Eiperem

Nemene la aqane tro sa kepe thangane la huliwa ne la itre qatre thup? Loi e tro sa xötrethenge la lapaun memine la tulu ka lolo i angatr. Tro fe sa trongëne la eamo hnei angatr hna xom qa hnine la Tusi Hmitrötr. (Heb. 13:7, 17) Tru la ihnimi ne la itre qatre thup, nge aja i angatr tro sa qale catre koi Akötresie. Ame la angatr a öhne laka, patre kö së ngöne la itre ijine icasikeu, nge tha cainöje hë së, angatre hi a canga nyenyap troa xatua së. Tro angatr a drei së me hamëne la itre eamo qa hnine la Tusi Hmitrötr, itre ka troa akeukawane la hni së. Öhne kö epun la ihnimi Iehova, ngöne la kola ixatua hnene la itre qatre thup? Tha ka hmaloi kö kowe la itre qatre thup troa hamë eamo. Haawe, nemene la nyine tro epuni a kuca, matre tha tro kö a jole kowe la itre qatre thup troa hamë eamo? Loi e tro epuni a hetre hni ne ipië me hni ne ole, me idrengethenge. Ame la ixatua hna hamëne hnene la itre qatre thup, tre, celë hi hatrene la ihnimi Iehova. Tro hë epuni a kepe eloin, nge tro fe la itre qatre thup a madrine troa cilëne la hnëqa i angatr. w18.03 31 par. 15-16

Isapengöne kö la itre nekönatr. Alanyim la itre nekönatr ka canga trotrohnine la nyipici, me axeciën troa xomi bapataiso. Nge, ame pena itre xan, nyudreni a treqen matre nyipi atre jë nyudren. Tha tro kö la keme me thin a musinëne la nekönatr troa xomi bapataiso. Tro nyidroti pe a xatuane la itre nekönatr troa kökötr hnyawa ngöne la nyipici. Madrine catre la keme me thin la kola trongëne hnene la nekönatr la hna qaja ngöne la topik ne la drai enehila. Ngo, tha tro pi kö nyidro a thëthëhmine la aja i nyidro, ene la troa inine la nekönatr matre troa ketre atre drei Iesu. Loi e tro fe nyidroti a thel, me hape, ‘Hapeu, atre hnyawa hi la neköng la aliene la Tusi Hmitrötr matre troa sa xepu me xomi bapataiso?’ w18.03 10 par. 6

E ase hë së kapa la ihë i ketre, tha tro pi kö sa uthihe, nge pëkö nyipi kepin. Ase hë la trejin hnëkëne laka, tro sa traqa, matre e tro sa patr, luzi pë hë la hna nue trengecatr. (Mat. 5:37) Alanyimu la itre atr ka uthihe thupene la hna hë angatr ke, kolo pena ha kapa la ihë ne la ketre trejin hnei angatr hna majemi kow. Hapeu, aqane ihnimi kö lai, me imetrötrë? Loi e tro palahi sa metrötrëne la itre hna hnëkën, me hna amë qëmeke së hnene la trejin ka ihë. (Luka 10:7) Maine hetre nyipi kepin matre easa uthihe, loi e tro sa canga thuemacane la trejin ka hë së. Aqane tro hi së lai a amamane la ihnimi së, me metrötre së. Nyipiewekë fe tro sa metrötrën la itre hna majemine kuca ngöne la nöj. Nyimutre la itre götran laka, tha ngazo kö e troa traqa xan ngöne la ijine troa xen. Ngo, ame ngöne la itre xa götran, loi e troa pane hë qëmekene troa traqa.Ketre, hetre itre nöj laka, loi e tro la hna hën a alua thipën la ihë i ketre qëmekene troa kapa. Ngo, ame ngöne la itre xa nöj, hmitrötr e troa thipëne la hna ihë. Loi e tro palahi sa thelejëne matre tro la itre ka hë së a madrin troa kepe së. w18.03 20 par. 20-21

Tha hnene kö laka, atrepengöne hnyawa hi së la Tusi Hmitrötr, matre easë a ce mekun me Akötresie. (1 Ite jo. 4:29, 30; 11:4-6) Matre, nyipiewekë tro sa acatrene la lapaune së. (Kol. 2:6, 7) Loi e tro sa pane inine la itus hna hape, Thupë Nyipunieti Ju Kö Ngöne La Ihnimi Akötesie. Tro lai a xatua epun troa trotrohnine la aqane troa trongëne la itre trepene meköt ne la Tusi Hmitrötr ngöne la mele i epun. Maine ase hë epuni inine la itusi celë, hetre itre xa itus ka troa xatua epun troa acatrene la lapaune i epun. (Kol. 1:23) Ketre, nyipiewekë tro sa mekun ajuin la hne së hna inin, me sipo Iehova troa xatua së troa trongëne itre ej ngöne la mele së. Ame la aja së ngöne la easa inine la Tusi Hmitrötr, me mekun ajuin, tre, ene la troa amadrinë Iehova, me drengethenge Nyidrë. (Sal. 40:8; 119:97) Nge, easë mina fe a thel troa thipetrij la itre ewekë ka troa ajolëne la lapaune së.​—Tito 2:11, 12. w18.02 24-25 par. 7-9

Tro sa acatrene la lapaune së tui Noa, e tro sa inin la Tusi Hmitrötr, me hnine la hne së hna inin, matre tro sa saze la aqane mele së, me axecië mekune hnyawa. (1 Pet. 1:13-15) Nge, tro la lapaun, me inamacan qaathei Iehova a thupë së qa ngöne la itre nyinyithiina i Satana, memine la fene i angeic. (2 Kor. 2:11) Alanyimu la itre atr enehila ka pi isi, me kuci ngazo. Angatr a kei thenge la itre sipu aja i angatre kö. (1 Ioane 2:15, 16) Tha jelenyipiewekëne kö angatr laka, easa melëne la itre drai tixenuë ne la pune la fene celë. E tha catre kö la lapaune së, tro hë sa mekun me ujë tui angatr. The thëthëhmine kö laka, ame lo Iesu a aceitunëne la hneijine së memine lo hneijine i Noa, tha hnei nyidrëti kö hna qeje isi maine kuci ngazo. Nyidrëti pe a hmekë së wanga huli së jë hnene la itre huliwa ne la fen, nge tha kuca ha së la huliwa i Akötresie. (Mat. 24:36-39) Isa hnyinge jë ka hape: ‘Kolo kö a mama ngöne la meleng laka, atrepengöi Iehova hi ni? Kolo kö a upi ni hnene la lapauneng troa mele thenge la itre trepene meköt, me qaja amaman itre ej kowe la itre atr?’ Thenge la aqane sa i eö la itre hnyinge celë, troa mama ka hape, eö a ce tro me Akötresie tui Noa.​—Gen. 6:9. w18.02 9-10 par. 8-10

Thatreine kö së troa iananyi memine la nöjei atr ka hetrenyi la itre thiina hna xelen hnei Iehova ke, easa ce huliwa me angatr, maine ce ini me angatr, me ce mel me angatr. Ngo, tha tro pi kö sa ixomithiina. Tro sa atreine neëne la thiina i angatr, e hne së hna acatrene la aqane imelekeu së me Iehova jëne la hna ini Tusi cas, me nyisineene la itre ka hnimi Nyidrë. Loi e tro sa isine troa xatuane la itre atr troa atre Iehova. Thele jë la itre ijine troa qeje Nyidrë, nge sipone jë la ixatua i Nyidrë matre troa qaja la itre ithanata ka lolo ngöne la nyipi ijin. Qaja amamane jë ka hape, Atre Anyipici Iehova së. Tro hë la aqane ujë së e cili a atrunyi Akötresie, ngo tha easë kö. Hnei Iehova hna upi së troa “xelene la thina ka tha ijiji Akötesie me nöjei aja ne la fen, ngo [loi pe] tro sha [“inamacan,” MN], me thina meköt, me thina ka ijiji Akötesie ngöne la mele celë.” (Tito 2:11-14) E tro sa nyitipu Iehova, me kuca la aja i Nyidrë, tro lai a mama koi itre atr. Nge tro angatr a hape: “Tro huni a ce tro me nyipunie, ke ate hë huni laka thei nyipunie la Akötesie.”​—Zaka. 8:23. w18.01 31 par. 17-18

Hapeu, kolo kö lai a hape, ngazo la troa hnimi së kö? Ohea. Hnei Iehova hna xupi së tune lai. Öni Iesu: “Qâ i ’ö troa hnime la ate lapa eashenyi ’ö tui eö hi.” (Mar. 12:31) E tha ketre hnimi së kö hne së, thatreine kö së troa hnimi ketre. Öni Tusi Hmitrötre fe: “Qâ ne la nöjei trahmanyi troa hnime la ite fö’ i angate tune la ite itei angate kö. Ame la ate hnime la fö’ i angeic, te, kola hnimi angeice kö. Ke pa pala kö ate xelene la ngönetei angeice kö ; ngo hna ithu ane me thupën’ ej.” (Efe. 5:28, 29) Matre, tha ngazo kö la troa hnimi së kö. Ame la atr ka hnimi angeice kö hna qaja ngöne 2 Timoteo 3:2 tre angeice lai a ‘mekune atrunyi angeice kö hune la ka ijij troa mekun.’ (Rom. 12:3) Nge, itre sipu aja i angeice hi la hnei angeice hna amë panën, nge co pë hë itre xan. E hetre jol ka traqa, angeic a upezö itre xan. Ame la itre atr ka meku angatre hi, tre, pëkö madrine i angatr. w18.01 22 par. 4-5

Ame la eö a ini Tus, eö hi lai a drei Iehova. Nge ame la eö a thith, eö hi lai a ithanata koi Nyidrë. Tha tro kö sa goeëne la thith ceitu me ketre ewekë hna majemine hi kuca, maine ketre hatrene manathith. Ame la eö a thith, eö hi lai a ithanata kowe la Atre Xupi së. Hetre aja i Iehova troa dreng la hnei eö hna qaja! (Fil. 4:6) Matre, ame la eö a hnehengazone la ketre ewekë, öni Tusi Hmitrötr, “Nue pi koi Iehova la ehnefe i eö.” (Sal. 55:22, MN) Hnene la itre milio lao trejin hna qaja ka hape, celë hi ka xatua angatr. Tro fe lai a hane xatua eö! Ngo, tha tro hmekuje kö së a thithi koi Iehova la easa aja ixatua. Ame itre xa ijin, tru palaha la hne së hna hnehengazo matre tha öhne hë së la itre ewekë ka lolo ka traqa koi së. Pane mekune ju e nöjei drai la köni ewekë ka lolo hnei eö hna kapa qaathei Iehova, nge olene jë koi Nyidrë. w17.12 24 par. 10-11

E nöjei macatre, itre thauzane lao atr ka ini Tusi Hmitrötr a sa xepu koi Iehova, me xomi bapataiso. Alanyimu thei angatr la itre thöth hna hian ngöne la nyipici. (Sal. 1:1-3) Maine jë, epone fe la lue kem me thin ka hane treqene la ijine troa xomi bapataiso hnene la nekö i epon. (Wange ju fe 3 Ioane 4.) Itre keme me thine fe, loi e tro la nekö i epun a atre la itre hna cinyihane ka hmitrötr, ene la Tusi Hmitrötr (kola qaja la Itre Hna Cinyihan Qene Heberu, me Qene Heleni). Tro fe la nekönatr a hane atrepengöne la itre atr, me itre hna melën hna qaja e hnine la Tusi Hmitrötr. Nyimutre la itre itus, me itre boroshür, me itre video hna kuca hnene la organizasio i Iehova thatraqane la itre keme me thin, matre troa xatuane la itre nekönatr. Nyipiewekë tro la itre nekönatr a atrepengöne hnyawa la Tusi Hmitrötr, matre troa hetre imelekeu i angatr me Iehova. w17.12 15 par. 1; 16 par. 4

Maine jë, eö la ketre trejin föe, nge tha loi kö la aqane ujë koi eö hnene la föi eö ka tha nyihlue i Iehova kö. Tro kö eö a wesitr pine lai me thel troa nyinyine lai jol? Nge maine hune ju hë eö, tro kö lai a thue aja kowe la föi eö troa hane kapa la nyipici? Ohea. Ngo, e tro eö a metrötrëne la föi eö, hene la hnepe lapa, tro ha tingeting la hnepe lapa i eö, nge aqane tro hi eö lai a atrunyi Iehova. Ketre, tro ha hmala la hni ne la föi eö troa hane nyihlue i Iehova, me kapa elanyi la thupen. (1 Pet. 3:1, 2) Maine jë, eö la ketre trejin trahmany, nge tha metrötrë eö kö hnene la föi eö ka tha nyihlue i Iehova kö. Tro kö eö a catrë angeic me sue matre troa metrötrë eö? Ohea! Aja i Akötresie tro la trahmanyi a hnim la föi angeic, tune la aqane hnime Iesu la ekalesia. Iesu la tane la ekalesia, nge ka ihnimi nyidrë, me xomihni. (Luka 9:46-48) E tro eö a nyitipu Iesu, tro hë la föi eö a hane nyihlue i Iehova. w17.11 31 par. 13-14

Ame la itre atr ka xötrethenge la itre aqane mekune i fen, angatr a thipetrij la itre trepene meköti Iehova. Nge, e tha hmeke kö së, tro itre eje lai a ananazijëne la lapaune së koi Akötresie. Alanyimu the së la itre hna hane ketr hnene la itre aqane mekune cili jëne tele, me Ëternet, me ngöne la hnë huliwa, me ngöne la hna ini. Hlemu la aqane mekune cili ngöne la itre nöj ka nyimutre. Ame la itre atr ka ithanata tune lai, tha hnei angatre kö hna thel troa atre ka hape, ‘Ka mele kö Akötresie?’ Ngo ame la hnei angatr hna thel tre, ene la troa kuca la sipu aja i angatr, nge pëkö ka troa sewe angatr. (Sal. 10:4) Nge, ame koi itre xan, ka inamacane angatr la angatr a qaja ka hape, “Hetre trepene mel hnenge hna xötrethenge, ngo tha ka mejiune kö ni koi Akötresie.” Hapeu, aqane mekune ka inamacane kö la troa qaja ka hape, pëkö Atre Xup? Ame kowe la ka mejiune kowe la sias, tha mama hnyawa kö koi angeic la nyipici göne lai. Hapeu, ijije kö troa cile xan la ketre uma? Ohea! Hetre atr ka acile la uma. Haawe, jole catre kö troa xupe la mel hune la troa xupe la uma. w17.11 22 par. 2-4

Pine nemene matre ka nyipiewekë tro sa sine la Drai Ne Amekunën? Ame la hnapan, tre, easa atrunyi Iehova la easa sine la drai cili. Mama hnyawa hi koi Iehova me Iesu la trengecatr hne së hna isa kuca matre troa sine la icasikeu ka tru ne la macatre. Tro sa isine matre tro nyidroti a öhnyi së ngöne la icasikeu cili. Tro hi sa patr e ka eatre së, maine hetre ewekë ka traqa koi së, nge ka sewe së troa sine la drai cili. Ame la easa amamane koi Iehova laka, ka tru koi së la itre icasikeu, tro Nyidrëti lai a amë la ëje së ngöne la “tusi ne amekunën.” Kola hëne fe la tusi cili ka hape, “tusi ne mel.” E hnine ej la itre ëjene la itre atr asë ka troa kapa la mel ka tha ase palua kö qaathei Iehova. (Hna ama. 20:15) Ame ngöne la itre wiik qëmekene la Drai Ne Amekunën, loi e troa ami ijine matre troa thith, me waipengöne hnyawa la imelekeu i eö me Iehova.​—2 Kor. 13:5. w18.01 10 par. 4-5

Ame hë la kola lö hnene la ka kötre mel hnine la hlapa hnë kötre zae, tre, mele hë angeic. Hnei Iehova lo hna qaja göne la itre hlapa cili ka hape, ‘Tro itre eje a nyine hnë zae thatraqai nyipunie.’ (Ios. 20:2, 3) Tha hnei Iehova kö hna iup troa amekötin hmaca la ka kötre mel göne la hna kuca. Ketre, hna wathebone la atre itö madra troa lö hnine la hlapa göi troa humuthi angeic. Matre, Iehova kö la ka thupëne la mele ne la ka kötre mel e hnine la hlapa. Ngo tha ceitu kö la mele i angeic memine la mele ne la atr e hnin la kalabus. Angeic a huliwa, me xatuane la itre atr, me huliwa koi Iehova ngöne la tingeting. Ka lolo me tingeting la mele i angeic e cili! Ame itre xa hlue i Iehova, ngacama ase hë angatr ietrane la ngazo i angatr, ngo kolo pala kö a nyizö angatr hnene la hni angatr. Ame koi angatr, tha tro jë kö Iehova a thëthëhmine la hnei angatre hna kuca. Maine aqane mekune i eö hi lai, loi e tro eö a atre laka, e nue hë Iehova la ngazo i ketre, Nyidrëti a nue hnyawan. Tha nyine tro hmaca kö eö a hace fë. w17.11 11 par. 6; 12 par. 13-14

Ame la nyine tro sa kuca matre sajuëne la cas the së, tre loi e tro sa mekun hnyawa la aliene la falawa me waina. Nyipiewekë tro sa kuca lai qëmekene la Drai Ne Amekunën, ngo ene mina fe ngöne la heji cili. (1 Kor. 11:23-25) Ame la falawa hna tha levenëne kö, tre, kola nyihatrene la ngönetrei Iesu ka pë engazon, nge hnei nyidrëti hna huujën. Nge, ame la waina ka madra, kola nyihatrene la madra i nyidrë. Jëne la thupene mel, ene la mel hna huujën hnei Iesu, kola mama la lue hatrene ihnimi ka tru celë: Hnei Iehova hna hamëne la nekö i Nyidrë thatraqa së, nge hnei Iesu hna nue la mele i nyidrë thatraqa së. E tro sa mekun la ejuine la ihnimi nyidro koi së, tro lai a upi së troa hnimi nyidroti fe. Nge, tro hë la ihnimi së koi Iehova a acatrene la casi së. w18.01 13 par. 11

Atraqatre la ihnimi Iehova kowe la itre atr. Ka tru catre së koi Nyidrë, matre hnei Nyidrëti hna upe la nekö i Nyidrë matre aijiji së troa hetrenyi la mele ka pë pun. (Ioane 3:16) Maine tha eatrëne ju Iehova la itre hnei Nyidrëti hna axeciën göne la itre drai elany, tro ha jele nyipici Satana me itre ka icilekeu. Öni Satana, ka thoi Iehova, nge ka cipane la itre loi kowe la itre atr. Nge tha meköti kö la aqane musi Nyidrë. Ketre, itre ka icilekeu a hnyima fë la itre hna thingehnaeane hnei Iehova, me hape: “E ka la hna thinge hnaeane la tro nyidëti a traqa? ke qane la ijine meköle la ite xötapan, cile huti pala kö la nöjei ewekë asëjëihë qane ngöne la qane la hna xup’ it ej.” (2 Pet. 3:3, 4) Ngo, tro kö Iehova elanyi a eatrën la itre hnei Nyidrëti hna axeciën. Nge, Nyidrëti a thupën matre, e troa anyipicine elanyi la musi cile i Nyidrë, kolo fe a hape, iamele kowe la itre atr ka idrengethenge. (Is. 55:10, 11) Hna nyitrepene la musi cile i Iehova hnene la ihnim. Matre, xecie hnyawa koi së ka hape, tro pala hi Nyidrëti lai a hnime me wangatrune la itre hlue i Nyidrë.​—Eso. 34:6. w17.06 15 par. 7

Ame ju hi la ijine Iehova a qaja amë la thupene mel ngöne Genese 3:15, kösë kolo fe hi lai a eatr. Thupene hë la 4 000 lao macatre, Iehova a hamëne la neköhnimina i Nyidrë troa meci thatraqane la atr. (Ioane 3:16) Atraqatre la hni ne ole së kowe la ihnimi Iehova! Ijiji së kö, itre atr ka tha pexej, troa melëne la ihnimi ka pë ethan? Eje hi. Hnei Iehova hna xupi së hnaiji Nyidrë, kola hape, hetrenyi the së la atreine troa nyitipu Nyidrë. Hnei Abela hna amamane la ihnimi angeic koi Akötresie lo angeic a hamëne la ka sisitria hnei angeic hna hetreny. (Gen. 4:3, 4) Hnei Noa hna amamane la ihnim ka pë ethan la angeic a catre cainöjëne koi itre macatre la maca i Akötresie, ngacama pëkö ka drei angeic. (2 Pet. 2:5) Hnei Aberahama hna amamane laka, tru catre kö la ihnimi angeic koi Akötresie hune la ketre ewekë. Tha cile kö angeic troa huujëne la neköhnimina i angeic, ene Isaaka. (Iako. 2:21) Tune la itre atr cili, hetre aja së fe troa amamane la ihnimi së ngacama tha ka hmaloi kö. w17.10 4 par. 3-4

Iesu la Atre Huuje Ka Sisitria, matre, xecie hnyawa koi së ka hape, troa utipi së, nge tro sa “öhne la ihnimi gufa nyine ixatua ngöne la [nyipi ijin].” (Heb. 4:16) Ngo ame pe, nyipiewekë tro sa lapaune kowe la mel hna huujën hnei Iesu. Mejiune ju laka, hetre eloine lai koi eö. (Gal. 2:20, 21) Mejiune ju laka, jëne la thupene mel, Iehova a nue la ngazo i eö. Nge mejiune ju fe laka, hnene la thupene mel hna thue mejiune i eö, ene la mele ka tha ase palua kö. Ame la mel hna huujën hnei Iesu, tre ahnahna lai koi eö qaathei Iehova! Ketre tune mina fe, e ase hë Iehova nue la ngazo së, tha tro hmaca kö sa mekun ka hape, tro Nyidrëti a amexeje hmaca maine tro pena a tranyi së pine lai. (Sal. 103:8-12) Eje hi, e nue hë Iehova la ngazo së, Nyidrëti a nue hnyawan. w17.11 13-12 par. 14-17

Ame lo hej ne Pui Ne Xen Ne La Joxu, hetre ketre ewekë ka tru hnei Iesu hna thithi fë. Hnei nyidrëti hna amexeje la aqane casi nyidrë memine la Keme i nyidrë. Matre, hnei nyidrëti hna sipo Iehova laka, tro la itretre drei nyidrë asë a hane casi tune la aqane casi nyidro. Hnei Iehova hna sa la thithi ne la nekö i Nyidrë. Kola mama hnyawa la casi ne la Itretre Anyipici Iehova ngöne la Drai Ne Amekunën. Ka xecie hnyawa koi angatr laka, hnei Iehova hna up la nekö i Nyidrë. Ame ngöne la itre xa götran, tha ka ce hmi kö la itre atr ka isa hane ngönetrei kö. Nge, e ce icasikeu pena ha, kola ha igoeë me iqej. Tha aqane mekuna i Iehova kö lai me Iesu. Ame la aja i nyidro, lolo me sheming troa cas tune lai ngöne la Drai Ne Amekunën. Tha sesëkötre kö së la kola casi hne së enehila. Hnei Iehova hna qaja amë hë ekö lai.​—Ezek. 37:15-17; Zaka. 8:23. w18.01 11 par. 7-9

Ame la “angete xupi uma” ka thipetrije la Mesia, tre, kola qaja la itre tane i angetre Iudra. Hnei angatr hna methinë Iesu, me xele ma kepe nyidrë ceitu me Mesia. Hnei angatre fe hna upi Pilato troa humuthi nyidrë. (Luka 23:18-23) Matre zöi angatre la kola meci hnei Iesu! E hna thipetrij Iesu me humuthi nyidrë, tro ha eatr tune kaa lo hna hape, tro nyidrëti a “sine etë ne xomi xötr”? Tro lai a eatr e hna amele nyidrëti hmaca. Öni Peteru aposetolo ka hape: “Iesu Keriso ate Nazareta, lo hnei nyipunie hna [athip ngöne la sinöe], nge hnei Akötesie hna amelene hmaca qa hna mec.” (Itre hu. 3:15; 4:5-11; 1Pet. 2:5-7) Ame hë e cili, “pëkö kete ëjene e celë fene hnengödrai hna hamëne kowe la ate, ka ateine troa amele shë,” ene Iesu.​—Itre hu. 4:12; Efe. 1:20. w17.12 10-11 par. 6-9

Öni Iesu e qeje akötr atraqatr ka hape: “Kola goeëne la Nekö i ate kola traqa hune la ite iawe ne hnengödrai ce memine la mene me lolo atraqat. Nge tro [Iesu] a upe la nöjei angela i angeice fë la trutru ka sadrai, nge tro angat’a icasinekeunejë la nöjei iana i angeic.” (Mat. 24:29-31) Tro Iesu a “icasinekeunejë la nöjei iana i angeic,” ene la itre hna iën ka lapa pala kö e celë fen. Kola qaja lo ijine tro nyidrëti a xomi angatr a tro hnengödrai eë. Tro lai a traqa, e pane eatre pi lo pane götrane ne la akötr atraqatr, ngo qëmekene troa nyiqaane la isi Amagedo. Ame ngöne la isi cili, tro Iesu memine la ala 144 000 a isi memine la itre joxu ne la fen, me troa hun. (Hna ama. 17:12-14) E “traqa” ha Iesu troa ‘icasinekeune’ la itre hna iën, kolo lai a hape, pë hmaca kö Drai Ne Amekunën hne së hna troa sin e thupen. w18.01 14 par. 15

Iesu hë e koho hnengödrai a mel “epine epine palua.” (Hna ama. 1:5, 18; Rom. 6:9; Kol. 1:18; 1Pet. 3:18) Hnei nyidrëti hna sisinyi kowe la ange aposetolo ka hape, tro fe angatr a hane joxu me nyidrë e koho hnengödrai. (Luka 22:28-30) Öni Paulo: “Hna amele Keriso hmaca qa hna mec, itre pane wene ne la angetre meköl ngöne la mec.” Nge, tro fe a amele itre xan hmaca, nge tro angatr a tro hnengödrai. Öni angeic: “Isa ala casi thenge la isa göhne i angatr : pa i Keriso ; thupene lai, itre atre i Keriso ngöne la ijine nyidrëti hë la.” (1Kor. 15:20, 23, MN) Hna nyiqaane la ijine cili lo 1914. Easë pala kö a melën la ijine cili, nge easenyi hë troa apatrene la fene ka ngazo celë. w17.12 12 par. 11; 12 par. 14-16

Hnene la Keme së hna hane hleuhleu fë la kola meci la atr hnei Nyidrëti hna hnim, tui Aberahama, Isaaka, Iakobo, Mose, me Davita joxu, me itre xane ju kö. (Num. 12:6-8; Mat. 22:31, 32; Itre hu. 13:22) Ngo, Iehova a trengeneune la ijine tro Nyidrëti a amele angatre hmaca. Öni Tusi Hmitrötr: “Tro Cilieti a hë, nge tro ni a sa koi Cilie; tro Cilieti a ajane catrëne la huliwa ne la lue ime i Cilie.” (Iobu 14:14, 15, MN) Ame ngöne la ijine cili, tro hë angatr a mele madrin, nge pëhë sine meci angatr. Hnei Iehova fe hna akötr la kola mec la neköne haetra i Nyidrë. Öni Tusi Hmitrötr, Iesu la “hanyi anganyidëti.” (Ite edomë 8:22, 30) Nge, the qaja kö la Nyidrëti a goeëne la akötre ne la nekö i Nyidrë uti hë la kola mec. (Ioane 5:20; 10:17) Xecie hnyawa koi së laka, tro Iehova a xatua së. Matre, tha tro pi kö sa cile hnö troa thithi koi Nyidrë, me fe amamane la akötre së. Kola akeukawane la hni së la troa atre laka, trotrohnine hi Iehova la itre mekuna ne la hni së. Nge Nyidrëti a hamëne koi së la ixatua ka ijij!​—2 Kor. 1:3, 4. w17.07 9 par. 3-5

Ame enehila, itre milio lao atr ka madrine troa nu asë koi Iehova la hnei angatr hna hetreny. Kola qaja la traem, me trengecatr, me itre mo i angatr. Celë hi aqane sajuëne angatre la hmi Iehova. (Ite edomë 3:9) Tha tro pi kö Iehova a thëthëhmine la huliwa hne së hna kuca, memine la ihnim hne së hna amamane koi Nyidrë. Ame asë hi la itre hna kuca thatraqane la hmi ka wië ngöne la itre drai tixenuë celë tre, hatrene la manathithi Iehova, memine la ixatua i Keriso. Hetre madrine së troa sine la nöje ka tingeting, me ka cile hut. Haawe, tha tro pi kö sa wangacone la göhne së ngöne la nöje i Iehova, nge troa “denge hnyawa la aqane ula i Iehova.” (Zaka. 6:15) Ame hë e cili, tro ha isigöli së hnene la joxu së lo atre huuj ka sisitria, memine fe la itre angela. Isa catre jë së sajuëne la hmi ka wië. Tro hë Iehova a thupëne la mele së ngöne la itre drai tixenuë celë uti hë epine palua! w17.10 26 par. 18-19

Easenyi hë matre patre pi la fene i Satana, ene la kuci politik, me itre hmi, memine la huliwa ne salem. Hna qaja amë hë hnei Ezekiela me Zefania ka hape, pëhë enyipiewekëne la gol me sileva, lue ewekë lai hna nyipiewekëne pala hi ngöne la fen ka salem. (Ezek. 7:19; Zef. 1:18) Tune kaa elany e traqa ha së kowe la itre macatre nge easenyi hë tro sa mec? Nge, easa mekun e cili laka, hne së hna isine troa hetrenyi la itre mo ne la fene celë, me nue pë hë la itre nyipi mo. Tro së lai a hleuhleu tune la atr ka huliwa mec göi troa trene mani, ngo kolo pë hë a öhn e thupen laka, tha nyipi manie kö. (Ite edomë 18:11) Tro ha patr la itre mo ne la fene celë. Matre, ame la ka troa hamë së la nyipi madrin, tre, ene la itre huliwa hne së hna kuca koi Iehova me kowe la Baselaia i Nyidrë. w17.07 3 par. 16

Alanyimu la itre keresiano ka kei kowe la ngazo, me thel troa juetrën. Angatr a ujë tune lai ke, angatr a hmahma, maine xou troa akötrë itre xan. (Ite edomë 28:13) Ngo, tha ka ihnimi kö la atr ka juetrë ngazo ke, kola ajolë angeice kö, me itre xane fe. Angeice lai a sewe Iehova troa amanathithine la ekalesia jëne la uati hmitrötr, me aciane la gomegom e hnine la ekalesia. (Efe. 4:30) Haawe, e kei jë ketre kowe la ngazo, tro la enyipicine la ihnimi angeic a upi angeic troa ithanata kowe la itre qatre thup, matre tro angatr a hamëne la ixatua ka ijij. (Iako. 5:14, 15) Ame la thiina ka sisitria tre, ene la ihnim. (1 Kor. 13:13) Celë hi hatrene ka anyipicine laka, easë hi la itretre drei Iesu, me itre ka nyitipu Iehova hnyawa, Atrekë thiinan la ihnim. Öni Paulo, e patre kö thei ketre la ihnim, “tha nyipi ewekë kö” angeic. (1 Kor. 13:2) Haawe, loi e tro së isa ala cas a isine troa amamane la ihnim, tha hnei “aqane ewekë” hmekuje kö, ngo “hnene la huliwa me nyipici.”​—1 Ioane 3:18. w17.10 8 par. 17-18

Hnei Iosefa hna amamane la catre i angeic lo kola iaö angeic hnene la föi Potifara troa ce meköl me eahlo. Atre hnyawa hi angeic laka, e tha hmala kö angeic, troa humuthi angeic. Ngo, tha hnei angeice kö hna kei kowe la aja i eahlo. Hnei angeice pe hna amamane la catre i angeic, me canga ujëtriji eahlo. (Gen. 39:10, 12) Rahaba la ketre tulu ne catr. Ame lo lue atre Isaraela a tro juetrë e Ieriko, hnei angeic hna juetrë nyidro, me nyijëne kötre i nyidro. (Ios. 2:4, 5, 9, 12-16) Ame la kola thel hnene la angetre Sadukaio troa sewe angetre aposetolo troa qeje Iesu, tha hnei angatre kö hna dreng. (Ite hu. 5:17, 18, 27-29) Ka ej e kuhu hni Iosefa, me Rahaba, me Iesu, me ange aposetolo troa kuca la meköt. Tha hnei angatre kö hna mejiune kowe la sipu trengecatre i angatr. Ngo hnei angatr hna mejiune koi Iehova, ame hnei angatr hna catr. E traqa ju la itre ijin easa ajan troa catr, tha tro kö sa mejiune kowe la sipu trengecatre së, ngo tro pe sa mejiune koi Iehova.​—2 Tim. 1:7. w17.09 28 par. 6-9

Thatreine kö së troa unatrij la atr ka hekö hnene la sipu trengecatre së. Loi e tro sa isa isin troa ujë qa ngöne la itre thiina së ekö. Ame la ka xatua së, tre, ene la mene ne la Wesi Ula i Akötresie, memine la uati hmitrötre i Nyidrë. (Luka 11:13; Heb. 4:12) Maine aja së troa kepe thangane la mene cili, nyipiewekë tro sa e la Tusi Hmitrötr o drai, me mekun ajuine ej, me sipone palahi koi Iehova la inamacan, me trengecatr matre troa trongëne la hne së hna inin. (Iosua 1:8; Sal. 119:97; 1 Thes. 5:17) Easë mina fe a kapa la mene ne la Wesi Ula i Akötresie, memine la uati hmitrötre i Nyidrë ngöne la easa hnëkën me sine la itre icasikeu. (Heb. 10:24, 25) Ketre, hetre madrine së troa huliwane hnyawane la itre xa jia ne huliwa hna hamëne koi së hnene la organizasio. (Luka 12:42) Nyipiewekë tro la Keresiano a unatrije la atre ka hekö. Ngo tha celë hmekuje hi la nyine tro angeic a kuca matre kepe angeic hnei Akötresie. Loi fe tro angeic a xetrëne la atre ka hnyipixe.​—Kol. 3:10. w17.08 15 par. 16-17

Nyimu ewekë ka tha meköti kö ka traqa koi Davita. Hnei Iehova hna ië angeic troa Joxu i angetre Isaraela lo thöthi petre kö angeic. Ngo, tro pala kö Davita a treqene la 15 lao macatre matre hane jë fe angeice joxu ngöne la sipu tribu i angeic. (2 Sam. 2:3, 4) Ame ngöne la itre macatre cili, hnei Davita hna kötre mel me zae e Saulo Joxu, lo ka thele troa humuthi angeic. Matre, pëhë sipu hnalapa i Davita. Hnei angeic hna lapa ngöne la nöj trenyiwa, me ngöne la itre ngönemeny. Ame la pune lai, hna humuthi Saulo ngöne la hna isi. Ngo tro pala kö Davita a treqene la 7 lao macatre matre joxu pi angeic kowe la nöje Isaraela asë. (2 Sam. 5:4, 5) Pine nemene matre hetre hni ne ajane i Davita troa xomihnine la akötr? Tha luelue kö Davita laka, tro Iehova a nyipici koi angeic. Hnei angeic hna lapa mekune lo aqane xatua angeic hnei Iehova ngöne la itre ijine angeic a akötr, me trengeneune la ijin tro Iehova a apën itre ej. (Sal. 13:6) Ame koi Davita, tha ka gufa kö la troa treqe Iehova. w17.08 3 par. 14-15

Kola tro la itre macatre, nge kola saze fe la aqane ithanatane la itre qene hlapa. Ame la itre hnaewekë me xötre hnëewekë hna majemine qaja ekö, tre, saze hë la aliene enehila. Hna tune fe lai kowe lo itre qene hlapa ka hekö. Ame la qene Heberu me qene Heleni hna ithanatan hnene la itre atr enehila, tre, ketrepengöne kö memine la qene Heberu me qene Heleni hna cinyihan ngön la Tusi Hmitrötr ekö. Matre, tha trotrohnine kö la itre atr la Tusi Hmitrötre hna cinyihane ekö, matre nyipiewekë troa ujën ej. Ame koi itre xan, e tro angatr a inine la qene Heberu me qene Heleni ka hekö, tro angatre lai a trotrohnine hnyawa la Tusi Hmitrötr. Ngo, tha tro kö lai a xatua angatr. Hetre hni ne ole së laka, hna ujën apexejen maine ujën sinën la Tusi Hmitrötr ngöne la 3 200 lao qene hlapa. Iehova la ka ajan tro la itre atr ne la “nöjei nöj’ asëjëihë, me nöjei tribu, me ite qene hlapa” a kepe thangane la Trenge Ewekë i Nyidrë. (Hna ama. 14:6) Eje hi laka, kola aeasenyi së catre koi Akötresie, Atre ihnim nge ka tha ië hna hnime kö. w17.09 16 par. 4

Maine hetre sinee i epun hna upetröneën. Nyipiewekë e cili tro epuni a xomehnöth la itre aliene hni epun, matre tha tro kö epuni a thel troa easenyi angeic. Ngacama jole pi hë koi epun, ngo e tro epuni a mekun laka, epuni a xötrethenge la tulu i Iehova me kuca la aja i Nyidrë, tha tro kö lai a jole koi epun. Hanawange fe la tulu i Davita joxu nyine tro sa xomi ini qa ngön. Ame la Saulo me Simei a thele iwesitrë me Davita, tha hnei angeice kö hna wesitr me huliwane menune la musi angeic. (1 Sam. 26:9-11; 2 Sam. 16:5-10) Ngo, tha kolo kö lai a hape, hetrenyi palahi thei Davita la xomehnöth. Easa qaja tun ke, hna qaja e hnine la Tusi Hmitrötr la ngazo i angeic me Batheseba, memine fe la aqane ujë i angeic kowe la pi aja mo i Nabala. (1 Sam. 25:10-13; 2 Sam. 11:2-4) Hetre ini fe hne së hna xome qaathei Davita. Ame la hnapan, nyipiewekë troa hetrenyi la xomehnöth thene la itretre thupëne la ekalesia matre tha tro kö angatr a huliwane menune la mus ka ej thei angatr. Ame la hnaaluen, tha tro kö sa mejiun kowe la sipu inamacane së, me mekun ka hape, tha tro pi kö së a hane kei kowe la ngazo.​—1 Kor. 10:12. w17.09 6 par. 12-13