
  • I referenciajlel jiñi Jun chaʼan lac tempa bʌ I Subtʼan yicʼot i Melbal jiñi xÑoptʼan

Ma'añic video cha'an ili.

Ñusʌbeñon lojon, maʼañic tsiʼ jamʌ jiñi video.

  • I referenciajlel jiñi Jun chaʼan lac tempa bʌ I Subtʼan yicʼot i Melbal jiñi xÑoptʼan
  • I referenciajlel jiñi Jun chaʼan lac tempa bʌ I Subtʼan yicʼot i Melbalʌl jiñi xÑoptʼan
  • Subtítulo
  • 1-7 I CHAʼAN OCTUBRE
  • 8-14 I CHAʼAN OCTUBRE
  • 15-21 I CHAʼAN OCTUBRE
  • 22-28 I CHAʼAN OCTUBRE
  • 29 I CHAʼAN OCTUBRE- 4 I CHAʼAN NOVIEMBRE
I referenciajlel jiñi Jun chaʼan lac tempa bʌ I Subtʼan yicʼot i Melbalʌl jiñi xÑoptʼan
mwbr18 octubre i yopol 1-8

I referenciajlel jiñi Jun chaʼan lac tempa bʌ I Subtʼan yicʼot i Melbal jiñi xÑoptʼan

1-7 I CHAʼAN OCTUBRE

ÑUC TAC BɅ I CʼɅJÑIBAL TI BIBLIA | JUAN 9, 10

«Jesús miʼ cʌntan i tiñʌmeʼob»

(Juan 10:1-3, I tʼan Dios [ITD]) Isujm, isujm mic subeñetla: Jini mach bʌ anic miʼ yochel tiʼ tiʼ corral baʼan tiñʌmeʼ, jini muʼ bʌ i letsel ochel ti pam corral jiñʌch xujchʼ, jiñʌch xchiloñel. 2 Jini muʼ bʌ i yochel tiʼ tiʼ corral jiñʌch xcʌnta tiñʌmeʼ. 3 Jini xcʌnta corral miʼ jamben jini xcʌnta tiñʌmeʼ. Jini tiñʌmeʼ miʼ yubiben i tʼan i yaj cʌntaya. Miʼ pejcan i tiñʌmeʼ tiʼ cʼabaʼ. Miʼ pʌy loqʼuel.

(Juan 10:11, ITD) Joñon jini wen bʌ Xcʌnta tiñʌmeʼon. Jini wen bʌ Xcʌnta tiñʌmeʼ miʼ yʌcʼ i bʌ ti chʌmel chaʼan i tiñʌmeʼ.

(Juan 10:14, ITD) Joñon jini wen bʌ Xcʌnta tiñʌmeʼon. Mij cʌn c tiñʌmeʼ. C tiñʌmeʼ miʼ cʌñon.

nwtsty video

corral

Jumpʼejl corral jiñʌch baqui miʼ lotob i tiñʌmeʼ jiñi xcʌnta tiñʌmeʼob cheʼ ti abʌlel tiʼ caj aj xujchʼob yicʼot tiʼ caj jiñi jontol bʌ añimal tac. Yaʼ ti Biblia miʼ yʌl chaʼan ti wajali jiñi corral tac muʼ bʌ i mejlel maʼañic miʼ yʌqʼuentel i jol, yʌñʌl bajcheʼ ñojol yicʼot bajcheʼ yilal. Lʌcʼʌl tiʼ pejtelel melbil ti xajlel i jumpʼejl jach i yochib. Juan miʼ yʌl chaʼan jumpʼejl jach baqui miʼ yochelob ti jiñi corral i yaʼan juntiquil muʼ bʌ i cʌntan (Jn. 10:1, 3). Mi mach juntiquil jach i yum jiñi corral, jiñi xcʌnta corral miʼ cʌntʌben i tiñʌmeʼ jiñi yambʌlob ti jiñi acʼʌlel. Ti yijcʼʌlel, jiñi xcʌnta corral miʼ yʌcʼ ti ochel jiñi xcʌnta tiñʌmeʼob. Ili miʼ pʌyob i tiñʌmeʼ i jiñi tiñʌmeʼ miʼ cʌmben i tʼan i miʼ tsajcañob majlel i yum (Jn. 10:3-5). Jesús tsiʼ taja ti tʼan iliyi chaʼan miʼ tsictesan chaʼan bajcheʼ miʼ cʌntan jaʼel jiñi xcʌntʼañob i chaʼan (Jn. 10:7-14).

(Juan 10:16, ITD) Anto yambʌ c tiñʌmeʼ mach bʌ ochemic ti jini corral. Wersa mic pʌy tilel jaʼel. Mi caj i yubin c tʼan. Junmojt jach mi caj i luʼ ajñelob yicʼot juntiquil Xcʌnta tiñʌmeʼ.

nwtsty nota chaʼan Jn. 10:16

pʌy tilel: O «tojʼesan majlel». Ilayi miʼ cʼʌjñel jiñi tʼan ágo, am bʌ ti griego, yom bʌ i yʌl «pʌy tilel», «otsan», o «tojʼesan majlel». Miʼ cʼʌjñel ili tʼan tac jiñʌch chuqui choncol i yʌjlel tilel. Ti jumpʼejl ñoxix bʌ tsʼijbujel am bʌ ti griego tsaʼ bʌ mejli cheʼ ti jabil 200 miʼ chʼʌm tilel jumpʼejl tʼan am bʌ ti griego (synágo) muʼ bʌ i chaʼlentel ti traducir bajcheʼ «tempan». Jesús, jiñi Wem bʌ xCʌnta tiñʌmeʼ, miʼ tempan, miʼ tojʼesan, miʼ cʌntan yicʼot miʼ weʼsan jiñi i tiñʌmeʼ am bʌ ti jiñi corral (o ‹mach bʌ cabʌlobic›, cheʼ bajcheʼ miʼ yʌl Lc. 12:32) yicʼot jiñi yambʌ i tiñʌmeʼ tac. Tiʼ pejtelel jiñi tiñʌmeʼ junmojt jach mi caj i luʼ ajñelob yicʼot juntiquil jach xCʌnta tiñʌmeʼ miʼ cajel. Ili tsaʼ bʌ tsictesʌnti miʼ pʌs chaʼan bajcheʼ temel mi caj i yajñelob jiñi muʼ bʌ i tsajcañob majlel Jesús.

Laʼ lac sʌclan ñuc tac bʌ i cʼʌjñibal

(Juan 9:38, ITD) Jini winic tsiʼ yʌlʌ: Mic ñopet, c Yum, cheʼen. Tsiʼ chʼujutesa Jesús.

nwtsty nota chaʼan Jn. 9:38

Tsiʼ chʼujutesa: O «tsiʼ liji bʌ tiʼ tojlel», «tsiʼ ñocchoco i bʌ tiʼ tojlel». Cheʼ bʌ miʼ cʼʌjñel jiñi tʼan am bʌ ti griego proskyneó chaʼan miʼ tajtʌl ti tʼan yan tac bʌ dios miʼ chaʼlentel ti traducir bajcheʼ «chʼujutesan» (Mt. 4:10; Lc. 4:8). Pero cheʼ bajcheʼ miʼ yʌl jiñi texto, jiñi wiñic xpotsʼ bʌ tsiʼ yila pañimil tiʼ liji i bʌ tiʼ tojlel Jesús come tsiʼ cʌñʌ chaʼan chocbil tilel ti Dios. Jiñi wiñic maʼañic tsiʼ yʌlʌ chaʼan Jesús jiñʌch Dios o yambʌ dios, yujil chaʼan jiñʌch wʌn albil bʌ «i Yalobil Dios», jiñi Mesías tsaʼ bʌ aqʼuenti ñuc bʌ i yeʼtel ti Dios (Jn. 9:35). Cheʼ bʌ jiñi wiñic tsiʼ liji i bʌ tiʼ tojlel Jesús, tsiʼ mele cheʼ bajcheʼ tsiʼ meleyob jiñi tsaʼ bʌ i ñocchocoyob i bʌ tiʼ tojlel jiñi motomajob, reyob yicʼot tiʼ tojlel chocbiloʼ bʌ tilel ti Dios, cheʼ bajcheʼ miʼ yʌjlel yaʼ tiʼ Tsʼijbujel Hebreo (1 S. 25:23, 24; 2 S. 14:4-7; 1 R. 1:16; 2 R. 4:36, 37). An i tajol, jiñi tsaʼ bʌ i lijiyob i bʌ tiʼ tojlel Jesús tsiʼ meleyob chaʼan miʼ yʌqʼueñob wocolix i yʌlʌ chaʼan tiʼ tsictesa jiñi tilem bʌ ti Dios o chaʼan tsiʼ cʌñʌyob chaʼan utsʼat miʼ qʼuejlel ti Dios.

(Juan 10:22, ITD) Woliʼ melob i qʼuiñilel Templo yaʼ ti Jerusalén. I yorajlelix tsʌñal.

nwtsty nota chaʼan Jn. 10:22

i qʼuiñilel Templo: I cʼabaʼ ili qʼuiñijel ti hebreo jiñʌch Janucá (janukkáh). Ili qʼuiñijel miʼ cʼajtesan cheʼ bʌ ti chaʼ tsijib melbenti i qʼuiñilel jiñi templo yaʼ ti Jerusalén cheʼ ti jabil 165 cheʼ bʌ maxto tilemic Cristo. Miʼ tejchel cheʼ ti 25 i chaʼan Kislev, cheʼ tiʼ xiñil diciembre i miʼ jalʼan 8 qʼuin (qʼuele jiñi Guía para el estudio de la Palabra de Dios [sgd-S], sección 19). Jiñi Antíoco IV Epífanes, rey yaʼ ti Siria, tsiʼ pʌsʌ chaʼan mucʼʌch i yoque tsʼaʼlen Jehová, i Dios jiñi judíojob, i maʼañic tsiʼ qʼuele ti ñuc i templo. Tsiʼ mele jumpʼejl pulʌntib tiʼ pam jiñi colem pulʌntib baqui miʼ yʌjqʼuel ti jujumpʼejl qʼuin jiñi pulbil bʌ majtañʌl. Cheʼ ti 25 i chaʼan kislev ti jabil 168 cheʼ bʌ maxto tilemic Cristo, tiʼ tsʌnsa chitam tac yaʼ ti pulʌntib yicʼot ti yʌcʼʌ ti chʼʌxtʌl i bʌcʼtal jiñi chitam. Ti wiʼil, tiʼ tsijca jiñi i templo Jehová tiʼ caldojlel jiñi chitam chaʼan miʼ pʼajeʼ. Tsiʼ pulbe i mʌjquib jiñi templo, tsiʼ jeme yaʼ baqui miʼ yajñelob jiñi motomajob, tiʼ chʼʌmʌ majlel jiñi pulʌntib melbil bʌ ti oro, jiñi mesa baqui miʼ yajñel jiñi caxlan waj yicʼot jiñi lámpara melbil bʌ ti oro. Cheʼ jiñi, tsiʼ melbe i qʼuiñilel jiñi mach bʌ isujmic dios Zeus yaʼ tiʼ templo Jehová. Tsaʼ ñumi chaʼpʼejl jab, Judas Macabeo tsiʼ chaʼ chʼʌmʌ jiñi tejclum i tsiʼ yʌcʼʌ ti chaʼ sʌqʼuesʌntel jiñi templo. Cheʼ ti 25 i chaʼan kislev ti jabil 165, i yoque an jaxto uxpʼejl jab i ñumel cheʼ bʌ jiñi Antíoco tsiʼ pulbe i majtan jiñi dios Zeus yaʼ ti pulʌntib, ti chaʼ mejli i qʼuiñilel jiñi templo chaʼan miʼ chaʼ sujtel tiʼ chaʼan bʌ Jehová i tsaʼ chaʼ caji i yʌcʼob pulbil bʌ majtañʌl ti jujumpʼejl qʼuin. Maʼañic baqui miʼ yʌl yaʼ ti Tsʼijbujel chaʼan Jehová tsiʼ colta Judas Macabeo chaʼan miʼ mʌl jiñi guerra, mi jiñicto miʼ yʌl baqui tsaʼ subenti chaʼan miʼ chaʼ mel jiñi templo. Pero Jehová tsiʼ cʼʌñʌ tilemoʼ bʌ ti yambʌ tejclum chaʼan miʼ tsʼʌctesan chuqui ñaʼtʌbil i chaʼan chaʼan jiñi isujm bʌ chʼujutesaya. Jumpʼejl ejemplo cheʼ bajcheʼ jiñi Ciro tilem bʌ ti Persia (Is. 45:1). Jin chaʼan, miʼ mejlel lac ñaʼtan chaʼan Jehová miʼ mejlel i cʼʌn añoʼ bʌ tiʼ tejclum chaʼan miʼ tsʼʌctesan chuqui yom. Jiñi Tsʼijbujel miʼ pʌs chaʼan miʼ mejlel ti tsʼʌctiyel jiñi wʌn albil bʌ tiʼ tojlel jiñi Mesías, bajcheʼ jiñi i subtʼan yicʼot i cuxtʌlel tsaʼ bʌ i yʌcʼʌ yom chaʼan jiñi templo mach jejmeñic yicʼot chaʼan choncol i cʼʌjñel. Pero jiñi majtañʌl muʼ bʌ i yʌcʼob jiñi levitajob mi caj i cʌy i melob jinto cheʼ bʌ jiñi Mesías miʼ yʌcʼ jiñi ñuc bʌ majtañʌl: Jiñi i cuxtʌlel chaʼan tiʼ tojlel jiñi quixtañujob (Dn. 9:27; Jn. 2:17; He. 9:11-14). Cristo maʼan tiʼ sube jiñi xcʌntʼañob chaʼan miʼ melob i qʼuiñilel jiñi templo (Col. 2:16, 17). Pero maʼan baqui mi lac taj chaʼan Jesús yicʼot jiñi xcʌntʼañob i chaʼan mach weñic miʼ qʼuelob.

8-14 I CHAʼAN OCTUBRE

ÑUC TAC BɅ I CʼɅJÑIBAL TI BIBLIA | JUAN 11, 12

«Laʼ lac lajiben i pʼuntaya Jesús»

(Juan 11:23-26, ITD) Jesús tsiʼ sube: Mi caj i chaʼ chʼojyel a wʌscun, cheʼen. 24 Marta tsiʼ sube: Cujil mi caj i chaʼ chʼojyel ti jini cojix bʌ qʼuin, cheʼen. 25 Jesús tsiʼ sube: Joñon Xtech Chʼujlelʌlon, i cuxtʌlelon jini añoʼ bʌ ti pañimil. Jini muʼ bʌ i ñopon, anquese miʼ chʌmel, mi caj i chaʼ cuxtiyel. 26 Pejtelel añoʼ bʌ i cuxtʌlel muʼ bʌ i ñopoñob, maʼanic miʼ cajelob ti chʌmel ti pejtelel ora. ¿Muʼ ba a ñop jini?

nwtsty nota tac chaʼan Jn. 11:24, 25

Cujil mi caj i chaʼ chʼojyel: Marta tsiʼ ñaʼta chaʼan Jesús choncol i taj ti tʼan jiñi chaʼ chʼojyel muʼ bʌ i cajel ti talto bʌ qʼuin (Jn. 6:39). Wen añʌch i ñopoñel chaʼan jiñi chaʼ chʼojyel. Ti jiñi bʌ ora, jiñi saduceojob maʼañic miʼ ñopob jiñi chaʼ chʼojyel, anquese jiñi Tsʼijbujel mucʼʌch i jamʌ tsictesan jiñi cʌntesa (Dn. 12:13; Mr. 12:18). Cheʼ jaʼel, jiñi fariseojob miʼ ñopob chaʼan anto chuqui cuxul miʼ cʌytʌl lac chaʼan cheʼ bʌ mi lac chʌmel. Pero Marta yujil chaʼan Jesús miʼ sub ñumel chaʼan jiñi chʌmeñoʼ bʌ mi caj i chaʼ chʼojyelob, i cheʼ jaʼel añix i chaʼ tejchesa chʌmeñoʼ bʌ, pero maʼañic tejchisʌbil i chaʼan juntiquil añix bʌ cabʌl qʼuin i chʌmel bajcheʼ Lázaro.

Joñon Xtech Chʼujlelʌlon, i cuxtʌlelon jini añoʼ bʌ ti pañimil: Cheʼ tsaʼ chʌmi Jesús yicʼot cheʼ ti chaʼ chʼojyi miʼ coltan jiñi chʌmeñoʼ bʌ chaʼan miʼ chaʼ chʼojyelob. Cheʼ bʌ Jehová tiʼ chaʼ tejchesa Jesús, tsiʼ yʌqʼue i pʼʌtʌlel chaʼan miʼ chaʼ tech jiñi chʌmeñoʼ bʌ yicʼot miʼ yʌqʼuen i cuxtʌlel mach bʌ añic miʼ jilel (Jn. 5:26). Ti Apocalipsis 1:18, Jesús miʼ bajñel suben i bʌ «joñoñʌch jini cuxul bʌ» i miʼ yʌl chaʼan ‹an tiʼ pʼʌtʌlel jiñi chʌmeñoʼ bʌ yicʼot i yajñib chʌmeñoʼ bʌ›. Jin chaʼan, jiñi cuxuloʼ bʌ yicʼot jiñi chʌmeñoʼ bʌ añob i pijtaya ti Jesús. Cheʼ jaʼel, tsiʼ yʌcʼʌ i tʼan chaʼan mi caj i jamben i tiʼ jiñi mucoñibʌl yicʼot chaʼan mi caj i chaʼ aqʼuen i cuxtʌlel jiñi chʌmeñoʼ bʌ i miʼ chaʼleñob yumʌntel yicʼot yaʼ ti panchan o chaʼan miʼ chumtʌlob wʌʼ ti pañimil cheʼ wolix ti yumʌntel jiñi i Yumʌntel Dios (Jn. 5:28, 29; 2 P. 3:13).

(Juan 11:33-35, ITD) Jesús tsiʼ qʼuele woli ti uqʼuel María, woliyob ti uqʼuel judíojob jaʼel tsaʼ bʌ tiliyob yicʼot. Tsiʼ pʼunta tiʼ pusicʼal. Tsiʼ mele i pusicʼal. 34 Jesús tsiʼ cʼajtibeyob: ¿Baqui tsaʼ laʼ wʌcʼʌ? Cheʼen. Tsiʼ subeyob: C Yum, laʼ qʼuele, cheʼob. 35 Tsiʼ chaʼle uqʼuel Jesús.

nwtsty nota tac chaʼan Jn. 11:33-35

uqʼuel: O «tsʌts bʌ uqʼuel». Jiñi tʼan am bʌ ti griego muʼ bʌ i chaʼlentel ti traducir bajcheʼ «uqʼuel», miʼ ñumen cʼʌjñel cheʼ bʌ miʼ yubiñob yambʌlob jiñi uqʼuel. Ili tʼan miʼ cʼʌjñel jaʼel chaʼan miʼ tsictesʌntel jiñi tsaʼ bʌ i mele Jesús cheʼ bʌ tsiʼ wʌn alʌ chaʼan mi caj i jisʌntel Jerusalén (Lc. 19:41).

Tsiʼ chaʼle uqʼuel: Ili tʼan (dakrýo) muʼ bʌ i cʼʌjñel ilayi lajal i wiʼ yicʼot jiñi tʼan am bʌ ti griego ‹yaʼlel lac wut› i mi lac taj yaʼ ti Lucas 7:38, Hechos 20:19, 31, Hebreos 5:7 o Apocalipsis 7:17 yicʼot 21:4. Ilayi muʼ bʌ i ñumen ajqʼuel ti ñuc jiñʌch i yaʼlel lac wut i mach jiñic jiñi i cʼamlel jiñi uqʼuel. Ili tʼan cojach mi lac taj yaʼ ti Tsʼijbujel Griego, mach lajalic bajcheʼ jiñi muʼ bʌ i cʼʌjñel yaʼ ti Juan 11:33 cheʼ bʌ miʼ yʌl i yuqʼuel María yicʼot jiñi judíojob (qʼuele jiñi nota chaʼan Jn. 11:33). Anquese Jesús yujil chaʼan mi caj i chaʼ tejchesan Lázaro, tiʼ chaʼle uqʼuel cheʼ bʌ tiʼ qʼuele ti uqʼuel i yamigojob. Tsaʼ bʌ i ñijca Jesús jiñʌch i cʼuxbiya yicʼot i pʼuntaya, tiʼ chaʼle uqʼuel tiʼ tojlel yambʌlob. Ili relato miʼ pʌsbeñonla chaʼan Jesús mucʼʌch i pʼuntan jiñi chʌmeñoʼ bʌ i familia.

(Juan 11:43, 44, ITD): Cheʼ bʌ tsaʼix ujti i sub, cʼam tsiʼ chaʼle tʼan Jesús: Lázaro, laʼ ti loqʼuel, cheʼen. 44 Jini tsaʼ bʌ chʌmi tsaʼ loqʼui tilel, bʌcʼʌl i cʼʌb i yoc ti pisil. Mosol i wut ti pisil. Jesús tsiʼ subeyob: Tiquila. Laʼ majlic, cheʼen.

Laʼ lac sʌclan ñuc tac bʌ i cʼʌjñibal

(Juan 11:49, ITD) Juntiquil motomaj i cʼabaʼ Caifás, tsaʼ bʌ i chaʼle i yeʼtel ti cʼax ñuc bʌ motomaj ti jini jach bʌ jabil, tsiʼ subeyob: Maʼanic chuqui laʼ wujil jatetla.

nwtsty nota chaʼan Jn. 11:49

cʼax ñuc bʌ motomaj: Cheʼ bʌ jiñi Israel maxto chucul ti yambʌ tejclum, jiñi motomaj muʼ bʌ i waʼchocontel miʼ cʌy i yeʼtel jinto cheʼ miʼ chʌmel (Nm. 35:25). Pero cheʼ bʌ tsaʼix ochi Roma, jiñi yumʌlob waʼchocobiloʼ bʌ ti Roma añob tiʼ wenta chaʼan miʼ waʼchocoñob yambʌ motomaj o miʼ locʼ jiñi yaʼ bʌ ochen. Caifás, wen ñuc bʌ i yeʼtel, i ñumen jal tiʼ chaʼle eʼtel bajcheʼ jiñi yambʌlob. Roma tiʼ waʼchoco bajcheʼ ñuc bʌ motomaj cheʼ ti jabil 18 cheʼ bʌ tilemix Cristo i tsaʼ jalʼa cʼʌlʌl cheʼ ti jabil 36. Cheʼ bʌ Juan miʼ yʌl chaʼan Caifás jiñʌch ñuc bʌ motomaj ti jiñi jabil, ili cheʼ ti jabil 33, yom i yʌcʼ ti ñaʼtʌntel chaʼan Caifás wolito ti yumʌntel cʼʌlʌl cheʼ bʌ Jesús ti tsʌnsʌnti (tajol miʼ mejlel a qʼuel baqui an yotot Caifás yaʼ ti sgd, sección 16).

(Juan 12:42, ITD) An yumʌlob jaʼel tsaʼ bʌ i ñopoyob Jesús. Maʼanic tsiʼ subuyob i bʌ ame chojquicob loqʼuel ti sinagoga, come tsiʼ bʌcʼñayob fariseojob.

nwtsty nota tac chaʼan Jn. 12:42

yumʌlob: Jiñi tʼan am bʌ ti griego muʼ bʌ i chaʼlentel ti traducir bajcheʼ «yumʌlob» jiñʌch woliʼ taj ti tʼan wiñicob añoʼ bʌ i yeʼtel yaʼ ti ñuc bʌ melobʌjʌl i chaʼan judíojob. Cheʼ jaʼel, ili tʼan miʼ cʼʌjñel ti Juan 3:1 chaʼan miʼ tajtʌl ti tʼan Nicodemo come an i yeʼtel jaʼel ti jiñi ñuc bʌ melobʌjʌl.

ame chojquicob loqʼuel ti sinagoga: O «miʼ locʼsʌntelob». Jiñi tʼan griego aposynágogos cojach miʼ cʼʌjñel yaʼ ti Juan 9:22; 12:42 yicʼot ti 16:2. Jiñi muʼ bʌ i chojquelob loqʼuel bajcheʼ motomaj miʼ tsʼaʼlentel ti quixtañujob i miʼ sujtelob bajcheʼ jiñi chocbilobix bʌ. Come maʼañix miʼ mejlel i ñochtañob yambʌ judíojob, jiñi i familiajob wen wocol miʼ ñusañob tiʼ caj taqʼuin. Jiñi sinagoga i chaʼan judíojob miʼ ñumen cʼʌjñel chaʼan miʼ yʌjqʼuel jiñi cʌntesa tac, cheʼ jaʼel, miʼ cʼʌjñel chaʼan miʼ yʌqʼuentel i toj i mul juntiquil o miʼ chojquel loqʼuel juntiquil tiʼ yeʼtel (Mt. 10:17).

15-21 I CHAʼAN OCTUBRE

ÑUC TAC BɅ I CʼɅJÑIBAL TI BIBLIA | JUAN 13, 14

«Tsac pʌsbeyetla chuqui wen»

(Juan 13:5, ITD) Tsiʼ jebe jaʼ ti pocʼ. Tsaʼ caji i pocbenob i yoc xcʌntʼañob. Tsiʼ sujcubeyob ti jini pisil tsaʼ bʌ i cʌchʌ tiʼ ñʌcʼ.

nwtsty nota chaʼan Jn. 13:5

Tsaʼ caji i pocbenob i yoc xcʌntʼañob: Jiñi muʼ bʌ i ñumen cʼʌjñel yaʼ ti Israel ti wajali jiñʌch jiñi warach tac. Cojach an i yebal yicʼot i chʼajñel muʼ bʌ i cʼʌn i cʌch tiʼ yoc, jin chaʼan miʼ wen toy tsʼubejn yicʼot ocʼol i yocob yaʼ baqui añob ñumel. Jin chaʼan, ñʌmʌl miʼ jochob i warach cheʼ bʌ miʼ yochelob tiʼ otot tac yicʼot cheʼ bʌ miʼ pocbeñob i yoc jiñi xjulajob chaʼan miʼ pʌsob i yutslel. Jiñi Biblia mach junsujtel jach miʼ taj ti tʼan jiñi costumbre (Gn. 18:4, 5; 24:32; 1 S. 25:41; Lc. 7:37, 38, 44). Jesús tiʼ pocbe i yoc jiñi xcʌntʼañob i chaʼan chaʼan miʼ pʌsbeñob jiñi pecʼlel yicʼot miʼ pʌsbeñob chuqui yom i yʌl cheʼ mi laj coltan yambʌlob.

(Juan 13:12-14, ITD) Cheʼ bʌ tsaʼ ujti i pocbeñob i yoc, tsiʼ chaʼ chʼʌmʌ i bujc. Tsaʼ chaʼ buchle. Tsiʼ cʼajtibeyob: ¿Laʼ wujil ba chuqui tsac melbeyetla? 13 Mi laʼ pejcañon ti laʼ Maestro yicʼot ti laʼ Yum. Utsʼat chuqui mi laʼ wʌl, come isujm joñonʌch. 14 Mi tsaʼix c pocbeyet laʼ woc joñon, laʼ Yumon, laʼ Maestrojon, cheʼʌch yom mi laʼ pocben laʼ bʌ laʼ woc.

nwtsty nota chaʼan Jn. 13:12-14

yom: O «xicʼbilob chaʼan». Ili tʼan choncol bʌ i cʼʌjñel ilayi miʼ ñumen cʼʌjñel cheʼ bʌ miʼ yʌjlel chaʼan taqʼuin, ili yom i yʌl chaʼan «an lac bet la quicʼot» o «tsaʼ la cotsa lac bet» (Mt. 18:28, 30, 34; Lc. 16:5, 7). Ti ili tsaʼ bʌ ajli yicʼot ti yan tac bʌ, cabʌl bajcheʼ miʼ mejlel ti cʼʌñol: «Xicʼbilonla chaʼan» o «an chuqui yom lac mel» (1 Jn. 3:16; 4:11; 3 Jn. 8).

Laʼ lac sʌclan ñuc tac bʌ i cʼʌjñibal

(Juan 14:6, ITD) Jesús tsiʼ sube: Joñon i bijlelon isujmlelon, i cuxtʌlelon. Maʼanic majch miʼ cʼotel baʼan c Tat, jini jach am bʌ tic wenta.

nwtsty nota chaʼan Jn. 14:6

Joñon i bijlelon isujmlelon, i cuxtʌlelon: Jesús jiñʌch jiñi bij come tiʼ tojlel jach miʼ mejlel la cajñel ti wen la quicʼot Dios yicʼot miʼ mejlel lac pejcan (Jn. 16:23; Ro. 5:8). Jesús jiñʌch i sujmlel come tiʼ pejtelel ora tsiʼ yʌlʌ i sujmlel yicʼot tiʼ chumta. Cheʼ jaʼel, tiʼ tsʼʌctesa cabʌl profecía muʼ bʌ i pʌs chaʼan ñucʌch jiñi choncol bʌ i mel chaʼan miʼ tsʼʌctiyel chuqui yom bʌ i Tat (Jn. 1:14; Ap. 19:10). Tiʼ pejtelel jiñi profecía miʼ «tsʼʌctiyel ti Cristo» (2 Co. 1:20). Jesús jiñʌch jiñi cuxtʌlel come wocolix i yʌlʌ cheʼ tsaʼ chʌmi tsaʼ mejli i coltañonla chaʼan mi lac taj laj «cuxtʌlel mach bʌ yujilic jilel» (1 Ti. 6:12, 19; Ef. 1:7; 1 Jn. 1:7). Cheʼ jaʼel, jiñʌch i cuxtʌlel jiñi yonlel quixtañujob chʌmeñoʼ bʌ muʼ bʌ caj i chaʼ tejchelob chaʼan miʼ chumtʌlob tiʼ pejtelel ora yaʼ ti Paraíso (Jn. 5:28, 29).

(Juan 14:12, ITD) Isujm, isujm mic subeñetla, jini muʼ bʌ i ñopon, mi caj i chaʼlen jini eʼtel muʼ bʌ c chaʼlen jaʼel. Ñumen ñuc bajcheʼ tsac chaʼle mi caj i chaʼlen, come mic majlel baʼan c Tat.

nwtsty nota chaʼan Jn. 14:12

Ñumen ñuc bajcheʼ tsac chaʼle: Jesús maʼañic woliʼ laj jiñi milagro tsaʼ bʌ i mele yicʼot muʼto bʌ caj i melob jiñi xcʌntʼañob i chaʼan. Jesús choncol i pʌs i pecʼlel come tsaʼ cʼoti i cʌn chaʼan jiñi xcʌntʼañob i chaʼan ñumento mi caj i chaʼleñob subtʼan yicʼot cʌntesa ti yan tac bʌ tejclum yicʼot ñumen jal mi caj i melob. Ili tsaʼ bʌ i yʌlʌ Jesús miʼ pʌs chaʼan jiñi eʼtel tsaʼ bʌ i teche i mel miʼ bej melob majlel jiñi xcʌntʼañob i chaʼan.

22-28 I CHAʼAN OCTUBRE

ÑUC TAC BɅ I CʼɅJÑIBAL TI BIBLIA | JUAN 15-17

«Mach i chaʼañeticla pañimil»

(Juan 15:19, ITD) I chaʼañoʼ bʌ pañimil miʼ cʼuxbiñob i bʌ. I chaʼañeticla pañimil, miʼ cʼuxbiñetla. Mach i chaʼañeticla pañimil, come tsac yajcayetla. Jini chaʼan jini añoʼ bʌ ti pañimil miʼ tsʼaʼleñetla.

nwtsty nota chaʼan Jn. 15:19

pañimil: Ti ili tsaʼ bʌ ajli, jiñi tʼan am bʌ ti griego Kósmos miʼ taj ti tʼan jiñi quixtañujob maʼan bʌ miʼ melbeñob i yeʼtel Dios. Cojach jiñi Juan muʼ bʌ i yʌl chaʼan Jesús tiʼ sube jiñi i wiñicob chaʼan mach i chaʼañobic pañimil o maʼañic miʼ yotsañob i bʌ tiʼ chaʼan bʌ pañimil. Ili tsaʼ bʌ ajli muʼto i chaʼ taj ti tʼan Jesús chaʼ sujtel cheʼ bʌ tiʼ mele jiñi oración yicʼot jiñi xucʼul bʌ i yapóstolob (Jn. 17:14, 16).

(Juan 15:21, ITD) Cheʼʌch mi caj i melbeñetla i chaʼañoʼ bʌ pañimil chaʼan tiʼ caj j cʼabaʼ, come maʼanic miʼ cʌñob jini tsaʼ bʌ i chocoyon tilel.

nwtsty nota chaʼan Jn. 15:21

tiʼ caj j cʼabaʼ: Yaʼ ti Biblia jiñi tʼan «cʼabaʼ» an i tajol yom i yʌl bajcheʼʌch i cʼabaʼ jiñi quixtañu, o chaʼan i melbal o bajcheʼ yilal jiñi quixtañu (Mt. 6:9). Cheʼ mi lac tajben ti tʼan i cʼabaʼ Jesús, choncol lac taj ti tʼan jiñi eʼtel tsaʼ bʌ aqʼuenti tiʼ Tat (Mt. 28:18; Fil. 2:9, 10; He. 1:3, 4). Ilayi choncol i tsictesan chucoch jiñi quixtañujob mi caj i melbeñob mach bʌ weñic jiñi xcʌntʼañob i chaʼan: Come maʼanic miʼ cʌñob jini tsaʼ bʌ i chocoyon tilel. Cheʼ i cʌñʌyobic Dios, mi caj i ñaʼtañob chaʼan Jesús chocbilʌch tilel ti Dios (Hch. 4:12). Miʼ cʌñob jaʼel chaʼan Jesús waʼchocobilʌch ti Dios, i Rey jiñi reyob, baqui yom miʼ luʼ lijob i bʌ tiʼ pejtelel jiñi quixtañujob chaʼan miʼ pʌsob chaʼan mucʼʌch i jacʼbeñob i tʼan, mi mach yomobic jisʌntel (Jn. 17:3; Ap. 19:11-16; laja yicʼot Sal. 2:7-12).

Laʼ lac sʌclan ñuc tac bʌ i cʼʌjñibal

(Juan 17:21-23, Traducción del Nuevo Mundo [TNM]) chaʼan juntiquil jach miʼ yajñelob tiʼ pejtelel, cheʼ bajcheʼ jatet, c Tat, añet a wicʼoton yicʼot añon quicʼotet, cheʼʌch yom juntemel miʼ yajñelob yicʼotoñobla, chaʼan jiñi pañimil miʼ ñop chaʼan jatet tsaʼ chocoyon tilel. 22 Joñon tsaʼ cʌqʼueyob jiñi ñuclel tsaʼ bʌ a wʌqʼueyon, chaʼan juntiquil jach miʼ yajñelob cheʼ bajcheʼ joñonla juntiquil jach añonla. 23 Joñon temel quicʼotob i jatet a wicʼoton, chaʼan miʼ mejlelob ti tojʼesʌntel ti juntiquil jach, chaʼan jiñi pañimil miʼ ñop chaʼan jatet tsaʼ chocoyon tilel yicʼot chaʼan jatet tsaʼ cʼuxbiyob cheʼ bajcheʼ tsaʼ cʼuxbiyon joñon.

nwtsty nota tac chaʼan Jn. 17:21-23 (TNM)

juntiquil jach miʼ yajñelob: O «temeletla». Jesús tiʼ cʼajti ti oración chaʼan jiñi xcʌntʼañob i chaʼan «juntiquil jach miʼ yajñelob», ili yom i yʌl chaʼan temel miʼ melob i yeʼtel yic’ot junlajal chuqui miʼ ñaʼtañob i mel, lajal bajcheʼ miʼ mel Jesús yicʼot i Tat «juntiquil jach» miʼ yajñelob come temel miʼ chaʼleñob eʼtel yicʼot jun lajal chuqui miʼ ñaʼtañob (Jn. 17:22, TNM). Ti 1 Corintios 3:6-9, Pablo miʼ yʌl chaʼan jiñi xñoptʼañob temel miʼ chaʼleñob eʼtel i cheʼ jaʼel miʼ jacʼbeñob i tʼan Dios (1 Co. 3:8; Jn. 10:30; 17:11).

chaʼan miʼ mejlelob ti tojʼesʌntel ti juntiquil jach: O «yoque temeletla». Ti ili versículo, Jesús miʼ yʌl chaʼan choncol lac tojʼesʌntel chaʼan temel mi la cajñel, ili miʼ taj i bʌ yicʼot jiñi i cʼuxbiya Dios. Cheʼʌch miʼ yʌl Colosenses 3:14, chaʼan jiñi «cʼuxbiya» miʼ tem ajñel. Pero ili mach yomic i yʌl chaʼan junlajal lac melbal, chuqui la cujil, laj costumbre tac yicʼot laj conciencia. Yom i yʌl chaʼan jiñi muʼ bʌ i ñopob yicʼot jiñi muʼ bʌ i subob jiñi xcʌntʼañob junlajalʌch (Ro. 15:5, TNM; 15: 6; 1 Co. 1:10; Ef. 4:3; Fil. 1:27).

(Juan 17:24, ITD) C Tat, yaʼ baʼ añon com temel miʼ yajñelob jini tsaʼ bʌ a wʌqʼueyon chaʼan miʼ qʼuelob c ñuclel tsaʼ bʌ a wʌqʼueyon, come cʼux tsaʼ wubiyon cheʼ maxto melbilic pañimil.

nwtsty nota chaʼan Jn. 17:24

cheʼ maxto melbilic pañimil: Jiñi tʼan am bʌ ti griego muʼ bʌ i chaʼlentel ti traducir «cheʼ bʌ tsaʼ tejchi» miʼ cʼʌjñel jaʼel yaʼ ti Hebreos 11:11 (Jiñi tsijiʼ bʌ wen tʼañ chaʼañ estudio) baqui miʼ yʌl «miʼ cʌntan [...] i yalobil» come lʌcʼʌl an yicʼot jiñi tʼan chaʼan miʼ yilan pañimil i yalobil. Cheʼ bʌ miʼ tilel ili tʼan «cheʼ maxto melbilic pañimil» tajol yom bʌ i yʌcʼ ti ñaʼtʌntel jiñʌch cheʼ bʌ Adán yicʼot Eva tsiʼ yʌcʼʌyob i yalobil ti pañimil. Jesús tsiʼ laja «cheʼ maxto melbilic pañimil» yicʼot Abel, ñaxam bʌ wiñic yom bʌ miʼ coltʌntel yicʼot yom bʌ miʼ tsʼijbubentel i cʼabaʼ yaʼ «ti jun» (Lc. 11:50, 51; Ap. 17:8). Ili tsaʼ bʌ i yʌlʌ Jesús ti oración miʼ pʌs chaʼan Dios muqʼuix i cʼuxbin jiñi cojach bʌ i Yalobil cheʼ bʌ maxto añic i yalobil Adán yicʼot Eva.

29 I CHAʼAN OCTUBRE- 4 I CHAʼAN NOVIEMBRE

ÑUC TAC BɅ I CʼɅJÑIBAL TI BIBLIA | JUAN 18, 19

«Jesús tiʼ subu jiñi i sujmlel»

(Juan 18:36, ITD) Jesús tsiʼ jacʼʌ: Mach wʌʼic chʼoyol c yumʌntel ti pañimil. Wʌʼic chʼoyol tsaʼʌch i chaʼleyob guerra c winicob chaʼan maʼanic mi cʌjqʼuel tiʼ cʼʌb judíojob. Pero mach wʌʼic chʼoyol c yumʌntel.

(Juan 18:37, ITD) Jini chaʼan Pilato tsiʼ cʼajtibe: ¿Reyet ba cheʼ jini? Cheʼen. Jesús tsiʼ jacʼʌ: Reyon cu, cheʼ bajcheʼ wolaʼ wʌl. Jini chaʼan tsaʼ quila pañimil. Jini chaʼan tsaʼ tiliyon ti pañimil chaʼan mi cʌcʼ ti cʌjñel i sujmlel Dios. Pejtelel majqui miʼ ñop i sujmlel miʼ yubin c tʼan.

nwtsty nota tac chaʼan Jn. 18:37

cʌcʼ ti cʌjñel i sujmlel: Ti jiñi Tsʼijbujel Griego, jiñi tʼan tac tsaʼ bʌ chaʼlenti ti traducir bajcheʼ «cʌcʼ ti cʌjñel i sujmlel» (martyréo), «am bʌ chuqui yujil» (mártys) yicʼot «miʼ yʌcʼ ti cʌñol» (martyría) cabʌl bajcheʼ an i sujmlel. Ñaxan yom bʌ i yʌl ili tʼan tac jiñʌch chaʼan yaʼ ochem cheʼ miʼ sub jiñi yujil bʌ o tsaʼ bʌ i ñaxan ubi ti alol, pero miʼ mejlel i yʌcʼ ti ñaʼtʌntel jeʼel bajcheʼ «tsictesan» «miʼ yʌl chaʼan isujmʌch» o «wen chuqui miʼ yʌl tiʼ». Jesús mach cojach tiʼ subu muʼ bʌ i ñop tiʼ sujmlel, cheʼ bajcheʼ tsaʼ chumle tsiʼ pʌsʌ chaʼan i sujmʌch jiñi profecía yicʼot chaʼan jiñi muʼ bʌ caj i mel i Tat (2 Co. 1:20). Jiñi ñaʼtʌbil bʌ i chaʼan Dios chaʼan jiñi Yumʌntel yicʼot chaʼan jiñi Rey Mesías tsaʼix wʌn ajli ti tsʼʌcal. Tiʼ pejtelel jiñi profecía i chaʼan Mesías ti tsʼʌctiyi ti Jesús cʼʌlʌl cheʼ bʌ ti chʼocʼa cʼʌlʌl cheʼ bʌ ti chʌmi, jinto jaʼel muʼ bʌ i yʌl jiñi Mandar Moisés (Col. 2:16, 17; He. 10:1). Jin chaʼan, miʼ mejlel la cʌl chaʼan jiñi i tʼan yicʼot i melbal tiʼ pʌsʌ jiñi i sujmlel.

i sujmlel: Jesús maʼañic woliʼ taj ti tʼan tiʼ pejtelel jiñi i sujmlel, choncol bʌ i yʌl jiñʌch jiñi ñaʼtʌbil bʌ i chaʼan Dios. Jiñi ñuc bʌ i cʼʌjñibal chaʼan jiñi ñaʼtʌbil bʌ i chaʼan Dios jiñʌch cheʼ bʌ Jesús i «pʼolbal David» miʼ yochel bajcheʼ Ñuc bʌ Motomaj yicʼot bajcheʼ Rey tiʼ Yumʌntel Dios (Mt. 1:1). Jesús tiʼ tsictesa chaʼan baqui bʌ i sujmlel cheʼ tsaʼ tili ti Pañimil, tsaʼ chumle bajcheʼ wiñic, i tiʼ tsʼʌctesa jiñi i subtʼan chaʼan jiñi Yumʌntel. Jiñi ángelob an chuqui lʌcʼʌl lajal bʌ tsiʼ yʌlʌyob jaʼel cheʼ bʌ maxto chʼocʼa Jesús yicʼot cheʼ bʌ tsaʼix chʼocʼa yaʼ ti Belén, tejclum baqui tsaʼ yila pañimil David (Lc. 1:32, 33; 2:10-14).

(Juan 18:38a, ITD) Pilato tsiʼ sube: ¿Chuqui i sujmlel?

nwtsty nota chaʼan Jn. 18:38a

¿Chuqui i sujmlel?: Tajol choncol bʌ i taj ti tʼan Pilato ilayi jiñʌch tiʼ pejtelel jiñi i sujmlel, mach jiñic choncol i taj ti tʼan ‹jiñi i sujmlel› tsaʼ bʌ i yʌlʌ Jesús (Jn. 18:37). Cheʼ tiʼ sujmic chuqui tiʼ cʼajti jiñi Pilato, tajol Jesús tsaʼʌch i jacʼbe. Pero yambʌ jach i sujmlel, yom jach i tʌcʼlan Jesús, lajal jach bajcheʼ choncol i suben: «¿I sujmlel?, ¿chuqui jiñi? Mi añic to jiñi». Pilato tsaʼ majli baqui añob jiñi judíojob i maʼañic tsiʼ pijta cheʼ maxto i jacʼʌ Jesús.

Laʼ lac sʌclan ñuc tac bʌ i cʼʌjñibal

(Juan 19:30, ITD) Cheʼ bʌ tsaʼix i chʼʌmʌ jini vinagre Jesús, tsiʼ yʌlʌ: Tsaʼix tsʼʌctiyi, cheʼen. Tsiʼ juʼsa i jol. Tsiʼ yʌcʼʌ ti loqʼuel i chʼujlel.

nwtsty nota chaʼan Jn. 19:30

Tsiʼ yʌcʼʌ ti loqʼuel i chʼujlel: O «tsaʼ chʌmi», «tsiʼ cʌyʌ i jap icʼ». Ti ili relato, jiñi tʼan «chʼujlel» (ti griego pnéuma) miʼ mejlel ti ñaʼtʌntel bajcheʼ «japob icʼ» o i «pʼʌtʌlel laj cuxtʌlel» come yaʼ ti Marcos 15:37 yicʼot Lucas 23:46 miʼ chʼʌm tilel jiñi tʼan ti griego ekpnéo (yoque yom bʌ i yʌl «tam miʼ jap icʼ»). Ti ili chaʼpʼejl texto miʼ chaʼlentel ti traducir bajcheʼ «tsaʼ chʌmi», yom bʌ i yʌl «cojix bʌ i jap icʼ». Jiñi wen yujiloʼ bʌ miʼ yʌlob chaʼan jiñi tʼan am bʌ ti griego muʼ bʌ i chaʼlentel ti traducir bajcheʼ tsiʼ «yʌcʼʌ» yom i yʌl chaʼan Jesús mach xicʼbil chaʼan yomto bej cuxul miʼ yajñel come tsaʼix luʼ tsʼʌctiyi tsaʼ bʌ tili i mel. Mach xicʼbilic «cheʼ tsiʼ yʌcʼʌ i bʌ ti chʌmel» (Is. 53:12; Jn. 10:11).

(Juan 19:31, ITD) I qʼuiñilelix chajpaya cheʼ woliʼ melob Pascua. Jini chaʼan mach yomobic judíojob miʼ cʌytʌl i bʌcʼtal jini chʌmeñoʼ bʌ ti cruz cheʼ tiʼ qʼuiñilel cʼaj o, come jiñʌch ñuc bʌ qʼuin [jiñi sábado, TNM]. Jini chaʼan tsiʼ cʼajtibeyob Pilato chaʼan miʼ yʌcʼ ti cʼʌsbentelob i yaʼ chaʼan miʼ chʼʌjmelob majlel.

nwtsty nota chaʼan Jn. 19:31

jiñʌch ñuc bʌ qʼuin [jiñi sábado, TNM]: Cheʼ ti 15 i chaʼan nisán, cheʼ bʌ abix ujti jiñi Pascua, tiʼ pejtelel ora miʼ qʼuejlel bajcheʼ sábado anquese miʼ yajlel ti yan tac bʌ qʼuin (Lv. 23:5-7). Cheʼ bʌ jiñi ñuc bʌ sábado miʼ taj i bʌ yicʼot jiñi yoque sábado ti jumpʼejl semana (i wucpʼejlel qʼuin i chaʼan jiñi judíojob, miʼ tejchel ti viernes cheʼ bʌ tsaʼix bʌjli qʼuin i cʼʌlʌl cheʼ miʼ bʌjlel qʼuin ti sábado) ili qʼuin miʼ subeñob bajcheʼ «ñuc» bʌ qʼuin. Miʼ mejlel lac ñaʼtan chaʼan Jesús tsaʼ chʌmi cheʼ ti viernes, come ti yijcʼʌlel jiñʌch jiñi «ñuc bʌ» sábado. Cheʼ ti jabil 31 cʼʌlʌl ti jabil 33 maʼañic baqui ora tsaʼ cʼoti jumpʼejl viernes jiñi 14 i chaʼan nisán cojach cheʼ ti jabil 33. Ili miʼ mejlel i yʌqʼueñonla lac ñaʼtan chaʼan Jesús tsaʼ chʌmi cheʼ ti 14 i chaʼan nisán cheʼ ti jabil 33.

    Jun tac ti chol (2006-2025)
    Loq'uel
    Ochen
    • ch'ol
    • Chocben majlel
    • Bajcheʼ a wom
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Condiciones de uso
    • Política de privacidad
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Ochen
    Chocben majlel