BIBLIOTECA TI INTERNET Watchtower
Watchtower
BIBLIOTECA TI INTERNET
ch'ol
ʌ
  • Λ
  • ʌ
  • ʼ
  • BIBLIA
  • JUN TAC
  • TEMPA BɅ TAC
  • g23 Núm. 1 i yopol 9-11
  • Jiñi mateʼel tac

Ma'añic video cha'an ili.

Ñusʌbeñon lojon, maʼañic tsiʼ jamʌ jiñi video.

  • Jiñi mateʼel tac
  • ¡Jamʌx a wut! 2023
  • Subtítulo
  • Lʌcʼʌ lajal bʌ yicʼot
  • Jiñi mateʼel tac woliʼ jisʌntel
  • Jiñi Lum tsaʼ mejli chaʼan mi lac mejlel ti chumtʌl
  • An woliʼ bʌ i qʼuelob chuqui tac yom miʼ mejlel
  • Mucʼʌch caj i tojʼan ili wocol.¿Chuqui miʼ yʌl jiñi Biblia?
  • I bʌl
    ¡Jamʌx a wut! 2023
¡Jamʌx a wut! 2023
g23 Núm. 1 i yopol 9-11
Juntiquil xʼixic woliʼ cʼaxel ti jumpʼejl puente am bʌ ti mateʼel.

¿MUʼTO BA CAJ I CHAʼ TOJʼAN JIÑI LUM?

JIÑI MATEʼEL TAC

JIÑI MATEʼEL jiñʌch bi i pulmonlel jiñi Pañimil come wen ñuc i cʼʌjñibal chaʼan laj cuxtʌlel. Jiñi teʼ tac miʼ chʼʌchʼ jumpʼejl gas muʼ bʌ i ticʼlañonla, jiñʌch jiñi dióxido de carbono, i miʼ locʼsan jiñi oxígeno i cʼʌjñibal bʌ chaʼan mi lac jap icʼ. Lʌcʼʌ tiʼ pejtelel jiñi teʼ yicʼot añimal tac yaʼʌch an ti mateʼel. Mi maʼañic mateʼel, mi lac mejlel ti chʌmel.

Jiñi mateʼel tac woliʼ jisʌntel

Jiñi lac piʼʌlob cʌlʌxix miʼ tsepob teʼ ti jujumpʼejl jab chaʼan miʼ chaʼleñob pacʼ. Ti jiñi 75 jab ñumen bʌ, cʌlʌxix an i tsepeyob teʼ i jilemix ojlil mateʼel am bʌ tiʼ petol Pañimil.

Cheʼ bʌ miʼ jilel jiñi mateʼel, miʼ jilel jaʼel pejtelel chuqui am bʌ yaʼi.

Jiñi Lum tsaʼ mejli chaʼan mi lac mejlel ti chumtʌl

Wen utsʼatax bajcheʼ miʼ chaʼ bajñel colel jiñi mateʼel yaʼ baqui tsaʼ jisʌnti. Jiñi añoʼ bʌ tiʼ wenta i cʌntan jiñi mateʼel an i qʼueleyob chaʼan ti orajach miʼ chaʼ bajñel colel jiñi teʼ tac yaʼ baqui tsaʼ sejqʼui i miʼ chaʼ sujtel ti utsʼatax bʌ mateʼel. Laʼ laj qʼuel chaʼpʼej uxpʼejl ejemplo:

  • An tsaʼ bʌ i qʼueleyob chuqui miʼ yujtel ti jiñi lum tac baqui tsaʼ luʼ sejqʼui jiñi teʼ, tsaʼ cʼʌjñi ti pacʼ i ti wiʼil tsiʼ cʌyʌyob. Jumpʼejl estudio tsaʼ bʌ mejli ti 2 mil 200 lum ti América yicʼot ti África Occidental tsiʼ pʌsʌ chaʼan jiñi lum miʼ chaʼ tojʼan yicʼot miʼ chaʼ colel teʼ tac cheʼ bʌ ñumeñix 10 jab.

  • Ti jumpʼejl estudio tsaʼ bʌ loqʼui yaʼ ti revista Science, jiñi investigadorob tsiʼ yʌlʌyob chaʼan ti 100 jab miʼ mejlel ti chaʼ bajñel colel jiñi teʼ tac yicʼot ti pʼojlel jiñi añimal tac.

  • Ti Brasil, junmojt científicojob tsiʼ qʼueleyob bajcheʼ cʼamel miʼ jalʼan chaʼan miʼ pʼojlel jiñi teʼ tac cheʼ i bajñel miʼ colel yicʼot bajcheʼ cʼamel miʼ jalʼan cheʼ bʌ miʼ pʌjqʼuel.

  • Jiñi revista National Geographic tsiʼ yʌlʌ chaʼan jiñi investigadorob tsiʼ qʼueleyob chaʼan ti joʼpʼejl jach jab jumpʼejl lum miʼ mejlel ti chaʼ bujtʼel ti teʼ tac i bajñel jach bʌ miʼ colel.

    ¿A WUJILIX BA?

    Jiñi teʼ tac miʼ mejlel ti chaʼ colel

    Dibujo muʼ bʌ i pʌs jumpejt lum baqui tsaʼ luʼ sejqʼui jiñi teʼ chaʼan miʼ chaʼleñob pacʼ i ti wiʼil tsiʼ cʌyʌyob. Ti 10 jab, muqʼuix i chaʼ tojʼan jiñi lum. Cheʼ ñumeñix 100, chaʼ mateʼelix.

    Ti jiñi lum tac baqui tsaʼ luʼ sejqʼui jiñi teʼ tac chaʼan miʼ melob i cholel, miʼ mejlel ti chaʼ bajñel colel teʼ tac. Cheʼʌch miʼ yujtel jaʼel ti jiñi mateʼel jisʌbil bʌ.

An woliʼ bʌ i qʼuelob chuqui tac yom miʼ mejlel

Tiʼ petol Pañimil woliʼ qʼuejlel chuqui miʼ mejlel ti mejlel chaʼan miʼ cʌntʌntel jiñi mateʼel tac yicʼot chaʼan miʼ chaʼ colel jiñi teʼ tac. Jumpʼejl informe chaʼan jiñi Naciones Unidas tsiʼ yʌlʌ chaʼan iliyi an i yʌcʼʌ chaʼan ti jiñi 25 jab ñumen bʌ tilel mach cheʼix cʌlʌx cʼamel miʼ tsejpel teʼ bajcheʼ ti wajali.

Pero mach jasʌlic jiñi. Jumpʼejl informe tsaʼ bʌ i yʌlʌ jiñi organización Global Forest Watch tsiʼ pʌsʌ chaʼan bej i tʌlel jach yilal jiñi wocol come wolʌch i bej sejqʼuel jiñi teʼ tac.

An empresa tac muʼ bʌ i wen secʼob teʼ anquese maʼañobic i permiso. Cheʼ bajcheʼ jiñi miʼ wen tajob taqʼuin, pero woliʼ jisañob jiñi mateʼel tac.

Juntiquil xcʌnta mateʼel woliʼ qʼuel bajcheʼ yilal jiñi teʼ tac.

An xʼeʼtelob añoʼ bʌ tiʼ wenta i qʼuel baqui bʌ teʼ muqʼuix i mejlel ti sejqʼuel i miʼ chaʼ pʌcʼob cʌytʌl yambʌ.

Mucʼʌch caj i tojʼan ili wocol.¿Chuqui miʼ yʌl jiñi Biblia?

«[Jehová]a Dios tsiʼ yʌcʼʌ ti colel ti lum pejtelel i tʼojol bʌ teʼ yicʼot utsʼat bʌ chaʼan i bʌl ñʌcʼʌl» (Génesis 2:9).

Cheʼ bʌ mi lac chaʼlen wersa chaʼan maʼañic mi lac wen secʼ jiñi teʼ, mach wocolic miʼ mejlel ti chaʼ bajñel colel come cheʼʌch tsiʼ mele Jehová. Mach yomic chaʼan miʼ jisʌntel jiñi mateʼel tac yicʼot an tac bʌ yaʼi.

Jiñi Biblia miʼ yʌl chaʼan Dios maʼañic mi caj i yʌcʼ chaʼan jiñi wiñicob miʼ bej jisañob jiñi mateʼel. Maʼañic mi caj i yʌcʼ chaʼan miʼ jisañob ili Lum yicʼot pejtelel chuqui an. Qʼuele jiñi tema «Dios miʼ yʌl chaʼan mi caj i chaʼ tojʼan ili Lum», am bʌ ti página 15 ti ili revista.

a Jehová jiñʌch i cʼabaʼ Dios (Salmo 83:18, TNM).

CHAʼAN MAʼ ÑUMEN CɅN

Jumpʼejl xñujpuñel woliʼ ñusañob i bʌ yaʼ ti paraíso.

¿Chucoch miʼ mejlel lac ñop chaʼan maʼañic mi caj i jilel jiñi Lum anquese woliʼ wen jisʌntel jiñi mateʼel? Cucu ti jw.org i qʼuele jiñi video ¿Chucoch tsiʼ mele Dios ili Pañimil?

    Jun tac ti chol (2006-2025)
    Loq'uel
    Ochen
    • ch'ol
    • Chocben majlel
    • Bajcheʼ a wom
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Condiciones de uso
    • Política de privacidad
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Ochen
    Chocben majlel