ZANNOO YƐLƐ 25
YIELOŊ 96 God’s Own Book—A Treasure (Naaŋmen Yelbiri Na Eɛ Tegroŋ)
Yelnimizeere Teŋ Na Baŋ Zanne Yi Gyekɔb Daŋyelbo Yɛlɛ Na Poɔŋ—Kyɛlee 2
‘A yɛlɛ ŋa ka ba saa da tu a eŋɛŋ a de maaloo ko ba, kaŋa zaa neŋ o yoŋ maaloo.’—MUN. 49:28.
YƐLƐ TE NAŊ NA ZANNE
Gyekɔb da yelee daŋyelbo yɛlɛ mine a kyaare o bidɔba banii mine. Te na nyɛɛ yelnimizeere teŋ na baŋ zanne yi be.
1. Bo yɛlɛ teŋ na zanne a zannoo ŋa poɔŋ?
GYEKƆB bidɔba na da ŋmaa gyeerooŋ, a kyɛllɛ wono o yɛlɛ na. Ana saŋa na, Gyekɔb da eɛ dɔɔ nyaaŋaa. O da ko la o bidɔba na kaŋa zaa maaloo. A zannoo naŋ pare na poɔŋ, te da nyɛɛ yɛlɛ na Gyekɔb naŋ yeli a kyaare Ruubeŋ, Siimiyoŋ, Liivai, ane Gyuuda. Aminekaŋaŋ, Gyekɔb bidɔba na nɔɛ da mãã yɛŋ neŋ yɛlɛ na oŋ yeli kyaare ba na. Azuŋ, a bidɔba banii naŋ kyɛre na da na baŋ piili soorɛɛ ba menne ka, bo yɛlɛ ka N saa na yeli kyaare N meŋ? A zannoo ŋa poɔŋ, te na zannɛɛ yelnimizeere teŋ na baŋ zanne yi yɛlɛ na Gyekɔb naŋ da yeli kyaare Zɛbulun, Isaaka, Daan, Gaad, Asɛ, Nafetali, Gyoosɛf, ane Bɛŋgyamen.a
ZƐBULUN
2. Bo yɛlɛ ka Gyekɔb da daŋyeli a kyaare Zɛbulun? Sobuo ka a daŋyelbo da nyɛ eebo? (Munpiilee 49:13) (Kaa a daga.)
2 Kanne Munpiilee 49:13. Gyekɔb da daŋyeleeŋ ka Zɛbulun yaane na zeŋɛɛ mannoɔreŋ. Yuomo naŋ pare 200 puoriŋ, ba da kaa iree a Zɛbulun noba tɛribogu a ko ba. Ba teŋgane na da be la Galili Mane na neŋ a Mɛditereeniya Mane na kpakyagaŋ. Moosis da daŋyeleeŋ ka: ‘Zɛbulun, kyillɛ ho yiibu poɔŋ.’ (Dut. 33:18) A Zɛbulun noba teŋgane na da be la mama ayi kpakyagaŋ, azuŋ, noba da maŋ de la boma eŋ maŋ-gboeŋ a yi neŋ paaloŋ yobo a wa koɔre ko ba. A da maŋ eɛ mɔlɔ ka ba meŋ koɔre ba boma ko a noba. Aminekaŋaŋ, a yɛlɛ ŋa la ka Moosis da yele. Lɛ zaa naŋ la, a Zɛbulun noba da taaɛ ananso ka ba kyillɛ.
3. Boŋ na baŋ soŋ te ka te maŋ vɛŋ ka boma na teŋ taa na seŋ te?
3 Bo yɛlɛ teŋ na baŋ zanne yi be? Zie zaa te naŋ zeŋ a teŋɛzuŋ, ane lɛ zaa te zemmo naŋ waa, kyɛ yɛlɛ yaga bebeŋ a na toɔ̃ vɛŋ ka te taa popeɛloŋ. Ka teneeŋ boɔrɔ ka te popeɛloŋ na naŋ kyɛnɛ bebe yɛŋ, aseŋ ka te maŋ vɛŋ ka boma na teŋ taa na seŋ te. (Yiem. 16:6; 24:5) Saŋa kaŋa, a maŋ eɛ mɔlɔ ka te de te teɛroŋ eŋ boma na teŋ ba taa na eŋɛŋ, a kyɛ inni bonsonne na teŋ taa na yɛlɛ. Azuŋ, maŋ de ho teɛroŋ eŋ bonsonne na hoŋ taa na eŋɛŋ, lɛ na vɛŋeŋ ka ho kyillɛ.—Gal. 6:4.
ISAAKA
4. Bo yɛlɛ ka Gyekɔb da daŋyeli a kyaare Isaaka? Sobuo ka a daŋyelbo da nyɛ eebo? (Munpiilee 49:14, 15) (Kaa a daga.)
4 Kanne Munpiilee 49:14, 15. Gyekɔb da pugee Isaaka yaga zaa neŋ tonkpeɛne na oŋ da tonɔ na. O da de la Isaaka manne neŋ boŋa naŋ taa kpeɛ̃o. Boŋa da eɛ duŋo baŋ da maŋ de derɛ tuo-tegrɛ. Gyekɔb da lɛ yeleeŋ ka teŋgane na baŋ na de ko Isaaka na na somaŋ yaga. A yɛlɛ ŋa da nyɛɛ eebo. Saŋa na baŋ da pono a Noɔre Emmo Teŋgane korɔ a Izerayɛl biiri na, ba da kaa iree teŋgane kaŋa naŋ soma ko kuoɔbu ko Isaaka yaane na. A teŋgane ŋa da peɛlɛɛ a Gyɔɔdan Baa na. (Joos. 19:22) Isaaka yaane na da maŋ tonɛɛ tonkpeɛne a kaara ba teŋgane na zu velaa. Ba da maŋ moɔrɔŋ a sonnɔ ba taaba meŋ. (1 Nam. 4:7, 17) Aŋa mannoo poɔŋ, Isaaka bale na da maŋ narɛɛ ba menne a te soŋ ba yɔɔmine na baŋ zɔɔtoɔ̃ ba dɔndɔnne. Saŋa na Sɛreŋmaara Baarak neŋ daŋyele Deebora naŋ da gɛrɛ ka ba te zɔɔ neŋ Naaŋmen dɔndɔnne na, a Isaaka bale na da soŋ baŋ.—Sar. 5:15
5. Bonso aŋ seŋ ka te moɔ̃ niŋe a tonɔ tonkpeɛne?
5 Bo yɛlɛ teŋ na baŋ zanne yi be? Jehoova niŋe da paalɛɛ tonkpeɛne na a Isaaka bale naŋ da tonɔ na. Jehoova niŋe paalɛɛ tonkpeɛne na teŋ meŋ tonɔ na. (Ikil. 2:24) Te de te yɔɔmine naŋ tonɔ tonkpeɛne a kaara a lantaapuoruu zu na wuli neŋ a yɛlɛ ŋa muni. (1 Tim. 3:1) Te yɔɔmine ŋa ba maŋ de zɔɔzɔɔ-sɔre a gɛrɛ neŋ zɔɔre, kyɛ ba maŋ mɔɔ la ba moɔbo zaa a go Naaŋmen puorebiiri na yi neŋ yɛlɛ naŋ na baŋ sãã ba neŋ Jehoova niiloŋ na. (1 Kor. 5:1, 5; Gyud. 17-23) Ba maŋ narɛɛ ba menne velaa zaa a wa tere yelyaga naŋ eŋnɛ faŋa ko a lantaapuoruu noba. A yɛlɛ ama zaa eɛ tonkpeɛne.—1 Tim. 5:17.
DAAN
6. Bo toma baŋ da de eŋ a Daan noba nuuriŋ? (Munpiilee 49:17, 18) (Kaa a daga.)
6 Kanne Munpiilee 49:17, 18. Gyekɔb da de la Daan manne neŋ waabo naŋ maŋ duŋ o dɔndɔnne naŋ e bɛrɛ gaŋoo baŋ le. Aŋa lɛ na waabo naŋ maŋ duŋ wiri baŋ de gɛrɛ neŋ zɔɔre, ka o neŋ neɛ naŋ zɔŋ a wiri le na. Lɛ wuleeŋ ka, Daan na taaɛ nyaa a maŋ nare o meŋɛ a te zɔɔ neŋ a Izerayɛl biiri dɔndɔnne. Saŋa na a Izerayɛl biiri naŋ da be a wɛgyɛŋ poɔŋ a kyɛnɛ gɛrɛ a Noɔre Emmo Teŋgane na, a Daan noba da la a ‘kampuri zaa puori noba.’ (Sor. 10:25) Yelmeŋɛ la, a Izerayɛl biiri naŋ da be nimitɔɔreŋ na da ba nyɛrɛ tonkpeɛne na a Daan noba naŋ da tonɔ na, kyɛ a toma ŋa da eɛ toŋ tegroŋ paa.
7. Bo teɛroŋ aŋ seŋ ka te taa kyaare toma zaa ba naŋ de eŋ te nuuriŋ Jehoova puoruu poɔŋ?
7 Bo yɛlɛ teŋ na baŋ zanne yi be? Saŋa kaŋa, ho na baŋ toŋɛɛ toma mine baare, a kyɛ teɛre ka neɛzaa ba nyɛ toma na hoŋ toŋ na. Aminekaŋaŋ, ho soŋɛɛŋ a meeli, kyɛbee a maale te Lammozie na kaŋa oŋ leɛ soma. Kyɛbee, ho de la ho meŋɛ tere a toŋ toma mine te lammobile kyɛbee te lammokpɛŋ na kaŋa pareŋ. Kaapɔge, toŋ-yuo kaŋa hoŋ toŋ. Ka hooŋ wa e lɛ, ho garibanyɛ! Daŋ ta wa inne ka Jehoova yɛŋ nyɛrɛɛ yɛlɛ na zaa hoŋ erɛ na. O niŋe paalɛɛ tonkpeɛne na zaa hoŋ tonɔ koroo na. Ka hooŋ wa yi ho poɔ zaa a tonɔ tonkpeɛne korɔ Jehoova ho naŋ nɔmoo zuŋ, a kyɛ ba boɔrɔ pugibu yire nensaaleba zieŋ, Jehoova poɔ zaaŋ maŋ pɛle.—Mat. 6:1-4.
GAAD
8. Bonso aŋ da maŋ e mɔlɔ ka a Izerayɛl biiri dɔndɔnne wa zɔɔ neŋ a Gaad noba? (Munpiilee 49:19) (Kaa a daga.)
8 Kanne Munpiilee 49:19. Gyekɔb da daŋyeleeŋ ka naŋnyig-kpeɛne na maŋ wa fa la a Gaad noba boma. Yuomo naŋ pare kɔɔraayi mine puoriŋ, ba da de la teŋgane naŋ be a Gyɔɔdan Baa saniŋe sɛŋ na ko a Gaad noba. A Gaad noba teŋgane na da peɛlɛɛ paalonne naŋ da e a Izerayɛl biiri dɔndɔnne na. Azuŋ, a da maŋ eɛ mɔlɔ ko ba dɔndɔnne na ka ba wa zɔɔ ne ba. Kyɛ, a Gaad noba da boɔrɔŋ ka ba zeŋ be, bonso a teŋgane da taaɛ moɔ yaga ka ba dunni na na toɔ̃ ɔɔrɔ. (Sor. 32:1, 5) Ho ba nyɛ ka a Gaad noba da taaɛ nyaa kpoŋ? Ane meŋ, ba da taaɛ sagediibu ka Jehoova na soŋ baŋ ka ba zɔɔtoɔ̃ naŋnyig-kpeɛne zaa naŋ na wa ka ba fa ba boma na. Ba gba da terɛɛ sori ka ba dɔba na te soŋ ba yɔɔmine naŋ da be a Gyɔɔdan ŋmentonkpeɛraa sɛŋ na, baŋ de yuomo yaga a zɔɔrɔ ka ba faa a Noɔre Emmo Teŋgane naŋ kyɛre na. (Sor. 32:16-19) Ba da taaɛ sagediibu ka, ka ba dɔba naŋ gaa a zɔɔre poɔ, kyɛ Jehoova na go la ba pɔgeba neŋ ba biiri velaa zaa. Nyaa kpoŋ neŋ meŋɛ deterebo gyogo na baŋ da taa na da vɛŋɛɛŋ ka Jehoova ko ba maaloo yaga.—Joos. 22:1-4.
9. Ka teneeŋ dɛle Jehoova, bo gbɛɛ teŋ na de?
9 Bo yɛlɛ teŋ na baŋ zanne yi be? Ka teneeŋ dɛle Jehoova, a na soŋ teŋ ka te naŋ moɔ̃ niŋe a puoruu, haali saŋa na teŋ wa tuoro yelkpeɛne. (Yiem. 37:3) Te yɔɔmine maŋ de la ba menne tere a sonnɔ baŋ meɛrɛ te puoruu ziiri na, ba mine meŋ gaaɛ zie baŋ boɔrɔ naaŋ moɔleba yaga a te sonnɔ a naaŋ moɔloo toma. Ba mine meŋ maŋ de la ba menne tere a tonɔ Jehoova puoruu toma mine. A meŋɛ deterebo gyogo ŋa baŋ taa ŋa wuleeŋ ka ba dɛlɛɛ Jehoova. Ba baŋɛɛŋ meŋ ka Jehoova na kaaɛ ba zu velaa zaa.—Yiem. 23:1.
ASƐ
10. Bo yɛlɛ la ka a Asɛ noba da ba e soŋ? (Munpiilee 49:20) (Kaa a daga.)
10 Kanne Munpiilee 49:20. Gyekɔb da daŋyeleeŋ ka Asɛ bale na na nyɛɛ bondaaŋ boma yaga zaa. Lɛ neŋ o zu la da nyɛ eebo. Teŋgama na baŋ da de ko a Asɛ bale na mine da somaŋ yaga zaa a yi a Izerayɛl paaloŋ teŋgama zaa poɔŋ. (Dut. 33:24) A teŋgane tɛribogu lombori kaŋa da te baarɛɛ a Mɛditereeniya Mane na noɔreŋ. A Foniseya noba da-di zie naŋ da taa bondaaŋ boma yaga naŋ da be Saidɔŋ meŋ da peɛlɛɛ Asɛ noba tɛribogu na. A Asɛ noba da ba kare a Keenan noba zaa yi neŋ a paaloŋ. (Sar. 1:31, 32) A waa ŋa bondaaŋ boma na baŋ da nyɛrɛ na, ane lɛ na a Keenan noba gyog-faare naŋ da nyɛrɛ kpeɛ̃o ba zuŋ na da vɛŋɛɛŋ baŋ ba lɛ de Jehoova puoruu tegroŋ. Saŋa na Sɛreŋmaara Baarak naŋ da boɔrɔ noba naŋ na somoo ka ba zɔɔtoɔ̃ a Keenan noba na, a Asɛ noba da zagrɛɛŋ ka ba wa soŋ Baarak. Azuŋ, Asɛ noba na da ba nyɛ soseɛlee na Jehoova naŋ da tu a soŋ a Izerayɛl biiri baŋ zɔɔtoɔ̃ a ‘Mɛgido koɔ̃ne na seɛŋ.’ (Sar. 5:19-21) Vi da kpɛɛ a Asɛ noba yaga zaa saŋa na baŋ woŋ yieloŋ na vooroŋ soŋ naŋ da soŋ Baarak neŋ Deebora baŋ yieli na. A yi ana yieloŋ na poɔŋ, ba da yeleeŋ ka: ‘Asɛ booree meŋ da naŋ kpɛnlɛɛ a mankpoŋ noɔreŋ.’—Sar. 5:17.
11. Bonso aŋ e nimizeɛ yaga zaa ka te taa teɛroŋ naŋ soma a kyaare libie?
11 Bo yɛlɛ teŋ na baŋ zanne yi be? Te zaa boɔrɔŋ ka te maŋ tonɔ te faŋa bɔgiŋ a korɔ Jehoova. Ka teneeŋ na toɔ̃ erɛ lɛ yɛŋ, aseŋ ka te kaara te menne soŋ a ta wa tɔglɔ noba naŋ ba puoro Jehoova teɛroŋ faa na. Ba maŋ teɛreŋ ka libie ane ba bontaree la yɛlɛ naŋ e tegroŋ gaŋ yelzaa. (Yeng. 18:11) Aseŋ ka te mɔɔ a taa teɛroŋ naŋ soma a kyaare libie. (Ikil. 7:12; Hib. 13:5) A ba seŋ ka te sããna te wagre neŋ te faŋa a de boɔrɔ boma yaga. Lɛ eebo na vɛŋeŋ ka te koŋ lɛ tonɔ yaga korɔ Jehoova. Kyɛ, aseŋ ka te de te wagre kpoŋ zie zaa, ane te faŋa zaa tonɔ Jehoova toma, bonso, ka teneeŋ erɛ lɛ, te na nyɛɛ zeŋ laafeɛ meŋɛmeŋɛ a donpaalaa poɔŋ.—Yiem. 4:8.
NAFETALI
12. Aminekaŋaŋ, sobuo ka yɛlɛ na Gyekɔb naŋ yeli kyaare Nafetali na da tu a nyɛ eebo? (Munpiilee 49:21) (Kaa a daga.)
12 Kanne Munpiilee 49:21. Gyekɔb daŋyeleeŋ ka Nafetali na ‘yelee yelveɛle.’ Aminekaŋaŋ, a yɛlɛ ŋa da nyɛɛ eebo saŋa na Yezu naŋ da wulo noba o naaŋ moɔloo toma poɔŋ na. Yezu da eɛ wulwulo naŋ kyile yaga zaa. Teŋɛ na Yezu naŋ da maŋ nɔŋ ka o gaa te zeŋ la Kapanum. Be da be la Nafetali tɛribogu na. Azuŋ ka a Baabole yelka Kapanum da eɛ “O meŋɛ teŋɛ.” (Mat. 4:13; 9:1; Gyn. 7:46) Daŋyele Aizeeya da daŋyeleeŋ ka Yezu na waa ŋa ‘kyaanee naŋ e kpoŋ’ a ko a Zɛbulun neŋ Nafetali noba. (Aiz. 9:1, 2) Yɛlɛ na Yezu naŋ da wulo noba na da vɛŋɛɛŋ oŋ waa “veɛloŋ naŋ sereŋ waa veɛloŋ a kyaane neɛzaa.”—Gyn. 1:9.
13. Wala teŋ na baŋ e a maŋ yele yɛlɛ naŋ pɛlɛ Jehoova poɔ?
13 Bo yɛlɛ teŋ na baŋ zanne yi be? Jehoova boɔrɔŋ ka te maŋ yele yɛlɛ naŋ soma, a maŋ lɛ tu sori naŋ seŋ neŋ poɔŋ meŋ a yele a yɛlɛ. Wala teŋ na baŋ e a maŋ ‘yele yelveɛle’ naŋ pɛlɛ Jehoova poɔ? Aseŋ ka te maŋ yele yelmeŋɛ wagre zaa. (Yiem. 15:1, 2) Ka te enneŋ maŋ nyagra ka te pugiro te taaba a gaŋ teŋ na yele ba yelfaare, kyɛbee a ŋmoonɔ, a na soŋ teŋ ka te maŋ eŋnɛ te taaba faŋa. (Efe. 4:29) Te na baŋ mɔɔ la te moɔbo zaa a maŋ tu so-tɛɛtɛɛ ka te neŋ noba piili dama diibu naŋ na yuo sori ko te ka te manne a duorisoŋ ko ba.
GYOOSƐF
14. Sobuo ka daŋyelbo na Gyekɔb naŋ yeli kyaare Gyoosɛf na da tu a nyɛ eebo? (Munpiilee 49:22, 26) (Kaa a daga.)
14 Kanne Munpiilee 49:22, 26. Gyekɔb poɔ zaaŋ da pɛle neŋ o bidɔɔ Gyoosɛf. Jehoova da ‘wɛlooŋ yi o yɔɔmine poɔŋ’ a de o toŋ neŋ toma sori kaŋa naŋ e o yoŋ poɔŋ. Gyekɔb da yeleeŋ ka Gyoosɛf waa ŋa ‘teɛ ulee naŋ wɔnɔ wɔmɔ.’ Gyekɔb meŋɛ da la a teɛ, ka Gyoosɛf meŋ da e a ulee naŋ buli yi o eŋɛŋ. Gyekɔb neŋ o pɔg-nɔŋnaa Reekyel bi-dɛndɛŋ la Gyoosɛf. Gyekɔb da yeleeŋ ka Gyoosɛf la so a bi-dɛndɛŋ kyɛŋ boma na. Gyekɔb neŋ Liiya bi-dɛndɛŋ da la Ruubeŋ. Kyɛ, Ruubeŋ da eɛ yɛlɛ naŋ ba soma, azuŋ baŋ da deɛ a nembɛree yi o nuuriŋ a de ko Gyoosɛf. (Mun. 48:5, 6; 1 Tun. 5:1, 2) A daŋyelbo ŋa nyɛɛ eebo saŋa na baŋ da ko Gyoosɛf bidɔba bayi Eferaim neŋ Manaase tɛribogri a Izerayɛl paaloŋ poɔŋ na.—Mun. 49:25; Joos. 14:4.
15. Wala ka Gyoosɛf da e o yɛlɛ saŋa na oŋ da tuoro a yelkpeɛne na?
15 Gyekɔb da lɛ yeleeŋ a kyaare Gyoosɛf ka: ‘Tanteɛreba teɛ o la, a emoo posãã. Ba teɛ o la haabo poɔŋ.’ (Mun. 49:23) O yɔɔmine naŋ da ba nɔnɔ Gyoosɛf yɛlɛ la ka Gyekɔb da yele. Bonso ba yel-eree la da vɛŋ ka Gyoosɛf tuore daŋkyagre yaga zaa. Kyɛ, Gyoosɛf da ba vɛŋ ka a yɛlɛ ŋa vɛŋ ka o suuri iri neŋ Jehoova, kyɛbee o yɔɔmine na yaga zaa. Gyekɔb da lɛ yeleeŋ ka: ‘[Gyoosɛf] taammo naŋ taaɛ faŋa ka o nuuri naŋ maŋ e kpeɛŋaa.’ (Mun. 49:24) Gyoosɛf da dɛlɛɛ Jehoova saŋa na oŋ da tuoro a yelkpeɛne na. O da di la suuri ko o yɔɔmine na, a lɛ wuli ba nimimaaroŋ meŋ. (Mun. 47:11, 12) Gyoosɛf da vɛŋɛɛŋ ka yelkpeɛne na oŋ tuore na somoo oŋ leɛ taa gyog-sonne yaga zaa. (Yiem. 105:17-19) Lɛ zuŋ ka Jehoova da de o toŋ neŋ toma sori kaŋa naŋ e o yoŋ poɔŋ na.
16. Ka teneeŋ wa tuoro yelkpeɛne, wala teŋ na baŋ e a de wuli ka te tɔglɛɛ Gyoosɛf ewuli soŋ na?
16 Bo yɛlɛ teŋ na baŋ zanne yi be? A ba seŋ ka te tere sori ka yelkpeɛne na teŋ tuoro na tage te yi Jehoova, kyɛbee te yɔɔmine zieŋ. Leɛteɛre ka saŋa na teŋ wa tuoro yelkpeɛne na, Jehoova na baŋ tu la be a de wuluu naŋ seŋ neŋ ko te. (Hib. 12:7) A wuluu ŋa na baŋ soŋ teŋ ka te maaleŋ taa gyogri aŋa nembaalonzoe ane sudi. (Hib. 12:11) Ka teneeŋ tɔglɔ Gyoosɛf a meŋ dire kannyiri, Jehoova na ko teŋ kyɔɔtaa.
BƐŊGYAMEN
17. Sobuo ka daŋyelbo na Gyekɔb naŋ yeli kyaare Bɛŋgyamen na da tu a nyɛ eebo? (Munpiilee 49:27) (Kaa a daga.)
17 Kanne Munpiilee 49:27. Gyekɔb da daŋyeleeŋ ka Bɛŋgyamen bale na na waa ŋa gboŋgbori. Azuŋ, ba na eɛ noba naŋ na kyile zɔɔre poɔŋ. (Sar. 20:15, 16; 1 Tun. 12:2) Gyekɔb da yeleeŋ ka: ‘Beguo saŋa o na diree o bon na oŋ nyɔge na.’ A ‘beguo saŋa’ ŋa da nyɛɛ eebo saŋa na baŋ da kaa iri Sɔɔl naŋ yi Bɛŋgyamen bale na oŋ leɛ a Izerayɛl paaloŋ dɛndɛŋ naa. O da de la nyaa a zɔɔrɔ neŋ a Filiisitiya noba. (1 Saa. 9:15-17, 21) Gyekɔb da lɛ yeleeŋ ka o na ‘po la o bon na oŋ nyɔge na zimaanee saŋa.’ A ‘zimaanee saŋa’ ŋa meŋ da nyɛɛ eebo saŋa na Pɔgenaa Eesiter neŋ Paaloŋ Kaara Mɔɔdekai naŋ da yi Bɛŋgyamen bale na naŋ da mɔɔ a faa a Izerayɛl biiri yi ba dɔndɔnne naŋ da boɔrɔ ka ba ko ba zaa na nuuriŋ.—Ees. 2:5-7; 8:3; 10:3.
18. Wala teŋ meŋ na baŋ e a tɔglɔ a Bɛŋgyamen noba a meŋ dire yelmennoŋ korɔ yɛlɛ na Jehoova naŋ sɛgre biŋ na?
18 Bo yɛlɛ teŋ na baŋ zanne yi be? A Bɛŋgyamen noba zaa pooreŋ da pɛle saŋa na baŋ da kaa iri Sɔɔl naŋ yi ba bale na poɔŋ oŋ e a Izerayɛl paaloŋ naa na. Lɛ da vɛŋɛɛŋ ka Gyekɔb daŋyelbo na nyɛ eebo. Wagre naŋ gɛrɛ poɔŋ na, Jehoova da leɛ de la a naaloŋ ko Deevid naŋ yi Gyuuda bale na. Kyɛ, a Bɛŋgyamen noba da moɔrɛɛ ba moɔbo zaa a sonnɔ neɛ na Jehoova naŋ kaa iri oŋ e a naa na. (2 Saa. 3:17-19) Yuomo mine puoriŋ, a bale naŋ kyɛre na da de la taawae a zagre a Gyuuda noba bare, kyɛ a Bɛŋgyamen bale na da kpimarɛɛ a Gyuuda bale na, ane neɛ na Jehoova naŋ kaa iri ka o e naa na. (1 Nam. 11:31, 32; 12:19, 21) Yɛ vɛŋ ka te meŋ zaa mɔɔ a maŋ yi yelmennoŋ poɔŋ a sonnɔ noba na Jehoova naŋ kaa iri baŋ derɛ te weɛ zenɛ na.—1 Tɛs. 5:12.
19. Bo yɛlɛ teŋ na baŋ zanne yi yɛlɛ na Gyekɔb naŋ da daŋyeli kyaare o bidɔba na sɛre kyɛ kpi na?
19 Te na baŋ zannɛɛ yelnimizeere a yi yɛlɛ na Gyekɔb naŋ da yelko o bidɔba na sɛre kyɛ kpi na. Lɛ na a daŋyelbo naŋ nyɛ eebo na vɛŋɛɛŋ teŋ baŋ ka, yelzaa Jehoova naŋ yeli na nyɛɛ eebo. Sori na Gyekɔb naŋ da tu a de maaloo ko o bidɔba na soŋ teŋ teŋ baŋ yɛlɛ teŋ na baŋ erɛ a vɛŋ ka Jehoova poɔ pɛle.
YIELOŊ 128 Enduring to the End (Dire Kannyiri Te Ta A Baaraa)
a Saŋa na Gyekɔb naŋ wa korɔ Ruubeŋ, Siimiyoŋ, Liivai neŋ Gyuuda maaloo na, o da tu la lɛ na oŋ dɔge ba baŋ tutaa na a korɔ ba a maaloo. Kyɛ, saŋa na oŋ wa korɔ o bidɔba banii naŋ kyɛre na maaloo na, o da ba lɛ e lɛ.