Bo Yɛlɛ Ka A Baabole Yelkyaare Zɔɔ-Bɛrɛ Ba Naŋ Maŋ Lɔɔrɔ Bɔmbi-bɛrɛ?
Dabeɛ̃ kpɛ la neɛzaa baŋ teɛrɛ ka zɔɔ-bɛrɛ baŋ maŋ lɔɔrɔ bɔmbi-bɛrɛ na baŋ iriŋ a donɛɛ lombori zaa, bonso a donɛɛ namine maalɛɛ bɔmbi-bɛrɛ yaga baŋ na baŋ de sãã saammo. Noba zoree dabeɛ̃ ka ka a bɔmbi-bɛrɛ ŋaŋ erɛ yaga, lɛ na baŋ vɛŋeŋ ka zɔɔre ba naŋ maŋ lɔɔrɔ bɔmbi-bɛrɛ baŋ iri mɔlɔ lɛ. Noba yaga zoree dabeɛ̃ ka ka ba naŋ lɔɔ bɔmbi-bile bonyeni gba kyɛ ana baŋ vɛŋeŋ ka zɔɔre le ka ba lɔɔrɔ bɔmbi-bɛrɛ naŋ na sãã a donɛɛ zaa. Te be la donɛɛ kaŋaŋ ka “zɔɔ-bɛrɛ ba naŋ maŋ lɔɔrɔ bɔmbi-bɛrɛ na baŋ iri” lɛ ka Bulletin of the Atomic Scientists yeli.
Ka lɛ zɔɔ-bɛrɛ ba naŋ maŋ lɔɔrɔ bɔmbi-bɛrɛ na baŋ iriŋ bee? Ka lɛŋ wa e, a donɛɛ ŋa na sããŋeŋ bee? Boŋ na baŋ soŋ te ka te ta zoro dabeɛ̃ a kyaare zɔɔre ba naŋ maŋ lɔɔrɔ bɔmbi-bɛrɛ na yɛlɛ? Wala ka a Baabole yelkyaare a yɛlɛ ŋa?
A yi a zannoo yɛlɛ ŋa poɔŋ
Ka lɛ a Baabole yelee zɔɔre ba naŋ maŋ lɔɔrɔ bɔmbi-bɛrɛ na yɛlɛ bee?
Naaŋmen na terɛɛ sori ka zɔɔre ba naŋ maŋ lɔɔrɔ bɔmbi-bɛrɛ iri bee?
Boŋ na baŋ soŋ bo ka ho ta zoro dabeɛ̃ a kyaare “zɔɔre ba naŋ maŋ lɔɔrɔ bɔmbi-bɛrɛ” na yɛlɛ?
A Baabole daŋyel biŋeeŋ ka Hammagedon zɔɔre na ba na lɔɔ la bɔmbi-bɛrɛ bee?
Wala ka a Baabole yelkyaare yɛlɛ naŋ na baŋ vɛŋ ka zɔɔre baare?
A Yel-iriwulaa gane na yelee zɔɔre ba naŋ maŋ lɔɔrɔ bɔmbi-bɛrɛ yɛlɛ bee?
A Baabole daŋ yelee zɔɔre ba naŋ maŋ lɔɔrɔ bɔmbi-bɛrɛ yɛlɛ bee?
A Baabole ba yeli zɔɔre ba naŋ maŋ lɔɔrɔ bɔmbi-bɛrɛ yɛlɛ. Kyɛ, nensaaleba gyogri aneŋ yɛlɛ na a Baabole naŋ yel biŋ la vɛŋ ka noba zoro dabeɛ̃ ka zɔɔre ba naŋ maŋ lɔɔrɔ bɔmbere na baŋ iriŋ.
De yɛlɛ naŋ erɛ zenɛ ŋa na manne neŋ a Baabole sɛgre ŋa naŋ tutu taa na:
Baabole sɛgre: Yezu potuuribo da soorooŋ ka: “Bo yel la na wuli ka ho leɛ waabo ane a donɛɛ baaroo taɛ la?” Yezu da yelko baŋ ka: “Paaloŋ na maŋ iri zɔɔrɔ neŋ la o tɔ paaloŋ, ka namine meŋ iri zɔɔrɔ neŋ taa.”—Matio 24:3, 7.
Yɛlɛ naŋ erɛ a donɛɛ poɔŋ: Paalonne naŋ na baŋ maale bɔmbi-bɛrɛ maŋ iri zɔɔrɔ neŋ la taa neŋ marefare aneŋ bɔmbi-bilii.
“Zɔɔzɔɔ yɛlɛ nyɛrɛɛ nimitɔɔre gaabo yaga a gaŋ saŋa zaa naŋ pare: yelpeɛre wuleeŋ ka zɔɔzɔɔ yɛlɛ do la saa yaga.”—The Armed Conflict Location & Event Data Project.
Baabole sɛgre: “A baaraa saŋa, a samun-duri sɛŋ naa na ne [a samun-gɔɔ sɛŋ naa] na zɔɔrɔŋ.”—Daaniel 11:40.
Yɛlɛ naŋ erɛ a donɛɛ poɔŋ: Paalonne mine ane noba naŋ are ba puoriŋ na maŋ mɔɔrɔŋ ka ba deɛ a donɛɛ naaŋ diibu kpeɛ̃o aŋa lɛ na a Baabole naŋ yel na. Aneazaa ka paalonne naŋ taa bɔmbi-bɛrɛ ba iri zɔɔrɔ ne taa kyɛ ba maŋ mɔɔrɔŋ ka ba maale bɔmbi-bɛrɛ yaga a poɔ a na na baŋ taa na poɔŋ.
“Yuomo pie naŋ pare, paalonne iri zɔɔrɔ neŋ la taa, ka paalonne naŋ taa naaŋ diibu kpeɛ̃o are ba puoriŋ.”—The Uppsala Conflict Data Program.
Baabole sɛgre: “A bebi-baaree saŋa, zie na maaleŋ eɛ kpeɛŋaa yaga zaa. Nensaaleba na eɛ . . . ho ne ba koŋ baŋ laŋnoɔre, yosaaneba, ba koŋ nyɔgrɔ ba menne, nimikuonii deme.”—2 Timoti 3:1-3.
Yɛlɛ naŋ erɛ a donɛɛ poɔŋ: Zenɛ ŋa lɛ na noba naŋ koŋ baŋ laŋnoɔre na, lɛ la ka a donɛɛ wederebɛ meŋ waa. Aŋ da seŋ ka ba maŋ yi emmaaroŋ poɔŋ a sɛgre nɔkpeɛne na, ba maŋ tu la kpaŋkpaŋkpeɛ̃o soriŋ a kyɛ e lɛ. A yɛlɛ ama na baŋ vɛŋeŋ ka zɔɔre ba naŋ maŋ lɔɔrɔ bɔmbi-bɛrɛ le.
“Ka ba naŋ ba bɔ sori baŋ na baŋ tu ka ba neŋ ba taaba maŋ erɛ yɛlɛ emmaaroŋ poɔŋ, lɛ yɛŋ zɔɔ-bɛrɛ na maŋ bebeŋ wagre zaa.”—S. Saran ane J. Harman, World Economic Forum.
Naaŋmen na terɛɛ sori ka zɔɔre ba naŋ maŋ lɔɔrɔ bɔmbi-bɛrɛ iri bee?
A Baabole ba yel lɛ. O yeleeŋ ka “dabeɛ̃ yɛlɛ,” kyɛbee yelseɛlɛ na erɛŋ a bebi-baaree saŋa. (Luka 21:11) Aŋa mannoo poɔŋ, ba lɔɔ la bɔmbi-bɛrɛ a Donɛɛ Zaa Zɔɔre Ayi Soba naŋ. A Baabole wulee ananso Naaŋmen naŋ tere sori ka zɔɔre bebe. Ka hooŋ boɔrɔ ka ho zanne yelyaga poɔ kaa a vidio ŋa, Bonso Ka Naaŋmen Tere Sori Teŋ Dire Dɔgɛɛ?
Ka lɛ a teŋgane ŋa na sããŋeŋ bee?
Ai. Ka nobaŋ lɔɔrɔ bɔmbi-bɛrɛ gba, kyɛ Naaŋmen daaŋ koŋ tere sori ka nensaaleba sãã a donɛɛ ŋa. A Baabole yeleeŋ ka, a teŋgane ŋa daaŋ koŋ sãã zaa, kyɛ nensaaleba na kpeɛrɛɛ o poɔŋ a gɛrɛ tegitegilɛ.
Noba mine maŋ teɛreŋ ka nendaarekaŋa, ba na lɔɔ la bɔmbi-bɛrɛ naŋ na sãã a teŋsare zaa, ka neŋ-fẽẽ mine yoŋ kyɛre ka zemmo meŋ e kpeɛŋaa ko ba. Kyɛ, a Baabole yeleeŋ ka saammo na zaa zɔɔre naŋ de waneŋ a teŋsare zu na, Naaŋmen na leɛ sɛgrɛɛ a zaa.
Naaŋmen boɔrɔŋ ka te taa popeɛloŋ a kyɛ kpeɛrɛ a tendaa zu naŋ na veɛlɛ yaga zaa na
Neɛ na naŋ maale te na maalɛɛ a teŋgane ka o maŋ toɔ̃ sɛgre yɛlɛ naŋ sãã na o meŋɛŋ. Te baŋɛɛŋ ka Naaŋmen na de la o kpeɛ̃o na a leɛ sɛgre a teŋgane ka o veɛlɛ yaga zaa; a teŋgane na be la be tegitegilɛ ka nensaaleba kpeɛrɛ beŋ.—Yieme 37:11, 29; Yel-iriwulaa 21:5.
Boŋ na baŋ soŋ bo ka ho ta zoro dabeɛ̃ a kyaare “zɔɔre ba naŋ maŋ lɔɔrɔ bɔmbi-bɛrɛ” na yɛlɛ?
Aminekaŋaŋ noba mine na zoree dabeɛ̃ a kyaare “zɔɔre ba naŋ maŋ lɔɔrɔ bɔmbi-bɛrɛ” na yɛlɛ; lɛ wuleeŋ ka ba maŋ “zoree dabeɛ̃ a kyaare yelfaare naŋ na yi a poɔŋ wa na yɛlɛ.” A Baabole nɔ-ennee aneŋ kawane na baŋ soŋ la noba na a yɛlɛ ŋa naŋ pɔge na ka ba dabeɛ̃ na kyɛlee ŋmaa bare. Sobuoŋ?
A Baabole yeleeŋ ka nendaarekaŋa naŋ soma yaga bebeŋ a ko a teŋgane aneŋ noba naŋ na kpeɛrɛ o poɔŋ na. Ka te naŋ zanne a tamaa ŋa “naŋ nyɔge te nyɔvoɛ taa” na yɛlɛ, a na vɛŋeŋ ka te dabeɛ̃ ŋmaa bare. (Hiburu 6:19) Te dabeɛ̃ na na baŋ ŋmaa bareŋ ka te naŋ ba de te teɛroŋ eŋ yelfaare naŋ erɛ zenɛ ŋa aneŋ yelfaare naŋ na e nendaarekaŋa na yɛlɛ. Aŋa lɛ Yezu naŋ yel na, “bebiri zaa maŋ taaɛ o yelwonii.”—Matio 6:34.
A e la nimizeɛ ka te zaa kaara te menne soŋ, ka lɛ soŋ te ka te maŋ teɛrɛ yɛlɛ soŋ kyɛ e bɔin meŋ. Ka teneeŋ boɔrɔ ka te e lɛ, a ba seŋ ka te maŋ kyɛllɛ bee a kaara duoro naŋ taa ana zɔɔ-bɛrɛ ŋa yɛlɛ, a na baŋ vɛŋeŋ ka dabeɛ̃ kpɛ te. A lɛ ba wuli ka te maŋ erɛ te yɛlɛ aŋa yelzaa naŋ ba erɛ. Kyɛ, te erɛ yɛlɛ naŋ na soŋ te ka te ta kyerɛ te menne yɛlɛ teŋ koŋ baŋ e leɛroo zaa a poɔŋ.
Ta maŋ kaara duore faare kyɛbee a teɛrɛ a yɛlɛ, kyɛ maŋ de ho teɛroŋ eŋ yelsonne naŋ e ho zemmo poɔŋ na yɛlɛ.
A Baabole korɔ teŋ tamaa a kyaare nendaarekaŋa naŋ soma yaga zaa
Ka teneeŋ zanne Naaŋmen nɔɛ na oŋ eŋ a kyaare nendaarekaŋa na yɛlɛ, a na vɛŋeŋ ka te taa tamaa, popeɛloŋ ane emmaaroŋ meŋɛmeŋɛ.
A Baabole daŋyel biŋeeŋ ka Hammagedon zɔɔre na ba na lɔɔ la bɔmbi-bɛrɛ bee?
Noba mine maŋ teɛreŋ ka Hammagedon e la zɔɔre kaŋa baŋ na lɔɔrɔ bɔmbi-bɛrɛ a donɛɛ lombori zaa. Yelfaare na, a na bɔmbi-bɛrɛ ŋa naŋ na baŋ de waneŋ na zuŋ a vɛŋɛɛŋ ka noba yaga zoro dabeɛ̃ yaga zaa.
A Baabole de la a yelbiri “Hammagedon” toŋ neŋ toma a wulo zɔɔre naŋ na iri Naaŋmen ane “a namine naŋ be a tendaa zaa zu ziiri,” kyɛbee O neŋ nensaaleba naalonne kpakyagaŋ.a (Yel-iriwulaa 16:14, 16) Hammagedon zɔɔre na yɛŋ koŋ sãã boma aŋa lɛ na bɔmbi-bɛrɛ ba naŋ maŋ lɔɔ naŋ maŋ sãã boma lɛ na. Kyɛ, a Hammagedon zɔɔre na poɔŋ, Naaŋmen na sãã la neŋfaare yoŋ, ka lɛ vɛŋ ka emmaaroŋ ane gomeŋɛ bebe meŋɛmeŋɛ a teŋɛ zuŋ.—Yieme 37:9, 10; Aizeeya 32:17, 18; Matio 6:10.
Wala ka a Baabole yelkyaare yɛlɛ naŋ na vɛŋ ka zɔɔre baare?
Jehoovab Naaŋmen na wulee o kpeɛ̃o a paalonne zuŋ, a vɛŋ ka ba zɔɔre na baare kyɛ ka o sãã ba zɔɔzɔɔ boma na zaa. O na de la o sazu Naaloŋ na a wa leɛre a donɛɛ gɔmenantere na gbɛbɔgriŋ, a kaara a tendaa zaa zu.—Daaniel 2:44.
Naaŋmen Naaloŋ na na wulee noba lɛ baŋ na laŋ kpeɛrɛ neŋ emmaaroŋ ane noɔreyeni. Paalonne koŋ la taa nɔkpeɛne ba kpakyagaŋ bonso Naaŋmen naaloŋ na yoŋ na wa bebe; neɛzaa daŋ koŋ la zanne zɔɔre meŋ! (Maika 4:1-3) Ka lɛŋ wa e “ba kaŋa zaa na maŋ zeŋ la o waiŋ teɛ ane o kaŋkaŋ teɛ pareŋ, neɛzaa koŋ vɛŋ ka dabeɛ̃ kpɛ ba.”—Maika 4:4.
a Kanne a zannoo yɛlɛ ŋa “What Is the Battle of Armageddon?” (“Boŋ La Hammagedon Zɔɔre Na?”)
b Naaŋmen yuori meŋɛ la Jehoova. (Yieme 83:18) Kanne a zannoo yɛlɛ ŋa “Who Is Jehovah?” (“Aŋ La Jehoova?”)